ITanalyze

بزرگراه فناوری - براساس آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، از این پس و برای نخستین بار از ورود اینترنت به کشور حقوق مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی براساس موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) تامین می‌شود.

براساس این گزارش و به موجب مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت کلیه ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور از این پس موظف به تهیه فرم‌های استاندارد و چارچوب‌های موافقت‌نامه‌های کیفیت خدمات از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده و باید پیش از انعقاد قرارداد و ارایه خدمات با مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی و VOIP (تلفن اینترنتی) موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات مبادله کنند.

تدوین آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور درحالی صورت می‌گیرد که پیش از این و از ابتدای ورود اینترنت به کشور یعنی اوایل دهه 70، هیچ قانون و برنامه مشخصی برای حمایت از کاربران خدمات اینترنتی وجود نداشته و تاکنون نیز هیچ‌کدام از نهادهای قانونی موجود در این زمینه از حقوق مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی در کشور به‌دلیل خلاءهای قانونی موجود حمایت نکرده است.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با هدف سامان‌دهی ارتباطات اینترنت و سهولت دسترسی به آن و در راستای اجرای بند «الف» و «ز» ماده سه و بند «د» ماده پنج قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مقررات و ضوابط جدیدی جهت تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت ارایه داده که مبادله موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از جمله ضوابط لازم‌الاجرای جدید به‌شمار می‌رود.

پیشینه تغییرات جدید در حقیقت به مصوبه پانزدهم آبان‌ماه سال 80 شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد نحوه ارایه خدمات شبکه‌های رایانه‌ای بازمی‌گردد و جایگزین آیین‌نامه ضوابط صدور مجوز تامین‌کنندگان ارتباط اینترنت پرظرفیت که توسط شرکت مخابرات ایران تدوین شده بود، می‌شود.

بر همین اساس کلیه مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی که بنا به هر علت از ارایه‌دهنده خدمات سرویس خود ناراضی باشند می‌توانند با مراجعه به مرجع حل اختلاف که در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تشکیل شده است، شکایات خود را ارایه و پی‌گیری کنند.

همچنین براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه مذکور نظارت بر ارایه خدمات اینترنتی در کشور از این پس برعهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده که فرآیند این نظارت طی یک ماه آینده و پس از تصویب این مقررات توسط سازمان تدوین و اعمال می‌شود.

برپایه آیین‌نامه جدید و ارایه خدمات هرچه بهتر به مصرف‌کنندگان، کلیه تامین‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان خدمات اینترنتی در کشور موظفند تسهیلات لازم جهت اعمال نظارت بدون قید و شرط و مستمر را در اختیار سازمان و یا نمایندگان آن قرار داده و شرکت مخابرات ایران و ICPها نیز باید امکان دست‌یابی مستقل جهت اعمال نظارت را برای سازمان فراهم کنند.
احتمال کاهش قیمت اینترنت
با توجه به اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه پیشنهادی جدید و به‌دنبال مدیریت یک‌پارچه شبکه داخلی پیش‌بینی می‌شود سرعت دسترسی به اینترنت افزایش یابد.

به این ترتیب با کاهش تعداد مراکز تامین، ترافیک بین‌المللی و نیز هزینه‌های مربوطه کاهش می‌یابد.

همچنین به‌دلیل کاهش هزینه‌های واسطه از سویی و کاهش قیمت خرید عمده و نگهداری ترافیک در داخل کشور از سویی دیگر، قیمت خرید خرده‌فروشی نیز کاهش خواهد یافت.

آیین‌نامه اجرایی مقررات جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مراحل پایانی اصلاحات خود را در پیش دارد و انتظار می‌رود طی دو ماه آینده به تصویب رسیده و جهت اجرا به مراکز ذی‌ربط ابلاغ شود.
علت تدوین مقررات جدید
اما چرایی تغییرات و اصلاحات صورت گرفته از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به مشکلات نشات گرفته در قانون و مصوبات اجرایی پیش بازمی‌گردد.

نخستین مقررات و ضوابط در مورد خدمات شبکه‌های رایانه‌ای توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و در تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 80 به تصویب رسید.

براساس ساختار ایجاد شده بر مبنای آیین‌نامه قبلی تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها و موسسات اقدام به برقراری ارتباط از طریق تامین‌کنندگان بین‌المللی (بیشتر از طریق ماهواره) می‌کردند.

این اقدام ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور باعث شد دروازه‌‌های ارتباطی کشور به اینتنرنت از مسیرهای مختلفی ایجاد شود.

صرف هزینه گزاف به‌منظور برقراری ارتباط از طریق ماهواره علاوه بر آنکه قیمت نهایی برای مصرف‌کننده را افزایش می‌داد، قابلیت امکان ارایه سرویس‌‌های ارزش افزوده را نیز فراهم نمی‌کرد.

از سویی دیگر نبود یک‌پارچگی لازم در شبکه به‌دلیل وجود مسیرهای مختلف و نیاز به مراکز عرضه متعدد نیز برای برقراری ارتباط بهره‌برداران نهایی، هزینه بالایی را برای ایجاد امنیت در شبکه فراهم می‌کرد.
بر این اساس و به‌منظور رفع مشکلات ایجاد شده در آیین‌نامه پیشنهادی، ارایه خدمات اینترنت در کشور یک مدل سه‌لایه‌ای در نظر گرفته شده است.

از مهم‌ترین مزایای این مدل سه‌لایه‌‌ای می‌توان به جدا بودن وظایف هر لایه، ارتباط ساختاری بخش‌ها و یک‌پارچگی ارایه خدمات اشاره کرد.

اما مهم‌ترین ویژگی مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت را می‌توان همان موافقت‌نامه‌های کیفیت سطح خدمات (SLA) ذکر کرد.

به‌موجب آیین‌نامه جدید، از این پس بین تامین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان و همچنین بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) منعقد می‌شود.

حاصل این تغییرات نیز منجر به شفاف‌سازی حریم و حدود خسارات وارده به لایه‌های مختلف ارایه‌دهنده، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده خدمات اینترنتی در کشور می‌شود.

درحال حاضر به‌جز شرکت فناوری اطلاعات (ITC)، 38 شرکت دیگر در قالب ICP در رابطه با تامین اینترنت فعالیت دارند که تامین بخش عمده‌ای از ارتباط کشور برعهده آن‌هاست.

بزرگ‌ترین پهنای باند ارتباطی این شرکت‌ها 155 مگابایت بر ثانیه و کمترین آن سه مگابایت بر ثانیه است. علاوه بر شرکت‌های ICP به‌منظور ارایه اینترنت به کاربران شرکت‌های ISP نیز در این زمینه فعالیت دارند.

همچنین در بخش ارایه‌دهندگان نهایی خدمات اینترنتی (ISP)ها هم‌اکنون بالغ بر هزار و 200 مرکز در کشور دارای مجوز فعالیت است.

براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از این پس مجوز تاسیس مراکز جدید ISP داده نخواهد شد و این امکان نیز به سایر شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی داده شده است تا با تشکیل کنسرسیوم علاوه بر کاهش مراکز موجود و افزایش کیفیت ترافیک بتوانند از خدمات ارزان‌تری بهره‌مند شوند. این امر نیز می‌تواند موجب کاهش قیمت برای مصرف‌کنندگان نهایی شود.

اگرچه اینترنت مى تواند راهى باشد که در آن نوجوانان کوشش مى کنند خودشان را به عنوان افرادى مستقل و منحصر و داراى دنیاى اجتماعى مخصوص به خود به اثبات رسانند اما به این معنى نیست که والدین نباید دخالتى داشته باشند. دقیقاً برعکس آن صحیح است. همانند تمامى فعالیت هاى نوجوانان، آنان احتیاج دارند که دست کم نوعى نظارت بر کارهایشان براى جلوگیرى از بروز مشکل وجود داشته باشد. برخى والدین به دلیل مهربانى، ناخواسته غفلت مى کنند و مى گویند فرزندان ما باید رایانه یاد بگیرند و یا نباید از بقیه بچه ها عقب بیفتند. اگر فرزندانم کنار رایانه مى نشینند و تایپ مى کنند این چیز خوبى است... خوب من باید فقط آنان را تنها بگذارم. اما دخالت کردن تنها به معنى نظارت به منظور جلوگیرى از مشکل نیست. فضاى مجازى و رایانه مى توانند یک روش عالى براى والدین و نوجوانان باشند تا در کنار یکدیگر تفریح کنند و همدیگر را بهتر بشناسند. فضاى مجازى بخشى از زندگى نوجوانان است و شاید بخشى که آن را دوست دارند و سعى مى کنند مخفى سازند.

•••

پدر و مادر چه کنند: دانش لازم در مورد رایانه را دریافت و در فعالیت هاى اینترنتى شرکت کنند، چون نظارت بر فعالیت هاى فضاى مجازى نوجوانان بیشتر اثربخش بوده و والدین باید در مورد این موضوع آگاهى داشته باشند. احتیاجى نیست که خودتان یک نفوذگر رایانه اى شوید اما در مورد این موضوع اطلاعات بگیرید. در مورد این موضوع با والدین دیگر گفت وگو کنید. بهتر است خودتان فضاى مجازى را کاوش و با کودکان خود در مورد فضاى مجازى گفت وگو کنید و در برخى فعالیت هاى روى خط به آنها بپیوندید. با آنان پایگاه هاى وب را سیر و سیاحت کنید و از موتورهاى جست وجو براى یافتن افرادى که فامیلى مشابه خودتان دارند بهره بگیرید. براى خانواده یک صفحه وب بسازید، حتى با کودکان خود و دوستانشان در یک اتاق گپ زنى پاتوق کنید. (براى یک زمان کوتاه، البته اگر حضور شما را تحمل کنند) امکانات بسیار زیادى وجود دارد که شما بتوانید در فعالیت هاى اینترنتى شرکت کنید. با فرزندان خود حرف بزنید. یک هشدار قدیمى مى گوید «آیا شما مى دانید فرزندانتان کجا هستند؟» فضاى مجازى نیز همانند زندگى واقعى کاربرد دارد. از آنها براى استفاده از اینترنت سئوال کنید از چه پایگاه هایى در وب بازدید مى کنند؟ براى اینکه لحن سرزنش آمیزى نداشته باشید بپرسید چه پایگاه هایى را در وب دوست دارند و چرا؟ با آنها کنار میز رایانه بنشینید و اجازه دهید شما را به پاتوق هاى اینترنتى خود ببرند. به شیوه اى پدرانه یا مادرانه و مطبوع کنجکاو باشید. از فرزندانتان در مورد دوستان مجازى که دارند سئوال کنید و اینکه در مورد چه موضوعى با هم بحث مى کنند و در اینترنت چه کارى انجام مى دهند. از بازپرسى اجتناب کنید و در عوض نشان دهید که مشتاق هستید تا در مورد دوستان اینترنتى فرزندانتان بیشتر بدانید.خوب و بد را بپذیرید: از فضاى مجازى بدگویى نکنید. این کار تنها نوجوانان را از شما دور مى کند. در مورد مزایا و معایب آن گفت وگو کنید. نسبت به زندگى مجازى آنان پذیرش نشان دهید اما در مورد مخاطرات این کار و اینکه ممکن است در آنجا با موقعیت ها و یا افراد ناخوشایند برخورد کنید هشدار دهید. رایانه را در جاى قابل مشاهده قرار دهید. حریم خصوصى و خلوت فردى یک عمل ترفندآمیز بین جوانان است. آنان به خلوت نیاز دارند اما والدین باید بین این تقاضا و لزوم نظارت بر فعالیت ها تعادل برقرار سازند. احتمالاً این فکر خوبى است که از قرار دادن تجهیزات رایانه اى در اتاق خواب فرزندان پرهیز کرد و آنها را در فضاى خانوادگى قرار داد. این کار نظارت را خیلى راحت تر مى سازد و استفاده از رایانه به عنوان یک فعالیت خانوادگى را تقویت مى کند. اگر این کار شدنى نبود دست کم از آن دورى کنید تا نوجوان فضاى مجازى را در اتاق خود با در بسته کاوش کند. در را باز نگه دارید به نحوى که صفحه نمایش از بیرون اتاق قابل مشاهده باشد.

قوانین منطقى وضع کنید: والدین به فرزندان خود اجازه نمى دهند تا دیر وقت بیرون از خانه بمانند، هر فیلمى که مى خواهند تماشا کنند و هر جا که دلشان مى خواهد بروند. نوجوانان به قوانین احتیاج دارند. در حقیقت، خواه آنان قبول داشته باشند یا خیر، نیازمند قوانینى هستند که به شکل مخفیانه به کار گرفته شود تا احساس عدم کنترل و به حال خود رها شدن از سوى پدر و مادر به ظاهر بى تفاوت را نکنند. در مورد وقت (براى نمونه بعد از تکالیف مدرسه) و یا میزان زمان استفاده اى که بچه ها مى توانند به گفت وگو و تفریح در فضاى مجازى بگذرانند محدودیت هایى در نظر بگیرید. در مورد اینکه فرزندانتان دقیقاً در اینترنت اجازه چه کارى را دارند و چه کارى را ندارند قوانینى وضع کنید.

میان زندگى واقعى و زندگى مجازى نوجوانان تعادل برقرار کنید: فضاى مجازى، بسیار گسترده است اما زندگى چیزى بیش از آن است. نوجوانان را تشویق کنید که در فعالیت هاى زندگى واقعى شرکت کنند. اگر واقعاً در اینترنت چیزى وجود دارد که فرزندانتان از آن لذت مى برند، راهى پیدا کنید تا آن فعالیت به زندگى واقعى گسترش یابد. از اینترنت براى پروژه هاى درسى نوجوانان استفاده و نوجوانان را تشویق کنید با دوستان خوب زندگى مجازى (قابل اعتماد) تماس تلفنى بگیرند و یا حضورى آنان را ببینید. اگر نوجوانان از بازى نقش در بازى هاى رایانه اى لذت مى برند، تشویقشان کنید که به تئاتر یا سینما بپردازند. هدف، جلوگیرى از این مسئله است که نوجوان فضاى مجازى را از بقیه زندگى خود جدا کند و همچنین او را تشویق کند تا فعالیت هاى غیراینترنتى خود را گسترش دهد.

از نرم افزارهاى نظارتى بهره بگیرید: انواع برنامه هاى تجارى براى نظارت بر نوجوانان در فضاى مجازى وجود دارد. این برنامه ها مى توانند پایگاه هاى وبى را که آنها بازدید مى کنند ثبت و دسترسى به پایگاه هاى خاص وب و یا برنامه هاى خاص را مسدود کند. از ضبط برنامه ها جلوگیرى کنید، زمان استفاده از اینترنت را محدود سازید و یا تنها به نوجوانان اجازه دهید در زمان خاصى از اینترنت استفاده کنند. البته اگر والدین مى خواهند چنین برنامه هایى را نصب کنند باید تا حدى با رایانه آشنایى داشته باشند. البته، خود برنامه ها نیز کامل نیستند، آنها داراى نقاط ضعف بوده و یک نوجوان خبره فنى مى تواند آنها را مغلوب کند. احتمالاً آخرین چیزى که یک پدر یا مادر با آن رو به رو مى شود نبرد تکنیکى دائمى میان دانش وى و فرزندانش است، اگر چنین شد، یک جاى کار ایراد دارد. نرم افزارهاى نظارتى تنها یک ابزار هستند و جایگزین مناسبى براى گفت وگو و یا مشارکت شخصى والدین نیستند. به عبارت دیگر آنها را جانشین یک رابطه ندانید.

درباره اعتیاد مداخله کنید: دکتر کیمبرلى یونگ در کتاب خود برخى راهکارهاى مناسب براى والدینى که فرزندانشان گرفتار استفاده افراطى از اینترنت شده اند را شرح مى دهد: تلاش نکنید آنان را از رایانه دور یا از استفاده منع کنید. این مسئله شاید نتیجه معکوس داشته باشد. نگرانى خود را در مورد گرفتارى نوجوانان نشان دهید. یک جدول زمانى براى استفاده از اینترنت در نظر بگیرید. هنگامى که بچه به مدرسه نرفته و یا نمرات او خراب شده اجازه ندهید زیادى از رایانه استفاده کند. وقتى سعى در مداخله دارید با طغیان و انفجار احساسى نوجوانان خود مدارا کنید. اگر تمام این کارها نتیجه نداشت، در جست وجوى کمک از یک مشاور حرفه اى باشید، البته فردى که در مورد رایانه آگاهى داشته باشد.مجازات رفتارهاى نادرست و تشویق رفتارهاى انسانى هنگامى که کودک در دنیاى واقعى رفتار نادرستى دارد او را تنبیه مى کند. همین امر در مورد رفتار ناشایست وى در فضاى مجازى صادق است. اگر یک پدر یا مادر متوجه شوند فرزندشان براى دیگران در روى خط مزاحمت ایجاد مى کند یا سعى دارد در سیستم هاى روى خط خرابکارى کند (به عنوان نمونه تلفنى از طرف گردانندگان سیستم و یا اجتماع روى خط مى تواند هشدارى باشد) باید تنبیه و مجازات در دستور کار قرار گیرد. والدین نباید اینگونه قضاوت کنند که این تنها یک بازى فضاى مجازى است. این موضوع واقعاً مسئله مهمى نیست. این فکر خوبى به شمار نمى رود که اجازه داد نوجوان افراد دیگر را در روى خط به نحوى تهدید کند؛ گویى که آدم هاى واقعى نیستند. اگر نوجوانان توانایى دلسوزى نسبت به دیگران در دنیاى ناشناس فضاى مجازى نداشته باشند، مى توانند این احساس را در زندگى واقعى نیز به کار ببرند.

منبع : شرق

تابان خواجه نصیری - اینکه چطور روی اینترنت و از طریق آن می‌توانیم پولدار شویم یکی سوالاتی است که بسیار از من پرسیده می‌شود. دوستان از من می‌پرسند که چطور از طریق اینترنت کار کنیم و پول درآوریم، می‌پرسند که آیا اصلاً از طریق اینترنت می‌شود پول درآورد و ... و شاید این سوال، سوال شما نیز باشد. به هر حال، قصد دارم در این مقاله تا آنجا که امکانش باشد در این باره بنویسم.
خیلی جالب است، شخصاً از زمانی که با کامپیوتر، بعداً با مودم، شبکه‌های اطلاع‌رسانی و اینترنت آشنا شدم، بدون اینکه این سوال را از خودم پرسیده باشم یک جورایی مطمئن بودم که می‌شود از طریق اینترنت پول درآورد و از همان زمان هم شروع کردم به پول درآوردن. در این مقاله شاید بخواهم به نوعی رازهای موفقیت خودم را برایتان بنویسم و تا آنجایی که ممکن است شما را در راه موفقیت راهنمایی کنم.
به نظر من، «داشتن اعتماد به نفس» شرط اول برداشتن هر قدم و انجام هر کار و اقدامی است و اینکه مسلماً همیشه و همیشه این را به خودمان بگوییم که اگر افراد دیگر توانسته‌اند موفق شوند، پس من هم می‌توانم. می‌دانستم که این شدنی و امکان‌پذیر است، پس شکی به دل راه ندادم، فقط آن کاری که به نظرم درست می‌آمد را با اعتماد به نفس انجام می‌دادم و به پیش می‌رفتم. ممکن است در این راه بارها اشتباه کرده باشم اما همیشه به خودم می‌گفتم که این مهم نیست چرا که می‌دانستم باید از آنچه گذشته و از اشتباهاتم درس بگیرم، مهم این است که شک نکنم و آنچه را فراگرفته‌ام را انجام بدهم. شاید همین الان، پیش خودتان بگویید که تابان، همه این حرف ها را در کتابهای مختلف رازهای موفقیت و چگونه موفق شویم و ... خوانده‌ایم، برو سر اصل مطلب که: «آیا بالاخره می‌شود از طریق این اینترنت کذایی پولدار شد یا نه؟»
معتقدم که ما باید خودمان را و علایق خودمان را بخوبی بشناسیم. این هم یک راز دیگر موفقیت است. کاری را بکنید که عاشقانه دوستش دارید. وقتی کاری را انجام می‌دهید که به آن علاقمندید صد درصد متمرکز می‌شوید و گذشت زمان را از یاد می‌برید. چون صد در صد متمرکز آن کار بوده‌اید، امکان اشتباه را پایین آورده‌اید و به همین جهت موفق خواهید شد. در سمینارهای بازاریابی‌ام، همیشه این را گفته‌ام که شما یک «نام» و «نام خانوادگی» بیشتر ندارید، این اولین علامت تجاری ثبت شده شماست و باید آن را بخوبی بازاریابی کنید یعنی آن را : تبلیغ کنید، روی آن یعنی روی شخصیت تان کار کنید و کاربرد آن را تداوم بدهید و بعد صبر کنید و زود از این میدان رقابت خارج نشوید، در مقابل تهدیدها و شرارتهای رقبایتان پایداری و مقاومت کنید و همیشه با طرح و اجرای ایده‌های جدید خلاقیت داشته باشید. هر کاری که انجام می‌دهید را مثل یک پروژه ببینید. این ایده‌ی بسیاری از ژاپنی‌ها و آلمانی‌هاست و برای همین هم خودشان را (در بسیاری از حوزه ها و رشته ها، از جمله صنعت، یک سر و گردن بالاتر از بقیه می‌دانند و با این شیوه احترام و تحسین همگان را به خود جذب می‌کنند. پس هر کاری که انجام می‌دهید، جزو رزومه‌ی کاری، جزو سوابق تحصیلی یا کاری شما به حساب می‌آید. یک رزومه‌ی خوب از آنچه می‌دانید و آنچه که (برای خودتان و یا دیگران) انجام داده‌اید، بهترین بروشوری است که از خودتان در اختیار دارید. هر بار که آن را ببینید یا هر بار که آن را به روز می‌کنید، اعتماد به نفس شما بالاتر می‌رود. گاه لازم است که مطالعه کنید، آموزش ببینید یا تمرین کنید، این کار را انجام بدهید و فقط در انجام آن «شک» نکنید.
معتقدم که باید نقاط ضعف و قوت، امکانات و توانایی‌ها و قابلیت‌های خودمان را بخوبی بشناسیم و از هر زمانی برای یادگیری، کسب دانش و مهارتهایی که به آنها نیاز داریم استفاده کنیم. بیشترین میزان از علم و دانش را اگر داشته باشیم و بیشترین مهارت‌ها را اگر بدانیم و اول از همه برای شناساندن خودمان (تبلیغ همان اولین علامت تجاری ثبت شده خودمان) آنها را به کار نگیریم، قطعاً به جایی نخواهیم رسید و موفق نخواهیم شد.
روی اینترنت یا خارج از آن امکان موفقیت برای همه فراهم است. فقط باید دیدگاه (مثبت) و انتخاب‌ها و تصمیمات درستی داشته باشیم. شرکتهای بسیاری روی اینترنت فعالیت می‌کنند که کالا یا خدماتی را عرضه می‌کنند. افراد بسیاری (در ایران یا خارج از کشور) روزانه به اینترنت می‌آیند: این افراد به دنبال چه هستند؟ چه نیازی دارند؟ چه قدرت خریدی دارند؟ چه وجه اشتراکهای مهمی دارند؟ آیا من می‌توانم نیازی از نیازهای او را برآورده کنم؟ آیا من می توانم اطلاعاتی را که او به دنبالش بوده است را فراهم کنم. بعضی از کارها (پاسخگویی به این نیازها از طریق عرضه کالا یا خدمات : «Product») ممکن است هفته‌ها یا ماهها کار یا زمان از من بگیرد، من با چه قیمتی (price) می‌توانم این بازار را جوابگو باشم و چگونه (راههای انجام خدمات یا تحویل کار «Placement» )؟ چطور کارم را تبلیغ و ترویج «Promote» کنم؟ - ببینید که اینها همان اصول اساسی بازاریابی است و شما با یک ترکیبی از اینها برای بازار هدفتان طرف هستید. من همیشه در مقالات و سمنیارهایم به این نکته اشاره کرده‌ام که ما باید به یک «ترکیب کارا و منحصر بفرد» برسیم و استراتژی‌هایمان را بر آن اساس شکل دهیم و با این کار می‌توانیم برای خودمان یا برای هریک از کالا یا خدماتی که ارائه و عرضه می‌کنیم، یک Marketing Plan یا برنامه‌ی بازاریابی داشته باشیم. اینها که گفته شد، اصطلاحاً ۴ (P) اصلی در بحث بازاریابی است، آن P های اضافه بر سازمان دیگر عبارتند از مردم (People) و شرکاء (Partners) - ببینید که حالا چقدر جالب می‌شود که شما عنصر «مردم» را نیز مورد توجه قرار دهید، این به دان معنی است که کالا و خدمات در نهایت برای مردم و پاسخگویی به نیازهای آنان است.
معتقدم که بازاریابی را از خودتان شروع کنید: این کالایی است که قطعاً و سریعتر می‌توانید به آن اعتماد کنید. هدفتان پولدار شدن نباشد، هدفتان «کمک» کردن باشد به «مصرف کننده» به آن کسی که به کالا یا خدمات شما نیازی واقعی دارد و قدرت خرید (خرید کالا یا خرید خدمات) شما را دارد. روابط خودتان را با مردم گسترش دهید و این روابط را تا آنجا که امکان دارد حفظ کنید، اینترنت با داشتن یک حضور الکترونیکی قوی روی آن برای این منظور فوق العاده و پست الکترونیک برای کمک کردن به این مهم محشر است.
دوستان خاطرشان هست که عده‌ای در آن جلسه «چالشهای تبلیغات اینترنت» رفتند و در وبلاگشان نوشتند که چرا من ده دقیقه از خودم و سایتم تعریف کرده‌ام و آنها نمی‌دانستند که این شیوه‌ی من است و ایرادی هم در آن نمی‌بینم که ابتدا خودم را و فعالیت‌هایم را معرفی کنم. مطمئن باشید که کس دیگری شما را تبلیغ نمی‌کند مگر اینکه مطمئن باشد که شما به خودتان اطمینان دارید و اعتماد. در این راه، ممکن است از شما ایراد بگیرند - همانطور که بعداً از من هم در آن جلسه و در برخی وبلاگهایشان ایراد گرفتند - انتقاد کنند، اما به عقیده‌ی من این انتقادات اصلاً مهم نیستند. من اگر می‌خواستم مثل این افراد باشم، از همان ابتدای جلسه می‌توانستم تا به آخر، به آنچه گفته شد و مطرح شد انتقاد کنم، انتقاد کردن که کاری ندارد (: کاری دارد؟ قرار نیست که ما پاسخوگی همه باشیم و رضایت و توجه همه را به خودمان جلب کنیم. مطمئن باشید که اغلب کسانی که از شما انتقاد می‌کنند خریدار کالا یا خدماتتان نیستند. اکثر افرادی که ممکن است از شما انتقاد کنند جزو افرادی هستند که ته دلشان آنقدرها هم که در ظاهر حتی ممکن است پیش رویتان ابزار کنند خواهان دیدن موفقیت‌های شما نیستند یا تاب آن را ندارند. در مقابل انتقادات، اعتماد به نفس داشته باشید! و همیشه این را به خودتان بگویید و تکرار کنید که : اولین گامها برای یک انتقاد واقعی بی غرض و سازنده به نظر من، صبر، سکوت و مشاهده است. این چیزی است که آگاهی از آن متاسفانه در میان مردم ما به ندرت یافت می‌شود. آیا آن انتقادی که از شما شده، واقعاً واقعی و بی غرض و سازنده بوده است؟ کسی نمی‌تواند جلوی اندیشه ها و حرکت‌های انفعالی مردم را بگیرد. پس به قول معروف، کاری که فکر می‌کنید درست است را انجام دهید، فقط و فقط شک نکنید. اگر نیازی را به درستی جواب دادید، مردم آن را متوجه می‌شوند، کالا یا خدمات خوب را مردم خیلی خوب می شناسند و مطمئن باشید که آوازه‌ی شما سینه به سینه (Word of Mouth) - یعنی همان بهترین و کاراآمدترین شیوه‌ی تبلیغ - نقل خواهد شد.
شرکت در برنامه‌های بازاریابی، خرید و فروش کالا نیاز به بستر سازی دارد، ابزارهای اینترنت بسیار متعدد و متنوع است، کالاهای بیشماری، خدمات بیشماری روی اینترنت منتظر جذب افراد مستعدی برای بازاریابی و در نهایت رسیدن به «فروش» بیشتر وجود دارد اما چشم بسته نباید بود. درباره بازارهای هدف تحقیق یا Market Research کنید.
داشتن یک «نگرش مثبت» در هر اقدامی که می‌کنید یکی دیگر از رازهای مهم موفقیت است و بعد از آن اینکه باید صبر و تحمل داشت.
داشتن هدف بسیار مهم است اما این را هم همیشه به یاد داشته باشیم که اگر هدف‌مان «پول‌ درآوردن» و «پولدار شدن» باشد قطعاً شکست خواهیم خورد. به نظر من یکی از هدف‌های خوب این است که «نیاز»‌ها را بشناسیم و به دنبال پاسخگویی به آنها باشیم.
منبع : http://www.webfaqt.com

تابان خواجه نصیری - همیشه در صحبت ها و مقالاتم به این نکته بسیار مهم اشاره کرده‌ام که ما باید مردم را نسبت به اینترنت آگاه کنیم و آنان را با این شمشیر دو لبه، این سکه‌ی دو رو بیشتر آشنا سازیم. در این مقاله تنها قصد دارم از آن روی ترسناک و وحشتناک این سکه بنویسم. این مقاله هشداری است برای آنان که اینترنت را خیلی ساده انگاشته‌اند. اصلاً اینطور نیست ... اصلاً اینطور نیست ...

حدوداً هفته پیش، بیش از یک ششم مردم دنیا ده سالگی اینترنت را با اولین تماس صبحگاهی شان به آن و چک کردن صندوق پست الکترونیک شان، یا نوشتن در وبلاگ مثلاً خصوصی شان جشن گرفتند. آن روز، من هم از خواب بیدار شدم و پشت کامپیوترم نشستم و به کامپیوتری که هنوز بیدار نشده، صبح بخیری گفتم و تمام مدت در این اندیشه بودم که ده سال دیگر کدامیک از ما (من و کامپیوترم) به آن دیگری سلام و صبح بخیر می گوییم؟ در این اندیشه بودم که ده سال، بیست سال یا سی سال بعد، - اگر عمری باشد سی سال دیگر من باید پیر مردی ۶۸ ساله باشم - نمی دانم شاید این کامپیوتر و موبایل و امواج ماهواره ای و ... تا رسیدن به آن زمان دمار از روزگارم درآورده باشند، اما اگر شانس بیاورم و اصلاً این دور و اطراف باشم، کامپیوترها و این اینترنت کذایی به کجا رسیده است تا چه حد پیشرفت کرده و تا چه اندازه امن تر شده است. نمی دانم، اما این روزها، با شک تردید، گاه با وحشت و گیج و منگ از خواب بیدار می شوم. نه به امروز اعتمادی دارم و نه به فردا، گرچه همیشه سعی می کنم خوش بین باشم، اما هر اتفاقی، هر چند کوچک و بی اهمیت، مرا به فکر فرو می برد: آیا ده سال دیگر این مشکل از میان رفته است؟ آیا ده سال دیگر، این محیط (اینترنت)امن تر از این خواهد بود؟ آیا بیست سال دیگر کامپیوتر من آنقدر با ادب خواهد بود که ابتدا او به من سلام کند یا اینکه نه این من و ما هستم که باید برای روشن کردن و اتصال به فضای سایبر به او خوش آمد بگوییم تا که بیاید: خرامان و آهسته، یا سریع و پر شتاب.
می خواهم شما را با آن روی ترسناک و وحشتناک این سکه‌ی دو روی اینترنت آشنا سازم. شاید بسیاری از شما نیز پیش از این با این روی سکه آشنا شده باشید - که در اینصورت این مقاله برای شما نیست - اما اگر به تازگی است که وارد این فضا شده اید، اجازه دهید که این بار، این من باشم - انسانی آن سوی این دستگاه و این رشته سیم ها - که به شما خوش آمد می‌گوید. «آری فرزندم خوش آمدی ... به عصر ماشین خوش آمدی!» موسیقی دلنشین ولی گاه هشدار دهنده و هولناک پینک فلوید در گوشم می پیچد و می پیچد و ناگهان فرار می کند.
امروز، اینترنت، ابزاری بسیار قوی است برای جستجو و یافتن اطلاعات، هر آنچه هست و نیست، برای جستجو و یافتن آدمها، هر آن کس که باشد، برای یاد گرفتن و یاد دادن، برای کسب شهرت، یا محبوبیت، یا برای کسب ثروت، پول درآوردن و زندگی راحت تر ساختن و داشتن، - از همه چیز و همه کس - برای حضور و برای صعود و برای پیشرفت و ترقی! اما غیر از اینها، اینترنت روی دیگری نیز دارد: اختلاف، درگیری، خشم، انحتاط، انحراف، ضرر و زیان، ورشکستگی، بی آبرویی و فقر! آری، اینترنت به عقیده من، هیولای زیبا و فوق العاده ای است. با روشن کردن این کامپیوتر، اینترنت مرا به درون گرداب گسترده گیتی می کشاند به فضایی که اگر بخواهد می تواند رحم نکند ... ابزار ها هر روز ساده تر و سهل تر برای استفاده ... کاشکی این ابزار اما، همیشه می توانست در دست آدمهایی خوب باشد! اما این چنین نیست و مطمپن هستم که - حداقل به این زودی ها - چنین نیز نخواهد شد که این ابزار فقط به آدمهای خوب سلام کند و به تنها به آنان خوش آمد بگوید و به نوعی - مثلاً با استفاده یک برنامه (فرضی) روانشناسی از راه دور به صورت بی سیم - مانع از ورود یا استفاده انسانهای بد به سیستم یا فضای سایبر شود.
می خواهم به زمان حال باز گردم. مرا چه کار با آینده! می خواهم به شمایی که خواننده این مقاله تا به اینجا بوده اید، هشداری بدهم: مواظب خودتان و خانواده تان باشید! مواظب دستگاههایتان باشید! مواظب رمز و راز هایتان باشید! ساده ترین ابزارها، مثلاً همین موتورهای جستجو - خصوصاً بهترین آنها یعنی همین گوگل - امن نیست. با این تعداد سندی که در فهرست خود دارد - به روایتی بیش از ۴ میلیارد و به روایتی دیگر بیش از ۸ میلیار صفحه و متن و مطلب و فایل - و این واقعیت که روبوت های آن در هر لحظه دارند صفحات بیشتری را به آن اضافه می کند - فردا نه به شما و نه به من و نه به هیچ کس دیگر رحم نخواهند کرد. و این ابزار نه فقط در دست انسانهای خوب که متاسفانه در دست همه جور آدمی هست، جنایتکاران هم براحتی می توانند از طریق همین موتور جستجو، هر آنچه که بخواهند پیدا کنند و از آنها سو استفاده کنند. بیشمار دستگاه از کامپیوترها گرفته تا پرینترها، اسکنرها، دستگاههای کپی، فکس، دوربین های فیلمبرداری دیجیتالی، وب کمها و دوربین های عکاسی و ... همه و همه در حال حاضر، متصل به این فضای سایبر هستند و روبوت های موتورهای جستجو در حال ایندکس کردن هر آنچه من و شما دارید. فعلاً کاری به این ندارم که ده، یا بیت یا سی سال دیگر، این سیستم ها تا چه حد پیشرفت خواهند کرد. من از امروز صحبت می کنم و به همه هشدار می دهم که این فضا تا امروز خیلی ها را به ورطه نابودی کشانده است و از این پس نیز خواهد کشید نه به دست یا مغز خودش بلکه به دست یا مغز انسانهایی که به هر دلیلی - آگاهانه یا ناآگاهانه - خواسته یا ناخواسته، چنین خواسته اند. ابزارها بسیار ساده شده اند، ساده تر از آن چیزی که ده سال پیش تصورش را می کردیم. ده سال پیش ما در همین ایران خودمان بایستی با یونیکس آشنا بودیم تا می توانستیم از اینترنت استفاده کنیم. امروز آیا این چنین است؟ بیشمار سایت بر روی اینترنت خوب یا بد، بیشمار آدم متصل به آن، خوب یا بد - و شما نمی توانید همه را بشناسید! آیا این وحشتناک نیست؟ کمی بیشتر فکر کنیم ... وبلاگ ها یکی از این ابزارهای ساده، در دست شما و فرزندانتان است. هشیار باشیم .. آیا باید هر آنچه که به فکرمان رسید در آنها ثبت کنیم؟ آیا باید از هر چه یا هر کس که خوشمان آمد در آنجا بنویسیم؟ آیا با دست خودمان موجب بازی کردن با احساسات، یا روحیه ها، یا آینده، یا هر چیز دیگری از افراد نمی شویم. ببینید که اگر یک نفر بخواهد با شما یا خانواده شما دشمنی کند براحتی می تواند کارش را از یک وبلاگ ساده شروع کند. از راه انداختن یک سایت ساختگی برای ایجاد شر و دردسر برای خودش یا برای بقیه. - آدم های بد، افراد بد جنس و مریض، هکرها یا جنایتکاران، براحتی می توانند با چند جستجوی سریع و حرفه ای، روی همین موتور جستجوی گوگل، شما یا هر کس دیگری را که بخواهند پیدا کنند - اورکات خیلی راحت شعاع دوستان شما را ترسیم می کند - فاجعه ای است در نوع خودش - و آن وقت براحتی می تواند به روح و روان شما آشنا شود، به علایق و سلایق شما، به آنچه دارید یا می دانید آگاه شود و بعد برود در مثلاً یک وبلاگ شما را تقلید کند یا با آبروی شما بازی کند و به موقع - آن زمان که در نظر دارد - آخرین ضربه را بر سر شما یا خدای ناکرده یکی از اعضای خانواده شما وارد کند. نه ... نه ... نه ... من اصلاً آدم منفی بافی نیستم. اشتباه نکنید، این را وظیفه خودم می دانم که باید این آگاهی را به شما بدهم.
منبع : http://www.webfaqt.com

یک فضاى نه چندان حقیقى که راه را براى ارتباط شما با جهان هموار کرده است، بله درست فهمیدید، صحبت از شبکه جهانى اینترنت است؛ هزارتوى بى سرانجامى که از انباشت داده ها و دیتاهاى از همه رنگ شکل گرفته و کاربر کنجکاو را به دریچه هاى ناتمام خود مى کشد. ارتباطات الکترونیک نیز در ایران مانند بسیارى از فرآورده هاى مدرنیته زود آمد و دیر فهمیده شد.با این حال همین اندک آگاهى و درک زیربنایى از این دستاورد مهم تکنولوژى در ایران مرهون تلاش چند چهره انگشت شمار عرصه جامعه اطلاعاتى و ارتباطات الکترونیک است.

سیاوش میرشمس شهشهانى یکى از این چهره ها و از مهمترین آنها است.

«در مدل استاندارد ارتباطات الکترونیک، هفت لایه ارتباطى در نظر گرفته شده است که دو لایه اول آن لایه هاى فیزیکى و زیربنایى هستند، دو لایه بعدى به شیوه ارسال داده ها و کنترل آنها اختصاص دارند و سه لایه آخر لایه هاى ملموس و کاربردى براى کاربران عمومى هستند. مشخصه فنى متمایزکننده اینترنت از سایر شیوه هاى ارتباطى، در لایه هاى میانى (سوم و چهارم) متجلى مى شود. مجموعه قراردادهاى ارتباطى موسوم به TCP/IPکه از نظر فنى تعریف کننده اینترنت شناخته مى شود، دقیقاً مربوط به این دو لایه است. به بیان دیگر، لایه هاى زیربنایى مشابه ممکن است براى قرارداد ارتباطى غیر از اینترنت مورد استفاده قرار گیرد و نیز کاربردهاى مشابه آنچه امروز از اینترنت سراغ داریم، ممکن است برپایه قراردادهاى ارتباطى غیراینترنت بنا گردد. قرارداد خاص TCP/IP به سبب انعطاف پذیرى، استفاده از استانداردهاى باز و غیرانحصارى و سایر مزیت هاى فنى تسهیلات شگفت آورى در امر انتقال داده ها ایجاد کرده که موجب همه گیر شدن استفاده از اینترنت و گسترش و نوآورى هاى متنوع در حوزه هاى کاربرد آن شده است. تمایل جهانى به استفاده از این کاربردها به نوبه خود گسترش عظیمى را در زیربناى فیزیکى ارتباط اینترنتى ایجاب کرده است. فراگیر شدن کاربردهاى اینترنت موجب شده است که گاهى در اذهان عمومى «اینترنت» با کل «فناورى اطلاعات و ارتباطات» (ICT) مترادف فرض شود. اما شایان تأکید است که رسالت WSIS بسیار فراتر از اینترنت تعریف شده است. همه مسائل جامعه اطلاعاتى یا فناورى اطلاعات و ارتباطات موضوع اینترنت نیست. این مطلب در قطعنامه هاى WSIS صراحت دارد و توجه کار گروه راهبرى اینترنت (WGIG) فقط معطوف به اینترنت است. شهشهانى این توضیحات و اطلاعات را در فضایى مى گوید و مى نویسد که تجربه شنیدن و خواندن در مبانى ارتباطات الکترونیک را نداشته است و به راستى که جامعه ایرانى در استفاده از فناورى، پیشرو و در پرداخت به مبانى آن ایستا بوده است. سیاوش شهشهانى درباره عضویت ایران به عنوان یکى از ۴۰ کشور گروه حاکم بر اینترنت، مى گوید: «کار گروه تشکیل شده از نماینده دولتها، بخش خصوصى و جوامع مدنى در سراسر دنیا هستند که نماینده ایران نیز از بخش دولتى به عضویت این کار گروه درآمده است. با توجه به اینکه بیشتر کشورهاى در حال رشد و جهان سوم در تأمین هزینه هاى شرکت در این نشست با مشکل مواجه هستند بنابراین برحسب اتفاقى که در کشورهاى جهان سوم رخ داده است بیشتر، نمایندگان دولتى در این نشست ها شرکت مى کنند و نمایندگان بخش خصوصى و جامعه مدنى در این کشورها به دلیل هزینه هاى سنگین، حضور پررنگى در این زمینه ها ندارند. در صورتى که باید بدانیم بخش دولتى نمى تواند نماینده کاملى در زمینه سیاستگذارى براى اینترنت باشد. چرا که در بیشتر کشورهاى رشد یافته بخش هاى خصوصى و جوامع مدنى نقش اساسى در این زمینه ایفا مى کنند.»

و اما پیشینه تحصیل و تحقیق سیاوش شهشهانى که شصت و سومین سال زندگى اش را پشت سر مى گذارد قطعاً و یقیناً ارتباطات الکترونیک نیست و در زمان تحصیلات او هنوز جهان با چنین تحول شگرفى در عرصه ارتباطات مواجه نبوده است. سیاوش میرشمس شهشهانى دهم خرداد ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمده، تحصیلات متوسطه را در بهترین مدارس آن زمان، اندیشه و هدف پشت سر گذاشته و در مطابق با تقویم تحصیلى اش درست در هجده سالگى ایران را براى ادامه تحصیل به مقصد میشیگان آمریکا ترک کرده است. شهشهانى در کالج هوپ میشیگان ریاضیات مى خواند و براى دوره کارشناسى ارشد و دکترا به دانشگاه برکلى در ایالت کالیفرنیا مى رود و در بیست و هفت سالگى از رساله دکترایش با عنوان «نظریه سرتاسرى معادلات دیفرانسیل» دفاع مى کند و موفق به اخذ درجه دکتراى ریاضیات از دانشگاه برکلى مى شود. جوان با استعداد در همان ایالت و دانشگاه فرصت رشد مى یابد و نزدیک به پنج سال مداوم در دانشگاه هاى برکلى، نورث وسترن، ویسکانسین و میشیگان تدریس مى کند. سال ۵۳ به ایران بازمى گردد و بلافاصله به عضویت هیأت علمى دانشگاه صنعتى شریف درمى آید و در کمتر از ۵ سال به مرتبه استادى این دانشگاه مى رسد. سالها تدریس ریاضى در دانشگاه و در سطوح عالى تحصیلى و نیز مسؤولیت هاى اجرایى و نظارتى در دانشکده علوم ریاضى، مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و پژوهشکده دانش هاى بنیادى و تألیف مقالات علمى متعدد و ترجمه کتبى در حوزه تخصصى اش همه کوله بارى نیست که سیاوش شهشهانى از گذشته با خود آورده است. او همپاى فناورى اطلاعات و پیدایش ارتباطات الکترونیک یافته هاى علمى خویش را به دانش امروزین پیوند داده و به سرعت جایگاه ویژه اى در تحلیل و برنامه ریزى ارتباطات الکترونیک ، اینترنت و زمینه دامنه ها (DOMAIN) در ایران مى یابد و نقش سازنده خود را در گسترش مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى ایران تثبیت مى کند به گونه اى که در عرصه هاى عمومى سیاوش شهشهانى را امروزه بیشتر از آنکه با ریاضیات بشناسند، با جهان رسانه هاى الکترونیکى و زمینه دامنه ها بازشناسى مى کنند. او نقش بسزایى در شکل گیرى انجمن ها و نهادهاى مرتبط با دانش ارتباطات و اطلاعات نوین داشته است. از آن جمله است عضویت او در هیأت مؤسس انجمن ایرانى مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى ایران.

و سرانجام نخستین مجمع عمومى «انجمن ایرانى مطالعات جامعه اطلاعاتى» برگزار شد و طى آن به ترتیب «دکتر کاظم معتمدنژاد»، «دکتر سیاوش شهشهانى»، «دکتر مهدى محسنیان راد»، «دکتر یونس شکرخواه»، «مهندس نصرالله جهانگرد»، «دکتر شهیندخت خوارزمى» و «دکتر على اکبر جلالى» به عنوان اعضاى اصلى هیأت مدیره برگزیده شدند. با این حال شهشهانى نقد درون گروهى را نیز از یاد نبرده و به نحوه عضوگیرى انجمن اعتراضاتى نیز دارد:

«مطابق اساسنامه شرط عضویت پیوسته، داشتن حداقل درجه کارشناسى ارشد در رشته علوم ارتباطات، فناورى اطلاعات و علوم وابسته ذکر شده است. این موضوع به نظرم جاى بحث دارد. افراد در سن ۱۸ یا ۱۹ سالگى در کنکورى شرکت مى کنند و هیچ معلوم نیست درچه رشته اى قبول مى شوند، آیا به آن علاقه دارند یا خیر.

به همین دلیل براى کنکور در مقاطع بالاتر در بعضى رشته ها مثلاً در رشته ریاضى نوع مدرک کارشناسى مهم نیست. حال با فرض اینکه دنیا مدام درحال تغییر است و تمایلات افراد نیز عوض مى شود دیگر شرط داشتن لیسانس یا فوق لیسانس در یک رشته خاص براى عضویت در یک جمع یا یک انجمن درست نیست. بخصوص درمورد ارتباطات و جامعه اطلاعاتى که مباحثى به شدت میان رشته اى هستند. هرکس ممکن است باتوجه به علاقه اش به مباحث مرتبط با اینترنت و جامعه اطلاعاتى روى آورد. همچنین اگر کلیات و اهداف انجمن که در اساسنامه آمده است دقت کنید مثلاً آنجا که گفته شده: «به منظور کمک به گسترش و پیشبرد توانایى هاى علمى در زمینه ارتباطات و اطلاعات و توسعه کیفى نیروهاى متخصص و بهبود سطح آموزشى و پژوهشى دانشگاهها و...» مى بینید این موارد شبیه اساسنامه یک مؤسسه پژوهشى یا یک دانشگاه است. به نظرم باید نقش انجمن را فراتر از اینها ببینیم. انجمن مى تواند سکویى باشد براى بحث هاى بین رشته اى درمورد جامعه اطلاعاتى، چون دراین باره در کشور ما خیلى کم بحث و دیالوگ داریم. این موضوع به همه اقشار جامعه مرتبط است.»

شهشهانى درباره نقش دولت در زمینه نظارت اطلاعاتى معتقداست: «به نظرم عده زیادى هنوز متوجه نشده اند که جریان اطلاعات موضوعى نیست که دولت بتواند به راحتى آن را اداره و کنترل کند یا حتى مطلوب باشد که چنین کند. اساساً یکى از مسائلى که درجامعه اطلاعاتى مطرح است رابطه دولت و مردم است که دراین جامعه دچار دگرگونى مى شود. جامعه اطلاعاتى چه بخواهیم و چه نخواهیم همه کشورها را به سمت یک فرایند دموکراتیک سوق مى دهد. دراین شرایط چنین انجمن هایى مى توانند بسیار مؤثر باشند و براى مثال رابطه جدید دولت و مردم را تسهیل کنند.»

و اما ثبت دامنه «ir» نیز مرهون تلاشهاى سیاوش شهشهانى بود.

دکتر شهشهانى عضو پژوهشگاه دانش هاى بنیادى و واحد ثبت دامنه ir، دانشگاه صنعتى شریف نیز هست. درباره دامنه هاى جدید و تغییرات ماهیتى آنها مى گوید: «تب رقابت براى ثبت دامنه هاى کوتاه و به یاد ماندنى که در سال هاى آخر قرن بیستم به اوج خود رسیده بود به نظرمى آید در میانگین جهانى فروکش کرده باشد. زمانى که تجارت الکترونیک محدود به تعدادى شرکت هاى پیشرفته بود و امکان این وجودداشت که فرد نشانى اینترنتى چند شرکت موردنیاز خود را به ذهن بسپارد یا یادداشت کند مدتى است سپرى شده است. اکنون استفاده کنندگان اینترنت عمدتاً از جایگاههاى جست وجو مانند google براى یافتن نشانى سازمان هاى ارائه کننده خدمات موردنظر استفاده مى کنند و موضوع حائزاهمیت براى یک وب گاه ظاهر شدن آن در صفحات اول یک جست وجو است. بسیارى اوقات یک دامنه کوتاه این نیاز را برآورده نمى کند.» ولى سیاوش شهشهانى دغدغه هاى نخستین دانش اندوزى اش را هرگز از یادنبرده و تدریس در دانشگاه و غور در دانش ریاضى را همچون گذشته دنبال کرده و پایگاه دانشگاه شریف را حفظ کرده است: «سى سال پیش که بنده به این دانشگاه آمدم، جالب است بدانید ۱۶ سال طول کشید تا من اولین بار یک درس کاملاً تخصصى در رشته خودم تدریس کردم! آن زمان علم ریاضى جدید در ایران خیلى نوپا بود و ازما بیشتر انتظارمى رفت که بتوانیم یک دوره «لیسانس» را به نحو آبرومندى تدوین کنیم، که به نظرمى رسد موفق هم شدیم و شما مى دانید فارغ التحصیلان رشته ریاضى دانشگاه صنعتى شریف را همه مى شناسند و قبول دارند... آن زمان این ارزش بود؛ اما امروز انتظارى که از اساتید و بخصوص اساتید جوان مى رود این است که بتوانند در زمینه هاى تحقیقاتى و پیشبرد تحصیلات تکمیلى مؤثر و مفید باشند.

درحال حاضر معیارهاى ارتقاى اساتید در دانشگاهها، یک سرى معیارهاى عددى و ازپیش تعریف شده است که حتى در کشورهاى خیلى پیشرفته تر از ما همچنین روشى براى گزینش و ارتقاى استاد وجودندارد. در این معیارهاى ازپیش تعیین شده، مهمترین مؤلفه اى که فراموش شده و درنظر نمى آید، ویژگى هاى فردى اساتید در شناخت مسائل مهم و کلیدى گریبانگیر دانشگاه و جامعه و همچنین میزان خلاقیت او در حل مسائل خارج از ضوابط و سازوکارهاى موجود است. درهمین دانشگاه ما هم اگر شما بیایید بررسى کنید، عده اى از مؤثرترین اساتید این دانشگاه، خیلى نمره آور نیستند. ازنظر ضوابط ارتقا... و برعکس بعضى از افراد نمره آور، بود و نبودشان منشأ اثرى نبوده است!» سیاوش شهشهانى همچنان که در مبانى نظرى ارتباطات الکترونیک صاحبنظر دیدگاه است، اندیشه ها و دل مشغولى هاى ویژه اى نیز در باب دانش ریاضى دارد: «درحال حاضر هیچکدام از ریاضیدانان تراز اول دنیا هیچ اثر مهمى در فلسفه ریاضى ندارند و دغدغه اصلى شان فلسفه نیست؛ حداکثر در مصاحبه ها و مقالات به صورت پراکنده حرف هایى مى زنند و فقط یک مجله به صورت اختصاصى به فلسفه ریاضى مربوط مى شود که فقط سه شماره از آن در سال منتشر مى شود. ریاضیدانان بعد از قرن نوزدهم به آرامشى نسبى رسیده بودند، ریاضیات مسیرى هنجارى را طى مى کرد و احتمالاً ما اکنون در آستانه تغییرات درونى عمده اى در ریاضیات هستیم که شاید ده، بیست سال دیگر فلسفه ریاضى را شکوفا کند...
مروری بر سوابق دکترمیرشمس شهشهانى

سیاوش میرشمس شهشهانى متولد ۱۰ خرداد ۱۳۲۱ در تهران

- دوره اول متوسطه در دبیرستان اندیشه ۱۳۳۳ - ۳۶

- پایان تحصیلات متوسطه در دبیرستان هدف ۱۳۳۶ _ ۳۹

- شروع دوره کارشناسى ریاضیات در کالج هوپ، میشیگان، آمریکا ۱۳۳۹

- ادامه دوره کارشناسى ریاضیات در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى، آمریکا ۱۳۴۰ _ ۴۳

- شروع دوره تحصیلات تکمیلى در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى ۱۳۴۳

- دریافت درجه دکترى، تحت راهنمایى استیو اسمیل ۱۳۴۸

عنوان رساله: نظریه سرتاسرى معادلات دیفرانسیل

مرتبه دوم عادى روى خمینه ها

- تدریس در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى ۱۳۴۸ - ۴۹

- استادیار دردانشگاه نورث وسترن، ایلینوى، آمریکا ۱۳۴۹ _ ۵۰

- استادیار در دانشگاه ویسکانسین، مدیسن، آمریکا ۱۳۵۰ _ ۵۲

- استادیار در دانشگاه میشیگان، ان اربر، آمریکا ۱۳۵۲ _ ۵۳

- عضویت در هیأت علمى دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۵۳

- رتبه استادى در دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۵۸

- رئیس دانشکده علوم ریاضى دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۶۴ _ ۶۷

- رئیس بخش ریاضى مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات ۱۳۶۸ _ ۷۳

- عضویت در هیأت تحریریه نشر ریاضى ۱۳۶۷

- مدیرمسؤول نیم سالانه «نشر ریاضى» از ۱۳۷۰

- رئیس بخش ریاضیات مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات ۱۳۶۸ _ ۷۳

- قائم مقام مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات از ۱۳۶۸

- قائم مقام پژوهشگاه دانش هاى بنیادى ایران

- عضو هیأت مؤسس انجمن ایرانى مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى

- مسؤول ثبت دامنه هاى ir

- عضو گروه زبان و رایانه در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسى

- چهره برگزیده رشته ریاضى در سومین همایش چهره هاى ماندگار

- نگارش مقالات متعدد در زمینه دامنه (domain) اینترنتى، ارتباطات الکترونیک، ریاضى و...

- تألیف و ترجمه کتبى در حوزه هاى تخصصى خویش همچون «توپولوژى از دیدگاه حساب دیفرانسیل» اثر جان میلز و «نظریه اعداد» نوشته آندره ویل.

طبق یک روش آموزشى در غرب، از دهه ۷۰ به بعد، در کشور هاى اروپایى بخصوص آلمان، مواد درسى تا سال چهارم دبستان، به طور رسمى به آن ها آموخته نمى شود، بلکه حین بازى تدریس مى شود. هدف بازى در مدارس آن ها، تنها براى بردن نیست بلکه هدف هاى تربیتى و آموزشى را دنبال مى کند، ولى امروزه بازى هاى جدیدى به بازار آمده که یکى از اهدافش غلبه بر محیط است: بازى هاى کامپیوترى! «محمود صادقى»، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت وگوى حاضر به تبعات مثبت و منفى بازى کامپیوترى اشاره مى کند و آن ها را از نقطه نظر روانشناسى مورد تحلیل و بررسى قرار مى دهد.

براساس قانون جدید درایالت فلوریداى آمریکا، فروش بازى هاى کامپیوترى خشن به کودکان، یک جرم درجه سه محسوب مى شود. آیا مى توان حکم جرم را در مورد یک بازى مجاز دانست؟

یکى از جنبه هاى مؤثر در فرایند رشد، بازى است. «ژان پیاژه» روانشناس کودک معتقد است: «بازى، تفکر کودک است.» این جمله از یک طرف، شأن و منزلت بازى و از طرف دیگر فلسفه وجودى بازى را عنوان مى کند. بازى، اولین و بدیهى ترین چیزى است که کودک با آن مواجه است. هر سنى، بازى خاص خودش را مى طلبد و این موضوع بر مى گردد به میزان رشد یافتگى هر کودکى که بنابه سن خاص، به بازى متناسب و خاص خود پرداخته است یا نه.

بازى هاى کامپیوترى نیز در دنیاى امروز، باوجود پیامد هاى متفاوتى که از آن ناشى مى شود، وسیله اى براى سرگرم کردن بچه ها به مدت طولانى شده است و هیچ سن خاصى هم نمى شناسد. در حالى که «راجرز» روانشناس معتقد است که یک سرى از بازى ها، باید در سن خاص خودش صورت گیرد؛ و این یک نیاز است. یک سرى بازى هاى سنتى در فرایند رشد کودک به شکل مثبت آن مؤثر است و فرایند رشد را تسهیل مى کند، در بعد هیجانى و احساسى کودک مؤثر است و حتى در بعد فیزیکى و جسمانى او تأثیر مى گذارد که بعد ها به شکل ورزش در مى آید.

پس چرا در مورد بازى هاى کامپیوترى، چنین قانونى تصویب مى شود؟

ملاحظه مى کنید که در بازى، کودک فرصت آشکار کردن خودش را پیدا مى کند، در واقع بازى زمینه اى را مهیا مى کند که کودک به شکل دلخواه خودش را آشکار کند. از طرف دیگر آزادسازى انرژى است که در نفس بازى صورت مى گیرد. ولى بدین معنا که انرژى آزاد شده در حین بازى، دوباره به شکل بهینه، وارد ارگانیسم شده، انرژى روانى را مضاعف مى کند و شور و شوق و هیجان به محیط اطراف را به فرد درگیر بازى مى بخشد. همچنین باید به تخلیه هیجانى اشاره کرد که مجال آن در بازى فراهم مى شود. کودک، هیجانات فشرده و تراکم و حتى فشار هایى را که به هر دلیل در او جمع شده در حین بازى، بر روى ابزار یا خود بازى تخلیه مى کند و عواطف و احساسات و هیجانات دیگرى بروز مى یابد. ولى در بازى هاى کامپیوترى، بر انگیختگى هیجانات به نوع دیگرى اتفاق مى افتد، تا آنجا که استفاده کنندگان از این بازى ها، گاهى، به علت استفاده بیش از حد، خود را در دنیاى واقعى، جاى قهرمانان این بازى ها مى گذارند و دست به اعمال پرخاشگرانه و حتى جنایتکارانه مى زنند. به همین دلیل است که چنین حکمى در یکى از ایالات آمریکا براى فروش بازى هاى کامپیوترى خشن، تصویب مى شود.

همانطور که شما اشاره کردید امکان بروز هیجانات و احساسات مى تواند عامل مثبتى در رشد محسوب شود، ولى حالا منظورتان از برانگیختگى هیجانات که به نوع دیگرى دربازى هاى کامپیوترى اتفاق مى افتد چیست؟

تخلیه هیجانى یکى از اثرات مثبت هر بازى است ولى بازى هاى کامپیوترى که به برانگیختگى هیجانى فرد دامن مى زند مى تواند خطرناک باشد. بدین ترتیب که بازى هاى کامپیوترى، بر اثر هیجاناتى که در فرد ایجاد مى کند، ارگانیسم محرکات زیر آستانه اى را تحریک مى کند. اغلب اوقات فرد آن چنان در بازى حل مى شود و مسائل جارى حاکم در بازى را دریافت مى کند که همگى در بخش ارگانیسم زیر آستانه اى روانى او تلنبار مى شود و بعد بر اثر کوچکترین محرکى، همه آنچه در زیر آگاهى ارگانیسم جمع شده را به سطح آگاهى مى آورد و آنجاست که ممکن است دست به اعمال خشونت آمیز بزند. از طرف دیگر، در بازى کامپیوترى، از آنچه که عینى، تجربى و واقعى نیست، فاصله دارد، لذا درگیرى او نیز در حین بازى درگیرى واقعى نیست، در حالى که در بازى گروهى، مثلاً قایم موشک، خود بچه ها نقش دارند و مى توانند سطح ارتباطاتشان را با دوستانشان تشخیص دهند، اما در بازى هاى کامپیوترى، خود فرد تنهاست و تسلط تام به بازى دارد و مى تواند یک قسمت را بار ها و بار ها تکرار کند تا برطرف مقابل غلبه کند و پیروز شود و نتیجه بازى را آنگونه که خودش مى خواهد رقم بزند، لذا سطح هیجانى او به حد بالاى خود رسیده که همان دامن زدن به برانگیختگى هیجانات است. البته که هیجانات نقش تعیین کننده اى در بهداشت و سلامت روان دارند ولى در بازى هاى کامپیوترى و بالاخره خشن، به شکل دیگرى است.

فرد دربازى هاى کامپیوترى، مهاربازى را به دست مى گیرد و در عین آنکه با واقعیت ها فاصله گرفته، خودش را جایگزین شخصیت هاى مهار ناپذیر وقوى مى کند که این خود باعث برانگیخته شدن هیجاناتش مى شود. این برانگیختگى بعد از اتمام بازى در او مى ماند و در عالم واقع، وقتى بخواهد به حالت تعادل برگردد، بین آنچه از خودش به عنوان یک موجود مهار ناپذیر و قوى در بازى ساخته و آنچه واقعاً هست، تضادى مى بیند و همین تضاد نقطه شروع مشکلات رفتارى بعدى را به دنبال مى آورد. زیرا تضاد احساس گناه روانى را در فرد دامن مى زند و پیامد این احساس، اضطراب را شکل داده و اضطراب هم، رفتار هاى اضطراب آمیز چون فحاشى، درگیر شدن، آزار رساندن و حتى منزوى شدن و افسردگى ترک تحصیل و... را به دنبال مى آورد. تصویرى که از خودش به عنوان فردى قوى و دور از دسترسى دیگران در ذهنش ساخته، وقتى در عالم واقع قرار مى گیرد و در مقطعى که باید به نظم و قانون کلى تن در دهد دیگر زیر بار نمى رود چون هنوز آن برانگیختگى هیجانى و تصورات ذهنى از خودش، در ذهنش باقى است. لذا از قوانین سرباز مى زند. تبعات چنین احساسى، هم متوجه خود فرد است و هم متوجه محیط پیرامون او.

فکر نمى کنید همه تحلیل هایى که ارائه شد، بستگى به نوع بازى کامپیوترى دارد که فرد درگیر آن است؟

بى شک همین طور است. بسیارى از بازى هاى کامپیوترى مثل بازى شطرنج طرف مقابل را به فکر کردن، اندیشیدن و حتى تفکر خلاق سوق مى دهند. به عبارتى تبعات مثبت این بازى ها را در شکل موجه آن نباید فراموش کرد. بازى هاى کامپیوترى، مهارت هاى چشم و گوش را بالا مى برند، تا آنجا که بتوانند کاملاً هماهنگ با هم کار کنند. از طرف دیگر عکس العمل هاى سریع و بموقع را در او تقویت مى کند و تصمیم گیرى عقلانى و آنى را به او یاد مى دهند. همچنین تخلیه هیجانى ولى در حد مطلوب نیز مى تواند یکى دیگر از اثرات مثبت اینگونه بازى هاى کامپیوترى باشد.

کدام یک از بازى ها در کل، مى تواند نتایج مثبتى را که ذکر کردید به نحو مطلوب ترى براى فرایند رشد برآورده کنند؟

یکى از مفاهیم بسیار مهم در روانشناسى که به مقوله بازى مربوط مى شود، تجربه دست اول است. منظور از این تجارب این است که بچه هایى که امکان درگیر شدن با طبیعت را دارند، از تفکر انتزاعى بسیار بالایى در بزرگسالانى برخوردارند، زیرا مى توانند در محیط وسیع و در عین حال عینى و واقعى، تجاربى را به دست بیاورند و عناصر لازمه را براى رشد یک تفکر انتزاعى و خلاق بیابند. نمونه بارز آن در جوامع امروزى و پیشرفته، بازى در پارک ها و فضا هاى سبز است، ولى تفاوت آن با دامن طبیعت در این است که در پارک ها، محدودیت هایى وجود دارد که محیط را مصنوعى مى کند.

همچنین در بازى هاى گروهى و واقعى، اعتماد به نفس بچه ها بالا مى رود و از همه مهمتر به بچه ها یاد مى دهد و کمک مى کند تا پیروى از قوانین و چگونگى رعایت نوبت دیگران را یاد بگیرند، برد و باخت را بیاموزند و خود را با دیگران هماهنگ کنند و به آن ها احترام بگذارند. روابط گروهى را تجربه مى کنند تا جایگاه خود را در گروه پیدا کنند و براى تثبیت شدن آن، تلاش مى کنند. عقاید و افکارشان به چالش کشیده مى شود تا در نهایت واقعیت هاى ملموس اجتماعى را درک کنند. براى مثال بازى گل کوچک که یک بازى گروهى است، نقش مهمى در میزان اجتماع پذیرى بچه ها دارد و به آن ها یادآورى مى کند که هر فرد نقش و وظیفه اى دارد که اگر خوب انجام ندهد، شکست مى خورد. شور و شوق و هیجانى که در بازى هاى کامپیوترى تنها در مقطعى پیش مى آید، زود هم از بین مى رود، ولى در بازى هاى فردى و گروهى واقعى، تمام این شور و شوق و هیجان که لازمه رشد اجتماعى است، بمدت طولانى اتفاق مى افتد. در بازى هاى جمعى، بچه ها در جریان قوانین حاکم بر بازى قرارمى گیرند تا باید ها و نباید ها را در یک قالب کلى انضباط بفهمند و بعد ها آن را در اجتماع، در سطح کلانش تعمیم دهند که خود به خود موجب مشارکت اجتماعى آن ها مى شود. در حالى که در بازى هاى کامپیوترى، اگر هم به قوانین حاکم پى مى برد و آن ها را رعایت مى کند، صرفاً براى آن است که بتواند پیروز شود، یک پدیده در روانش شکل مى گیرد، مبتنى بر اینکه من مى توانم غالب شوم، ولى در مواجهه با رعایت نظم و انضباط حاکم بر جامعه، اغلب سر باز مى زند.

مى خواهم اینجا گریزى بزنم. شما در صحبت هایتان به رشد بعد فیزیکى و جسمانى در بازى اشاره کردید که بعد ها به شکل ورزش در مى آید، آیا مى توان ورزش را نوعى بازى تلقى کرد؟

خیر. بازى با ورزش، تفاوت ماهوى دارد. اگر چه بین بازى و ورزش، رابطه خوب و مستقیمى برقرار است و بعد فیزیکى بازى در آینده به ورزش تبدیل مى شود، ولى بدان معنا نیست که با ورزش بتوان کارکرد هاى بازى را که ذکر کردم، تأمین کرد، لذا نباید این دو را با هم اشتباه گرفت.

بیشتر بازى هاى کامپیوترى واقعى نیست، تصاویرى با رنگ هاى مصنوعى و صدا هاى ساختگى، ولى در پس همین ظواهر، عامل جذابى در اینگونه بازى ها وجود داردکه نوجوانان و جوانان را تا این حد به خود مشغول مى کند. این عامل چیست؟

هیجان. بازى هاى کامپیوترى از یک سطح بسیار بالاى هیجانى برخوردارند. با توجه به گرافیک، موزیک و طراحى آن، حتى مى توانند بزرگسالان را هم ساعت هاى متمادى به خود مشغول کنند.

ولى در بازى هاى دیگر هم مى توان این هیجان را یافت.

درست است، ولى سطح هیجانى به این شدت نیست. در بازى هاى جمعى، فرد مجبور است که براى شرکت در بازى، به نظم حاکم بر بازى تن دردهد و بسیارى از قوانین را رعایت کند، لذا هیجاناتش تا حدى مهار مى شود، ولى در بازى کامپیوترى هر نوع اقدامى را مى تواند براى تسلط به بازى انجام دهد، در نتیجه هیجاناتش به حد بالاى خود مى رسد. بخصوص موزیکى که در حین بازى پخش مى شود، در بالا بردن هیجان مى تواند بسیار مؤثر باشد، در حالى که بیشتر بازى هاى گروهى، فاقد موزیک است. همچنین رنگ آمیزى تند و تحریک کننده اى که براى طراحى این نوع بازى ها به کار مى گیرند، عالم خیال انگیزى را دوچندان مى کند، ضمن اینکه ترس در این فضا بسیار لذت بخش است. تحلیل دقیق روانشناسى، در این مورد وجود دارد که عامل ترس، اضطراب را دامن مى زند و در کارکرد بعضى غدد، تغییراتى به وجود مى آورد، در حالى که در بازى هاى واقعى، چنین ترس و هیجان و اضطرابى تا به این سطح وجود ندارد.

علت رواج بازى هاى کامپیوترى در جامعه بخصوص جوامع جهان سوم کجاست؟ اگر قسمى از تبعات اینگونه بازى ها، پرخاشگرى و به هم ریختن نظم اجتماع است، این ها همه معلول علت اند، علت کجاست؟

این بازى ها محصول جوامع صنعتى، پیشرفته، متمدن و رشدیافته است. فرهنگ آپارتمان نشینى و اصولاً فرهنگ شهرنشینى با محدودیت هاى خاص خود، باعث شده که روابط گروهى در بازى ها، دیگر مثل سابق شکل نگیرد و رواج این نوع بازى ها افزایش یابد. امکان کنترل محال است. نمى توان جلوى پویایى علم و تکنولوژى را گرفت، ولى مى توان فرهنگسازى درست براى بهبود انجام داد. بدین ترتیب که به صورت گزینشى، بازى هایى را رواج داد که تبعات مثبتى چون فکر کردن و پرورش تفکر خلاق را به همراه دارند. مطمئناً پیامد هایى که یک بازى فوتبال یا شطرنج براى افراد دارد، خیلى متفاوت با پیامد هایى است که از بازى «نبرد در زندان هاى آلمان» حاصل مى شود.

مى گویند واقعه ۱۱ سپتامبر، بازتاب فیلم هاى خشن و جنایتکارانه بود که از تلویزیون کشور هاى غربى پخش مى شد. با توجه به چنین نظریه اى، به نظر شما آیا بازى هاى کامپیوترى خشن و جنگى نیز مى تواند داراى چنان تبعاتى باشد؟

در مقام مقایسه بین این دو رسانه، باید یک تحقیق علمى صورت بگیرد، ولى در حد تئورى مى توان گفت که از آنجا که تلویزیون به یک منبع قابل وثوق وصل است و کاملاً در دسترس بوده و همگانى است، لذا اعتماد بیشترى را جلب مى کند و تأثیراتش هم بیشتر است. از طرف دیگر مانورى که در تلویزیون مى بینیم، کمتر در بازى هاى کامپیوترى است، زیرا آدم هاى درگیر در فیلم هاى تلویزیونى، آدم هاى واقعى اند و از همه مهمتر در فیلم هاى تلویزیونى، امکان دستکارى و گزینش وجود ندارد، هیجانى که از مشاهده یک فیلم خشن به بیننده دست مى دهد، تخلیه نمى شود، لذا این هیجان انباشته شده، ممکن است در اجتماع به شکلى بروز کند و نتایج بدى به بار آورد، در حالى که در بازى هاى کامپیوترى در درجه اول، آدم هاى درگیر در بازى واقعى نیستند و در درجه دوم امکان تسلط وجود دارد. اگر فرد در یک نبرد کامپیوترى، مى میرد و مغلوب مى شود، ولى این امکان وجود دارد که آنقدر آن بازى را تکرار کند تا یک بار هم غالب شود. بدین ترتیب اغلب اوقات مى تواند هیجانات برانگیخته شده ناشى از بازى را در خود بازى تخلیه کند .

ترجمه - على ملائکه - محرمانگى (Privacy) مسئله اى هزارچهره است. چون مارى هفت سر که چون یک سرش را قطع مى کنید، دو سر به جایش مى روید. «دستورالعمل اتحادیه اروپا درباره حفاظت اطلاعات» محرمانگى اطلاعاتى را تقریباً به حد یکى از حقوق اساسى بشر رسانده است، چرا که دولت هاى عضو را متعهد مى کند از «حقوق و آزادى هاى بنیادى اشخاص طبیعى و به خصوص حق آنها در حفظ محرمانگى در رابطه با پردازش اطلاعات شخصى» محافظت کنند. (ماده اول دستورالعمل) با این حال در این روزها «برادر بزرگ» به یمن موتور جست وجوى اینترنتى شما در آن سوى اقیانوس اطلس، گوگل، سر دیگرى پیدا کرده است.

امروز هر کسى مى تواند اطلاعات مربوط به هر کس دیگرى بر روى گوگل را مورد جست وجو قرار دهد. هر چه این موتور جست وجو قوى تر شود، هر چه به طور گسترده تر و عمیق ترى در شبکه کاوش کند، به وسیله اى مفیدتر و پرطرفدارتر بدل مى شود. بسیارى این اوج گیرى دیالکتیکى را امتیازى ناشى از ماهرتر شدن موتور جست وجو مى شمرند. مشکل این است که هر جزیى از اطلاعات درباره شما که در شبکه باقى مى ماند، دیر یا زود ممکن است در معرض جست وجو با گوگل قرار گیرد. حقیقت آن است که ما در سپهر اطلاعاتى شفافى زندگى مى کنیم و تجاهل یا بیزارى ما نسبت به آن تفاوتى ایجاد نمى کند. اما ما به دنبال این سر آن مار هفت سر نیستیم. شکایت کردن از «کوکى»۱ها (Cookies) نیز هدف ما نیست. کوکى ها مدت ها است که در میان ما بوده اند. ما مى دانیم که برخى از آنها بى خطر و یا حتى مفیدند و مى دانیم که چگونه با آنهایى که اینگونه نیستند برخورد کنیم.

نه، مشکل جدید محرمانگى در رابطه با موتورهاى جست وجو و در نتیجه گوگل قدرتمند به طور خاص مسئله دیگرى است. مشکل به ساخته شدن شرح حالى از شما براساس کل تاریخچه جست وجوهایتان برمى گردد.

کامپیوتر شما مى تواند از طریق تاریخچه جست وجو، «کوکى»ها و «کش» (Cache)۲ سایت هایى را که شما بازدید کرده اید، مشخص کند. خوشبختانه همه این رد پاها تحت کنترل شما است. اما این امر در مورد رد پاهاى به جا مانده بر روى شبکه از جست وجوهاى شما صادق نیست. گوگل براى هر جست وجویى که از طریق موتور آن صورت مى گیرد، آدرس IP اینترنت شما (شماره اى که کامپیوتر شما را بر روى اینترنت مشخص مى کند، با مراجعه به وب سایت www.showmyzip.com مى توانید IP خود را پیدا کنید)، زمان انجام جست وجوى شما، شکل بندى نرم افزار وبگرد شما، کوکى هاى معمول و از همه مهمتر «همه کلیدواژه هاى جست وجوى شما» را ثبت مى کند. این سوابق به شرکت گوگل تعلق دارند و گرچه هویت اشخاص با آدرس هاى IP همراه نیست، اما مى توان از طریق آنها کاربران خاص را ردیابى کرد. آن جست وجویى که سال ها قبل شما درباره رمان «لولیتاى» ناباکف انجام داده اید تا مقاله اى درباره عشق نوسیکا به اولیس بنویسید. تصویر بانوى جوان برهنه اى که هنگام جست وجوى دخترتان براى «سفید برفى» در تصاویر گوگل ظاهر شده است (به رغم استفاده از گزینه «فیلتر کردن متوسط» در گوگل). آخرین اخبار بازى هاى کریکت در زمانى که تصور مى رفت شما در جاى دیگرى باشید یا کار دیگرى بکنید، یا هدیه خاصى که شما در جست وجوى آن بودید، اما همسر شما هیچ گاه آن را دریافت نکرد... گوگل هیچ کدام آنها را براى مدتى نامحدود فراموش نخواهد کرد و از آنها مى توان مانند کاشى هاى فراوان در یک موزائیک دیجیتال با جزئیات بسیار استفاده کرد تا شرح حالى از شما ساخته شود. مسابقات بیست سئوالى را به یاد دارید؟ گوگل یک مسابقه ۸سئوالى بسیار پیچیده تر را بازى مى کند که در آن شما هدف هستید، هر جست وجوى جدید نقطه اى جدید در این تصویر است. گوگل تنها نیاز به متصل کردن آنها به هم دارد تا وصفى به دست آید که تنها مختص شما است.

این تهدید جدید پنهان نمانده است. (نگاه کنید به www.google-watch.org)

شرکت گوگل سعى کرده است که به نگرانى هاى فزاینده پاسخ دهد. www.google.com/privacy.html اما این پاسخ ها آنقدرها که برخى صاحب نظران انتظار دارند، اطمینان بخش نبوده است. (نگاه کنید به www.wired.com/news/culture/0,124,67982,00htmltw=wn-story-related) مشکل این است که شرکت گوگل توانایى اش را در جمع آورى و ذخیره داده هاى جست وجوى شما براى هر مدتى که بخواهد حفظ مى کند («هیچ سقف و محدودیت زمانى در مورد حفظ داده ها وجود ندارد») و از آنها براى هر مقصودى که فکر مى کند مناسب است، استفاده مى کند. در «عصر گوگل» شما همانید که بر روى گوگل جست وجو مى کنید. هویت شخصى به موضوعى از معناشناسى تجسسى (Erotetic Semantics) بدل شده است: پرسش هایى که مى پرسید بهتر از پاسخ هایى که مى دهید هویت شما را معین مى کنند، چرا که امکان دروغ گفتن در آنها بسیار کمتر است. بنابراین هنگامى که دارید به جست وجوى اینترنتى مى پردازید، حواستان جمع باشد، روزى جست وجوهاى تان ممکن است به سویتان بازگردند و دفعه دیگرى که روى گوگل جست وجو مى کنید، چند کلیدواژه را که دوست دارید با آنها شناسایى شوید، وارد آن کنید. براى آغاز کردن شکل بخشیدن به موزائیک وصف کننده هیچ وقت دیر نیست.

*«لوچیانو فلوریدى» مدرس فلسفه در Universita degli studi di Bari و دانشگاه آکسفورد و مولف کتاب «درآمدى بر فلسفه و کامپیوتر» (انتشارات راتلج) است.

پى نوشت ها:

۱- کوکى (Cookie) یک بسته اطلاعاتى که به وسیله یک «سرور» (خدمات دهنده) به نرم افزار جست وجوگر اینترنت فرستاده مى شود و سپس نرم افزار جست وجوگر هر بار که با آن خدمات دهنده ارتباط برقرار مى کند، آن را باز مى فرستد. کوکى ها براى تائید، ردیابى و حفظ اطلاعات اختصاصى کاربر استفاده مى شوند.

۲- کش (Cache) مجموعه اى از داده ها که کپى هاى مقادیر اصلى ذخیره شده در جایى یا مورد پردازش قرار گرفته در قبل است و در صورتى که داده هاى اصلى (از لحاظ زمان دسترسى) گرانقیمت باشند، بر مبناى خواندن «کش» بر روى آنها عمل مى شود.

منبع: شرق

سازمان کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد، آنکتاد، اعلام کرد ایران از لحاظ تعداد کاربران اینترنت در سطح خاورمیانه در رتبه نخست و از لحاظ نفوذ اینترنت در رتبه هفتاد و پنجم قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر به نقل از آنکتاد، ایران با داشتن 4 میلیون و 800 هزار کاربر اینترنت بیشترین شمار کاربران اینترنت را در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دارا است.
با این وجود، از آنجا که نفوذ اینترنت (نسبت کاربران اینترنت به کل جمعیت) در ایران 7.2 درصد است، در سطح خاورمیانه پس از کشورهای اسرائیل، امارات، کویت، بحرین، قطر، لبنان، و اردن در رتبه هشتم قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، ایران از لحاظ تعداد بالای کاربران اینترنت در سطح جهان نیز در رتبه بیست و چهارم قرار دارد.
بنابر اعلام آنکتاد، در سطح جهان کشور ایالات متحده آمریکا با داشتن 185 میلیون کاربر اینترنت با فاصله بسیار در رتبه نخست جهان قرار دارد.
پس از آمریکا نیز کشورهای آسیایی چین با 94 میلیون نفر کاربر اینترنت رتبه دوم و ژاپن با 75 میلیون کاربر رتبه سوم جهان را در اختیار دارند.
بنابر اعلام آنکتاد، همچنین کشورهای آلمان با 41 میلیون کاربر اینترنت، انگلستان با 37، هندوستان با 35، ایتالیا با 28.8، فرانسه با 25، برزیل با 22، کانادا با 20، روسیه با 16، مکزیک با 14، استرالیا با 13، اسپانیا با 13، تایوان با 12، استرالیا با 11، ترکیه با 10، مالزی با 10، هلند با 10، لهستان با 9، اندونزی با 8، سوئد با 7، و تایلند با 7 میلیون کاربر اینترنت به ترتیب در رتبه های چهارم تا بیست و سوم جهان قرار گرفته اند.
در سطح خاورمیانه نیز پس از ایران کشورهای مراکش با 3.5 میلیون کاربر، اسرائیل با 3.2، مصر با 3، عربستان با 1.5، و امارات متحده عربی با 1.3 میلیون کاربر به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
این گزارش می افزاید، از لحاظ نفوذ اینترنت نیز در سطح جهان کشور ایسلند با نسبت 67.5 درصد در صدر کشورهای جهان ایستاده است و پس از این کشور نیز به ترتیب کشورهای سوئد با نسبت 63 درصد، کره جنوبی 61، انگستان 60، استرالیا 56، دانمارک 56، آمریکا 55، کانادا 55، زلاندنو 52، و هلند با 52 درصد به ترتیب در رتبه های دوم تا دهم جهان قرار گرفته اند.

ترجمه: محسن ابراهیمى - اولین دفعه رابى ویلیامز بود که سال گذشته به طور ناگهانى و غیرمنتظره بعد از کنسرت هاى موفقش تصمیم گرفت آلبوم جدیدش را روى یک فرمت جدید دیجیتالى ضبط و راهى بازار کند. ماه گذشته نیز رولینگ استونز اعلام کرد که آلبوم (A Big Bang) با همین فرمت پخش خواهد شد و رامازوتى هم به این فرمت جدید روى آورده است. اینجا دیگر بحث کامپکت دیسک (CD) نیست، بلکه کارت هاى حافظه (Memory Card) به بازار مى آیند تا انقلاب دیجیتالى در موسیقى را به وجود بیاورند. ستاره هاى موسیقى اولین سعى و تلاش هاى خود را براى ورود به دنیاى جدید دیجیتالى به کار گرفته اند و علاوه بر انتشار سى دى، آنها را با شکل «کارت حافظه» هم پخش کرده اند.

این کارت ها به عنوان ابزار دوست داشتنى در دوربین هاى دیجیتالى کامپیوترها، پالم ها و موبایل ها کاربرد بیشترى پیدا کرده اند. به نظر مى رسد که دوره استفاده از سى دى هم به سرآمده است و آخرین نفس هاى خود را مى کشد، هر چند که صاحبان این فناورى مدعى هستند بازار کاملاً در اختیار آنها است و در مسیر پیشرفت و استفاده از تکنولوژى جدید قرار دارند اما هرگاه نسل جدید با انقلاب دیجیتالى روبه رو مى شوند آسان ترین و در دسترس ترین ابزار را انتخاب مى کنند. حدود صد سال است که خرید آهنگ ها قدم به قدم و به روش هاى متفاوتى انجام شده است؛ از صفحه هاى گرامافون تا نوارهاى کاست و بعد هم دیسک و کامپکت دیسک. امروزه با توجه به توسعه اینترنت و دسترسى همگانى به این ابزار ارتباطى، خرید موسیقى به گونه اى دیگر هم رواج یافته و طرفداران خاص خود را دارد. وقتى که فرمت MP3 وارد بازار شد انحصار سى دى ها شکسته شد و آهنگ ها با قیمت کمتر و سهولت بیشتر در اختیار جوان ها و نوجوان ها قرار گرفت، حتى در سایت هاى اینترنتى هم به طور مجانى به اشتراک گذاشته شده است اما اقدام رابى ویلیامز تعجب همگان را برانگیخت و آنها را کنجکاو کرد تا به او توجه کنند. آلبوم جدید ویلیامز همراه چندین ویدئو کلیپ به قیمت ۴۴ یورو وارد بازار و با موفقیت بزرگى مواجه شد اما آنچه که جالب توجه است و شرکت هاى کامپیوترى و سازنده ابزارها و قطعات به آن توجه مى کنند این است که همه چیز به شرایط «قابل حمل» و در دسترس بودن تغییر پیدا کرده است. کامپیوترهاى کوچک، موبایل و دستگاه هاى پخش کننده MP3 همگى از «کارت حافظه» استفاده مى کنند و به راحتى بین دستگاه هاى متفاوت تبادل مى شوند. آلبوم رولینگ استونز توسط «سان دیسک» منتشر مى شود و مى توان آن را در کامپیوتر، پالم یا تلفن هاى موبایل گوش کرد. این آلبوم ۴۰ یورو قیمت دارد و شامل آهنگ هاى جدید، چند ویدئو کلیپ و چند آهنگ معروف قدیمى است. رامازوتى خواننده ایتالیایى هم آلبوم جدید خود را روى یک ۳Media Memory منتشر مى کند. قیمت آن ۲۹ یورو است که علاوه بر ۱۳ آهنگ حدود ۳۰ دقیقه ویدئو کلیپ و ۲۰ آهنگ قدیمى وجود دارد.

ورود این «کارت حافظه»ها به منظور شکستن انحصار سى دى است. هر چند تمام بازار موسیقى در اختیار کامپکت دیسک نیست اما هنوز هم کامپیوتر، سلطان موسیقى است چرا که علاوه بر گوش دادن موسیقى مى توان آن را از طریق اینترنت به اشتراک گذاشت و حتى به طور آن لاین، موسیقى دلخواه را خرید. بعد از کامپیوترها، این موبایل ها هستند که بیشتر مورد استفاده قرار مى گیرند، خصوصاً اینکه نسل سوم بیشتر به این فرمت توجه دارند و آن را به خودشان نزدیک تر احساس مى کنند، چرا که ویدئو و موسیقى را مى توانند در هر مکانى در اختیار داشته باشند. اولین بار هم وقتى که قرار شد انحصار شکسته شود بیلى ویمن در سال ۱۹۹۹ آلبوم خود را با فرمت MP3 ارائه کرد و حالا هم «کارت حافظه» از راه مى رسد. تنها دفاع حامیان این فرمت هم کیفیت شنیدارى آن است، گرچه نیمى از خریداران آلبوم ها و موسیقى به کیفیت اولیه توجه ندارند و فقط براساس بازار پیش مى روند اما وقتى که قرار باشد موسیقى مثل یک کنسرت یا ارکستر زنده آنها را مجذوب کند، آن وقت اهمیت این «کارت حافظه»ها بیشتر خواهد شد. حجم و اندازه کوچک آنها هم دلیل دیگرى است تا راک دیجیتالى چهره دیگرى پیدا کند. امروز فرهنگ حجم کوچک در هر بازارى به چشم مى خورد و موسیقى هم در همین سبد قرار مى گیرد علاوه بر آنکه دنیاى بزرگى را در برمى گیرد. برنامه «فستیوال موتسارت» که به رهبرى «لوریس چکناواریان» هم اکنون در حال اجرا است، براى یک شب دیگر تمدید شد.

چکناواریان در این باره گفت: این کنسرت از ۱۲ آذرماه آغاز شده است و تا ۱۹ آذرماه ادامه دارد، اما به دلیل استقبال فوق العاده زیاد، روز یکشنبه۲۰ آذرماه نیز یک اجرا هم براى دانش آموزان با بلیت ارزان قیمت خواهیم داشت. او درباره این اجرا گفت: ما در این کنسرت، کار را با گروه کوارتت زهى آنى و سولیست هاى ایرانى و خارجى آغاز مى کنیم و گروه کر نورى به رهبرى علیرضا شفقى نژاد نیز ما را همراهى خواهند کرد. این آهنگساز و رهبر ارکستر در پایان گفت: ما قطعات مختلفى از موتسارت و به خصوص قطعه معروف «رکوئیم» را اجرا مى کنیم که با استقبال فوق العاده اى مواجه بوده و در حال حاضر، بلیت این برنامه ها تمام شده است. یک گروه ۹۰ نفره کر که متعلق به محمد نورى است، کوارتت زهى آنى از ارمنستان که چند سالى است در ایران آمد و رفت مى کنند و چند سولیست ارمنى و یک سولیست از ایران (آذین موحد) اجراى آثار موتسارت را به رهبرى چکناواریان به عهده دارند.

ارکستر بزرگى در کار نیست در حالى که اجراى رکوئیم یکى از مشهورترین آثار موتسارت بدون ارکستر تا به حال سابقه نداشته است. اما چکناواریان همیشه مبتکر طرح هاى نو است و آنقدر روى سن اجرا با مردم همراه مى شود که بعد از چند سال فوق فعال بودن در اجراى کنسرت هنوز هم مخاطبان بسیارى به برنامه هاى او مى روند. در روزهاى اول فستیوال اگرچه هنوز کنسرت شجریان در تهران ادامه داشت اما تالار وحدت هم مملو از جمعیت بود. این دفعه برنامه طورى ترتیب داده شده که هم مخاطبان غیرحرفه اى موسیقى کلاسیک و هم مخاطبان حرفه اى تر آن با حضور نوازندگانى چون گاتلیب والیش، رافائل میناسکانیان و خاچیک بابایان که از سولیست هاى توانا و با تکنیک هستند، راضى باشند.
منبع : شرق

شرکت "گوگل" با وجود درگیری با ناشران بر سر حق تالیف، همچنان درصدد است، میلیون‌ها کتاب را به صورت الکترونیک بر روی شبکه اینترنت در دسترس خوانندگان در سراسر جهان قرار دهد.
نشریه "نیچر" این حرکت را مساوی با مرگ صنعت چاپ می‌داند.
در همین حال گروهی از افراد آینده‌اندیش در نقاط مختلف طرحی را برای گردآوری همه کتابهای قدیمی و از چاپ خارج شده اجرا کرده‌اند.
هدف این افراد آن است که این کتابهای نایاب را به صورت دیجیتالی بر روی شبکه اینترنت در دسترس همگان قرار دهند.
یکی از این علاقه‌مندان، محققی هندی به نام ویشواز شاوان ‪Vishwas Chavan‬ است که تاکنون هفت هزار کتاب قدیمی از سراسر جهان جمع‌آوری کرده است که بیش از ‪ ۲‬هزارو ‪ ۵۰۰‬مجلد آنها در نیمه اول قرن نوزدهم تحریر شده‌اند.
شاوان برای دستیابی به این کتابها سالها به کتابخانه‌های گوناگون سرزده و با زحمت زیاد آنها را از گوشه و کنار جهان جمع کرده است.
افرادی همچون او رویای زمانی را در سر می‌پرورانند که در آن محققان با فشار دادن دکمه یک موشواره کامپیوتری به منابع مورد نظر خود دست یابند و اطلاعات تخصصی را با کمترین صرف وقت مورد استفاده قرار دهند.
چند سال پیش این رویا، صرفا نوعی خیال خام به نظر می‌رسید اما از زمانی که گوگل اعلام کرده که میلیونها کتاب را از پنج کتابخانه بزرگ در دانشگاههای آکسفورد، هاروارد، استنفورد، میشیگان و نیز کتابخانه عمومی نیویورک به صورت دیجیتالی در اختیار عموم قرار خواهد داد، سایر موسسه‌ها و نهادها نیز در اروپا و آمریکا به تکاپو افتاده‌اند و در نظر دارند طرحهای مشابه خود را برای ارایه دیجیتالی میلیونها کتاب اجرا کنند.
به نظر می‌رسد این حرکت فراگیر به سمت دیجیتالی کردن کتابها تاثیر انکارناپذیری بر صنعت نشر و نیز بر شیوه فعالیت پژوهشگران، نحوه عمل کتابداران، و شیوه کتابخوانی باقی خواهد گذارد.
کتابداران و متخصصان سیستمهای اطلاع رسانی باید ابزار جدیدی برای تهیه فهرست‌ها و نیز هدایت افراد از میان هزار توی اطلاعات آماده سازند. ناشران و نویسندگان نیز باید بزودی اندیشیدن در قالبهای دیجیتالی را آغاز کنند، درست همانگونه که هم‌اکنون طراحان صفحات وب و نویسندگان وبلاگها چنین می‌کنند.
اما انقلابها بندرت بدون خونریزی هستند و انقلاب اخیر در عرصه ارائه اطلاعات به صورت الکترونیک نیز بزودی شکل رادیکار بخود گرفت و سیمای زشتی پیدا خواهد کرد. در آمریکا نویسندگان و ناشران در حال اماده شدن برای نبرد حقوقی با شرکت گوگل هستند.
دیدگاهها در این‌باره که آیا باید طرحهای دیجیتالی کردن کتابها به موسسه‌های خصوصی نظیر گوگل و "آمازون" واگذار شود یا نه؟ متفاوت است.
با توجه به آنکه چند پروژه دیجیتالی کردن کتابها به صورت همزمان اعلام شده، روشن نیست که چه شمار از این کتابها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار خواهند داشت و یا اینکه نحوه هماهنگ‌سازی میان این طرحها و یا شیوه دسترسی پیدا کردن به کتاب‌ها چگونه خواهد بود؟

اندیشه دیجیتالی کردن کتابها از دهه ‪ ۱۹۷۰‬و همان اوان شکل‌گیری اینترنت مطرح بوده‌است. در چهارم ژوئیه سال ‪ ۱۹۷۴‬یک نسخه از اعلامیه استقلال آمریکا به صورت دیجیتالی برای همه آمریکایی‌ها ارسال شد و پروژه موسوم به "گوتنبرگ" برای تولید نخستین کتاب دیجیتالی شکل گرفت.
از آن زمان تاکنون ‪ ۲۰‬هزار داوطلب همکار در این پروژه بیش از ‪ ۵۰‬هزار کتاب را که دوره حق تالیفشان به پایان رسیده است اسکن کرده و به صورت دیجیتالی آماده ساخته‌اند.
همه همکاران این پروژه به صورت رایگان کار می‌کنند. این قبیل طرح‌ها به واسطه نوعی تمایل ایده‌آلیستی برای در اختیار همگان قرار دادن معرفت شکل می گیرد.
در عین حال این قبیل پروژه‌ها کار جستجوی آن لاین از کتابها را بسیار تسهیل می‌کنند.
همین جنبه اخیر بنیاد ملی علوم در آمریکا را وادار ساخت تا در طرحی موسوم به "پروژه یک میلیون کتاب" که یک طرح بین‌المللی برای در اختیار عامه قرار دادن کتابها به صورت دیجیتالی است، مشارک ورزد.
در این طرح نهادهای گوناگونی از جمله دانشگاه "کارنگی ملون" در پیتسبورگ نیز مشارکت دارند.
از سال ‪ ۲۰۰۲‬که این پروژه شروع شده تا کنون بیش از ‪ ۶۰۰‬هزار کتاب که دوره حق تالیف آنها به پایان رسیده اسکن شده‌اند و در حال حاضر نیمی از آنها به صورت دیجیتالی بر روی شبکه اینترنت در دسترس هستند و کار اسکن کردن این کتابها در هندوستان و چین به انجام می‌رسد.
کتابهای مورد نظر از کتابخانه‌های مختلف دنیا به صورت امانت به این کشورها ارسال می‌شوند.
قابلیت جستجو در عین حال یکی از محرکهای اصلی شرکتهای خصوصی است که وارد عرصه دیجیتالی کردن کتابها شده اند. این امر حتی شامل آن دسته از کتابهایی می‌شود که هنوز دوره حق تالیفشان به پایان نرسیده است.
به عنوان مثال هم‌اکنون برخی از شرکتهایی که کتابها را به صورت آن لاین به خریداران عرضه می‌کنند و فروشنده اینترنتی کتاب به شمار می‌آیند، به خریداران اجازه می‌دهند شماری از صفحات کتابها را به صورت آن لاین مطالعه کنند و در صورت تمایل نسخه آن را برای خود سفارش دهند.
در آمریکا شرکت آمازون با اجازه ناشر اطلاعات دیجیتالی قابل جستجو را در اختیار خوانندگان و خریداران قرار می‌دهد. این شرکت می‌گوید هم‌اکنون چند صد هزار کتاب به صورت آن لاین قابل جستجو هستند.
این شرکت هم‌اکنون به خریداران گزینه خرید نسخه الکترونیک کتابها را نیز عرضه می‌کند.
این قبیل کتابها یا اسناد الکترونیک را، می‌توان بر روی یک دستگاه الکترونیک قابل حمل و نقل جای داد. این شرکت انتظار دارد این قبیل خدمات الکترونیکی دیگر بخشهای این تجارت را نیز تقویت کند.
به عنوان نمونه توانایی بر مطالعه قسمتهای از کتاب و نگاه به فهرست آن به صورت دیجیتالی موجب شده‌است که فروش کتابها تا هشت درصد افزایش یابد.
اما شرکت گوگل در اعلام طرح مربوط به دیجیتالی کردن میلیونها نسخه از کتابهایی که حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده هیچ سخنی از دریافت وجه به میان نیاورده است.
سخنگوی گوگل می‌گوید که هدف پروژه جستجوی کتاب گوگل آن است که کتابهایی را که در حال حاضر به صورت چاپی در دسترس قرار دارند به صورت آن لاین در دسترس همگان قرار دهد اما این احتمال که گوگل از این اقدام خود می‌تواند سود سرشار اقتصادی به دست آورد موجب عصبانیت نویسندگان و ناشران شده است.
در پائیز سال جاری صنف نویسندگان و اتحادیه ناشران در آمریکا شکایتی را علیه گوگل و زیرپاگذاشته حق تالیف به وسیله این شرکت، تسلیم دادگاه کرد.
شکایت‌کنندگان اظهار داشته‌اند شرکت گوگل از آنان برای کپی کردن کتابها اجازه نگرفته است.
گوگل از ناشران اجازه گرفته که در پروژه خود برخی از کتابهایی را که حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده نیز بگنجاند اما نه اینکه کل پروژه مشتمل بر این نوع کتابها باشد.
گوگل استدلال می‌کند که نیازی ندارد برای هر کتاب اجازه کسب کند، زیرا در نظر دارد این کتابها را بر مبنای قانون "استفاده منصفانه" که در آمریکا اجرا می‌شود در دسترس خوانندگان بگذارد.
این شیوه اجازه می‌دهد افراد برای مقاصدی مانند تدریس یا تحقیق بتوانند از این قبیل کتابهای آن لاین استفاده کنند.
به عنوان مثال گوگل همه متن را در اختیار خوانندگان نمی‌گذارد بلکه قسمت‌هایی از آنها را به شکل گزینشی ارائه می‌کند. این امر در مورد کتابهایی است که دوره حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده‌است اجرا می‌شود.
گوگل می‌گوید خریداران اگر بتوانند به قسمتهایی از محتوای کتاب دسترس داشته باشند، برای خرید کتاب علاقه بیشتری نشان می‌دهند. در عین حال گوگل مدعی است که عرضه بخشهایی از محتوای کتاب به صورت دیجیتالی مشابه عمل فهرست کردن کتابهاست که در کتابخانه‌ها صورت می‌گیرد.
اما نماینده صنف نویسندگان آمریکایی تاکید دارد که هر نوع کپی کردن بخشهای کتاب معادل زیر پا گذاردن قانون مربوط به حق تالیف است و این مساله ربطی به نحو استفاده از بخش کپی گرفته شده ندارد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

نتیجه این دعوی حقوقی به تصمیم دادگاه در این‌باره بستگی دارد که مفهوم "استفاده منصفانه" چگونه در عصر کتابهای دیجیتالی و اینترنت باید تفسیر شود.
دیگر نهادهایی که قصد اجرای پروژه‌های مربوط به اسکن کردن کتابها و عرضه دیجیتالی آنها را دارند سکوت کرده‌اند و منتظر رای دادگاه هستند و فعلا فعالیت خود را به کتابهایی محدود ساخته‌اند که دوره معتبر بودن حق تالیف آنها سپری شده‌است یا آنکه حق تالیف مربوط به کتاب را پیش از اسکن کردن کسب می‌کنند.
اقدام گوگل موجب شده‌است که جهان کتاب دیجیتالی به اشکال گوناگون دستخوش تغییر شود.
بسیاری از ناظران بر این باورند که امکانات عظیمی که در اختیار گوگل قرار دارد نتیجه را به نفع این موسسه سوق می‌دهد.
به این ترتیب ظهور مجموعه‌های بسیار بزرگ حاوی کتابهای دیجیتالی امری است که تحقق آن کاملا قابل انتظار است.
گوگل در عین حال رقبای خود، خواه در بخش خصوصی و خواه در بخش دولتی را وادار ساخته تا تلاشهای خود را دو چندان افزایش دهند و از همه مهمتر آنکه آینده کتابخانه‌ها و کتابداران را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
اما "مایکل گورمان" رییس انجمن کتابداران در آمریکا نگران از بین رفتن شغل کتابداری و تعطیل شدن کتابخانه‌ها نیست.
او معتقد است که کتابخانه‌ها علاوه بر آنکه مکانی برای دستیابی به کتابها باقی خواهند ماند کارکرد خود به عنوان مکانهایی برای آنکه افراد به مطالعه بپردازند و با یکدیگر دیدار کنند را، حفظ خواهند کرد و کتابداران نیز وظیفه مدیریت اطلاع رسانی را به انجام خواهند رساند.
اما گورمان نگران آن است که تکیه بیش از حد بر منابع دیجیتالی موجب بروز تغییر کلی در شیوه خواندن شود و او این تاثیر را مثبت تلقی نمی‌کند.
به اعتقاد گورمان "اتمی کردن" معرفت، یعنی عرضه بخشهایی از کتابها به صورت دیجیتالی می‌تواند موجب شود که مردم مطالعه خود را به همان صفحات و قسمت‌هایی که به صورت دیجیتالی و رایگان در اختیارشان قرار دارد محدود سازند و به این ترتیب اندک توانایی خواندن و فهم عبارات عمیق‌تر و سنگین‌تر ادبی یا فلسفی را از دست بدهند.
شواهد نشان می‌دهد که خوانندگان، کتابهای الکترونیک را همانگونه قرائت می‌کنند که صفحات وب را می‌خوانند، یعنی خواندنی که با سرعت ، سرسری ، و به صورت گزینشی است.
به اعتقاد کارشناسان برای رفع این مشکل و مقابله با خطر کم سواد شدن جمعیت، تلفیقی از کتابهای دیجیتالی و کتابهای مکتوب بهترین راه حل است .
این ترکیب در عین حال مشکل کمبود جا در کتابخانه‌ها را نیز تا حد زیادی مرتفع خواهد ساخت.
در آینده باید ترتیبی اتخاذ شود که شماری از کتابخانه‌ها نسخ مکتوب کتابها را در اختیار داشته باشند تا در صورت لزوم خوانندگانی که به قرائت متون چاپی علاقه‌مندند بتوانند از طریق سیستمهای امانت‌گیری بین کتابخانه‌ها به این نسخ دسترسی داشته باشند و برای بقیه نیز امکانات دیجیتالی فراهم باشد تا بتوانند نسخ کتابها را به صورت دیجیتالی قرائت کنند.
برخی از کتابخانه‌ها از هم اکنون کار رها ساختن خود از قید نسخ چاپی را آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال دانشگاه تگزاس در آوستین دارای ‪ ۱۰‬هزار جلد کتاب دارای حق تالیف و ‪ ۳۰‬هزار کتاب با حق تالیف سپری شده است که اکنون صرفا به صورت دیجیتالی قابل دسترس است.
اقدام گوگل در عین حال موجب نگرانی افرادی شده‌است که آرشیوهای اینترنتی از صفحات وب در شبکه اینترنت درست کرده‌اند.
هرچند گوگل هیچگاه اعلام نکرده‌است که مالکیت مواد و مطالب دیجیتالی را در اختیار دارد و یا نگفته که قصد دارد که بابت خدمات موتورهای جستجوگرش از مصرف‌کنندگان وجه دریافت کند، اما دارندگان آرشیوهای اینترنتی معتقدند که باید همه کتابهای اینترنتی و دیجیتالی را یکسره به شرکتهای خصوصی واگذار کرد.
به همین علت در ماه اکتبر سال جاری نهاد تازه‌ای به نام "اتحاد محتوای قابل دسترس" ‪ Open Content Alliance‬اعلام موجودیت کرد.
این نهاد در نظر دارد آرشیوی چند زبانه از کتابهای دیجیتالی و سایر اطلاعات چند- رسانه‌ای ‪ multimedia‬برپا سازد که تا آنجا که ممکن باشد به صورت رایگان در اختیار افراد قرار گیرد.
این پروژه نیز نظیر پروژه "یک میلیون کتاب" در حال حاضر به اسکن کردن کتابهایی که دوره حق تالیفشان پایان یافته سرگرم است. هم‌اکنون شماری از این کتابها بر روی شبکه اینترنت قابل دسترس برای خوانندگان است.
این اتحاد امیدوار است بتواند از حیث ابعاد به رقیبی برای گوگل بدل شود. در میان شرکتهایی که در این اتحاد عضویت دارند می‌توان از مایکرو- سافت و یاهو نام برد.
برخی از کتابخانه‌هایی که به واسطه ملاحظات مربوط به امکانات عملی از پیوستن به پروژه "یک میلیون کتاب" پرهیز کرده‌اند با طیب خاطر به پروژه "اتحاد محتوای قابل دسترس" پیوسته‌اند.
به گفته "تام گرانت" معاون مدیر بخش کتابخانه‌های دیجیتالی و سیستمهای اطلاع رسانی در کتابخانه موسسه "اسمیتسونین" در واشنگتن یکی از علل اکراه در پیوستن به پروژه یک میلیون کتاب ناخشنودی از ارسال کتابها به هند و چین بوده اما این مشکل برای پروژه "اتحاد" وجود ندارد.
پروژه "اتحاد" برای متخصصان رده بندی مانند شاوان بهترین پروژه اسکن کردن کتابها تا این زمان است. هشت موزه از جمله موزه تاریخ طبیعی در لندن پروژه‌ای که را با نام پروژه" کتابخانه میراث تنوع زیستی" ‪Project‬ ‪ Biodiversity Heritage Library‬راه‌اندازی کرده‌اند، با پروژه اتحاد همکاری خواهند کرد و حدود یک میلیون کتاب مربوط به تنوع زیستی را که دوره حق تالیفشان سپری شده اسکن می‌کنند و در اختیار این پروژه قرار می‌دهند.
اما "ماتیاس اولمر"، ناشر المانی که طرحی را برای ارائه کتابهای الکترونیک آلمانی با همکاری ناشران و کتابفروشان این کشور به اجرا در آورده معتقد است که اسکن کردن کتابهای قدیمی اتلاف وقت است.
او می‌گوید که علم با سرعتی باور نکردنی در همه زمینه‌ها و از جمله حوزه رده‌بندی اصناف جانوران و موجودات زنده ‪ taxonomy‬رو به پیش است. در اوایل سال جاری اتحادیه‌ای که او تاسیس کرده‌است، اعلام کرد که تا سال ‪۲۰۰۶‬ حدود ‪ ۱۰۰‬هزار کتاب تازه چاپ شده به زبان آلمانی را اسکن خواهد کرد.
هر ناشری خود وظیفه دیجیتالی کردن انتشارات خویش را بر عهده خواهد گرفت و آنها را در شبکه‌ای که اتحادیه به وجود آورده جای خواهد داد.
دانشمندان و دیگران قادر خواهند بود با پرداخت وجهی به این مجموعه دسترسی پیدا کنند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد با شروع پروژه‌های دیجیتالی کردن کتابها در سال ‪ ،۲۰۰۵‬دیری نخواهد پایید که رویای دستیابی به اطلاعات از هر نقطه و با سرعت و سهولت واقعیت می‌یابد.
ادامه دارد....
منبع : ایرنا

موسسه گوگل چالش تازه‌ای را متوجه خدمات تجاری ساخته و این بار هدف خود را دانشمندان و پژوهشگران قرار داده است. اما پرسشی که اکنون مطرح شده این است که آیا موتور جستجوگر جدید گوگل می‌تواند خواسته‌های مورد نظر را بر آورده سازد یا نه.
آنورگ آچاریا، مهندس کامپیوتر از هند که برای موسسه گوگل کار می‌کند، زمانی که هنوز دوره لیسانس خود را در دهه ‪ ۱۹۸۰‬سپری می‌کرد ناگزیر بود برای دستیابی به مقالاتی که نمی‌توانست نسخه‌ای از آنها پیدا کند به طور مستقیم به خود مولفان نامه بنویسد.
خاطره این دوران برای آچاریا خنده‌آور است. او اکنون در گوگل سرگرم تکمیل یک موتور جستجوگر است که هدف آن ارائه خدمات علمی و اکادمیک به استادان و دانشجویان هندی و دیگر کشورها است.
برای آن دسته از افراد عادی و غیر دانشگاهی که قصد دستیابی رایگان به یک نسخه از یک مقاله علمی و تحقیقی را داشته باشند شبکه‌ای مانند "گوگل مخصوص محققان" ‪ Google Scholar‬شبکه مناسبی است اما همه دانشگاهیان بخصوص در کشورهای پیشرفته تر از طریق دانشگاهها و مراکز تحقیق خود به محتوای هزاران نشریه علمی به صورت دیجیتالی و آن لاین دسترسی دارند.
بنابراین می‌توان این پرسش را مطرح کرد که این قبیل افراد چه نیازی دارند که به سراغ شبکه‌ای نظیر گوگل مخصوص محققان بروند.
بسیاری از دانشمندان و پژوهشگران در کشورهای پیشرفته تر و حتی در کشورهای در حال پیشرفت، به همان بانکهای اطلاعاتی شناخته شده تر و نظیر "پاب مد" ‪ PubMed‬که به وسیله موسسه ملی بهداشت در آمریکا راه‌اندازی شده و اطلاعات پزشکی در اختیار محققان قرار می‌دهد و یا "دیتا سیستم اختر فیزیک" که به وسیله ناسا بر پا شده رجوع می‌کنند نا مقالات مورد نیاز خود را بدست اورند.
به نوشته نشریه نیچر از ماه نوامبر سال گذشته که شبکه گوگل مخصوص محققان راه اندازی شده تاکنون به میزان استقبالی که به وسیله دانشجویان و محققان به آن نشان داده می‌شود بتدریج افزوده شده است.
به عنوان مثال "توماس مرسیک-فلوگل" زیست - عصبشناس از موسسه ماکس پلانک در آلمان که در گذشته همواره از بانک اطلاعاتی پاب مد استفاده می‌کرد اکنون به گوگل مخصوص محققان روی آورده است.
او می‌گوید این موتور جستجو گر در مواردی که وی نمی‌داند دقیقا به دنبال چه چیزی می‌گردد مفید است.
در جستجو با این موتور جستجو گر، افراد می‌توانند به مقالاتی دیگری که مرتبط با موضوع مورد علاقه شان است راهنمایی شوند. این کار از طریق ارجاعاتی که به مقالات صورت گرفته انجام می‌شود و این جنبه‌ای است که در بانک اطلاعاتی پاب مد موجود نیست.
فلوگل می‌گوید: من سرنخهایی را که از طریق ارجاعات بدست می‌آورم دنبال می کنم تا به مقاله مورد نظرم دست پیدا کنم. از این طریق به مقالاتی دست یافته ام که امکان نداشت به شیوه دیگری به آنها توجه کنم.
این جنبه موتور جستجوگر "گوگل مخصوص محققان" موجب می‌شود این موتور جستجوگر به رقیب مستقیم موتورهای جستجوگر متعارفی تبدیل شود که به وسیله ناشران نشریات علمی راه اندازی شده‌اند و به رایگان خدمات خود را به محققان ارائه می‌دهند.
تا پیش از آنکه شرکت السویر ‪ Elsevier‬موتور جستجوگر خود موسوم به اسکوپوس ‪ Scopus‬را در سال ‪ ۲۰۰۴‬راه‌اندازی کند، موسسه تامسن ساینتیفیک ‪ Thomson Scientific‬با موتور جستجوگر خود موسوم به وب او ساینس ‪Science‬ ‪ Web of‬سلطه انحصاری بر بازار داشت.
آمار مربوط به موارد ارجاع به یک مقاله به محققان، نهادها و نشریات امکان می‌دهد میزان تاثیر یک مقاله را به صورت منفرد در طول زمان مورد بررسی قرار دهند.
این آمار می‌تواند محققان را به معیارهایی مانند "عامل تاثیر" ‪factor‬ ‪ impact‬نشریات علمی هدایت کند. معیار اخیر در زمره معیارهای صوری و کمی است که در ارزشیابی فعالیتهای محققان و نهادهای علمی مورد توجه قرار دارد. هرچند که معیاری فراگیر و ایده ال‌به شمار نمی‌آید.
اما موتور جستجوگر گوگل مخصوص محققان (گوگل اسکالر) بر خلاف موتورهای اسکوپوس و وب او ساینس کاری بیش از جستجوی مقالاتی که داوری شده‌اند انجام می‌دهد.
به عنوان مثال این موتور به بسیاری از منابع غیرمتعارف نظیر آرشیوهایی که پیش از انتشار مقالات به وسیله نهادهای علمی فراهم آورده می‌شوند، مقالات کنفرانسها و نیز مخازن کتابخانه‌ای موسسات علمی، نیز سر می‌زند.
از این گذشته این موتور جستجوگر نسخه‌هایی را که نویسندگان به رایگان برای استفاده خوانندگان بر روی ایستگاههای اینترنتی خود قرار داده اند نیز شناسایی می‌کند و به مراجعان ارائه می‌دهد.
اما در حال حاضر به نظر می‌رسد که گوگل صرفا مقاله‌ای را که به وسیله دیگران مورد ارجاع قرار گرفته در زمره مقالات تحقیقی تلقی می‌کند. حال آنکه با تحولاتی که با سرعت در عرصه انتشار مقالات به صورت آن لاین در جریان است، این تعریف از مقالات علمی نیز می‌تواند دستخوش تغییر شود.
مدافعان دسترسی آسانتر به منابع علمی امیدوارند موتور جستجوگر گوگل موجب شود تا شمار بیشتری از محققان تشویق شوند مقالات خود را به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار دهند.
در این خصوص که موتور جستجوگر گوگل مخصوص محققان تا چه اندازه وظیفه خود را بخوبی به انجام می‌رساند، پاسخ نشریه نیچر آن است که برخی تحقیقاتی که بتازگی در این زمینه صورت گرفته حکایت از آن دارد که بازده این موتور جستجوگر به همان خوبی رقبای تجاری است.
اما به اعتقاد متخصصان سیستمهای اطلاع رسان، باید نتایج این قبیل بررسیها را که با تکیه به شمار معدودی از مقالات به انجام می‌رسد با احتیاط مورد توجه قرار داد.
به عنوان مثال در این قبیل بررسی‌ها به مواردی که موتور جستجوگر اطلاعات مکرر یا نادرست ارایه داده توجه نمی‌شود.
نظری دقیق تر به نحوه عمل موتور گوگل مخصوص محققان آشکار می‌سازد که موارد ارایه مکرر اطلاعات یکسان در آن اتفاق می‌افتد. "پیتر جاسکو" یک متخصص اطلاع رسانی از دانشگاه هاوایی و یکی از سرسخت‌ترین منتقدات گوگل با انجام یک بررسی گسترده در مورد نحوه عمل این موتور جستجوگر موارد زیادی از نقصهای آن را مشخص ساخته است.
به عنوان مثال این محقق با انجام یک جستجو با این موتور در مورد دو موضوع "کامپیوتر ها" و "بر هم کنشگری" ‪ intractability‬نشان داده که از ‪ ۱۰۰‬نتیجه به دست آمده به وسیله موتور گوگل اسکالر ‪ ۹۲‬مورد به نام تنها یک کتاب با عنوان ‪ Intractability Computers and‬با ارجاعاتی اندکی متفاوت، اشاره شده و تنها هشت مورد نام مقالات یا کتابهای دیگر مورد توجه قرار گرفته‌است.
منبع این مشکل به شیوه‌ای باز می‌گردد که موتور گوگل اطلاعات را به نمایه خود می‌افزاید. در دو نهاد اداره‌کننده موتورهای وب او ساینس و اسکوپوس، کارمندان خلاصه مقالات و منابع و مآخذ آنها را از روی نسخه‌های چاپ شده نشریاتی که مقالات در آنها درج شده‌اند اسکن می‌کنند.
در حالیکه در موتور گوگل اسکالر این کار به وسیله ماشین و به شکل خودکار انجام می‌شود.
نرم‌افزاری با کمک یک آلگوریتم معین اطلاعات مورد نظر را از مقالاتی که در شبکه موجود است استخراج می‌کند. این روش سریعتر و ارزانتر است اما درصد خطای آن بالاتر است و در عین حال دائما به روز نمی‌شود و بررسی مجددی برای تصحیح خطاهای راه‌یافته در آن صورت نمی‌گیرد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

اما یکی از مزیتهای گوگل اسکالر در قیاس با دو رقیب تجاری خود آن است که گوگل قراردادهایی را با ناشران نشریات علمی به امضا رسانده و بر همین اساس به کل محتوای مقالاتی که انها چاپ می‌کنند دسترسی دارد.
در حالیکه دو موتور وب او ساینس و اسکوپوس تنها به چکیده مقالاتی که ناشران دیگر غیر از تامسن ساینتیفیک و السویر چاپ کرده‌اند دسترسی دارند.
در عوض محدودیت گوگل در آن است که صرفا از منابعی که به صورت دیجیتالی و آن لاین موجود است استفاده می‌کند در حالیکه وب او ساینس به عنوان مثال دارای آرشیوی است که در آن منابعی که در سال ‪ ۱۹۰۰‬تحریر شده-اند نیز یافت می‌شود.
در عین حال شیوه خودکار گوگل اسکالر در دریافت اطلاعات به این معنی است که نتایج عجیب و غریب و نامعقول نیز ممکن است به وسیله ماشین ارائه شود.
به عنوان مثال در یک جستجو با وب او ساینس در مورد یک مقاله منتشر شده در نشریه ساینس در سال ‪ ۱۹۹۸‬درباره "واکنش زنجیره‌ای پلی مراز"، تقریبا ‪۱۴‬ هزار مورد ارجاع به دست آمد. به این ترتیب وب آو ساینس این مقاله را به عنوان پر ارجاع‌ترین مقاله‌ای که تاکنون در نشریه ساینس به چاپ رسیده‌است شناسایی کرد. در حالیکه موتور گوگل اسکالر شمار ارجاعات این مقاله را تنها در حدود سه هزار مورد تعیین کرده است.
این موارد به این معنی است آنچه که موتور گوگل به عنوان شمار ارجاعات مقالات اعلام می‌کند چندان قابل اطمینان نیستند. به همین علت کتابداران در کشورهای پیشرفته توصیه می‌کنند که اگر قصد دارید از شمار دقیق موارد ارجاع اطلاع پیدا کنید به موتورهای وب او ساینس و اسکوپوس رجوع کنید.
این دو موتور دارای محدوده‌ای بسیار گسترده از مقالاتی هستند که در جستجوی خود پوشش می‌دهند و نمایه هایشان دارای شمار بسیار کمتری از موارد مدخلهای نادرست است.
کتابداران همچنین هشدار می‌دهند که موتور گوگل اسکالر هنوز در مرحله آزمایشی است. شرکت گوگل نیز از افشای آلگوریتمی که برای تهیه نمایه‌ها به کار می‌گیرد اکراه دارد.
به این ترتیب به اعتقاد کتابداران امکان اینکه موتور گوگل مخصوص محققان به ابزاری برای سنجش موارد ارجاعات تبدیل شود لااقل در آینده نزدیک چندان زیاد نیست.
البته هر سه موتور جستجویی که به انها اشاره شد مستمرا در حال تطور هستند. وب اوساینس و اسکوپوس درصددند که بانکهای اطلاعاتی بیشتری را تحت پوشش قرار دهند و شیوه‌های تازه‌ای برای جستجوی منابع را به کار گیرند.
به عنوان مثال اسکوپوس در همکاری با یک بانک اطلاعات مربوط به علم شیمی به محققان امکان می‌دهد تا همه دانسته‌های لازم در خصوص ساختار مولکولی مواد مورد نظر را نیز به دست آورند.
اما وب او ساینس و اسکوپوس قلمروهای به‌اصطلاح "خاکستری" (یعنی حوزه‌هایی را که در مرز بین علمی بودن و غیر علمی بودن یا موثق بودن و غیر موثق بودن قرار دارند) مورد بررسی قرار نمی‌دهند.
البته السویر دارای یک موتور جستجوگر ساده تر به نام اسکیروس ‪Scirus‬ است که صفحات وب را بررسی می‌کند اما برخلاف گوگل اسکالر به ارجاعات کاری ندارد.
به این ترتیب به اعتقاد کتابداران در حال حاضر گوگل اسکالر بیشتر به درد آن دسته از دانشجویان دوره لیسانس می‌خورد که عمدتا به یک یا چند منبع محدود نیاز دارند و یا محققانی که خواستار آشنا شدن با منابعی ناآشنا هستند. اما گوگل اسکالر در عین حال می‌خواهد خدمات خود را به پژوهشگران جدی‌تر و جا افتاده تر نیز ارائه دهد.
با این حال از آنجا که دو رقیب قدرتمند آن نیز مستمرا در کار تقویت امکانات خود هستند معلوم نیست که این هدف لااقل در آینده نزدیک قابل تحقق باشد.
واقعیت این است که گوگل اسکالر تنها دو کارمند تمام وقت در اختیار دارد و به این ترتیب روشن می‌شود که این موتور جستجوگر در زمره بخشهای اولویت دار شرکت گوگل به شمار نمی‌آید اما اگر گوگل به برنامه نویسان مستقل اجازه دهد نرم‌افزارهایی برای دست یافتن به محتوبات منابع گوگل اسکالر تنظیم کنند آنگاه نیروی چنین لشکری می‌تواند در توانایی‌های این موتور جستجوگر تحول ایجاد کند.
هرچند شرکت گوگل برای آینده نزدیک چنین تصمیمی ندارد اما برخی کتابداران از هم اکنون این نوع دسترسی را مورد آزمایش قرار داده‌اند.
به عنوان نمونه کتابداران موسسه ویرجینیاتک یک نرم افزار مجانی به نام ‪ LibX‬را برای کپی مقالات موجود در گوگل اسکالر مورد استفاده قرار داده اند.
گسترش این شیوه می‌تواند میزان محبوبیت این موتور را در میان محققان افزایش دهد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

جاسوسان، مانند دانشمندان، ناگزیرند که دائما چشم به آینده داشته باشند. به همین جهت زمانی که یک محقق کهنه کار "سیا" زبان به تحسین از تازه‌ترین ابزار برای استفاده از اینترنت می‌گشاید، توجه به اندیشه‌ها و سخنان او خالی از فایده نخواهد بود.
کالوین آندروس ‪ Calvin Andrus‬سرپرست واحد مربوط به همکاریهای فناوریها در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در آخرین شماره نشریه علمی "مطالعات در فعالیتهای اطلاعاتی-امنیتی ‪ " Studies in Intelligence‬مقاله‌ای را با عنوان "ویکی و بلاگ: به سوی یک جامعه انطباق پذیر از ماموران امنیتی"‪the‬ ‪The wiki and‬

‪ blog: toward a complex adaptive intelligence community‬درج کرد و در آن متذکر شد که ماموران امنیتی باید به بلاگ‌های اینترنتی خصوصی (که در آن تجربیات شخصی خود و بصیرتها و نظریاتشان را درج می‌کنند، و ورود به آنها نیازمند داشتن اجازه است) و نیز به ویکی‌ها (یعنی پایگاههای اینترنتی که کاربران متعلق به یک جامعه یا عامه می‌توانند محتویات آن را ویرایش کنند) دسترسی داشته باشند.
به اعتقاد آندروس این قبیل ابزارها می‌توانند شیوه واکنش نشان دادن اعضای جامعه اطلاعاتی-امنیتی در سرویسهای مخفی را دگرگون سازد و به آنان امکان دهد با اظهار نظر درباره فعالییتهای یکدیگر اظهار نظر و اطلاعات و آمار و داده‌ها را با سرعت با یکدیگر مقایسه کنند و از نظرات همکاران خود بهره مند شوند.
به اعتقاد نویسنده نشریه نیچر این شیوه باید به وسیله جامعه دانشمندان نیز مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان مسیر آینده‌ای که پیش روی نشریات علمی و جامعه پژوهشگران قرار دارد مورد توجه قرار گیرد.
ابزارهایی از قبیل بلاگ‌های شخصی و ویکی‌ها هم زمینه را برای بحث و اظهار نظر بر روی داده‌های اطلاعات و نظریه‌ها و فرضیه ها، پیش از انتشار آنها فراهم می‌سازند و هم پس از انتشار امکان نقد و ارزیابی بهینه این آراء را فراهم می‌آورند.
این ابزارهای اینترنتی همچنین به دانشمندان امکان می‌دهند به صورت مستقیم با سیاستگذاران و نیز با حیطه عمومی در تماس قرار گیرند و اندیشه و آرای خود را با آنان در میان بگذارند و از دیدگاههای آنان بهره‌مند شوند.
به نوشته نشریه نیچر بررسیهایی که تاکنون صورت گرفته نشان می‌دهد جامعه دانشمندان و پژوهشگران در زمینه بهره‌گیری از ابزارهایی مانند بلاگ‌ها و ویکی‌ها از دیگر جامعه‌های تخصصی، از جمله در بخشهای اقتصاد و تجارت و یا حتی از افراد عادی ، عقب افتاده‌اند.
دانشمندان جوان غالبا تمایلی به ابراز نظرات خود به صورت اینترنتی و آن لاین ندارند زیرا می‌ترسند ابراز این نظرات احیانا بر روی موقعیت شغلی آنان تاثیر منفی بگذارد.
یک نگرانی جدید دیگر در زمینه استفاده از این ابزار آن است که این قبیل فناوریهای جدید امکان دارد ،موجب شوند که استفاده‌کنندگان احتمالی زیر سیل اطلاعات و داده‌ها غرق شوند و عملا امکان بهره‌گیری مناسب از دانسته‌ها متوقف شود.
به اعتقاد نویسنده نیچر اقداماتی نظیر فیلتر کردنهای مناسب و یا جستجوهای هوشمند می‌تواند تا اندازه‌ای بر این مشکل غلبه کند.
کتابداران نهادهای علمی معمولا با دقت و وسواس این قبیل تحولات فناورانه را پیگیری می‌کنند و درباره آنها حتی در بلاگ‌های شخصی خود گزارشهایی درج می‌کنند.
یک نمونه در این زمینه مقالاتی است که درباره سرویس تازه گوگل با عنوان گوگل مخصوص محققان ‪ Google Scholar‬در اینترنت درج شده است.
نمونه‌هایی از این مقالات را می‌توان در پایگاه ذیل مطالعه کرد:

‪http:// acrlblog.org‬

اما به نظر می‌رسد که رشد سریع کتابخانه‌های دیجیتالی میزان مسوولیتهای کتابداران واحدهای علمی و پژوهشی را دو چندان می‌کند.
کتابخانه‌های بسیاری از دانشگاههای بزرگ هم اکنون قراردادهایی را برای اسکن کردن و ضبط دیجیتالی محتوای کتابهایی که در مخازن خود دارند به امضا رسانده اند.
یک نمونه از این قبیل پروژه‌ها به وسیله شرکت گوگل با نام " سرویس جستجوی کتاب گوگل ‪ " Google Book Search‬راه اندازی شده است.
تحولات تازه فناورانه در زمینه ارائه اطلاعات در وب، زمینه ساز انقلابی جدید شده است. توجه پیش هنگام به این انقلاب در حال ظهور می‌تواند نتایج گسترده و قابل توجهی برای جوامع علمی و نیز حیطه عمومی به بار آورد.
منبع : ایرنا

امید حاتمى - هنگامى که بلندگو براى نخستین بار وارد ایران شد، مردم به چشم یک جارچى و هوارکش غریبه به آن نگاه کردند و براى آنان چون غریبه اى ضاله بود که باید آن را طرد مى کردند و کسى هم دست به سوى این میهمان ناخوانده دراز نمى کرد. شاید بلندگو یک تابوى اهریمنى شده بود. اما روزها پس از هم گذشت تا همگان فهمیدند، بلندگو چیز بدى نیست؛ بلکه وسیله اى براى نخراشیدن گلو است. از این قسم داستانها بسیار است، اتومبیل، هواپیما، عینک، رادیو، روزنامه، تلویزیون، سینما و... همگى آرام آرام جاى خود را در زندگى مردم باز کردند. اما ما همواره با یک دیرکرد زمانى متقاعد به بهره ورى از آن شدیم و از این جهت دچار خسارت وهم موجب عقب ماندن از قافله شدیم ... این داستان اما اکنون هم ادامه دارد. اینترنت تازه ترین دستاورد بشرى و آخرین عضو خانواده بزرگ تکنولوژى، اینک تأثیرات خود را بر همه شؤون زندگى جوامع انسانى آشکار کرده است و مى رود تا این پدیده و البته همه گیر، پختگى ها و کارآیى هاى بیشترى را در راه داشته باشد.

***

تا به حال ابداعات تکنولوژیک عموماً به عنوان مسائلى براى رفع نیازهاى قبلاً شناخته شده تولید شدند و سپس به وسیله اى تبدیل گشتند که بسیار فراتر از هدف اولیه مخترعان بود. «الکساندر گراهام بل» بر این باور بود که تلفن براى ارتباطات در تجارت مفید خواهد بود اما براى مصارف خانگى مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت تا چه رسد به تحمیل شدن آن به مردم در حال قدم زدن در خیابان. بر این روال، هنرى فورد فکر مى کرد که اتومبیل امکان حمل و نقل ارزانقیمت، قابل اعتماد و انفرادى را مى دهد، اما تصورش را هم نمى کرد که اتومبیل این چنین مراکز شهرها را تخریب کند. تلویزیون، سینما، ویدئو و... هم همینطور. شبکه جهانى اطلاعات Net اما امرى متفاوت است. هدف اصلى وب www world wide web) ) به وجود آوردن ارتباط بین دانشمندان بود، اما اکنون این مسأله تبدیل به موضوعى جانبى شده است. اینترنت، شبکه، وب و... براى انسان امروز، بیش از آن حدى غول آسا و متغیر است که هر کاربرد تازه آن امرى غافلگیر کننده است.

مى گویند با روش نوین پیوند دادن و دسترسى به اطلاعات، اینترنت عصر نوینى از رونق اقتصادى به دنبال خواهد آورد؛ به ایجاد موتورهاى جست وجوگر هوشمندى منتهى خواهد شد که درست همان اطلاعاتى را که مى خواهیم در اختیارمان خواهند گذاشت، مشکلات آموزش عمومى را حل خواهند کرد، وجوه جدیدى از معنا به زندگى هایمان خواهند افزود. اکنون ما مى توانیم از آخرین وقایع در جهان خبردار شویم، خرید کنیم، به پژوهش بپردازیم، با خانواده، دوستان و همکاران ارتباط برقرار کنیم، افراد جدید را ملاقات کنیم، بازى کنیم، از راه دور روباتها را کنترل کنیم وهمه اینها را بدون ترک اتاق هایمان انجام دهیم.

***

اینترنت، این فرزند ناخلف، در ایران هر روز فراگیرتر مى شود، در حالى که ۲۰سال طول کشید تا رادیو به ایران بیاید، ۳۰سال طول کشید تا سینما در ایران ساخته شود و یا ۱۳سال پس از تولید تلویزیون ایرانیان نیز این جعبه جادویى را به خانه هاى خود بردند، اینترنت پس به فاصله بسیار اندکى از عمومى شدن، به ایران آمد. به طورى که اکنون ضریب نفوذ اینترنت در ایران از متوسط آسیا بالاتر رفته و در خاورمیانه نیز به مقام اول دست یافته است. با این حال، ایران براى رسیدن به جایگاه مناسب در دسترسى به اینترنت، هنوز باید گامهاى بلندى بردارد. شمار کاربران اینترنت در ایران در سال۱۹۹۴ از ۲۵۰نفر فراتر نمى رفت اما اکنون بیش از ۲‎/۵میلیون ایرانى به صورت دائم و ۳‎/۵میلیون نفر به صورت کاربر غیردائم از اینترنت استفاده مى کنند. به این ترتیب ضریب نفوذ اینترنت از صفر در سال۱۹۹۴ به ۵‎/۳ در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است.

براساس برآوردها پیش بینى مى شود که شمار کاربران اینترنت در سال۲۰۰۴ به ۵میلیون و ۶۰۰هزار نفر و در سال۲۰۰۵ به ۱۵میلیون نفر و در سال ۲۰۰۷ به ۳۵ میلیون نفر افزایش یابد. با این حال در سالهاى گذشته آمار و ارقام متعدد، متفاوت و در برخى موارد سؤال برانگیزى از سوى مقامات رسمى و غیررسمى و نهادهاى بین المللى درباره کاربران اینترنت در ایران ارائه شده است. مرکز آمار اینترنت جهان (Internet World States) در فوریه۲۰۰۵ (اواخر سال۸۳) تعداد کاربران اینترنت در ایران را حدود چهارمیلیون و ۸۰۰هزار نفر و با ضریب نفوذ هفت درصد اعلام کرد. دفتر توسعه انسانى سازمان ملل نیز در شهریور امسال آمارى را نزدیک به آمار ارائه شده توسط مرکز آمار اینترنت جهان گزارش کرد. در گزارش توسعه انسانى سازمان ملل، تعداد کاربران اینترنت در ایران تا نیمه اول سال۸۴ به ازاى هر یک هزار نفر، ۷۲نفر (ضریب نفوذ ۲‎/۷درصد) اعلام شد که با در نظر گرفتن جمعیت ۷۰میلیونى ایران، جمعیت کاربران ایرانى حدود پنج میلیون نفر برآورد مى شود.

این در حالى است که وزیر سابق ارتباطات و فناورى اطلاعات در خردادماه ۱۳۸۳ تعداد کاربران اینترنت در ایران را پنج میلیون نفر، در دى ماه،۸۳ شش میلیون نفر، در اردیبهشت سال،۸۴ شش میلیون و ۷۵۰هزار نفر و در مرداد،۸۴ بیش از هفت میلیون و ۵۰۰هزار نفر اعلام کرده است. توجه و دقت بیشتر به آمار ارائه شده توسط وزیر پیشین ارتباطات این سؤال را در ذهن هر خواننده اى ایجاد مى کند که چگونه طى چند ماه میلیونها کاربر به جمع کاربران ایرانى اضافه شده است؟

در این فاصله زمانى نیز آمار متفاوت دیگرى توسط برخى از مقامهاى رسمى کشور ایران ارائه شد.

مدیر امور ارتباطات شرکت مخابرات در سال۸۱ تعداد کاربران اینترنت در این سال را یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر اعلام کرد در حالى که مدیر روابط عمومى وزارت ارتباطات، تعداد کاربران اینترنت در این سال را سه میلیون و ۲۰۰هزار نفر عنوان کرده بود. برخى مسؤولان وزارت ارتباطات نیز تعداد کاربران اینترنت در سال۸۲ را حدود پنج میلیون نفر اعلام کرده بودند در حالى که نهادهاى بین المللى تعداد کاربران در این سال را حدود سه میلیون نفر گزارش کردند.

ادعاى بحث برانگیزى که توسط برخى از مسؤولان و نهادهاى داخلى درباره تعداد کاربران اینترنت تا سال۸۳ مطرح شد نیز مهر تأییدى بر آشفتگى آمار و ارقام این شاخص در کشور است.

مدیر امور ارتباطات شرکت مخابرات ایران در سال۸۱ پیش بینى کرده بود، تا پایان سال۸۳ تعداد کاربران اینترنت در کشور به ۱۵میلیون نفر برسد. سازمان ملى جوانان و یکى از مشاوران وزیر سابق ارتباطات نیز با تکرار این ادعا در اوایل سال۸۳ بحث شگفتى آورى را رقم زدند در حالى که آمار ارائه شده در ماههاى بعد، تحقق چنین ادعایى را کاملاً رد کرد.

وزیر ارتباطات و فناورى اطلاعات در پایان سال ۸۳ تعداد کاربران اینترنت در ایران را حدود شش میلیون نفر اعلام کرد و گفت: تا پایان برنامه چهارم توسعه کشور (سال ۱۳۸۸) تعداد کاربران به ۱۵ میلیون نفر مى رسد. این درحالى است که معاون دفتر تحقیق و توسعه شرکت فناورى اطلاعات (ارتباطات داده هاى سابق) در اسفند سال ۸۳ در مصاحبه با ایرنا ضمن ارائه فرمول استاندارد براى تعیین تعدادکاربران اینترنت این رقم را تا پایان سال ۸۳ ، حدود پنج میلیون نفر وضریب نفوذ ۵‎/۶ درصد اعلام کرد.

«هادى ملکى پرست» ، «کاربر اینترنت» را فردى دانست که به طور متوسط هفته اى حداقل یک بار از خدمات دیتا استفاده کند و «ضریب نفوذ اینترنت» را درصد نسبت کاربران اینترنت به کل جمعیت کشور عنوان کرد. وى افزود: «تعداد کاربران» از حاصل ضرب عدد ۱۶ (SLOT TIME) در پارامترهاى پهناى باند تقریبى در کشور (یک هزار مگابیت) ، تعداد تلفن اختصاصى به ازاى هر ۶۴ کیلوبیت (۱۰) ، تعداد شناسه هاى کاربرى (ID) به ازاى هرخط تلفن (۱۰) و تعداد کاربر به ازاى هر شناسه کاربرى (۳) به دست مى آید. به گفته وى، «تعداد نهایى کاربران» ازحاصل جمع «تعداد کاربران» با ۱۵ درصد از «تعداد کاربران» (براى درصد تقریب) به دست مى آید.

اما وضعیت ایران در مقایسه با دیگر کشورهاى جهان چگونه است؟ براساس شاخص دسترسى دیجیتال، ایران در رده ۸۶ جهان و در میان کشورهاى با دسترسى متوسط طبقه بندى مى شود. در این طبقه بندى کشورهایى از قبیل مصر، تونس و اندونزى در رده هایى پایین تر از ایران قرار دارند و لبنان و ترکیه واردن رده هایى بالاتر را به خود اختصاص داده اند. هم اکنون در جهان ۸۸۸ میلیون و ۶۸۲ هزار کاربر اینترنت وجود دارند که ۷۲۷ میلیون و ۹۲۸ هزار نفر از آنها در ۲۰ کشور زندگى مى کنند.

***

در زمینه اینترنت برنامه ۵ ساله سوم خالى از برنامه مصوب است و به نوعى رشد خیره کننده و تقاضاى سریع بخش مخابراتى را مجبور به ایجاد فضاى توسعه اى در این بخش کرد. رسیدن یکباره تعداد کاربران اینترنت از ۲۰۰ هزار نفر در ابتداى برنامه به بیش از ۶ میلیون نفر در انتهاى آن نمایانگر بازار سریعاً رو به رشد اینترنت است و در این میان خوشبختانه تا اندازه تجربه تلفن همراه تکرار نشد. اعطاى مجوز به شرکت هاى خدمات دهنده اینترنت، ارائه مجوز اینترنت پرسرعت و فراهم کردن فضا براى شرکت هاى خدمات دهنده تلفن اینترنتى از جمله فعالیت هایى است که در راه حذف انحصار در این بخش صورت گرفته با این حال هنوز در برخى از این بخش ها اعتراضاتى به نحوه واگذارى و شیوه توسعه دیده مى شود. در بخش فناورى اطلاعات اجراى برنامه تکفا به عنوان نخستین برنامه فناورى اطلاعات در کشور عملاً جنبش قابل توجهى را در بخش هاى دولتى و متعاقب آن در بخش هاى خصوصى براى بهره گیرى از تکنولوژى اطلاعات به وجود آورد. تکفا در واقع تا اندازه اى خلأ فقدان برنامه در این عرصه را کرد.

***

با تمام این احوال، اینترنت در ایران هنوز غریبه اى تازه وارد است. بیشترین جنبه عمومى شدن آن درتهران ، است.

به نظر مشکل اساسى در کشور ما مسائل فرهنگى استفاده از فن آورى است مثلاً ژاپنى ها از تلفن همراه فقط در مواقع اضطرارى استفاده مى کنند این درحالى است که بیشتر از ۷۰ درصد ژاپنى ها، تلفن همراه دارند ولى با وجودى که تعداد تلفن ثابت آنها کمتر از تلفن همراه است، تلفن ثابت آنها ۳ برابر استفاده از تلفن همراه است. زیرا رسانه هاى گروهى آنجا نحوه استفاده صحیح از تلفن همراه را مرتب به مردم تذکر مى دهند ودر فیلمها و سریالها و برنامه هاى آموزشى یادآورى مى کنند. در زمینه اینترنت نیز ژاپنى ها خوب عمل کرده اند در حالى که ۸۲ درصد بازرگانان و کسبه ژاپنى با اینترنت کار مى کنند، در منازل فقط ۵‎/۱۹ درصد اینترنت دارند که درکشور ما قطعاً این موضوع برعکس است. در بازار ما خبرى از اینترنت و فن آوریهاى نوین نیست و خانواده ها بدون هیچ گونه آموزش از هیچ محلى (دانشگاه ، مدارس، رسانه هاى گروهى) در جریان استفاده صحیح از اینترنت قرار نمى گیرند که این موضوع مى تواند خطرناک باشد».

این جاماندگى از قافله مدرنیته که اینک در چنین پدیده جدیدى تبلور یافته است، بالطبع تبعاتى گریزناپذیر را در پى خواهد داشت.على رستمى کارشناس ارتباطات مى گوید:«ما ناگزیریم که به این سمت حرکت کنیم وگرنه از لحاظ اقتصادى یک عقب افتادگى بیشترى پیدا مى کنیم. مسائل مالى ما ۳۰ - ۴۰ سال از دنیا عقب است یکى از وسایل جبران این عقب ماندگى همین اینترنت است. ازنقطه نظر خبر عدم استفاده با گسترش این وسیله در آینده یعنى ایجاد عقب افتادگى نسبت به سایر کشورها که تبعات اقتصادى اجتماعى فرهنگى دارد. از سویى باید دانست خود اینترنت عامل پیشرفت نیست بلکه مثل رادیو، تلویزیون ، وسیله اى است که آگاهى ایجاد مى کند، هرچه جامعه نظام مند شود بیشتر مى توان از این دانشها استفاده کرد ولى به تنهایى عامل پیشرفت نیست. هرچه توسعه اقتصادى گسترده تر باشد نیاز ما بیشتر مى شود و یا تجارت ما گسترده تر شود به تجارت الکترونیک بیشتر، محتاجیم. اگر بتوانیم نوعى آموزش عمومى داشته باشیم. هزینه کمترى خواهد داشت و بار هزینه آموزش رسمى کم خواهد شد. مهمترین مانع هایى که بر سر راه این قضیه داریم در یک کلام عدم آگاهى و سپس نامفهومى برنامه ریزى به معناى عام و وجود معادلات اجتماعى خاص است».

اما سرانجام و در نهایت ما اینترنت را براى چه مى خواهیم. براى بالندگى کشور در همه سطوح و این بالندگى گذشته از دستیابى به تکنیکها و اقتصاد باز در گرو آگاهى یک ملت است. دستیابى و گسترش اینترنت در نهایت خواهد توانست بر تجارت و اقتصاد اثرگذار باشد و بطور غیرمستقیم ساختار اجتماعى و سیاسى جوامع را دگرگون خواهد کرد.
منبع: ایران

على پرند - در حالى که در حدود چند روزی بیشتر تا نشست پایانى اجلاس جامعه اطلاعاتى در تونس باقى نمانده و در موقعیتى که نمایندگان کشورهاى جهان خود را براى حضور در این اجلاس که از آن به عنوان مهم ترین رویداد ارتباطى قرن نام مى برند، آماده مى کنند همچنان موضوع حاکمیت اینترنت به عنوان تنها بحث باقى مانده از دور نخست اجلاس لاینحل باقى مانده و تصور نمى رود طى روزهاى آینده و حتى در جریان این نشست سه روزه نیز که قرار است هزاران نفر از نمایندگان کشورهاى مختلف و سران بیش از ۵۰ کشور جهان در آن شرکت کنند، به سرانجام مشخصى برسد.

این در حالى است که در فاصله یک ماه باقى مانده تا آغاز این اجلاس برخى نهادهاى صاحب قدرت در حاکمیت فعلى اینترنت براى مستحکم تر کردن جایگاه خود در این عرصه و باقى نگاه داشتن آن در حاکمیت ایالات متحده فعالیت هاى قابل توجهى را آغاز کرده اند. مهم ترین تلاش در این عرصه امضاى موافقتنامه میان دو دشمن (و البته همکار) قدیمى بود. شرکت بزرگ Verisign که در عرصه حاکمیت اینترنت به عنوان مهم ترین شرکت فنى و صاحب اختیار دامنه هاى دات کام و دات نت عملاً قدرت بزرگى محسوب مى شود با شاخص ترین نهاد حاکم بر اینترنت یعنى آیکان توافقنامه اى را به امضا رساندند که نتیجه آن به اعتقاد بسیارى از کارشناسان، تحکیم وضعیت فعلى حاکم بر اینترنت و پاسخى به تلاش هاى دو ساله برخى از اعضاى سازمان ملل و به خصوص کشورهایى بود که معتقد بودند حاکمیت فعلى اینترنت باید از دایره قدرت یک کشور- ایالات متحده- خارج شده و شکل بین المللى به خود بگیرد.
• تنها فرمانده
از هنگامى که موضوع راهبرى یا حاکمیت اینترنت بر نشست هاى بین المللى و در کل بر فضاى اینترنتى سایه انداخته نام برخى نهادهاى فعال در آن بیش از دیگران به میان آمده است. آنچه اجلاس WSIS با ایجاد کار گروه حاکمیت بر اینترنت پیگیرى مى کرد در واقع تا اندازه اى شناسایى این موضوع بود.

به همین دلیل هر چند در نخستین اجلاس WSIS در ژنو بلافاصله بحث تغییر راهبرى اینترنت از نهادى چون آیکان به سازمانى بین المللى چون ITU (اتحادیه بین المللى مخابرات) به میان آمد اما به مرور همگان و حتى سرسخت ترین مدافعان تغییر حاکمیت اینترنت دریافتند که هنوز تعریف مشخصى از حاکمیت اینترنت وجود ندارد و آیکان تنها فرمانده سکان اینترنت نیست.

از همین رو نشست هاى متعدد و مختلفى که کار گروه حاکمیت بر اینترنت انجام داد عمدتاً به تعریف و مشخص کردن جنبه هاى مختلف ابزارهاى حاکمیت بر اینترنت بود. با این حال و پس از گذشت یک سال و اندى گزارش نهایى این کار گروه که براى ارسال به آخرین نشست مقدماتى WSIS آماده شده بود چیز چندان جدیدى در بر نداشت.

در واقع این گزارش محتاطانه، همان چیزى بود که عقلاى اینترنتى از ابتدا بر آن تاکید کرده بودند: فرآیند تغییر حاکمیت اینترنت بسیار دشوار و زمان بر خواهد بود و نهادهاى پیشنهادى جایگزین، هنوز توان فنى پذیرش چنین مسئولیتى را ندارند. خود آیکان به عنوان سازمانى که مسئولیت ثبت و نگهدارى دامنه هاى اینترنتى، آدرس هاى اینترنتى و همچنین کنترل سرورهاى اصلى ( ریشه) اینترنت را بر عهده داشت نیز در این مدت بیکار ننشست. هر چند از همان ابتدا مقامات دولتى آمریکا اعلام کردند که حاکمیت اینترنتى چیزى نیست که بتوان آن را به دولت هاى دیگر سپرد با این حال آیکان در نشست هاى مختلف خود موضوع حاکمیت اینترنت و تغییر و تحول در آن را به شکل پیگیرانه اى مدنظر قرار داد و در هر جلسه خود اعضاى خود را به بحث پیرامون آن واداشت.

در طول دوسال گذشته موضوع تغییر حاکمیت اینترنتى هرچند موجب گسترش بحث و زیر ذره بین قرار گرفتن وضعیت فعلى حاکم بر اینترنت شد اما همچنان برخى دولت ها ازجمله چین، ایران، برزیل و کوبا موضوع را با نگاه رادیکال ترى دنبال کردند به طورى که در آخرین نشست مقدماتى WSIS در ژنو عملاً نمایندگان این کشورها موضوع تغییر در فرماندهى اینترنت را با صدایى رسا به جهانیان اعلام کردند و در این میان موضع گیرى اروپایى ها مبنى بر تاکید بر بین المللى کردن حاکمیت اینترنتى نیز به نوعى حمایت از این دیدگاه عنوان شد، هرچند اروپایى ها بعداً و تحت فشار رسانه هاى آمریکایى مجبور به اتخاذ مواضع متعادل ترى در این زمینه شدند.

در این میان قشر دیگرى نیز پا به عرصه گذاشتند و آنها منتقدانى بودند که به سیستم فعلى حاکمیت اینترنتى اعتراض داشتند اما در عین حال موافق این موضوع نبودند که حاکمیت اینترنت از تحت شمولیت یک دولت فعلى ( آمریکا) به تحت نظارت چندین دولت ( تحت یک سازمان بین المللى) در بیاید.

این گروه موثرترین شیوه را حضور بخش هاى خصوصى و غیردولتى در عرصه حاکمیت بر اینترنت و به نوعى دادن شکل دموکراتیک به فرآیند فرماندهى و حکومت اینترنت مى دانستند. این گروه معتقد بودند هرچند وضعیت فعلى اینترنت و رشد در این عرصه نشان دهنده سیاستگزارى صحیح گذشته در این عرصه بوده اما آینده اینترنت اقتضا مى کند که نهادهاى درگیر در آن از کنترل یک دولت خاص و سیاست هاى حاصل از آن خارج شوند.

این گروه بیشترین انتقاد خود را به نحوه چینش اعضاى هیات مدیره آیکان وارد کردند به نهادى انتصابى که صرفاً از تعدادى افراد خاص نزدیک به دولت آمریکا تشکیل مى شد. در واقع این انتقاد نشان مى داد هرچند آیکان توانسته بود طى سالیان اخیر به نوعى با تغییرات ظاهرى در بدنه مدیریتى خود تا حدودى وجهى بین المللى به خود بگیرد اما همچنان تحت قرارداد نهادهاى مرتبط به دولت ایالات متحده و تحت قوانین این کشور قرار دارد و عملاً سیاستگزارى هاى دولتى در آن مى تواند در مواقع خاص بر شکل و قیافه نسبتاً دموکراتیک فعلى بلافاصله تاثیر بگذارد.
• هشدار تند
براساس موافقتنامه اى که شرکت Verisign و آیکان به امضا رسانده اند موضوع حمایت Verisign از سیاست هاى آیکان مورد تاکید قرار گرفت و عملاً این شرکت به طور رسمى به عنوان بدنه فنى آیکان نقش مجرى دستورات این نهاد را بر عهده گرفته است. این موافقتنامه موجب تعجب و شگفتى ناظران اینترنتى شد، چراکه این دو نهاد هر چند در ظاهر با یکدیگر همکارى مى کردند اما در واقع اختلافات بى شمارى بین آنها وجود داشت.

نقطه اوج این اختلاف ها زمانى بود که Verisign دوسال قبل با استفاده از قدرتى که از کنترل دامنه هاى دات کام و دات نت به دست آورده بود ابزارى به نام SITE FINDER را روى اینترنت قرار داد و هر کس که آدرسى اشتباهى را تحت این دو دامنه در مرورگر خود تایپ مى کرد به سایتى هدایت مى شد که تحت کنترل این شرکت قرار داشت. ایجاد این ابزار جدید بلافاصله با مخالفت هاى متعدد روبه رو شد.

بسیارى معتقد بودند که Verisign پا را از حیطه مسئولیت خود (کنترل و هدایت دامنه هاى دات کام و نت) فراتر گذاشته و مشغول گسترش فعالیت خود در گستره اى است که تحت اختیار وى قرار ندارد. مهم ترین اعتراض در این زمینه از سوى آیکان صورت گرفت.

آیکان که خود واگذارکننده دامنه هاى دات کام و نت به شرکت هایى چون Verisign است این حق را براى خود محفوظ مى دانست که در این زمینه دخالت کند. اعتراض هاى متعدد آیکان و هشدارهاى تند آن سرانجام باعث شد که Verisign ابزار SITE FINDER را از روى وب موقتاً بردارد. آنها دلخورى خود ناشى از این اعتراض آیکان را یک سال بعد با ارجاع شکایتى به دادگاه از آیکان بروز دادند و ادعا کردند که آیکان در بررسى این موضوع که قراردادن ابزارى چون SITE FINDER حق این شرکت است یا نه اهمال مى کند و به اتلاف وقت مى پردازد.

آنها همچنین آیکان را متهم کردند که به رقابت سازنده در این عرصه صدمه مى زند. این شکایت و انتقادها تا زمانى که موضوع تمدید قرارداد دامنه هاى دات نت به وجود آمد، ادامه داشت و هرچند در این زمینه ( کنترل دامنه هاى دات نت) نام شرکت هاى دیگرى نیز به میان آمده بود اما سرانجام آیکان تصمیم گرفت که تمدید قرارداد دات نت را با Verisign به انجام برساند. هرچند آیکان در زمینه تمدید قرارداد دامنه هاى دات نت روند نسبتاً دموکراتیک و آزادى را به نمایش گذاشت و با ایجاد فراخوان و روند مزایده مانندى صرفاً در آخرین گام Verisign را به عنوان برنده انتخاب کرد اما در زمینه دامنه هاى دات کام که قرارداد آن سال ۲۰۰۷ به پایان مى رسد.

آیکانى ها همه چیز را کنار گذاشتند و در فاصله یک سال و اندى تا پایان قرارداد فعلى در موافقتنامه اخیر عملاً کنترل دامنه هاى دات کام را براى یک دوره دیگر به Verisign سپردند. موافقتى که از سوى بعضى سپردن دامنه هاى دات کام تا ابد به Verisign تلقى شد. آیکانى ها همچنین موافقت کردند که این شرکت تجربه SITE FINDER را در موقعیت مناسب و با درنظر گرفتن رقابت با شرکت هاى خصوصى دیگر انجام دهد. این دو جایزه براى آنکه این شرکت که خود به تنهایى یکى از مهم ترین شرکت هاى حاکم اینترنتى به شمار مى آید کافى بود تا بر حق آیکان بر حاکمیت اینترنتى تاکید کند و در واقع بیعتى رسمى را در این زمینه به امضا برساند و البته از شکایت خود بر ضد این نهاد صرف نظر کند.
•••
موافقتنامه اخیرى که میان شرکت Verisign و آیکان به امضا رسید عملاً پاسخ محکمى بود به کسانى که خواستار تغییر حاکمیت بر اینترنت هستند به این ترتیب آیکانى ها در اجلاسى که احتمالاً برخى از اعضاى آنان نیز در آن شرکت خواهند کرد در موقعیت مناسب ترى قرار گرفته اند. این در واقع مهم ترین قدم پس از برخى اظهارنظرهاى مقامات آمریکایى است که اخیراً به صراحت اعلام کرده اند حاکمیت اینترنت را به هیچ کشور دیگرى واگذار نمى کنند.

موضوع تغییر حاکمیت بر اینترنت هرچند در ابتدا یک شوخى عنوان مى شد اما حالا پاى سیاستمداران کشورهاى مختلف را به این موضوع باز کرده است، در واقع حالا این موضوع رنگ و بوى سیاسى به خود گرفته و به نظر نمى رسد در فضاى سیاست زده فعلى حتى جمع شدن سران جهان در نشستى تاریخى چون WSIS نیز تغییر چندانى در این ساختمان از پیش ساخته ایجاد کند.

شاید از همین رو است که از حالا زمزمه ادامه اجلاس WSIS نیز به گوش مى رسد. در جایى که به نظر نمى رسد موضوع جنجالى حاکمیت بر اینترنت اساساً در نشست فعلى جامعه اطلاعاتى به نتیجه اى برسد. حالا شاید بتوان چشم اندازهاى دورترى را حداقل با امید به تغییر در بخشى از بدنه سیاسى جهان در نظر گرفت. در مقابل اما به نظر مى رسد ایجاد چنین بحث هایى در WSIS باعث شده که حاکمان فعلى اینترنتى تا اندازه اى به این بحث چون واکسنى براى ایمن تر کردن خود نگاه کنند چنان که به مشکلات حقوقى و فنى حاکم بر این عرصه بیشتر واقف شوند و به نوعى کمربند حاکم فعلى اینترنت را محکم تر ببندند.

شاید انتقاد یکى از منتقدان WSIS در اینجا معنى بگیرد که دسترسى به راه حلى براى حاکمیت اینترنتى ( آن گونه که برخى از اعضا در نظر دارند) اساساً دور از دسترس است و اجلاس WSIS با مطرح کردن تغییر حاکمیت اینترنتى صرفاً با ایجاد حساسیت سیاسى فرصتى را براى تغییر دموکراتیک در این عرصه از دست داد.

منبع: شرق

شکل جدید گوشه هاى خیابان، گذرگاه ها و پیاده روهایى که به عنوان پاتوق جوانان استفاده مى شود را مى توان امروزه درون دیوارهاى خانه ها پیدا کرد. آنها مدل هاى آزمایشى الکترونیک از امور واقعى هستند که به راحتى به وسیله کامپیوتر مجهز به مودم خانوادگى قابل دسترس هستند. براى بسیارى از نوجوانان، این پاتوق هاى فضاى مجازى همانند چیزهاى واقعى ارزشمند و واقعى محسوب مى شوند. اما چه چیزى نوجوانان را به دنیاى اینترنت مى کشاند؟ مزایا و مخاطرات کاوش این حوزه جدید براى آنها چیست که مى تواند سنگ بناى یک هزاره جدید باشد که آنها در آن به عنوان بزرگسالان رشد مى کنند. براى پاسخ به این سئوالات، ابتدا باید برخى از نیازها و انگیزه هاى اساسى و به هم پیوسته جوانان را در نظر بگیریم. هیچکدام از این نیازها و انگیزه ها اطلاعات جدید و یا تکان دهنده اى نیستند. به هر صورت، این اصول اولیه و مشابه مى تواند ابزارهاى آرامش بخشى براى درک این موضوع باشد که جوانان در این سرزمین به ظاهر ناآشنا و غریب که فضاى مجازى نامیده مى شود چه کارى انجام مى دهند.
صمیمیت و احساس تعلق: طى بلوغ، انسان ها شور و هیجانى در روابط صمیمى جدید خصوصاً با جنس مخالف تجربه مى کنند آنها به دنبال دوستان و گروه هاى جدید مى گردند که در آن احساس تعلق کنند. تمام این روابط تبدیل به یک بخش مهم از کاوش فرد براى هویت فردى خودش است. در اینترنت، افراد مى توانند به راحتى با گروه هاى مختلفى از افراد با تمایلات و شخصیت هاى مختلف ارتباط برقرار کنند.
جدایى از خانواده: نوجوانان در جست وجوى هویت و روابط با گروه هاى خاص خود درصدد جدایى از والدین هستند. آنها مى خواهند مستقل باشند و به راه خودشان بروند. این یک روند هیجان انگیز است و اینترنت مکانى جذاب براى تحقق این شور و شوق ماجراجویانه و تهور آمیز است. از طرف دیگر، نوجوانان تا حدى از جدایى و تنها شدن وحشت دارند و از همه مهمتر وابستگى به مادر و پدر و خانه قدیمى داراى برخى مزایا است. موضوع جذاب در مورد اینترنت و شاید یکى از دلایلى که اینترنت تا این حد براى برخى نوجوانان وسوسه آمیز به شمار مى آید این است که اینترنت دقیقاً این تضاد را برطرف مى سازد. مى خواهید افراد جدیدى ملاقات کنید؟ کارهاى هیجان انگیز انجام دهید؟ دنیا را سیاحت کنید؟ ولى دلتان مى خواهد در خانه بمانید؟ خوب شما مى توانید هر دو کار را به طور همزمان در اینترنت انجام دهید.
تخلیه ناکامى ها: یک نظریه قدیمى در مورد بلوغ مدعى است که نوجوانى دوره «توفان و فشار» است. این نظریه شاید مقدارى احساساتى باشد اما دوران نوجوانى مطمئناً دوره ناکامى و مشکلات در زندگى است. شما با تمام این ناکامى ها و خصوصاً مسائل جنسى و پرخاشگرى که هجوم هورمون هاى جوانى آن را به اوج خود مى رسانند چه کار مى کنید؟ شما نیاز دارید که این مسائل و مشکلات را در جایى خالى کنید. اینجاست که اینترنت به کمک شما مى آید و باید گفت شما به دنیاى سهل الوصول فضاى مجازى خوش آمدید. اما به راستى پاتوق نوجوانان کجا است، در این رابطه مى توان گفت دنیاى پیچیده فضاى مجازى تقریباً به چهار مقوله تقسیم مى شود.
۱- صفحات وب: مجموعه اى از اسناد را شامل مى شود که نوجوانان مى توانند آنها را مطالعه کنند. صفحات وب مى توانند شامل تصاویر، کلیپ هاى تصویرى، صدا و موسیقى باشند. صفحات وب اساساً یک کتابخانه روى خط چندرسانه اى هستند که تقریباً هر موضوعى را که شما تصورش را مى کنید در خود جاى داده اند.
۲- پست الکترونیک: ساده ترین ابزار مورد استفاده، انعطاف پذیر و قدرتمند براى ارتباطات است. پست الکترونیک چیزى بیش از یک نامه الکترونیک است که از طریق اینترنت ارسال مى شود. تبادلات سریع پست الکترونیک بیشتر شبیه به گفت وگو است. پست الکترونیک خودش تبدیل به یک فضاى روانى شده است که در آن نوجوانان با یکدیگر زندگى مى کنند. پست الکترونیک مى تواند رابطه بسیار احساسى و صمیمى به وجود آورد. افراد به صورت گروهى مى توانند با یکدیگر از طریق فهرست هاى پستى که به نام «لیست سروز» نامیده مى شوند ارتباط برقرار کنند. براى برخى افراد، ویژگى جذاب ارتباطات پست الکترونیک در این است که شما نمى توانید فرد دیگر را مشاهده کرده و یا صداى او را بشنوید. این امر مى تواند موجب شود که رابطه به نحوى مبهم تلقى شود.
۳- اتاق هاى گپ زنى: ارسال پیام فورى در اتاق هاى گپ زنى باعث مى شود که نوجوانان با یکدیگر در زمان واقعى ارتباط برقرار کنند. به عبارت دیگر هر کسى در گروه در کنار کامپیوتر خود به طور همزمان نشسته است و پیام هایى براى یکدیگر ارسال مى کنند که بر روى صفحه کامپیوتر ظاهر مى شود. هنگامى که افراد با دوست خودشان و یا گروهى از دوستان گفت وگو مى کنند هر کسى مى تواند پیام ها را بخواند. البته این امکان وجود دارد که به فرد دیگر یک پیام خصوصى ارسال کند به نحوى که افراد دیگر قادر به مشاهده آن نباشند. در محیط هاى گپ زنى چندرسانه اى مثل بازى هاى رایانه اى، مکالمات متنى در یک اتاق بصرى رخ مى دهد و مشارکت کنندگان از شمایل هاى کوچک تصویرى به نام «شکلک» براى معرفى خودشان استفاده مى کنند. همانند پست الکترونیک که فرد قادر به مشاهده و یا شنیدن صداى فرد دیگر نیست، در اتاق هاى گپ زنى نیز یک شیوه ارتباطى گمنام و مبهم وجود دارد، خصوصاً اینکه افراد دیگر شاید حتى نام واقعى شما را هم ندانند و تنها یک شناسه کاربرى وجود دارد که آن هم شاید یک نام خیالى باشد که شما انتخاب کرده اید.
۴- تابلوهاى اعلانات: گاهى اوقات به تابلوهاى اعلانات نام هاى دیگرى از قبیل تالار، گروه هاى مباحثه و یا گروه هاى خبرى اطلاق مى شود. افراد به یک پایگاه خاص در اینترنت متصل مى شوند و پیام هایى به یکدیگر ارسال مى کنند. بى شباهت به گپ زنى، این یک گفت وگوى همزمان نیست چرا که هر زمان که شما مایل باشید مى توانید به پایگاه رفته و پیام هایى که دیگران نوشته اند را مطالعه کنید. هر گروه خبرى معمولاً به یک موضوع خاص براى گفت وگو تعلق دارد. یوزنت، خانه اصلى گروه خبرى است که حاوى هزاران گروهى است که به هر مقوله اى که فکرش را کنید اختصاص دارند. کنفرانس تصویرى ویژگى جدیدتر فضاى مجازى است که با استفاده از دوربین ویدیویى و میکروفن افراد مى توانند به هنگام گفت وگو یکدیگر را مشاهده کرده و صداى هم را بشنوند. به هر صورت، گرانى و مشکلات فنى مربوط به کیفیت بالاى کنفرانس تصویرى براى ارتباطات در بین نوجوانان کمتر رواج دارد. احتمالاً استفاده از دوربین و میکروفن براى نوجوانان به جذابیت پاتوق کردن به شیوه هاى ناشناس و شاید خیالپردازانه در دنیاى مجازى نیست. به هر حال نکته مهمى که باید در مورد فضاى مجازى به خاطر داشت این است که قدرت فضاى مجازى در ضعف آن است. به عبارتى همانند بسیارى از مسائل زندگى واقعى خوب و بد همیشه با هم مى آیند.
کامپیوترها قسمتى از زندگى جدید محسوب مى شوند مسئله اى که خواه ما آن را پذیرفته باشیم یا نه، اما باید قبول کنیم که امروزه همه به کامپیوتر نیاز دارند و تمام نوجوانان باید احساس راحتى با آن داشته باشند تا در هزاره جدید به حیات خود ادامه دهند. نوجوانان معمولاً مى خواهند بیشتر و بیشتر اکتشاف کنند، آنها مایل نیستند که فقط گپ بزنند بلکه آنها مى خواهند فیلمنامه را خودشان بنویسند، خودشان صفحات وب خلق نمایند، تصاویر را اسکن کنند و آنها را براى دوستان خود ارسال کنند. این کارها باعث مى شود آنها نسبت به خودشان احساس خوبى داشته باشند. این کار موجب مى شود که آنها بتوانند دوستانشان را تحت تاثیر قرار داده و جایگاه خوبى در بین هم سالان خود کسب کنند. براى بالا رفتن از نردبان اجتماعى جوانان نیاز دارند که هر چه بیشتر در مورد کامپیوترها بیاموزند کسب مهارت از خود کامپیوتر فراتر مى رود، براى مثال طراحى یک صفحه وب نیازمند داشتن مهارت در گرافیک، صفحه آرایى و نوشتن است و همانطور که یک کارى فنى محسوب مى شود در عین حال خلاقانه نیز به شمار مى آید.
• همه شما را مى شناسند
بیش از هر چیز دیگر، جوانان به این دلیل به سمت فضاى مجازى کشیده مى شوند که در آنجا مى توانند دوست پیدا کنند. آنها گروه هاى جدیدى پیدا مى کنند تا به آنها ملحق شوند یا به عبارتى آنها مکانى را پیدا مى کنند که در آن احساس تعلق کنند و هر کسى نام آنها را مى داند. خطر متداولى که در دوستى ها و باندهاى اینترنتى وجود دارد این است که آنها به نحوى مصنوعى، سطحى و زودگذر است. فضاى مجازى به حدى فراواقعى و بسیار شبیه رویاپردازى در ذهن شما به نظر مى رسد که برخى افراد حتى اگر تعهدات و احساسات قوى در آن وجود داشته باشد آن را جدى نمى گیرند. فضاى مجازى شبیه یک برنامه تلویزیونى به شدت تعاملى است که واقعاً شما را از لحاظ احساسى درگیر مى سازد. اما این فقط یک برنامه تلویزیونى است. براى نوجوانى که به شدت نیاز به گروهى از دوستان خوب دارد، این امر مى تواند غم انگیز باشد که این دوستان اینترنتى به طور غیرمنتظره و بدون توضیح، رفتار خود را عوض کرده، توجه خود را به جاى دیگر معطوف نموده و یا کاملاً ناپدید مى شوند. تنها با یک ضربه به صفحه کلید شما ناپدید شده اید و تقریباً هیچ گونه اثرى پشت سر خود باقى نگذاشته اید. خیلى راحت مى توان خداحافظى کرد حتى شما مى توانید بدون خداحافظى نیز از آنجا خارج شوید.
• اینترنت و اعتیاد
به این دلیل که اینترنت مى تواند بسیارى از نیازهاى نوجوانان را ارضا کند در عین حال این امکان را نیز به وجود مى آورد که نوجوان به این فضاى مجازى اعتیاد پیدا کند، برخى نوجوانان همیشه کاربران اتفاقى هستند، برخى دیگر تنها در برخى موارد از اینترنت استفاده زیاد مى کنند. فردى که گرفتار اینترنت مى شود احتمالاً در زندگى واقعى خود دچار مشکلاتى است. فضاى مجازى تبدیل به یک گریزگاه و مکانى براى تخلیه مشکلات و یا حتى تقاضاى کمک است. همانگونه که دکتر کیمبرلى یونگ، روانشناسى که به مطالعه اعتیاد به اینترنت مى پردازد، در کتاب خود به نام «گیر افتادن در شبکه» « Cough in the Net» اشاره مى کند. نوجوانانى که وسواس به اینترنت دارند شاید تبدیل به «بیمار شناخته شده» در خانواده شوند. انگشت ها به سمت آنها و به شیاطین اینترنتى اشاره مى کند در حالى که مشکلات واقعى احتمالاً در خانواده نادیده گرفته شده است. اما علائم خطر استفاده افراطى از اینترنت شامل چه مواردى است. دکتر یونگ در کتاب خود آورده است که این علائم عبارتند از:

- انکار و دروغ گفتن در مورد میزان زمان گذرانده شده در کنار کامپیوتر و یا اینکه در حال انجام چه کارى با کامپیوتر هستند.

- خستگى مفرط و تغییر در عادات خواب مثل برخاستن از خواب در صبح زود و تا دیر وقت بیدار ماندن. (به منظور گذراندن زمان بیشترى روى خط)

- مشکلات تحصیلى، معمولاً کاهش نمرات درسى. گاهى اوقات والدین متوجه این تغییرات نمى شوند که کامپیوتر علت این امر است، چرا که آنها فکر مى کنند که فرزندان آنها در کنار صفحه کلید در حال انجام تکالیف درسى خود هستند.

- کناره گیرى از دوستان و کاهش تمایل به تفریح و سرگرمى (دوستان و فعالیت هاى روى خط جایگزین دنیاى واقعى مى شوند).
نویسنده:دکتر جان سولر

مترجمان: نادر صادقى لواسانى نیا، حنانه زینلى

منبع : روزنامه شرق

علی شمیرانی – طی سال های اخیر و همزمان با رشد اینترنت در کشور ، مشاغل جدیدی نیز شکل گرفتند. از جمله این مشاغل می توان به شرکت ها و شبه شرکت های ارایه دهنده خدمات هاستینگ (میزبانی سایت های اینترنتی) اشاره کرد.

این شرکت ها در حقیقت واسطه های هاست های خارجی در کشور هستند که بی هیچ ضابطه مشخصی به ارایه خدمات می پردازند. در حال حاظر در کشور هیچ نهاد و مرجع ناظری را بر عملکرد این دسته از شرکت ها نمی توان یافت و ظاهراً به علت مشکلاتی که در پی می آید اراده ای نیز برای ساماندهی به وضعیت این دست شرکت ها در کشور وجود ندارد.

مشکل عمده ای که در خصوص این شرکت ها مطرح است فقدان دانش لازم برای عقد قراردادهای بین المللی است. این شرکت ها عمدتاً‌ تنها با در دست داشتن یک ویزا کارت و یا آشنایی ساده با هاستینگ های خارجی فقط اقدام به خرید فضا می کنند و در این میان هیچ نوع برگه و قراردادی نیز میان طرفین مبادله نمی شود.

اما نتیجه چنین مشکلی چیست؟ نتیجه آنکه در صورت توقف ارایه سرویس از سوی طرف خارجی به یک وب سایت ایرانی هیچ راهی برای پیگیری و اقامه دعوا وجود ندارد و ضرر و زیان این موضوع مستقیماً متوجه سایت مربوطه است.

مشکل دیگر آنکه هاستینگ خارجی هر زمان که اراده کند می تواند سایت را از روی هاست خود بیرون کند بی آنکه طرف ایرانی امکان هر نوع واکنشی را داشته باشد. اولتیماتوم هایی که هر از چند گاهی از سوی هاستینگ های آمریکایی به سایت های ایرانی داده می شود و از آنها خواسته می شود که طی یک ضرب العجل اطلاعات خود را از روی هاست مربوطه بردارند نیز از آن جمله به شمار می رود.

بحث فقدان دانش لازم در کشور جهت مدیریت و عقد قراردادهای بین المللی در این خصوص تا حدی است که بنا بر اطلاعات کاملاً موثق حتی بسیاری از سایت های موسسات و نهادهای بزرگ و مهم کشور نیز هیچ نوع قرارداد فیمابینی برای هاستینگ خود نداشته و به شکلی کاملاً ‌ابتدایی و همچون سایت های شخصی با طرف خارجی در تماس هستند.

به مشکلات فوق می توان موضوعی همچون از دست رفتن ناگهانی و مکرر بخش عمده ای از اطلاعات سایت های ایرانی روی هاست های خارجی را افزود که در این خصوص نیز با فرض از دست رفتن کلیه اطلاعات یک سایت ایرانی نیز هیچ اقدامی نمی توان به عمل آورد.

در حال حاضر سازمان تنظیم مقررات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز رسماً ً‌اعلام کرده که تنها وظیفه نظارت بر هاست های داخل کشور را دارد و در خصوص هاست های خارجی مسوولیتی ندارد.

لذا و با این تفاسیر هنوز مشخص نیست که شرکت هایی از این دست از چه نهادی باید مجوز بگیرند و اصولاً‌چارچوب های قانونی برای فعالیت شرکت هایی از این دست را چه نهادی باید تعیین کند.

مینو مومنى* - با گذشت بیش از ۵ سال از استقرار و استفاده عمومى از اینترنت در کشور همچنان موضوع فیلترینگ به عنوان یک بحث جدى و مهم در این عرصه مطرح است و همواره مى توان نظراتى را در زمینه فیلترینگ، ماهیت و تاثیرات آن روى اینترنت و سایت هاى اینترنتى و یا در دیگر رسانه ها مشاهده کرد. بحث هایى که عمدتاً و بعد از گذشت حداقل سه سال از آغاز فیلترینگ گسترده در این عرصه همچنان ذهن فعالان این بخش را به خود اختصاص داده است. فیلترینگ همچون بحث هایى که در زمینه هاى دیگر توسعه آى تى و شبکه هاى اطلاع رسانى در کشور مطرح مى شود به یک موضوع دنباله دار تبدیل شده و حتى اخبار و گزارش هاى مربوط به آن با حساسیت بیشترى پیگیرى مى شود. شکى نیست که فیلترینگ اینترنت حداقل از یک سال قبل به این سو با شدت و سختگیرى بیشترى انجام مى گیرد. این سختگیرى ها بخشى به دلیل استفاده مراجع مسئول فیلترکننده از نرم افزارها و سخت افزارهاى پیشرفته تر است و بخشى دیگر به دلیل تغییرات سیاسى و اجتماعى است که در این مدت در بدنه سیاستگزارى کشور رخ داده است. اگر تا چند سال قبل نقاط دسترسى یک کاربر به شبکه اینترنتى از طریق شرکت هاى ISP متعدد (که هر کدام با استفاده از دیش به طور مستقل به اینترنت متصل بودند) صورت مى گرفت از چند سال قبل به این سو زمینه هاى حقوقى و فنى یکپارچه شدن دروازه هاى ورودى و خروجى تبادل اطلاعات اینترنتى آماده شد و شرکت دیتاى سابق (شرکت فناورى اطلاعات فعلى) مسئولیت توزیع اینترنت در کشور را برعهده گرفت. در ابتداى کار به دلیل اینکه این شرکت قادر به ارائه تمام پهناى باند درخواستى کشور نبود با تصویب شوراى انقلاب فرهنگى برخى شرکت هاى اینترنتى تحت عنوان ICP نیز اجازه دسترسى مستقیم به اینترنت را (تحت نظارت شرکت دیتا) به دست آوردند. به این ترتیب عملاً راه هاى دسترسى به اینترنت براى شرکت هاى اینترنتى به دو طریق دیتا و شرکت هاى ICP محدود شد و این موضوع شرایط را براى اعمال محدودیت هاى یکسان در این عرصه فراهم کرد. به رغم این اما تجربه دو سه سال اخیر به روشنى نشان مى دهد که همچنان فیلترینگ اینترنت به شکل یکسانى براى همه خدمات دهندگان آن اعمال نمى شود و همچنان کاربران اینترنت شاهد سرویس دهى متفاوتى در این عرصه هستند. حضور بخشى از قوه قضائیه در این زمینه و ارتباط مستقیم آنها با شرکت هاى ICP از یک سو نوع متفاوتى از فیلترینگ را بر این عرصه تحمیل مى کند. این در حالى است که شرکت دیتا که همچنان بخش عمده اى از شرکت هاى ISP از سرویس هاى اینترنت آن استفاده مى کنند نیز نوع دیگرى از فیلترینگ را ارائه مى دهد. علاوه بر این شرکت هاى ارائه دهنده اینترنت (عمدتاً ICPها) نیز به جز تبعیت از این دو مرجع هرکدام فیلترینگ سلیقه اى مربوط به خود را دارند و همین پراکندگى شاید مهمترین مشکل کاربران اینترنت در مواجهه با این موضوع باشد.
• جلوتر از خط قرمز
دو سال قبل مقامات مخابراتى اعلام کردند که براى تقویت فیلترینگ خود از یک نرم افزار و سخت افزار آمریکایى بهره مى برند که قیمت آن چیزى در حدود ۷ میلیون دلار است. هر چند در ابتدا شکل و شیوه اى که توسط این فیلترینگ ارائه مى شد اعتراض هاى گسترده کاربران را برانگیخت اما به تدریج مقامات مخابراتى با تصحیح برخى اشتباهات این فیلترینگ را براى شبکه توزیع اینترنت در داخل کشور مستقر کردند. براساس آنچه که شوراى عالى انقلاب فرهنگى تصویب کرده کمیته اى سه نفره مسئول تعیین مصداق سایت هاى نامطلوب اینترنتى شناخته شده است. چند ماه پس از انجام فیلترینگ جدید مشخص شد که این کمیته تنها حاضر به تعیین مصداق سایت هاى فارسى و سیاسى است و بخش عمده سایت هاى غیرمطلوب مثل سایت هاى غیراخلاقى و خشونت آمیز عملاً باید توسط خود شرکت دیتا شناسایى و مورد فیلتر قرار گیرند.

شرکت دیتا به غیر از آنکه سایت هاى فارسى را براساس دستور کمیته سه نفره و سایت هاى مستهجن را نیز براساس یافته هاى خود فیلتر مى کرد لیست محرمانه اى را نیز در اختیار شرکت هاى ICP قرار مى داد تا آنها نیز همین سایت ها را مورد فیلترینگ قرار دهند. با این وجود به دلیل آنکه شرکت هاى ICP از منبع دیگرى به غیر دیتا نیز دستور فیلترینگ مى گرفتند به این لیست بسنده نمى کردند و سایت هاى دیگرى را نیز مورد فیلتر قرار مى دادند تا رضایت متولى دیگر این عرصه را نیز فراهم آورند. شرکت هاى ICP در این زمینه سعى مى کردند حتى تا اندازه اى جلوتر از خط قرمز ها نیز حرکت کنند تا احیاناً در مسیر برخورد قانونى قرار نگیرند و از آن جمله برخى از شاخص ترین شرکت هاى خدمات دهنده اینترنت عملاً سختگیرانه ترین فیلترینگ را نیز اعمال مى کنند. در شیوه جدیدى از فیلترینگ که توسط این دسته از شرکت ها انجام مى گیرد کلمات به عنوان عناصر اصلى دسترسى و جست وجوى سایت ها (عمدتاً سایت هاى غیراخلاقى) مورد فیلتر قرار مى گیرند به این ترتیب اگر کاربرى یک نام مستهجن را در فیلد جست وجو تایپ کند بلافاصله با صفحه فیلترینگ روبه رو مى شود. به رغم این که به نظر مى رسید این شیوه عملاً دسترسى به این دسته از سایت ها را مسدود کرده باشد اما به دلیل آنکه دایره استفاده از این کلمات به کلمات مستهجن محدود نمى شد و به سایر کلمات نزدیک به این دسته نیز بسط داده شد به این ترتیب عملاً دایره وسیعى از جست وجوى کاربران اینترنتى که احیاناً کلمه یا کلماتى از این دست در داخل آنان قرار مى گرفت مسدود شد. به عنوان مثال هم اکنون برخى شرکت هاى اینترنتى کلماتى مثل «عاشقانه» و یا «جنسیت» را مورد فیلتر قرار داده اند در حالى که این دو کلمه به جز معناى عمومى غیرمستهجن خود معانى بسیارى را نیز در بر مى گیرند که به این ترتیب کاربران قادر به دسترسى به یافته هاى مرتبط با آنها نیستند.
• غیرهوشمندانه
فیلتر کردن کلمات امروزه یکى از بزرگترین مشکلات کاربران علمى و تخصصى است. هم اکنون بخش عمده اى از سایت هاى علمى، هنرى و فرهنگى به دلیل آنکه از کلماتى شبیه به کلمات مشکوک استفاده مى کنند مورد فیلتر قرار گرفته اند. اما این دایره به همین جا ختم نمى شود، از آنجا که این قسم از فیلترینگ اساساً شکل هوشمندى ندارد ترکیب سالم برخى کلمات را که ممکن است شامل یک کلمه غیراخلاقى نیز باشد مورد فیلتر قرار مى دهند. به عنوان مثال باز همین دسته از شرکت هاى ICP نام «پورنجاتى» یا «پورنادریان» را صرفاً به دلیل آنکه در میان آنها کلمه «پورن» قرار گرفته مورد فیلتر قرار داده اند، این در حالى است که عملاً چنین ترکیب هایى حتى به دورترین اشکال ذهنى نیز ممکن نیست نشان دهنده یک جست وجوى غیراخلاقى باشد. مواردى از این دست که شامل ترکیب هاى سالم از برخى کلمات نسبتاً نامانوس باشد را مى توان یکى از معضلات فعلى بخش فیلترینگ کشور دانست به طورى که عملاً دسترسى هاى بسیارى را نیز به سایت هاى مناسب مسدود مى کند. هم اکنون بخش عمده اى از قشرهاى دانشگاهى و علمى نسبت به این شکل فیلترینگ اعتراض مى کنند چراکه در ازاى سایت هاى غیراخلاقى که تنها ۲ درصد کل اینترنت را تشکیل مى دهند سایت هاى بسیارى نیز مورد فیلتر قرار گرفته است.

مقامات شرکت فناورى اطلاعات (دیتاى سابق) از ایجاد یک بانک فیلترینگ و یکجانبه شدن سیستم منبع مسدودسازى سایت ها خبر داده اند. بر این اساس اختلافى که هم اکنون میان فیلترینگ مراکز مختلف ارائه کننده اینترنت وجود دارد از بین رفته و از شیوه اى به غیر از مسدودسازى کلمه نیز بهره گرفته مى شود. به گفته آنان این سیستم جدید شامل نرم افزار ایرانى خواهد بود که توسط یک شرکت ایرانى پیاده سازى شده و مراحل انتهایى تست خود را مى گذراند. تغییر فیلترینگ از نسخه آمریکایى به ایرانى در حالى صورت مى گیرد که طى یک سال گذشته بحث هاى مختلفى مبنى بر وجود دانش فنى فیلترینگ در داخل کشور مطرح شده بود. از طرف دیگر چند هفته قبل نیز خبر رسید که یک شرکت آمریکایى اعلام کرده که ایران از نرم افزار فیلترینگ این شرکت به طور غیرقانونى استفاده مى کند، این در حالى است که پیش از این اعلام شده بود که نرم افزار فیلترینگ آمریکایى به طور قانونى و با قیمت ۷ میلیون دلار خریدارى شده است. به نظر مى رسد یکى از مواردى که مخابرات ایران را به سمت بهره گیرى از نرم افزارهاى ایرانى در این خصوص سوق داده بحث هایى در این زمینه باشد خصوصاً آنکه شرکت هاى آمریکایى براساس قوانین تحریم آمریکا از معامله با ایران منع شده اند.

تا چند هفته دیگر دور نهایى اجلاس جامعه اطلاعاتى در تونس برگزار مى شود. این اجلاس که از حدود دو سال قبل شکل اجرایى به خود گرفت در واقع در زمینه گسترش و توزیع ابزارهاى اطلاع رسانى و تکنولوژى اطلاعات در کشورها تاکید دارد. موضوعى که خصوصاً در کشورهاى فقیر و یا در حال توسعه به عنوان عاملى بالقوه براى جهش توسعه اى قلمداد مى شود. یکى از اصولى ترین بخش هاى مورد توافق در این اجلاس دسترسى آزادانه مردم سراسر جهان به اطلاعات بود و در این زمینه چند اصل در اعلامیه اصول مورد تاکید همه کشورهاى حاضر قرار گرفت.

هم اکنون فیلترینگ اینترنت به عنوان عاملى جهت تعیین رژیم حقوقى و معیارى براى آزادى بیان در کشورها به شمار مى آید. هر چند این ابزار عمدتاً از سوى برخى قدرت ها براى تکمیل فشارهاى سیاسى به کار برده مى شود اما در واقع عاملى نیز براى تعیین سطح آزادى هاى اجتماعى نیز هست. ایران به دلیل برخوردارى از حکومتى اسلامى همچون بسیارى از کشورهاى دیگر اسلامى موضوع اینترنت را به عنوان فرصت و تهدید تواماً پذیرفته و آن را با تمهیدات و پاکسازى هایى قابل استفاده براى مردم کشور مى داند. با توجه به مخالفت ها و هراس هایى که در ابتداى ورود و توزیع اینترنت در کشور وجود داشت هم اکنون برخى فیلترینگ را به عنوان یک ابزار اطمینان بخش از ادامه فعالیت این شبکه در داخل کشور مى دانند و وجود آن را بسیار ضرورى عنوان مى کنند. به رغم این برخى نیز به شیوه هاى اعمال این بستر محدودکننده انتقاد دارند و خصوصاً شیوه هایى که منجر به بروز مشکلاتى در عرصه هاى بین المللى مى شود را یک نقطه ضعف براى کشورمان به حساب مى آورند. به رغم این در برخى مجامع بین المللى مثل اجلاس جامعه اطلاعاتى و خصوصاً در زمانى که بحث بر سر مدیریت اینترنت بالا مى گیرد موضوع کنترل اینترنت و توجیهات مربوط به آن از سوى سایر کشورها چندان مورد پذیرش قرار نمى گیرد. در اجلاس اخیر مقدماتى جامعه اطلاعاتى و در جایى که کشورهایى مثل ایران، چین و برزیل توانسته بودند نظرات عمده خود را مبنى بر خروج از انحصار اینترنتى آمریکا به دیگر کشورها بقبولانند تنها موردى که از سوى مخالفان این موضوع با آن روبه رو شدند این بود که این کشورها اینترنت را در کشور خود محدود مى کنند و لذا نمى توانند در زمینه مدیریت اینترنت تصمیم گیرى کنند چراکه احتمالاً در صورت دستیابى آنان به این شکل از مدیریت چنین نحوه محدودیتى براى سایر کشورها نیز به اجرا در خواهد آمد. چنین توجیهاتى عمدتاً با هدف ترساندن کشورهاى دیگر از خروج انحصار اینترنتى ایالات متحده بود وگرنه حتى محدودیت هاى اینترنتى خصوصاً در زمینه پورنوگرافى کودکان در خود ایالات متحده نیز به شکل سختگیرانه اى اعمال مى شود.

• • •
فیلترینگ اینترنت همچون چاقویى دولبه مى تواند به همان شکل که دسترسى به برخى سایت هاى غیرمفید و غیراخلاقى را مسدود سازد، مى تواند سایت هاى مفید و سالم را نیز از دسترس کاربران دور کند. به نظر مى رسد پیگیرى روش هایى براى اعلام و اصلاح فیلترینگ اشتباهى مهمترین کارى مى تواند باشد که در بخش مخابراتى صورت بگیرد، خصوصاً آنکه حداقل در این عرصه تاکنون سیاست هاى جدید اعلام نشده و هنوز مقامات جدید خود را با این موضوع به طور جدى مواجه ندیده اند.

منبع: روزنامه شرق

بنیامین صدر - جنگ های آینده با بکارگیری کامپیوتر انجام می شود و فناوری نوین اطلاع رسانی هر چه بیشتر در خدمت ارتش ها قرار خواهد گرفت. برای سربازان آینده، جنگ بدون کامپیوتر بی معنی است و چرخ بال ها، تانک ها، نفربرها و حتی تجهیزات سبک و فردی سربازان هرچه بیشتر الکترونیکی خواهند شد. سربازان آینده در زمان وقوع یک جنگ حقیقی، با فناوری پیشرفته اطلاع رسانی، سیستم های ویدیویی و اینترنت لحظه به لحظه از جایگاه خود، موقعیت دشمن را زیر نظر می گیرند. نخستین نمونه های بکارگیری چنین روش هایی به عنوان نمونه در جریان جنگ بالکان و جنگ دوم خلیج فارس صورت گرفت.
به گزارش بنگاه سخن پراکنی بریتانیا (C.B.B) دولت انگلیس قصد دارد برای نهایی کردن بکارگیری چنین سیستم ها و تجهیزاتی تا سال 2011 میلادی، نزدیک به یک میلیارد پوند هزینه کند. این در حالیست که در فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا نیز طرح های مشابهی در نظر گرفته شده است. این گزارش می افزاید: ایالات متحده آمریکا نیز می کوشد تا سال 2010 میلادی، بیش از 4 میلیارد دلار در برنامه بهینه سازی پیاده نظام خود سرمایه گذاری کرده و 50 میلیارد دلار برای استفاده از فناوری نوین اطلاعاتی _ ارتباطی در ارتش خود هزینه کند.
• سلطه ماهواره ای

طراحی سیستم های پیشرفته تصویربرداری ماهواره ای با قابلیت های برتر و توانمندی بالای نظارت، به عنوان یک پیشرفت بزرگ علمی و عرصه توسعه فناوری های ارتباطی محسوب می شوند. بنابر این نمی توان از نظر دور داشت که کشورهای پیشرفته و صاحب فناوری ساخت ماهواره به دنبال به دست آوردن امکانات گسترده تر در بهره گیری از فضا به منظور برتری های اطلاعاتی بر دیگر کشورها هستند. در این میان سنجش از دور به عنوان علمی با گستره وسیع قادر است با بهره گیری از ماهواره ها به اندازه گیری و ارزیابی عوارض بر روی زمین، هوا و دریا بدون حضور فیزیکی بپردازد. سنجش از دور در آغاز در انحصار اهداف نظامی و امنیتی بود که با پایان جنگ سرد در اختیار اهداف صلح جویانه نیز قرار گرفت.
در واقع ماهواره ها را باید مولود مبارک جنگ و نظامی گری دانست، مولودی که رفته رفته در حوزه های غیرنظامی کارآمد و ارزشمند شد و اکنون به عنوان ابزار جادویی برای برتری های همه جانبه اطلاعاتی کشورهای صاحب این فناوری و پیروزی بدون جنگ در جهان مطرح است.
اما مشکل کشورهای توسعه نیافته در بهره برداری از این فناوری هزینه بالای دسترسی و بهره برداری از آنست که سبب شده این کشورها به سیستم های کشورهای پیشرفته وابسته باشند. در همین حال و با رشد فناوری فضایی و مینیاتوری شدن این سیستم ها، دسترسی ارزان به فضا ممکن شده و بسیاری از کشورهای در حال توسعه را بر آن داشته که با توسعه ماهواره هایی با قابلیت های ارزان تر سیستم ملی سنجش از دور خود را گسترش دهند.
• جنگ در دنیای مجازی

برای آغاز جنگ ایالات متحده علیه عراق، جوج بوش، رییس جمهوری آمریکا در روز 6 فوریه 2003 از عبارت بازی تمام شد، استفاده کرد. با گسترش بازی های رایانه ای جنگی، واقعیت تلخ جنگ به راحتی به دنیای مجازی کامپیوتر راه یافت و تراژدی ملموس جنگ با همه خشونت ها و زشتی های خود در خدمت سرگرمی های رایانه ای قرار گرفت. بازی هایی که به لحاظ سیاسی کاملا هدایت شده و حساب شده طراحی شده اندو در خدمت سیاست های سلطه جویانه قرار دارند. در دنیای مجازی، هیچکس زخمی یا کشته نمی شود و قربانیان خانواده ای ندارند که نگران سرنوشت شان باشد. بازی کننده رایانه ای در برخی واقعیت های جنگی غوطه ور می شود. او تجسم یک سرباز است که در موقع دفاع از نظم نوین جهانی به رهبری ایالات متحده آمریکا و هم پیمانانش قرار دارد. ارتش آمریکا با جذب ماهرترین برنامه پردازان رایانه ای و خریداری موتورهای توانمند اینگونه بازی ها، به تشویق آموزش و هدایت نیروهای هوادار خود می پردازد.
به گزارش نشریه لوموند دیپلماتیک، ارتش ایالات متحده هدف از طراحی این بازی را، جذب تعداد بیشتری از جوانان به سوی مشاغل نظامی و همسویی با خط مشی آمریکا در جریان جنگ های اخیر ضدتروریسم در افغانستان و عراق عنوان کرده است. از مطرح ترین اینگونه بازی های رایانه ای می توان به سه بازی توفان صحرا، بازگشت به قلعه ولفن اشتاین و بازگشت به بغداد اشاره کرد که در حجم گسترده ای در بازارهای جهانی عرضه شده و در آن سرباز ارتش آمریکا به عنوان نماد خیر در برابر شرارت معرفی شده است. هرچند که از عمر نخستین بازی رایانه ای نزدیک به 30 سال می گذرد و گسترش صنعت اینگونه بازی ها به موضوعی غیرقابل انکار بدل شده و هیچکس را نمی توان از پیشرفت در طراحی بازی های کامپیوتری بازداشت، ابزارهای رسانه ای دنیای امروز، باید دستخوش تغییر و تحول بنیادین شودتغییر و تحولی که سرانجام بازی های رایانه ای را از انحصار بی صدای طرز تفکری خاص و بدل شدن به سلاح تبلیغاتی خارج کند.

شرق - روش هاى برقرارى ارتباط تلفنى در حال تغییر است. امروزه براى برقرارى ارتباط تلفنى راه دور، اغلب از تکنولوژى اى به نام VoIP استفاده مى شود. اگر تاکنون چیزى راجع VoIP نشنیده اید، خواندن این گزارش نظر شما را درباره اینکه ارتباطات تلفنى راه دور چگونه انجام مى شود و آینده ارتباطات تلفنى چه خواهد بود، تغییر مى دهد. VoIP یک روش براى تبدیل سیگنال هاى آنالوگ صوت به داده هاى دیجیتال است که از طریق اینترنت منتقل مى شوند.

ممکن است از خود بپرسید که این امر چگونه مى تواند مفید واقع شود. خوب، کافى است چند ثانیه راجع به آن فکر کنید. اگر تبدیل سیگنال هاى آنالوگ به داده هاى دیجیتال ممکن باشد، VoIP مى تواند یک ارتباط اینترنت استاندارد را به یک روش مجازاً رایگان براى برقرارى ارتباطات تلفنى در هر جاى دنیا تبدیل کند. فقط کافى است هزینه ISP را بپردازید. این مسئله شما را قادر مى کند که شرکت هاى تلفنى را به طور کامل کنار بگذارید.

VoIP قابلیت این را دارد که روش کار سیستم هاى تلفنى را کاملاً متحول کند. شرکت هاى زیادى هستند که سرویس VoIP ارائه مى دهند و پیوسته هم در حال افزایش هستند. در حال حاضر شرکت هاى مخابراتى پیشگام در دنیا، پس از وقوف به امکانات بى پایان این تکنولوژى جدید، در حال تاسیس مراکز VoIP در سراسر دنیا هستند و فروش سیستم هاى تلفن VoIP روزبه روز در حال گسترش است.

• برقرارى یک ارتباط

با سیستم هاى VoIP به یکى از سه روش زیر مى توان ارتباط تلفنى برقرار کرد:

: ATA(gateway) ساده ترین روش برقرارى ارتباط VoIP با استفاده از (Analog Telephone Adaptor) که gateway هم نامیده مى شوند، امکان پذیر است. این ابزارها این امکان را به شما مى دهند که از تلفن هاى آنالوگ استاندارد فعلى تان استفاده کنید (اگر هنوز از تلفن هاى آنالوگ استفاده مى کنید) به آسانى مى توانید handset استانداردتان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت تان وصل کنید. با این کار قادر به برقرارى ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما مى گیرد و آن را به سیگنال دیجیتال آماده براى انتقال در بستر اینترنت تبدیل مى کند. همراه برخى ATAها یک نرم افزار هست که روى کامپیوتر load مى شود و شما را قادر مى سازد که آن را براى VoIP با دقت پیکربندى کنید.

IP Phones : این handsetها کاملاً شبیه handsetهاى استاندارد معمولى است. این تلفن ها تمام نرم افزارها و سخت افزارهاى لازم براى برقرارى ارتباطات VoIP را به صورت built-in دارند. مستقیماً به روتر شما وصل مى شوند و یک ورودى سریع و مقرون به صرفه به دنیاى VoIP فراهم مى کنند.

کامپیوتر به کامپیوتر: این روش آسان ترین روش استفاده از تکنولوژى VoIP است. شرکت هاى زیادى هستند که نرم افزارهاى مقرون به صرفه اى ارائه مى دهند که مى توانید براى این نوع VoIP از آنها استفاده کنید. معمولاً تنها مبلغى که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه ISP است. تمام آنچه که نیاز دارید یک میکروفون، بلندگو، یک کارت صداى مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است. شرکت هاى تلفنى بزرگ امروزه با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنى راه دور را از طریق یک circuit switch به درون یک IP gateway مسیر دهى مى کنند. این داده ها در طرف دیگر توسط یک gateway دریافت شده و سپس با یک circuit switch به محلى دیگر مسیر دهى مى شود. هر روزه شرکت هاى بیشترى سیستم هاى تلفنى VoIP را نصب مى کنند و تکنولوژى VoIP در حال رشد است.

• مزایاى VoIP

از آنجایى که با استفاده از VoIP شما از هر جایى که به پهناى باند مناسب دسترسى داشته باشید، مى توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران مى توانند هنگام مسافرت ATAها یا IP Phoneهایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتى که تلفن خانگى شان ارائه مى دهد دسترسى داشته باشند. برخى افراد از یک softphone براى دسترسى به سرویس VoIPشان استفاده مى کنند. softphone یک نرم افزار ویژه است که سرویس VoIP را به کامپیوتر یا لپ تاپ شما load مى کند. این برنامه ها این امکان را به شما مى دهد که از طریق لپ تاپتان از هر جاى دنیا که به یک ارتباط با پهناى باند مناسب دسترسى داشته باشید ارتباط تلفنى برقرار کنید. اغلب شرکت هاى تلفنى سنتى هزینه سرویس هاى اضافى را در صورت حساب شما مى گنجانند. در حالى که اگر از سرویس دهنده هاى VoIP استفاده کنید، این سرویس ها استاندارد به حساب مى آید. سرویس هایى مثل: Caller ID ,Call Waiting ,Call Transfer ,Repeat Dialing ,Return Call ,Three-way Dialing بعضى از سرویس دهندگان VoIP مزایاى بیشترى در مورد فیلتر کردن تماس هاى تلفنى ارائه مى دهند. این قابلیت هاى اضافى به شما این امکان را مى دهد که در مورد چگونگى انتقال تماس هاى تلفنى براساس اطلاعات Caller ID تصمیم گیرى کنید. این قابلیت ها به شما امکان انجام کارهاى زیر را نیز مى دهد:

۱- انتقال تماس تلفنى به یک شماره تلفن خاص (Forwarding)

۲- ارسال مستقیم تماس به Voicemail

۳- ارسال پیغام اشغال بودن مشترک به تماس گیرنده

۴- امکان سرویس در دسترس نبودن مشترک

بسیارى از سرویس هاى VoIP امکان بررسى Voicemail شما را از طریق اینترنت و یا توسط فایل پیوست نامه الکترونیکى که به کامپیوتر یا PDA شما ارسال شده است مى دهد. در هنگام تهیه سرویس VoIP از سیستم تلفن و سرویس دهنده VoIP در مورد قابلیت هاى آنها و هزینه خدمات سئوال کنید.

براى مدیران شبکه، سیستم تلفن VoIP به این معنى است که به جاى دو شبکه تنها با یک شبکه روبه رو هستند. جابه جایى سیستم VoIP نیز به آسانى صورت مى گیرد. این بدین دلیل است که اکثر سیستم هاى تلفن مورد استفاده در شبکه VoIP داراى رابط Web بوده و به راحتى توسط مدیر شبکه قابل مدیریت هستند. پروسه MAC , Add (Move)، Change به راحتى قابل انجام خواهد شد و لازم نیست براى هر بار انجام MAC با سرویس دهنده تان تماس بگیرید. تمام اینها به معناى هزینه کمتر براى سازمان شما است.

یکى دیگر از منافعى که براى شرکت هاى داراى VoIP مى تواند وجود داشته باشد این است که شعب سازمان ها مى توانند در سرتاسر دنیا پراکنده شده باشند و نیازى به مجتمع بودن آنها نیست.

• انتخاب یک سیستم تلفن VoIP

اگر شما تصمیم به پیاده سازى سیستم VoIP در سازمان خود دارید، ابتدا مشخص کنید که کدام یک از تجهیزات تلفنى فعلى تان را مى توانید حفظ کنید. بدین ترتیب مى توانید به میزان زیادى در هزینه ها صرفه جویى کنید. بسیارى از سیستم هاى تلفن دیجیتال با افزودن کم ترین سخت افزار و به روز رسانى نرم افزار داراى قابلیت آدرس دهى مى شوند.

علاوه بر این شما باید مطمئن باشید که تمامى دستگاه هاى مورد استفاده شما مانند فکس، پردازشگر کارت اعتبارى، سیستم هاى امنیتى و... مى توانند به صورت یکپارچه به سیستم تلفن VoIP شما متصل شود.

در آخر توصیه مى شود که هیچگاه سعى نکنید با خریدن تلفن هاى VoIP دست دوم در هزینه ها صرفه جویى کنید. به خاطر داشته باشید که VoIP یک تکنولوژى جدید محسوب مى شود و حتى ممکن است تجهیزات مربوط به یک سال قبل هم از رده خارج شده باشند. همچنین هزینه نصب در تلفن نو و دست دوم تفاوتى نمى کند و حتى ممکن است در صورت استفاده از تلفن هاى دست دوم مجبور شوید هزینه خدمات بیشترى بپردازید.

حمید رضا شریف زاده* - کاربران قدیمـــــــــــی اینتـــرنت به یاد دارنــــد که تا همین چند سال پیش بــــرای دسترسی به اینترنت باید به یکی از معدود شرکت‌های ( ISPکــــــــه اغلب دولتـــــی بودند) مراجعه می کردند و پس از پر کردن فرم و سپردن تضمین و تعهد برای آنکه سراغ سایت‌هــای غیراخلاقــــی نروند، امکان چنــــد ساعت برقراری ارتباط با فضای مجازی اینترنت را به دست می‌آوردند.
آن روزها هنوز اینترنت با نگاهی امنیتی نگریسته می‌شد; از این رو ارائه‌دهندگان خدمات اینتـرنت ملزم به ثبت و ضبط سایت‌هایی می‌شدند که توسط هر کاربر در طوی شبانه‌روز، هفته و ماه مــــورد بازدید قرار می‌گرفت. این بدان معنا بود که کاربران کاملا زیر ذره‌بین قرار داشتنـد و هر نوع ارتباط اینترنتی آنان ردیابی و ثبت می‌شد.
اما به مرور زمان با افزایش تعداد کاربران و ورود نهادهای دولتـی و حکومتی در حوزه ،IT امکانات و تکنولوژی‌های جدید وارد بازار شد. شرکت‌های خصوصـی در زمینه ارائه خدمات اینترنتی یک بـه یک تاسیس شدنــــد و همزمان با آیین‌نامـــه چهارگانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، بازار خدمات اینترنتی، شکلی رقابتی پیدا کرد.
بدیــن ترتیب کاربران که تعدادشان هر روز افزایش می‌یافت، با کارت‌های اینترنتی آشنا شدند که توسط شرکت‌های ISP به بازار عرضه شد و به سرعت از تمام دکـه‌های مطبوعاتی سر در آورد و تا امروز چندان گسترش یافته که می‌توان از اکثر سوپرمارکت‌ها، مغازه‌های خواربار فروشی، بقالی‌ها و فروشگاه‌های صوتی- تصویری و از میان انواع کارت‌های رنگارنگ، کارت مورد نظر را خریداری کرد. با این همه فرآیند تولید و گسترش کارت‌های اینترنتی به همین سادگی اتفاق نیفتاد و با فراز و نشیب‌های بسیاری رو به‌رو شد که هر دو سوی معامله یعنی ISPهــا و کاربران را با چالش‌هایی مواجه کرد.
در دسته‌بندی این چالش‌ها می‌توان به چند حوزه اشاره داشت:
1- چالش‌های بر آمده از فیلترینگ
2- چالش‌های نشات گرفته از رقابت در بازار
3- چالش‌هایـی که ناشی از تقابل بخش دولتی و بخش خصوصی است.

کارت اینترنت و فیلترینگ‌

اینترنت در ایران از همان آغاز در قالب یک بحث امنیتی مورد توجه نهادهای حکومتی بود و پس از توقیف فله‌ای مطبوعات در اردیبهشت 1379 و اقبای مردم به سایت‌های خبری اینترنت، حدت بیشتری یافت. قبل از اردیبهشت 79، فیلترینگ سایت‌های اینترنتــی با اقداماتی پیشگیرانه چون ثبت و ضبط فعالیت‌ اینترنتی کاربـران و اعلام این گزارش‌هــا به دستگاه‌های اطلاعاتی همراه بود و فیلترینگ فنی به صورتی که امروز با آن آشناییم تنها از سوی یکـی دو ISP بزرگ دولتی، آن هم در مقابله با سایت‌های غیراخلاقی و نیز سایت‌های ضدمذهبی اعمای می‌شد. اما پس از اقبای بسیاری از مردم به اینترنت برای کسب خبــر، اعمای نظارت بـر اینترنت بیش از پیش مدنظر نهادهای حکومتی قرار گرفت و در پی همین نگاه، آیین‌نامه یا مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و اجرا شد. از آن به بعد داستان فیلترینگ تقریبا مشابه آنچه امروز بـه صورتی پیشرفته‌تر در جریان است، آغاز شد. برخورد با کافی‌نت‌ها و پلمب ده‌ها ISP در زمستان 79 و سای 80 و نیز الزام ISP و ICPها به خرید تجهیزات فیلترینگ، بخشی از اقدامات اولیه‌ای بود که تاثیر تعیین‌کننده‌ای روی بازار کارت اینترنت بر جای گذاشت. در چنین فضا و شرایطی عدم اعمای فیلترینگ یا پراکسی به مزیتی برای کارت‌های اینترنت بدی شد و کارت‌های شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی، قبل از آنکه از روی مزیت‌هایی چون پهنای باند یا حجم خطوط تماس توسط کاربران انتخاب شوند، از طریق میزان فیلترینگی که اعمای می‌کردند، در بازار عرضه و تقاضا مورد اقبای قرار می‌گرفتند.
از آنجا که شرکت‌های زیدی به سرمایه‌گذاری در زمینه خدمات اینترنتی اقدام کردند و نیز با توجه بــه برخوردهای قضایی و پلیسی با ISPهای متخلف (که بیشتر فصلی بود تا براساس قانونی مشخصISP )هـای بزرگ که حتی یک تعطیلی چند روزه می‌توانست زیان بزرگی به آنان وارد کنند، ترجیح دادند با پذیرش و اعمای فیلترینگ، عملا مخاطبانی خاص را برای خود انتخاب کنند. مشتریانی چون ادارات دولتی، شرکت و موسسه‌های خصوصی و نیز برخی خانواده‌ها.
این روند که هنوز هم ادامه دارد موجب شد تا صدها کارت گوناگون به بازار عرضه شود. بسیاری از این کارت‌ها از فیلترینگ ضعیفی برخوردارند و به همین سبب اسامی آنها در میان کاربران دهان به دهان می‌چرخد.
هر چند گمان می‌رود با اجرای فیلترینگ سراسری که شرکت فناوری اطلاعات (داده‌های سابق، دیتای اسبق) وعده آن را داده، این مزیت از بازار کارت اینترنت رخت بربندد.

کارت اینترنت و بازار
بازار کارت اینترنت دو سوی مشخص دارد: شرکت‌های ISPو کاربران.
قیمت‌ها در بازار کارت اینترنت مبنای مشخصی ندارند و هر شرکتی براساس هزینه و سلیقه خود، قیمت متفاوتی را برای کارت در نظر می‌گیرد. به گونه‌ای که هم اکنون در بازار می‌توان کارت‌هایی از 1500 تومان (برای 10 ساعت) تا 3هزار تومان را یافت.
این اختلاف قیمت برای یک محصوی واحد به چند دلیل بازمی‌گردد. اوی هزینه‌های تولیـد کارت و نرخ پهنای باند، دوم دولتی، شبه دولتی یا خصوصی بودن ISP و سوم ترفندهای بازاریابی برای جلب مشتری.
قیمت کارت اینترنت حاصل جمع 3 هزینــه مشخص است: 1- تجهیـزات ( ISPکه سرمایــه‌گذاری محسوب می‌شـود) 2- پهنای باند 3-چاپ و توزیع کارت.
از سوی دیگر ISPهایی که دولتی یا شبه دولتی هستند، به دلیل نپرداختن هزینه پهنای بانـد و سرمایه‌گذاری اولیه، تقریبا به جز چاپ و توزیع کارت، هزینه دیگری ندارند و همین امر موجب می‌شود تا کارت‌های اینترنت مربوط به این شرکت‌ها، قیمت تمام شده کمتری داشته باشد.
همچنین بــه دلیل آنکه نحوه ورود شرکت‌ها به حوزه کاری شرکت‌های ISP بسیار ساده است، طــــی چند سای اخیر شاهد رشد بی‌رویه شرکت‌های ISP بوده‌ایم. این شرکت‌ها پس از اخذ مجوز از وزارت ،ICT پهنای باند مورد نظر خود را می‌گیرند و پس از دریافت خطوط تلفن از شرکت مخابرات، مستقیما وارد بازار می‌شوند.
سهـــــولت تاسیس یک ISP و نیز حضور موسسات بدون مجوز که با استفاده از دیش ماهـــــواره‌ای و خارج از مبادی رسمـــــــی فعالیت می‌کنند مـــوجب شده که نه تنها کاربران با انواع کارت‌ها با قیمت‌های متفاوت روبه‌رو شوند که شرکت‌‌های ISP رسمی نیز توان رقابت با این گونه موسسات غیررسمی را نداشته باشنـــــد. مجموعه ایـــــــن عوامل مـــــوجب شده که شرکت‌های ISP هـــــــر از چندی با بحران و چالش‌هایی برای رقابت سالم در بازار کارت اینترنت مواجه شوند.

شتر، گاو، پلنگ
چالش دیگری که بازار کارت اینترنت با آن رو در روست و برای مدیران و سرمایه‌گذاران ISP تهدید کننده است، وجود شرکت‌هایی است که از بودجه دولت یا موسسات عمومی استفاده می کنند.
این گونــه ISPها به دلیل پشتوانه قوی مالی و فنی خود به راحتی امکان دامپینگ در بازار را دارند. اغلب این شرکت‌ها که به صدا و سیما، بنیادها، آستان قدس و غیره وابسته‌اند، عملا هزینه تجهیزات و پهنای باند را رایگان یا با قیمت بسیار ارزان دریافت می‌کننـد، ضمن آنکه به سبب دولتی بودن از پهنای باند بزرگ‌تر و تجهیزات مدرن‌تری نیز برخوردارند. فعالیت این شرکت‌ها در بازار خدمات اینترنتی، تهدید دایمی برای ISPهای خصوصی محسوب می‌شود.
در کنار این 3 چالش باید عدم نظارت و کنترل بر بازار کارت اینتـرنت را نیـز افزود که مشخصا به زیان کاربران تمام می‌شود. تا امروز هیچ معیار مشخصی بـرای تفکیک یا رتبه‌بنـدی شرکت‌های ISP و کارت‌هـای اینترنت وجـود نداشتــه است. هـــر چند از یک ســال و نیـم گذشته بحث ساماندهی این بازار و شناسنامه دار شدن کارت‌ها از سوی انجمن صنفـــی کارفرمایان شبکه‌های اینترنتی و اخیرا نیز از ســوی انجمن شرکت‌های انفورماتیک مطرح شده است، با این حال بازار کارت اینترنت، در حالی که به سرعت در حال رشد است، متناسب با گستـــــرش آن، نابسامانی‌هایش نیز وسعت بیشتری پیدا می‌کنند.
آخرین خبر
در آخرین روز مردادی که گذشت، انجمن شرکت‌های انفورماتیک عزم خود را جزم کرد و با برگزاری یک نشست سراسری با حضور مدیران ISP و ،ICP گامی بلند در جهت ساماندهی به بازار کارت اینترنتی برداشت. طرح تضمین حداقل کیفیت کارت‌های اینترنت و تلفن اینترنتی که در کمیته اینترنت این انجمن شکل گرفته بود، در سالن آمفی تئاتر هتل سیمرغ تهران به اعضای این نهاد صنفی ارائه شد. در این نشست، مسئولان انجمن به تشریح مشکلات کنونی بازار کارت اینترنت پرداختند که موارد متنوعی را در حوزه‌های حقوقی مصرف کننده (کاربر،) تولید کننده و نظام توزیع کارت را در بر می‌گرفت. آقای سعادت مسئول کمیته اینترنت انجمن، تقلب، جعل، کلاهبرداری، استفاده از کارت‌های غیرقانونی و بدون فیلتر توسط شرکت‌های غیرمجاز، کیفیت نامطلوب، نبود تعهد، عدم شفافیت خدمات و روش‌های نادرست در محاسبه نرخ کارت‌های اینترنتی و رقابت ناسالم پدید آمده در این عرصه را به عنوان مهم‌ترین مشکلات این حوزه نام برد.

وی گفت:

بدین ترتیب با کارهای کارشناسی صورت گرفته در این کمیته، تنها راه منطقی و روشن استفاده از هالوگرام یا نشان لیزری است که قابل تقلب کردن نیست. این هالوگرام دارای شماره سریای است و پس از الصاق، نمی‌توان آن را از روی کارت حذف کرد.> با این حساب، کاربران اینترنت می‌توانند به زودی با خیالی آسوده‌تر برای خرید کارت اینترنت اقدام کنند.

البته با توجه به طرح مشابهی که در انجمن ISPها مطرح بوده و هست، باید منتظر ماند و دید بازار کارت‌های اینترنتی به کدام سو جهت می‌گیرد

* info@webeiran.com

مترجم و گردآورنده: سعید حسن‌پور - شاید همه ما دست‌کم یک بار با پدیده بازی‌های کامپیوتری روبه‌رو شده یا این مثل در مورد خودمان یا اطرافیانمان نیز صدق کند که ساعت‌ها از وقتمان را برای این کار گذرانده باشیم.
پیشرفت تکنولوژی در زمینه سرگرمی و ایجاد تفریحات نو برای انسان نیز به شدت در دهه اخیر قابل توجه است. امروزه با کمی اغماض، می‌توان در همه خانه‌ها، یک کامپیوتر یا یک دستگاه بازی‌های کامپیوتری را یافت.

این بازی‌ها با تبدیل به یک اپیدمی به یکی از فاکتورهای مهم برای پر کردن اوقات فراغت کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان تبدیل شده‌اند.
این نسل از بازی‌ها که از «TV game» و «آتاری» شروع شده و به انواع بازی‌های سنگین کامپیوتری؛ از جمله Playstation1,2 ختم می‌شوند، جای خود را به خوبی در میان تمام خانواده‌های جهان باز کرده‌اند. اهمیت این بازی‌ها در زندگی امروزی آنقدر زیاد شده که مدیران بازی «Ever quest II» پس از توفان کاترینا در نخستین اقدام، اعلام کردند که حق مالکیت سیزده هزار عضو آنان در سواحل توفان‌زده برای ادامه بازی پس از یافتن امکانات دوباره برای ادامه آن حفظ خواهد شد.
این امر باعث سودآوری هنگفتی برای فعالان این عرصه نیز می‌شود که تقریبا این زمینه را به یک شبه اقتصاد مستقل تبدیل کرده و به گفته کارشناسان دانشگاه «ایندیانا»، سالانه بیست میلیون نفر در سراسر جهان، حدود سیصد میلیون دلار هزینه برای این کار پرداخت می‌کنند.
کار به جایی رسیده است که شخصی به نام «باب کیبلینگر» از اهالی ویرجینیای آمریکا، پس از مدتی تبحر در این بازی‌ها، شغل خود در یک مؤسسه ـ به عنوان شیمی‌دان ـ را رها کرده و هم‌اکنون تنها از راه پیشرفت در بازی‌های اینترنتی آنلاین و فروش شخصیت‌های جدید و مراحل پایانی بازی‌ها از طریق اینترنت، امرار معاش می‌کند.

شیوع این‌گونه بازی‌ها مسلما بدون پیامد نبوده و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
اعتیاد به این‌گونه بازی‌ها معمولا مانع از این می‌شود که شخص بتواند به راحتی، دل از ادامه بازی کنده و به سراغ کار دیگری برود. این محرک به قدری قوی است که معمولا گذر زمان، گرسنگی و تشنگی را هم به فراموشی سپرده و ساعت‌ها همین روند ادامه پیدا می‌کند. تنها عامل قطع موقت این بازی‌ می‌تواند، دفع احتیاجات طبیعی باشد که آن هم برای آرامش فکری برای ادامه بازی است.
دو ماه پیش تلویزیون در گزارشی، پسر نوجوانی را نشان داد که در اثر استمرار بسیار در ادامه بازی‌های کامپیوتری در بیمارستان بستری شده بود. مسئله وقتی مهم‌تر می‌شود که چند هفته پیش نیز خبرگزاری‌های خارجی، از مرگ یک جوان کره‌ای در اثر 52 ساعت بازی آنلاین مداوم کامپیوتری خبر دادند. علت مرگ، مصرف نکردن آب و غذا و نداشتن خواب کافی عنوان شده بود.
امروزه همه‌گونه فعالیت‌های بدنی اشخاصی که از این بازی‌ها استفاده می‌کنند، محدود به استفاده از انگشتان دست و گاه حرکت ناگهانی بخشی از بدن است. ترک ورزش و فعالیت‌های بدنی که منجر به ناراحتی‌های عدیده در حال و آینده می‌شود، یکی از پیامدهای بازی فوتبال با انگشت است؛ البته به این مسائل، تیک‌های عصبی را نیز اضافه کنید.
خیره شدن به صفحه تلویزیون یا کامپیوتر برای مدت طولانی، باعث خستگی چشم و مغز و تحلیل انرژی مغز در فعالیت‌های فکری بعدی است و این در حالی است که بزرگسالان انگلیسی در طول زندگی‌شان 130 هزار ساعت (5/3 ماه در سال) را جلوی صفحات تلویزیون و کامپیوتر می‌گذرانند. این آمار تنها در مورد بزرگسالانی است که عمده وقت خود را در طول روز، به کار یا فعالیت‌های دیگر می‌پردازند. نتیجه‌گیری برای جوانان و نوجوانان بیکار را به قضاوت خودتان وامی‌گذاریم.
دوسوم افراد مشمول این تحقیق، اظهار کرده‌اند که معمولا دارای سردردهای مزمن و مشکلات چشمی هستند. متخصصان توصیه می‌کنند که این‌گونه اشخاص در حین استفاده مداوم، حتما به چشمشان استراحت دهند و در طول استفاده، حتما پلک بزنند، چرا که خیره شدن به صفحات، باعث کم شدن تعداد پلک زدن و معمولا سوزش و اشک‌ریزی چشم می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند این افراد هر دو سال یک بار به چشم‌پزشک مراجعه کنند.
کاهش سطح روابط و تعامل اجتماعی برای افراد کم‌سن و سال از پیامدهای بعدی است. پایبند شدن کودکان به محیط خانه (بهتر بگویم جلوی صفحه مانیتور یا تلویزیون) و حضور نیافتن در میان گروه همسالان که به عقیده روانشناسان و جامعه‌شناسان از عوامل مهم تکامل شخصیت فردی است، نتیجه دیگری است. روابط شاد و پایه‌گذار شخصیت فردی کودک، جای خود را به تصاویر و شخصیت‌های بی‌جان رایانه‌ای می‌دهند که معمولا رابطه روحی قوی‌ای با کودکان ایجاد کرده و حتی رویاهای آنان را نیز اشغال می‌کنند. اگر نیمه‌شب ناگهان صدای گزارش فوتبال یا درگیری سنگینی به وسیله سلاح‌های پیشرفته یا صدای عده‌ای مبارز رزمی‌کار و احتمالا «بروسلی» را شنیدید، با حفظ خونسردی، حتما اول سری به اتاق فرزندتان بزنید.
نکته جالب توجه این‌که والدین نیز به رغم همه مسائل گفته‌شده، تنها از حضور کودکشان در خانه و رابطه نداشتن با محیط اجتماعی خطرناک امروزی راضی بوده و این کار را عاملی مناسب برای جلوگیری از روی آوردن آنان به اعتیاد و فساد می‌دانند.
اگر هم گاهی چند نفر از فامیل یا دوستان دور هم جمع شوند، معمولا با وجود یکی از گزینه‌های بازی‌های رایانه‌ای، انتخاب راحتی را پیش رو دارند که با پایین بودن میانگین سنی در این مثال، احتمال دعوا و بدوبیراه و در حالت حاد (مثل حساس بودن مرحله بازی) درگیری تن به تن افزایش پیدا می‌کند.
شیوع این بازی‌ها به اندازه است که در کامپیوترهای ادارات چه دولتی چه شخصی نیز می‌توان این پدیده را به وفور دید؛ بعد هم اعلام می‌شود که متوسط ساعت اداری مفید در ایران از پنج دقیقه تا یک ساعت است.

به هر حال با تغییر الگوهای شخصیتی و رفتاری در دنیای امروز، باید انتظار چنین تغییر الگویی را نیز در زمینه سرگرمی‌ها داشت؛ تغییر الگویی که با قدرت زیاد بر نسل گذشته نیز تأثیر گذاشته و مرزهای سنتی را در هم شکسته است.
ورژن‌های پیشرفته و بروزشده بازی‌ها بسیار متنوع و گوناگون بوده و هر سلیقه‌ای را با هر عقیده‌ای به ناچار روبه‌روی چهارگوش شیشه‌ای میخکوب می‌کند. این پیامد فرضا با خبر به بازار آمدن Playstation3 در سال آینده، جوانب تازه‌تری نیز پیدا می‌کند.
خلاصه آن‌که شاید بتوان به گونه‌ای استفاده معتدل از این بازی‌ها را توجیه کرد، اما حتما شما هم با من موافقید که «اعتیاد» پنهان و ناخودآگاه این بازی‌ها، مهم‌ترین عامل شیوع بیش از حد این بازی‌ها در دنیای امروزی است.

در پایان هم خداحافظی. خداحافظی از طبیعت و پارک و کوه و توپ پلاستیکی و دوچرخه و سه‌چرخه و باشگاه ورزشی و کلاس تقویتی و...

منبع : بازتاب

فعالان همه زمینه‌ها در جهان عرب از اینترنت به عنوان وسیله‌ای برای دور زدن محدودیت‌های دولت‌های عربی در مبارزه علیه آنان استفاده می‌کنند؛ کشورهایی که مسئولان آنان تمایل زیادی به خاموشی انتقادهای اینترنتی دارند.

به گزارش سرویس بین‌الملل «بازتاب»، به نقل از «لوس آنجلس تایمز»، نسل اینترنتی جدید در سوریه به تدریج در حال ظهور است، طلوع اینترنت در آنجا به هیچ وجه ساده نبوده است؛ نه تنها در سوریه، بلکه در سرتاسر دنیای عرب که جنگی بالقوه علیه اینترنت ایجاد شده است. در مصر جنبش‌های اپوزیسیون، از اینترنت علیه حسنی مبارک و دولت وی استفاده می‌کنند و با انتشار مطالب ضد وی مردم را به تظاهرات‌های ضد دولتی ترغیب می‌کنند. همچنین وبلاگ نویس‌های بحرینی در حال مبارزه شدیدی با وزارت اطلاعات‌شان هستند تا این چرخه آزاد اینترنتی را زنده نگه دارند و در عین حال از رفتن خود به زندان جلوگیری کنند. در لیبی، تونس و سوریه نیز سیاست اینترنتی عده‌ای را روانه زندان کرده است.

دول عربی در حال سانسور شدید انتقادهای اینترنتی و سرکوب سروصداهای این تکنولوژی هستند؛ آنان وبلاگ‌نویسان را زندانی و وب سایت‌ها را فیلتر می‌کنند و از کافی‌نت‌ها می‌خواهند تا اطلاعات مشتریان‌شان را به آنان ارائه بدهند، اما تا کنون این روش آنان سودمند نبوده است.

میدان اینترنتی عرب‌ها در محاصره بنیادگرایان و گروه‌های زیرزمینی دنیای عرب است.

کوتاه سخن آن‌که اینترنت به یک جنگ واقعی تبدیل شده است، فضایی انباشته از درد دل‌‌های طولانی زبان‌های بریده شده و تقاضای شورش؛ انباری رنگارنگ برای دردها و ناراحتی‌های نسل جوان و نارضایی اعراب؛ اینترنت علاوه بر اینها بی‌ادب، بی‌نام، تازه‌کار و در یک کلام دنیای افشاگری است.

جمال عید، یک حقوقدان مصری و متخصص در زمینه‌ محدودیت‌های اینترنتی، می‌گوید: «این بازی موش و گربه است. شما سعی می‌کنید از جاده‌های فرعی استفاده کنید و رژیم هم همین کار را می‌کند.»

سوریه پس از بشار اسد، تقریبا در حال برخاستن دوباره در زمینه اینترنت است. حافظ اسد استفاده از اینترنت و ماهواره را در کل کشور ممنوع کرده بود، اما با پیوستن بشار اسد به جامعه کامپیوتر سوریه در سال 2000 شوق شهروندان به استفاده از کامپیوتر و اینترنت بیشتر شد. اما دولت بشار اسد هم پس از مدتی، باز به عادت قبلی‌اش روی آورد، به گونه‌ای که سقوط صدام حسین در عراق در پی حمله آمریکا، به هیچ وجه انعکاسی در رسانه‌های سوریه نداشت، اما ماهواره‌ها و فراتر از آن اینترنت، مردم سوریه را از این واقعه باخبر کردند.

«اتوربونی»، حقوقدان سوری، می‌گوید: «شکایت دول عرب از خطر پورنوگرافی و تروریسم در اینترنت است، اما دلیل واقعی آنان ترس از تهدیدات سیاسی است».

در مصر گروه‌هایی برای تعلیم کاربران در نحوه استفاده از فیلترشکن‌ها و ضد پروکسی‌ها تشکیل شده که اجتماعات زیادی را هم ترتیب داده است.

«ایمن نور»، مظهر مخالفت با حسنی مبارک در مصر، پس از رد درخواست وی برای ایجاد رادیو در این کشور به اینترنت روی آورد. سایت وی با نام «الغد» (فردا) به عقیده بسیاری، انحصار رسانه‌های داخلی مصر را شکسته است. دولت مبارک، یک متحد قاطع آمریکا شدیداً تحت انتقاد گروه‌های حقوق بشری به علت سرکوب آزادی‌های مدنی و آزادی بیان قرار گرفته است.

در بحرین هم «علی عبدالامام»، یک فعال اینترنتی 27 ساله، پس از دریافت هشدارهایی از وزارت اطلاعات بحرین به خاطر توهین به خانواده پادشاهی بحرین امسال دو هفته را در زندان گذراند. دیگر دول عربی نیز تقریباً چنین حالی دارند: دستگیری عده‌ای و تبعید عده‌ای دیگر، همچنین ناپدید شدن یک روزنامه نگار لیبیایی، مشهورترین فعال اینترنتی تونس، در سن 36 سالگی بر اثر یک حمله قلبی به طرز مشکوکی از بین رفت.

وضع فعالان اینترنتی در بحرین ـ کشوری که اقلیت سنی بر اکثریت شیعه حکومت می‌کنند ـ در سال‌های اخیر بسیار بدتر بوده است. محدودیت‌های اعمال شده نیز در این کشور بسیار بیشتر از دیگر کشورهاست.

مهدی صمدی - عالی‌ترین مراجع تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی درباره اینترنت را می‌توان ISOC و ICANN معرفی کرد...
آیا تا بحال فکر کرده‌اید که این کدام قسمت از اینترنت است که اگر از کار بیفتد کلیت شبکه وب تعطیل خواهد شد؟ یا سوال را طور دیگری مطرح کنیم، طبق برهان سینوی در فلسفه، ابن سینا معتقد است هر چیزی برای ـ بردن و شدن ـ نیازمند علت است ولی اگر یک علت‌العلل غایی وجود نداشته باشد و علت هر چیزی یک واقعیت دیگر باشد امکان اینکه دنیایی حاصل گردد، به صفر می‌رسد. چراکه باید واقعیتی نیز باشد که برای بودن یا نبودن نیازمند علت دیگر نباشد. حال طبق همین برهان، در اینترنت چگونه می‌توان به دنبال علت العلل و مرکز اولیه اینترنت بود.
شاید بتوان گفت که محیط سایبر تا حدودی این برهان را به چالش کشیده است چراکه اینترنت طوری طراحی شده است که در صورت از کار افتادن بخشی از شبکه، سایر بخش‌ها به فعالیت خود ادامه خواهند داد. به عبارت دیگر طراحان اینترنت محوری‌ترین اصل پیش روی خود درباره بقای اینترنت را تمرکز زدایی قرار داده‌اند به این معنی که وب برای بقا و دوام نیازمند خاموش شدن هیچ کامپیوتر خاصی نیست و اگر چنین اتفاقی بیفتد کامپیوترهای دیگری هستند که بتوانند همان وظیفه را بر عهده بگیرند ولی موضوع به این بی‌در و پیکری‌ها هم نیست و هستند کسانی که بر اینترنت و عملکرد آن نظارت دارند.
این مسئله یعنی نظارت بر اینترنت به یکسری شرکت‌های فنی و غیردولتی واگذار شده است که البته دولت ایالات متحده هم اکنون بر آنها نظارت دارد.
عالی‌ترین مراجع تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی درباره اینترنت را می‌توان ISOC وICANN معرفی کرد. عموم مراجعی که تحولات را رهبری می‌کنند به صورت داوطلب و غیرانتفاعی عمل می‌نمایند و اعضاء آن متخصصین هستند که می‌توانند از سراسر جهان نظرات خود را به این ارگانها انتقال دهند.
ولی مسوولیت این ارگانها نیز بصورت قانونمندی طراحی شده است. برای مثال ISOCکه یک نهاد داوطلب محور می‌باشد توسط یک شورای عالی به نام (IAB (Internet Architecture board یا شورای عالی برای مسوولیت فنی تحولات، رهبری می‌شود و هدف آن توسعه فناوری‌ها موجود برای گسترش و در عین حال تبادل اطلاعات می‌باشد.
ولی امروزه آنچه به عنوان حاکم اصلی و اداره کننده خاص اینترنت به شمار می‌رود شرکت ICANN می‌باشد که در اینجا سعی می‌کنیم به معرفی و بررسی آن بپردازیم. از آنجا که پرداخت فنی به آن قصد اصلی ما نیست بیشتر می‌خواهیم معرفی اجمالی تخصصی را به همراه نقطه نظرات حقوقی عجین نماییم.
ICANN: واقعیت آن است که هم اکنون هیچ مامور، پلیس و انتظاماتی در راه عبور و ارسال مطالب به شبکه جهانی وب در سطح بین‌المللی وجود ندارد و به عبارت دیگر کارت زرد و قرمز در دست هیچ داوری نیست تا کسی از زمین اخراج شود. ولی در عین حال برعکس آنچه همگان فکر می‌کنند محیط مجازی آنقدرها هم یتیم نیست.
شرکت آیکان امروزه به عنوان گرداننده اصلی اینترنت شناخته می‌شود و با مدیریت خوبی که براه انداخته است می‌تواند امیدواری‌های فراوانی را به وجود بیاورد. پیش از سال ‌‌١٩٩٨ میلادی تنها موسسه‌ای که به کار ثبت اسامی و قانونی کردن عناوین و یا به عبارت بهتر دادن پاسپورت برای ورود به محیط وب اقدام می‌کرد موسسه استانداردهای ملی آمریکا NSI بود که چون یک سازمان دولتی به شمار می‌رفت بخوبی می‌توانست برای منافع آمریکا برنامه‌ریزی نماید.
در این سال بود که ایالات متحده و متخصصین اینترنت تصمیم گرفتند این وظیفه را به یک سازمان غیرانتفاعی واگذار کنند. از این بابت بود که مرجع ثبت حوزه‌های ژنریک با سطح بالا به سازمان ICANN سپرده شد و قرار بر این شد تا چند مرجع ثبت تحت نظر آن به کار ثبت حوزه‌های جهانی و بین‌المللی بپردازند.
به این ترتیب بود که آیکان بر مبنای تفاهم نامه‌ای با وزارت بازرگانی آمریکا در نوامبر ‌‌١٩٩٨ به وجود آمد و به عنوان یک شرکت خصوصی غیرانتفاعی در ایالات کالیفرنیا به ثبت رسید. در سند تاسیس آن ‌‌٣٥ هدف برای آیکان طراحی شده است که بعضی از آنها به شکل تخصصی و فنی و برخی دیگر به شکل‌های رفتاری در امور ارگانیزاسیون قابل شناسایی می‌باشند. ولی واقعا چه تعریفی را می‌توان از آیکان و عملکرد آن به دست داد.
از نظر میلتون مولر، این شرکت، محلی است که قدرت را در بین گروههای کوچک که حتی فاقد نماینده در آن نیز هستند تقسیم می‌کند. وی در ادامه می‌افزاید آیکان یک مدل آزمایشی از یک نوع دولت جهانی است که در آن بجای مبنا قرار گرفتن قدرت و مشروعیت داخلی یک پیمان مبنا قرار گرفته است و از این لحاظ یک تجربه فوق‌العاده بحساب می‌آید.
دولت آمریکا که داعیه حکومت بر جهان را دارد می‌تواند از فیلتر ظرفیتهای متعددی که به این شرکت سپرده شده تجارت گرانسنگی را بدست آورد. ایجاد این شرکت در میان شلوغی سالهای قبل از ‌‌٢٠٠٠ یک نوع اجماع به حساب می‌آید.
شرکتهای کوچک و بزرگ فراوانی به وجود آمده بودند و هریک ادعاهایی نسبت به اینترنت مطرح می‌کردند لیکن ایجاد آن یک توافق جمعی بود که طی آن ادعاهای متعددی کنار گذاشته شده و در عوض بر روی یک واقعیت مشخص تمرکز حاصل شد...

منبع:www.tarashe.com

مهدی صمدی - آزادی بیان یکی از بینان‌های اساسی جامعه دموکراتیک به شمار می‌رود علاوه بر آن بسیاری معتقدند رعایت این حقوق از شروط اساسی پیشرفت و توسعه در جوامع انسانی است لیکن با تحول زندگی بشر مفاهیم موجود در حقوق بشر از جمله آزادی‌های مختلف بشری نیز متحول می‌گردند. هر چند چند دهه‌ی پیش آزادی بیان و آزادی مطبوعات به عنوان عناصر بسیار پیشرفته حقوق بین‌المللی بشر به شمار می‌رفتند لیکن امروزه و در سایه تحولات تکنولوژیک، بشر به حقوق جدیدی نیاز دارد که هر چند پایه‌های آن همان‌هایی است که پیش از این نیز مورد استناد بوده‌اند لیکن با توجه به پیشرفت‌های جوامع بشری تغییر و تحولات لازم را به دست آورده‌اند. وقتی مطبوعات و روزنامه‌ها به عنوان یک عنصر اطلاع جدید در اختیار بشر قرار گرفت آزادی بیان گامی به پیش گذاشت و در این مرحله این حق به حق آزادی مطبوعات متحول گردید البته ذکر این نکته نیز خالی از فایده نخواهد بود که ابتدا آزادی‌ها شکل منفی داشتند.
دولت‌ها ابتدا به حقوق بشر به عنوان مالیات‌های سنگینی می‌نگریستند که بنا به اجبار پرداخت می‌شدند و حتی اگر زمینه‌های آن نیز فراهم می‌شد سرکشی‌هایی نیز در مقابل آن به وقوع می‌پیوست این مرحله وقتی متحول شد، تبدیل به آزادی منفی شد بدین معنی که هر چند دولت‌ها دیگر به حقوق بشر به عنوان مالیات‌های سنگین بر علیه حاکمیت خود نمی‌نگریستند لیکن این آزادی‌ها به معنای آزادی از مداخله و محدودیت بود. معنای واضح‌تر آزادی منفی این است که اصل بر مداخله و محدودیت بود لیکن دولت‌ها تحت شرایطی به انسان‌ها حق می‌دادند که از مداخله و محدودیت در امان باشند. این مسأله معنای ادنای آزادی نسبت به فلسفه‌های جدید آن است زیرا هم اکنون آزادی مثبت جای آن را فراگرفته است. اینجا دیگر آزادی برای خدمت به نسل بشریت و جامعه انسانی تلقی می‌گردد و سخن آزادی از محدودیت نیز از بین رفته است. هر چند هم اینک نیز رعایت آزادی و فلسفه آن را که مثبت یا منفی یا حتی به مثابه مالیات بر حاکمیت باشد در تمام کشورهای جهان به یک نحو نمی‌توان سراغ گرفت.
در عین حال که بسیاری از کشورهای جهان حتی هم اینک نیز درباره آزادی‌ها تصورات عجیب و غریبی دارند نمی‌توان تصور کرد که هم‌اینک آزادی منفی در هیچ جا وجود ندارد. اگر تصور کنیم امکان دارد که در فوریه سال 2005 انتخاباتی در نقطه‌ای از جهان برگزار شود و در آن هنوز به زنان نه تنها حق انتخاب شدن بلکه حق انتخاب کردن نیز داده نشود چنین واقعیت‌هایی ملموس‌تر نیز خواهد بود.
به هر نحو آزادی مطبوعات به عنوان یک حق بسیار مترقی جایگاه خود را رفته رفته پیدا کرد ولی این تا زمانی بود که مطبوعات و رسانه‌های جدید پدید آمدند. آزادی مطبوعات در این برهه یک قدم نیز جلوتر رفت و با پیشرفت خود جایش را به آزادی اطلاعات داد. آزادی اطلاع در زمانی به وجود آمد که اطلاعات جای پای خود را به عنوان خمیرمایه تمدن جدید محکم می‌کرد. رفته رفته دانشمندان و متفکران به این نتیجه می‌رسیدند که هر کسی در هزاره سوم بر اطلاعات دسترسی بیشتری داشته باشد جایگاه مناسب‌تری را در رینکینگ جهانی به دست خواهد آورد. تحت همین شرایط بود که حق اطلاع به عنوان اصلی مترقی وارد حقوق بشر شد. ولی چرخه تحولات به همین جا نیز محدود نگردید زیرا به زودی انسان‌ها از اینکه تنها دریافت‌کننده اطلاعات باشند خسته شدند و تصمیم گرفتند تصور دیگری را به عنوان حقی مترقی و جدید مطرح سازند این حق جدید حق ارتباط بود.
این حق یک تفاوت با تمامی حقوق مشابه خود که قبل از این در زمینه آزادی بیان مطرح شده بودند داشت. تمامی حقوق پیشین هر چند مراتب مختلفی را نشان می‌دادند لیکن همه از یک قماش بودند ولی حق ارتباط بر عکس همه آنها زمینه‌ای دوجانبه داشت یعنی نه تنها بر حق به دست آوردن دانایی تأکید می‌ورزید بلکه بر حق انتقال آن نیز اصرار داشت. تفاوت دیگر آن نیز با زمینه‌های پیشین در این است که در حقوق قبلی نقط ثقل و مسأله مهم قضیه رساندن اطلاع به شخص بود لیکن در حق ارتباط هر چند همین عنصر نیز باقی است ولی نقطه ثقل حق اطلاع بر حق انتقال اطلاعات سنگینی می‌کند نه حق به دست آوردن آنها. در مقایسه ترجیحی حقوق پیشین و موجود بایستی اشاره کرد که هر چند آزادی مطبوعات تمامی آزادی‌هایی که آزادی اطلاعات شامل آن می‌شوند را در برنمی‌گیرد در عین حال همین مقیاس در مورد آزادی اطلاع و آزادی ارتباط وجود دارد. زیرا هر مرحله که پیش‌تر می‌رویم آزادی‌های موجود رنگ و بوی متکامل‌تری می‌یابد. مسأله‌ دیگر، اصطکاک‌های موجود بر سر راه این حقوق است. هر چند تحول آزادی مطبوعات به آزادی اطلاع به خاطر مبارزاتی که در راه آزادی مطبوعات انجام گرفته بود اصطکاک‌های سیاسی کمتری را متوجه آزادی جدید کرده بود لیکن آزادی ارتباط با دشواری‌های حقوقی متعددی مواجه گردیده است.
به هر نحو آنچه قابل توجه است اینکه اعلامیه جهانی حقوق بشر که در ماده 19 خود حق انسان برای اطلاع را به رسمیت شناخته بود امروزه در آستانه تحول قرار گرفته است و لازم است تا یک حق گسترده‌تر را که آن هم حق انسان برای ارتباط است نیز به رسمیت بشناسد. ماده 19 اعلامیه حقوق بشر بیان می‌کند: هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آن است که از داشتن عقاید خود بیم و اضطراب نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسائل ممکنه و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد علاوه بر ماده 19 اعلامیه مذکور، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر و منشور آفریقایی این حقوق نیز بر همین مسأله تأکید کرده‌اند.
هم‌اکنون و با رونق گرفتن جامعه اطلاعاتی به هیچ عنوان نمی‌توان نقش اطلاعات، ارتباطات و موارد مربوط به آنها را از نظر دور داشت هم اکنون از سویی محیط اینترنت تبدیل به مکانی برای تهاجم به آزادی‌های مختلف شده است و علاوه بر انجام این قبیل تجاوزات به حقوق اساسی بشری کار به جایی رسیده است که آموزش قتل و دیگر جرائم به علاوه تجاوز به حریم خصوصی و اطلاعات خصوصی در آن به امری عادی بدل شده است و از سوی دیگر جدیداً مبحث قانونگذاری برای اینترنت آن هم در محیط بین‌المللی رونق گرفته است.
در مباحث جامعه اطلاعاتی مقصود از زیرساخت‌های آن دیگر توجه صرف به کمیت‌های فنی نیست. بلکه هم اکنون وقتی سازمان‌های غیردولتی و دولتی از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات سخن می‌گویند دقیقاً به موضوع حقوق بشر نیز توجه دارند برای نمونه اعلامیه اصولی اجلاس سران جامعه اطلاعاتی در همان بخش‌های نخستین خود به قضیه حقوق بشر به عنوان یکی از مباحث بنیادی خود توجه کرده است. ولی بر عکس اروپایی‌ها که قصد دارند تنها به حق اطلاع و ارتباط بپردازند کشورهای در حال توسعه سعی فراوانی به خرج دادند تا حق توسعه را به عنوان یکی از مبنایی‌ترین حقوق بشر امروز وارد جامعه اطلاعاتی کنند. این کشورها موفق نیز بودند زیرا چنانچه از متون اعلامیه اصول نیز برمی‌آید وقتی صحبت از حقوق بشر در آن می‌شود بیشتر بحث حق توسعه در آن مطرح است ولی متأسفانه به خاطر آنکه حقوق بشر صیغه غربی دارد این کشورها تاکنون اجازه نداده‌اند که مبحث حقوق توسعه به طور اصولی و جامع وارد مباحث حقوق بین‌المللی بشر گردد. البته چنانچه گفتیم در اعلامیه اصولی این مسأله تا حدود قابل توجهی مرتفع شده است.

حمایت از فرد در حقوق بین‌المللی اینترنت
این مسأله را از دو دیدگاه می‌توان بررسی کرد یکی از دیدگاه اومانیستی فرد و دیگری حمایت از خانواده. پیش از این در اروپا رهنمود اتحادیه اروپا درباره حمایت از فرد به تصویب رسیده بود که طی آن از افراد در مورد پردازش و انتقال داده‌های مربوط به زندگی شخصی فرد مورد حمایت قرار می‌گرفت. این رهنمود در سال 1994 به تصویب رسیده بود و آغاز اجرای آن سال 1998 میلادی بود. البته در ایالات متحده از این قواعد هیچ خبری نبوده است. در اعلامیه اصول اجلاس سران جامعه اطلاعاتی نیز حمایت از حرمت زندگی خصوصی به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل حقوق بشر مورد توجه بوده و علی‌الخصوص این مسأله در آغاز هزاره جدید مورد عنایت بیشتری واقع شده است. شاید ذکر چند نکته اهمیت بها دادن به حرمت زندگی خصوصی را بیشتر مشخص سازد. شبکه اطلاعاتی به نام اشلون وجود دارد که تحت نظارت آژانس امنیت ملی آمریکا و تحت پیمان همکاری اطلاعاتی ایالات متحده و انگلیس با همکاری کانادا، استرالیا و زلاندنو به فعالیت مشغول است این شبکه اطلاعاتی یا به عبارت بهتر شبکه جاسوسی روزانه بیش از 3 میلیارد پیام تلفنی، فاکس و پست الکترونیکی را در سراسر جهان شنود می‌کند. این مسأله یکی از واقعیت‌های حقوق بشری در سراسر جهان است و نشان می‌دهد که حذف اعدام چه تأثیرات مثبتی بر نگرش غرب بر حقوق بشر داشته است. علاوه بر اشلون کمپانی‌های بزرگ جاسوسی دیگری هم هستند که در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و غیر از آن در سطح جهان به فعالیت مشغول بوده و وظایفی شبیه همین کمپانی را بر عهده دارند. وقتی در یک آمار، یک میلیون کامپیوتر مورد بررسی قرار گرفت سه میلیون نرم‌افزار جاسوسی از آنها کشف شد. یعنی به طور متوسط هر رایانه لانه حداقل سه نرم‌افزار جاسوسی است که تمامی اطلاعات شخصی افراد را به مراکز کنترل خود انتقال می‌دهند. بسیاری شرکت‌های تجاری وجود دارند که حاضرند به هر شیوه مجاز یا غیر آن دست زده و اطلاعات اشخاص را جمع‌آوری نموده و به مؤسساتی که برای آن سر و دست می‌شکنند بفروشند چنانچه امروزه فروش اطلاعات شخصی و محرمانه افراد به یک تجارت سودآور تبدیل شده است. در این شرایط است که حمایت از فرد در این بهبوهه اهمیت می‌یابد. جالب اینکه عامل اصلی این تهاجمات به حقوق افراد دولت‌ها و آن هم دولت‌های غربی می‌باشند.
دیدگاه دوم در مورد حقوق بشر مذکور حمایت از ارزش‌های خانواده می‌باشد. این مسأله در اروپا و به خصوص آمریکا از کمترین اهمیت ممکن برخوردار می‌باشد زیرا در غرب ارزش چیزی به نام خانواده از بین رفته است.
آزادی ازدواج افراد از یک جنس تنها یکی از نتایج از بین رفتن اهمیت خانواده در این کشورهاست. هرزه‌گرایی و ارزش دادن به این فعل نیز دلیل دیگری بر این انحطاط است. وضعیت در غرب به جایی رسیده است که فاحشه‌ها و انسان‌های مذکری که در فیلم‌های مستهجن حضور می‌یابند به عنوان هنرپیشه و هنرمند شناخته می‌شوند. در بلژیک طبق مصوبات قانون فواحش نسبت به خواست‌های صنفی خود حق اعتراض و حتی راهپیمایی نیز دارند (حال آنکه در همین کشور برپایی راهپیمایی علیه ایالات متحده و اسرائیل غیرقانونی تلقی شده است) در این شرایط پرداختن اعلامیه اصول اجلاس سران در ژنو به مسأله خانواده می‌تواند قدم مثبت بزرگی باشد یک پاراگراف از این اعلامیه با عنوان حمایت و حفاظت از ارزش‌های خانواده به این موضوع پرداخته است.

حق اطلاع به عنوان یک پایه از حقوق بشری
در سال 1949 برای اولین بار در دو ایالت آلمان حق اطلاع به عنوان یک قانون درآمد. پروفسور کلوس از اساتید علوم ارتباطات معتقد است در کنار آزادی عقیده و بیان و آزادی مطبوعات، اندک اندک مفهوم جدید دیگر و یک حق بالقوه به عنوان حق همگانی برای آگاهی از رویدادها یا همان (حق اطلاع) پدید آمد. این مفهوم نشانگر آن است که دیگر آزادی‌های سنتی که در این زمینه وجود دارند کافی نبوده‌اند. این حق به عنوان یک واقعیت هم‌اینک مورد تأکید جامعه بشری است فرانسیس بال دیگر استاد علوم ارتباطات در معرفی آن می‌گوید: حق اطلاع به معنی ضرورت برخورداری همه شهروندان از امکان دسترسی به تمام اخبار و گزارش‌های جاری چه درباره خود رویدادها و چه در مورد بیان و تشریح نظرات و عقاید مربوط به آنها می‌باشد البته مشروط به آن که رویدادها و بازتاب‌های آن به شیوه قابل درک برای هر فرد ارائه شود و گرنه آزادی به امتیازی برای چند نفر تبدیل خواهد شد. این شرط کاملاً عقلانی به نظر می‌رسد.
بدین منظور ارائه یک مثال می‌تواند نقشی روشنگر داشته باشد. معاهده کره ماه که در بین چند کشور دارای فناوری مربوط به امضا رسیده است یک سیستم بین‌المللی است. در این معاهده کسی از اینکه کشور افغانستان یا نیجریه عضویت ندارد ناراحت نیست زیرا همه پذیرفته‌اند وقتی کسی دارای فناوری‌های مربوط نیست از حقوق و مزیت‌ها و در عین حال تکالیف موجود بر کنار خواهد ماند. شرط مذکور نیز بر همین مبناست مثلاً یک قاعده فیزیک که در سطح مقطع PH.D آن مطرح می‌شود بر طبق این حق باید به اطلاع مردم برسد ولی کارشناسان رشته ادبیات در این باره از هیچ حقی برخوردار نیستند زیرا این حق با آنکه وجود دارد ولی مختص افرادی است که در این سطح قرار دارند.

حق ارتباط
تاکنون هیچ مرجع قانونگذاری بین‌المللی بر وجود حق ارتباط به عنوان یک حق بشری تأکید نکرده است. برای اولین بار ژان دارسی فرانسوی در سال 1969 این مسأله را مورد توجه قرار داد. پیروزی‌های بشر علی‌الخصوص در زمینه چیره شدن بر زمان و فضا باعث شد تا توقعات بشر نیز بالاتر رود دیگر بشری که راضی بود تا اگر حق اطلاع او به رسمیت شناخته شود آرام بگیرد، حاضر نیست تا قبل از گفتن و رساندن عقاید خود به دیگران کنار بکشد. البته در سال‌های 1930 و زمانی که رادیو متولد شده بود نیز برتولت برشت ایجاد این حق را پیش‌بینی کرده بود. پس از اظهارنظرات دارسی کسی توجه جدی بر آن نکرد ولی دارسی ده سال بعد دوباره این حق را به عنوان یکی از اجزای حقوق بشر جدید مطرح نمود. از نظر وی حراست از هویت‌های ملی و فولکلور نیز در این حق مستتر است. وی معتقد است طرز تفکر رسانه‌ای یا به عبارت دیگر یک سوم بودن پیام‌ها را مشکل پیش روی حق ارتباط می‌دانست و معتقد بود حق ارتباط با ایجاد تفکر ارتباطی می‌تواند به اسطوره‌زدایی از رسانه‌ها بپردازد. مشکلی که طی آن هر آنچه رسانه‌ می‌گوید وحی منزل و هر کس که وارد آن می‌شود به عنوان فرشته آسمانی تلقی می‌گردد. تصور اینکه هنرپیشه‌ای بی‌سواد تنها به خاطر چهره زمان خود به عنوان یک اسطوره تلقی می‌گردد برای بسیاری آزاردهنده است ولی حق ارتباط و امکان مساوی دسترسی و ارائه اطلاعات از هر دو سو می‌تواند به این معظل بزرگ نیز پایان دهد.
واضعان نظریه حق ارتباط درصدد نیستند تا با آوردن این حق، حقوق پیشین را فسخ نمایند بلکه منظور آنها ایجاد آزادی‌های بیشتر برای بشریت است زیرا این حق و حقوق ماقبل مانعه‌الجمع نیستند که با آمدن یکی، مابقی از بین بروند. حق ارتباط از دو دیدگاه قابل توجه است. در دیدگاه اول حق ارتباط به عنوان تعهد دولت برای انتقال اطلاعات به تمام کسانی که خواستار آن هستند می‌باشد ولی دیدگاه دوم بر ایجاد یک بستانکاری معتقد است که در آن شهروندان قدرت عمومی را وادار می‌کنند که شرایط لازم برای تسهیل جریان اندیشه را فراهم سازد.
درباره آینده حق ارتباط نظرات چندان امیدوارکننده‌ای وجود ندارند. فرانسیس بال معتقد است نه تنها این حق به ثمر نخواهند نشست بلکه تأثیرات عدم پذیرش آن بر حق اطلاع نیز اثر منفی خواهد داشت. وی معتقد است لزوم حمایت از کثرت‌گرایی که هم اینک توسط قدرت‌های سیاسی مورد تأکید قرار می‌گیرد برای نابودی آزادی مطبوعات طراحی شده است. وی بحث لزوم حمایت از هویت فرهنگی را نیز تله‌ای برای از بین بردن آزادی انتخاب خوانندگان تلقی می‌کند.
در عین حال برخی همانند سزهاملینک هنوز به ایجاد و اجرای این حق امید بسته‌اند. وی در سخنرانی خود در WSIS پیشنهاد کرد نام آن از جامعه اطلاعاتی به جامعه ارتباطی تغییر کند. پیشنهاد دیگر او تصویب یک اعلامیه جهانی حق ارتباط بود. البته هاملینک نیز معترف است که در حال حاضر حق ارتباط هنوز در حقوق بشری مورد تصریح قرار نگرفته است.

حق توسعه
تلاش کشورهای در حال توسعه همواره بر القای تفکر توسعه بر تحولات حقوقی مختلف از جمله موضوعات مربوط به حقوق بشر است. بیانیه هزاره که در سال 2000 میلادی تصویب شده بر عناصر 8گانه توسعه این کشورها تأکید داشته و این کشورها در تلاشند تمام فعالیت‌های کنونی خود را به نحوی به این بیانیه مرتبط سازند. در اعلامیه اصول اجلاس جامعه اطلاعاتی نیز سمت و سوی مباحث مربوط به حقوق بشر بیشتر حالتی توسعه‌ای داشته است چنانچه حتی یک پاراگراف از اعلامیه درباره ضرورت عدم تبعیض در برخورداری کشورها از اطلاعات مورد تأکید قرار گرفته است.
همچنین کشورها پس از تلاش فراوان توانستند درست در پارگراف‌های نهایی لزوم مهیا نمودن امکانات در نقاط دوردست و روستایی را به تصویب برسانند در یک پاراگراف دیگر نیز از جامعه بین‌المللی خواسته شده است تا به انتقال فن‌آوری به این نقاط کمک کند.

منبع:www.tarashe.com

مهدی صمدی - واقعیت آن است که اینترنت هم اکنون دهه چهارم زندگی خویش را سپری میکند و به عبارت دقیقتر حدود 36 سال سن دارد. تاکنون اینترنت مراحل بسیار پرپیچ و خمی را پشت سر گذاشته و مدارج مهمی طی کرده است. هرچند عدهای معتقدند راه برای پیشرفت آن بسیار است و راه نرفته آن بسیار بیشتر از مسیری است که پیموده شده است.
سوال مهمی در اینجا پیش میآید و آن اینکه چرا دولتها تاکنون به این مسئله فکر نکرده بودند که مدیریت آنرا به یک نهاد بینالمللی بسپارند. عملکرد کنونی مدیریت اینترنتی گونهای است که این مسئله بیشتر به NGOها سپرده شده و دولتها کمترین تأثیر ممکن را در این پروسه ایفا میکنند. عملکرد موفق اینترنت، لحظه به لحظه باعث جلب بیشتر توجهها نسبت به آن شد و هم اکنون شبکه جهانی وب جایگاه فوقالعادهای را در زندگی بشریت به خود اختصاص داده است. اگر وضعیت مقدماتی آن که حدوده 50 سال پیش طی کرده و در آن دوره تنها به عنوان مرکز اطلاع رسانی امنیتی نیروهای نظامی ایالات متحده بوده است را با دوره کنونی مقایسه نماییم مشخص خواهد شد که جایگاه آن تا چه اندازه متحول شده است. اینترنت در گام دوم، خود را به عنوان مرکز اصولی و اساسی تجارت در جهان آینده معرفی نمود و در این دیدگاه بسیاری به آن باد یده بورس جدید نگاه می‌کردند. ولی به زودی این دیدگاه نیز متحول شد. هم‌اکنون بسیاری از عملکردهای مهم جهانی و حتی دولتی به این شبکه سپرده شده است، دولت الکترونیک یکی از شاخه‌های اینترنت به شمار می‌رود که در آن دولتها سعی میکنند لحظه به لحظه خدمات بیشتری را از طریق اینترنت به دسترس عموم برسانند.
وقتی در سال 2000 میلادی میزان کاربران اینترنت چیزی حدود 240 میلیون نفر برآورد شد همگان به انقلاب جدیدی در عرصه اطلاعات ایمان آورده بودند لیکن 5 سال بعد از آن این آمار با یک جهش فوقالعاده روبرو شده است. طبق آمارها هم اکنون حدود 850 میلیون کاربر در سراسر جهان به اینترنت دسترسی دارند. این آمار و ارقام شاید 40 سال پیش حتی در تخیل هیچ یک از موسسان اینترنت نیز نمی­گنجید زیرا آن زمان رقم مذکور یک سوم کل مردم جهان بود.

شوک اول:

سرعت عمل فوقالعاده اینترنت رفته رفته دولتها را بر آن داشت تا خدمات رسانی خود را به اینترنت بسپارند. هرچند این اعتمادسازی، سالها با کندی پیش میرفت لیکن بالاخره دولتها راضی شدند مردمان و اتباع خود را بهاینوسیله با سرعت بیشتری از خدمات خود بهرهمند گردانند. بحث دولت الکترونیک از یک سو و آموزش الکترونیک از سوی دیگر محملهایی بود که دولتها با استفاده از آن توانستند عطش مردم تشنه خدمات را بیش از گذشته سیراب سازند.
اینترنت به مردم امیدواری‌های بسیاری میداد مردمی که اطلاعات بیشتری نسبت به وب پیدا می‌کردند متوجه میشدند که تا چه اندازه کارها به وسیله آن راحتتر خواهد گردید. اینترنت با این اوصاف نویدبخش یک رفاه و آسایش قابل دسترس گردید و هرچه این اطلاعات درباره توانایی جدید بشریت بالا میرفت درخواستها برای استفاده از آن بیشتر میشد. دولتها نیز در قبال این مسئله واکنش منفی نشان ندادند. علی‌الخصوص کشورهای توسعه یافته سعی کردند با مجهز شدن به فناوری جدید مسائل مهم و روزمره خود را به آن بسپارند. بسیاری از بانکها، شرکتهای هوایی، کارخانهها و دیگر بنگاهها و موسسههای دولتی و غیردولتی رفته رفته به مشتریان پروپا قرص اینترنت بدل شده بودند. با این اوصاف بود که اینترنت، چنانچه تافلر پیشبینی کرده بود، بشریت را برای گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی آماده ساخت. این جامعه برعکس نوع ماقبل خود بجای تکیه بر تعداد کثیر کارگر و یا دستگاههای حجیم، به یکسری توانایی اطلاعاتی و یا دانایی استوار بود. در این جامعه آنچه مهم بود عبارت بود از بصیرت و دانایی.

شوک دوم:

سرعت فوقالعاده بالا، کارایی اعجابانگیز و در عین حال هزینههای به مراتب کمتر، هر کسی را وسوسه خواهد کرد. این مسئله از دید بسیاری از کسانی که به دنبال مسائل ضداخلاقی بودند نیز پنهان نماند. بزودی محیط اینترنت که به شدت ادعای آزادی اطلاعات را پرورش میداد مورد توجه این گروهها قرار گرفت. موسیقی، فیلم و تصاویری که در دامن فرهنگ مبتذل غرب بسط و گسترش یافته بود به زودی وارد اینترنت شد ولی دولتهای مختلف در قبال این قضیه موضعگیریهای متفاوتی داشتند. هر چند هیچ کشور در تمام جهان نسبت به این قبیل رفتارها آسودگی خاطر نداشت لیکن برعکس کشورهای شرقی، دول غربی واکنشهای ملایمتری نسبت به این رویکرد از خود بروز دادند. مجله Web ایالات متحده پس از یک تحقیق علمی اعلام کرد کلمه SEX محبوبترین کلمه در بین کاربران اینترنت به شمار میرود که بطور معمول هر یک ماه 5 میلیون بار در موتورهای جستجو تایپ میشود. این آمار نشان میدهد که چه تعداد از کاربران اینترنت در میان تصاویر مستهجن و گمراه کننده اینترنت دست و پا میزنند. این مسئله مهمترین موردی بود که بخاطر آن کشورهای در حال توسعه گرایش کمتری به سمت اینترنت و مدیریت آن نشان میدهند. از آنجا که اینترنت به عنوان یک عنصر ضدفرهنگی شناخته شده بود. هیچ مداخله دولتی نیز برای قانونگذاری برای آن ایجاد نشد و دولتها نسبت به آن با سردی برخورد می­کردند. این مسئله هرچند برای دولتهای در حال توسعه مهم بود لیکن توجه فوقالعاده دول توسعه یافته از یکسو و شرکتهای تأثیرگذار غیردولتی از سوی دیگر باعث شد که دولتها نتوانند اینترنت را بطور کامل بفراموشی بسپارند. بهعنوانمثال وقتی اکثر نقلوانتقالهای پولی و مالی در اینترنت صورتمیگرفت آیا ممکن بود که از آن چشم پوشی کرد؟

شوک سوم:

پروفسور کلینروک در دانشگاه اوکلاهاما معتقد است اینترنت برای اینکه به حد بلوغ خود برسد راهی بسیار طولانی در پیش دارد. این مسئله بخوبی مشخص میکند که هنوز بزرگترین دانشمندان این عرصه نیز به تمامی زمینههای اینترنت واقف نشدهاند. هر کسی که در پی علوم مربوط به وب تلاش میکند به چشمههایی از این پهنه گسترده دست مییابد. از جمله افرادی که تلاش گستردهای برای شناسایی محیط وب انجام دادهاند انسانهای ناسالمی هستند که همه جا حتی در محیط وب به دنبال انجام اعمال خلاف میباشند. این افراد با شناسایی نقاط ضعف و قوت اینترنت و کاربران همواره سعی کردهاند آرامش را از کاربران بگیرند و محیطی ناسالم و خطرناک از آن به نمایش بگذارند. برای مثال در سال 1989 دادگستری آلمان شاهد یکی از ابتداییترین سوءاستفادهها از اینترنت بود. چند آلمانی متهم بودند که با نفوذ به شبکههای اینترنتی غربیها اخبار و اطلاعات سری را جمعآوری کرده و به سرویسهای اطلاعاتی شوروی KGB میفروشند. هرچند در آن دوره نفوذهای اینچنینی حالتی متداول نداشت ولی امروزه سلب آرامش از کاربران به یک مسئله عادی تبدیل شده است. به عنوان مثال در یک تحقیق مشخص شد در هر رایانه به طور متوسط سه نرم افزار جاسوسی نفوذ کرده است. کاربران به طور عادی پیامهای مختلفی از قبیل ـ یک دقیقه تا Shut down شدن ـ یا ویروسهای معروفی چون I Love you را بارها و بارها تجربه کردهاند. انتشار و حتی ارسال ویروسها در دوره حاضر به یک مسئله عادی و ناامیدکننده تبدیل شده است به نحوی که بسیاری از استفادهکنندگان اینترنت ناامید شدهاند.

و آنگاه دولتها:

عدم توجه دولتها باعث شده بود تا مدیریت اینترنت در دست مؤسسین آن باقی بماند. آنها با هماهنگی یکدیگر این موضوع را به ICANN سپردند و این موسسه غیرانتفاعی کارها را اداره مینمود ولی بالاخره زمان آن رسید که دولتها پا پیش بگذارند. کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل معتقد است آینده اینترنت آنقدرها هم در دست کشورهای توسعه یافته نیست چراکه بازارهای آنها اشباع شده است. در این میان آینده وب در گرو رسیدن آن به میلیونها انسانی است که در جهان در حال توسعه هستند و هنوز طعم انقلاب اطلاعاتی را نچشیدهاند. این مسئله که از سوی دبیر کل مطرح میشود به عنوان زیربنای توجه کشورهای توسعه یافته نیز به حساب میآید زیرا آنها بخوبی میدانند که برای رونق یافتن محیط وب نیاز به دسترسی بازارهای جدید وجود دارد. ولی در عین حال این کشورها اعتماد کافی به مدیران فعلی ندارند.
عدهای از این کشورها همانند چین، ویتنام و کشورهای اسلامی نسبت به اشاعه فرهنگ غرب آن هم بدون هیچ قید و بندی معترض هستند و عده کثیر دیگری معتقدند هم اکنون اینترنت امنیت کافی برای حضور دولتها را ندارد و در عین حال نتوانسته است اعتماد دول را جلب کند. این گروه از کشورها میگویند برای تضمین امنیت و جلب اعتماد، بخصوص برای کشورهای در حال توسعه نیاز مبرم به اعمال حاکمیت بینالمللی بر اینترنت وجود دارد و بدون اعمال حقوق بینالمللی بر آن این امر محال به نظر میرسد.
کشورهای در حال توسعه معتقدند اینترنت باید در دسترس همه مردم جهان باشد و نیازهای همه آنها را پاسخ گوید. لیکن این مسئله نمیتواند بدون یک نظارت بینالمللی به انجام رسد. البته در این میان برخی معتقدند همانطور که اینترنت به شکل آزاد و باز شکل گرفت و از ابتدا تحت نفوذ دولتها نبوده هم اکنون نیز نیازی به دخالت کشورها نیست لیکن این پاسخ از سوی دولتها به چالش کشیده شده است. آنها در مقابل معتقدند هرچند عملکرد فنی و تخصصی اینترنت قابل قبول میباشد لیکن لازم است قانونگذاری مفصلی برای آن صورت گیرد. اینجا عدهای از کشورها همانند برزیل و چین گلهمندی بیشتری از مدیریت فعلی داشته و معتقدند شیوه مدیریتی حاضر کاملاً به سود کشورهای توسعه یافته و به ضرر دول در حال توسعه میباشد و لازم است اصول مدیریتی آن نیز مورد توجه مجدد قرار گیرد. کشورهای در حال توسعه مسئله شکاف عمیق دیجیتال بین دول در حال توسعه و توسعه یافته را به عنوان دلیل اصلی خود به میدان میکشند و معتقدند عملکرد مدیران فعلی باعث بروز این شکاف شده است و در صورتی که مدیریت آن به یک سازمان بینالمللی سپرده نشود مطمئناً این شکاف عمیقتر نیز خواهد شد.

چه باید کرد:

امروزه از نظر فنی اینترنت به نقطهای رسیده است که میتواند شبکههای جدیدی به نام Abilene را راهاندازی کند. دانشمندان از این شبکهها به عنوان انقلابی جدید نام بردهاند و گاه آن را با عنوان اینترنت 2 میخوانند. این شبکههای جدید قادرند با سرعت حدود هزار برابر سرعت فعلی اینترنت حرکت کنند. با این روش حتی حضور در جلسات نیز لزومی نخواهد داشت. طرحهایی مثل طرح سفارت خانه­های مجازی نیز دیگر امکان ایجاد و راهاندازی بیشتری خواهند یافت.
این مسئله هرچند تحول عظیمی است ولی هنوز مشکلات عمدهای همانند Spamها حل نشده باقی ماندهاند. چند سطر فوق شرح ­حالی است از اوضاع متخصصین رایانه ولی در سوی دیگر، متخصصین مشغول چانهزنیهای شدیدی هستند تا همچنان مدیریت اینترنت را در دست خویش نگاه دارند. آنها به شدت میکوشند تا کشورهای در حال توسعه را از ادعاهای خویش برگردانند ولی این کشورها نیز همچنان معتقدند نظام کنونی به اندازه کافی آنها را در بر نمیگیرد. آنها مسئله بحران مشروعیت را تنها متوجه حاکمیت بر اینترنت نمی­دانند زیرا عقیده دارند این مسئله از بحرانی ناشی میشود که در حاکمیت جهانی به وجود آمده است. بیانیه هزاره نیز که چند سال پیش آماده شده دقت در نقش ارتباطات و اطلاعات را به عنوان یکی از بندهای مهم خود مورد عنایت قرار داده است. همه کارشناسان بخوبی میدانند که ICT نقش تعیین کنندهای در توسعه پایدار هزاره جدید خواهد داشت و از این رو هیچ کس نمیخواهد در قبال آن کوتاهی کند. دولتها به این نتیجه رسیدهاند که نحوه عمل واحدی را برای رویارویی با این چالشها به کار گیرند آنها با توسل به نیازهای مشترک خود حقوق بینالملل را انتخاب کردهاند. آنها بخوبی میدانند که هماهنگی در تدوین استانداردهای فنی برگ برندهای است که میتوانند در اختیار داشته باشند. دبیر کل سازمان ملل معتقد است بسیاری از آنچه هم اکنون در روی محیط وب قرار دارد با نیازهای اصلی مردم فاصله پیدا کرده است. این مسئله نیز میتواند دست‌آویز خوبی برای دولتها به شمار رود.
هرچند کشورها از به ثمر رسیدن این حرکت خود اطمینان کافی ندارند ولی حاضر شدهاند در قامت اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی به این ریسک بزرگ دست بزنند. البته نمایش آنها آنقدرها هم ناامیدانه نیست و آنها امیدواریهایی هم برای از بین بردن شکاف دیجیتالی حاضر در دل خود پروراندهاند. علی الخصوص آنها شاهد حمایت بیدریغ سازمان ملل نیز هستند. آنها توانستهاند رفته رفته برخی قلههای دست نیافتنی را فتح نمایند. برای مثال هرچند در اجلاس ژنو 2003 تنها عده معدودی از کشورهای توسعه یافته شرکت کرده بودند ولی در اجلاسهای بعدی که برای آماده شدن اجلاس تونس 2005 به اجرا درمیآید بسیاری از کشورهای توسعه یافته و از جمله ایالات متحده نیز شرکت کردهاند.
برای مدیریت بینالمللی بر اینترنت پیش از این نیز طرحهایی مطرح شده بود. کشورهای توسعه یافته در قالب D8 یا کلوپ قدرتمندان طرحی را آماده کرده بودند. نیروی ضربت سازمان ملل نیز طرحهایی برای تکنولوژیهای ارتباطی در دست تهیه داشت لیکن حرکتهای جدید به نوعی تکمیل کننده همه آنها بشمار میروند از جهتی دیگر این مسئله حتی جنبه صرفاً تکنولوژیک نیز ندارد بلکه هم اکنون وقتی سخن از زیر ساختهای ICT به میان میآید موضوع حقوق بشر به عنوان یکی از پایهایترین مباحث مطرح میشود.
آنچه گذشت نشان میدهد دولتها از یک حالت بیطرفی که پیش از این داشتهاند به حرکت درآمده و امروز به مرحلهای رسیدهاند که قصد دارند خود رأساً مدیریت اینترنت را به انجام رسانند. لیکن توجه به این نکته حائز اهمیت است که با وجود مشکلات حاشیهای و سوءاستفادههای فراوان، عملکرد فنی اینترنت قابل قبول و رو به جلو میباشد. اگر قرار باشد کشورها جایگزین مدیران فعلی شوند و نتوانند از پس این مدیریت برآیند مطمئناً وضعیت اسف باری ایجاد خواهد شد به همین منظور آنها قصد دارند مسئله را به تخصصیترین سازمان بینالمللی موجود در زمینه اطلاعات بسپارند. ITV در تهیه و تدارک WSIS نیز نقش ویژهای داشته است.
در نهایت میتوان مشاهده کرد که دولتها وارد عرصه شدهاند و قصد جدل دارند تا حقوق بینالملل را وارد عرصه ICT کنند. شاهد این مدعا حضور 200 مقام ارشد دولتی، بینالمللی و غیردولتی در اجلاسWSIS ژنو میباشد که به نظر میرسد هرچه به اجلاس بعد در آبان 1384 نزدیکتر میشویم به این توجه افزوده میگردد.

منبع:www.tarashe.com

فاطمه امیرى - یکpc (کامپیوتر شخصى) یک خط تلفن، یک کارت اینترنت، دستى که روى «ماوس» قرار مى گیرد و انگشتانى که روى دکمه هاى کى بورد فرود مى آیند، چند کلمه اى که تایپ مى شود همراه با چشمهاى جست وجوگرى که به مانیتور دوخته شده؛ این تمام ابزار و مهارتهاى لازم براى ورود به دنیاى جدید است. دنیایى که مفهوم دیگرى براى آزادیهاى فردى پدید آورده است. نحوه تفکر انسان را تغییر داده و جهان را در عین وسعت چنان محدود کرده که با انسان با ورود به دنیاى اینترنت آن را در کف خود مى بیند و حس عجیبى از آزادى نصیبش مى شود. آزادى این که با چندساعت گشت و گذار دراینترنت به هر کجا که مى خواهد برود. هر تجربه اى را لمس کند. بخواند، ببیند و با آدمها ارتباط برقرار کند.

آشنایى با اینترنت و ورود به دنیاى آن، براى فریبا هنوز یک خاطره دلنشین و به یادماندنى است. فریبا مى گوید: «درست در ساعت ده دقیقه مانده به سه بعد از ظهر ۱۸مهرماه بود که در طبقه دوم یک ساختمان قدیمى در کوچه اى باریک درست در مرکز تهران در دفتر یک انتشاراتى براى اولین بار دکمه «اینتر» کى بورد را فشار دادم. در آن زمان به دنبال شغل دلخواهم بود اما امروز من و لب تابم جزء جدانشدنى از هم شده ایم. همیشه وهمه جا با هم هستیم. روزى پنج - شش ساعت در اینترنت سر مى کنم و هر روز دنبال چیز تازه اى مى گردم.»

مهدى دانشجوى زمین شناسى است. او البته اولین بارى که انگشت روى دکمه کى بورد گذاشته ووارد اینترنت شده است را به خاطر نمى آورد. اما احساسش را به یاد دارد: «هیجان زده بودم. مى خواستم زودتر وارد دنیایى که تا آن موقع توصیف هاى عجیب و باورنکردنى درباره اش شنیده بودم بشوم. روزى سه - چهارساعت با اینترنت کار مى کنم. گاهى دنبال مقاله هاى جدید درباره رشته درسى ام. گاهى دنبال اطلاعاتى درباره یک کشور، فیلمهاى جدید و کمى هم سرکشى به سایت هاى خبرى و وقتى که خیلى حوصله نداشته باشم، هیچ کدام؛ فقط وبگردى.» مهدى در همان حال که لبخند مى زند مى گوید: «شاید هم این کار نوعى علافى مدرن باشد.»

کار بران ایرانى اینترنت محدودند، اما این تعداد رو به افزایش است. آمار سال۸۴ از وجود هفت میلیون کار بر فعال اینترنت در کشور خبر مى دهد. طبق برآوردهاى صورت گرفته شمار کاربران اینترنت طى دو تا سه سال آینده به بیش از ۱۵میلیون خواهد رسید. از طرفى به گزارش شرکت مخابرات ایران ضریب نفوذ اینترنت در ایران (۷‎/۲۴درصد) از متوسط این ضریب در آسیا (۶‎/۹درصد) بالاتر است.

از تفکیک جنسیتى کاربران اینترنت در کشور آمار دقیقى در دست نیست اما براساس آمارهاى موجود در اینترنت، تعداد زنان کاربر اینترنت در همه جاى دنیا و از جمله ایران در مقایسه با کاربران مرد کمتر است.

تحقیق صورت گرفته بر روى گروهى از دانشجویان دانشگاههاى دولتى تهران نشان مى دهد که بعد از پایگاه اقتصادى - اجتماعى و موقعیت جغرافیایى «شکاف جنسیتى» عمده ترین شکاف در کاربرد اینترنت طى دهه۱۹۹۰ بوده است. بررسى جنسیت کاربران سه ISP (سرویس دهنده اینترنت) نیز نشانگر این است که تقریباً بیش از ۷۰درصد کاربران مرد هستند.

مزدک هاشمى پژوهشگر ارتباطات معتقد است: «بیش از آنکه میزان استفاده از اینترنت را به نحوه تفکر زنانه و مردانه نسبت دهیم، باید سهم عوامل اجتماعى و اقتصاى را در نظر بگیریم. عواملى نظیر پایین بودن سطح سواد و آموزش زنان در مقایسه با مردان، وضعیت اقتصادى و درآمد خانواده ها که تمایل بیشترى براى هزینه کردن در مورد فرزند پسرشان دارند وهنجارهاى فرهنگى و اجتماعى نواحى مختلف کشور که گاه به عنوان عامل بازدارنده براى خروج زنان از نقش هاى سنتى عمل مى کنند. بویژه که کامپیوتر و اینترنت مظاهرى از ورود به دنیاى مدرن به شمار مى روند. از آنجایى که جامعه ما هنوز افراد را به نقشهاى سنتى که بر مبناى تقسیم بندى جنسیتى است، سوق مى دهد، مسؤولیت ها و نقش هاى زنانه مانع از دسترسى و استفاده زنان از کامپیوتر و اینترنت است.»

در حالى که هنوز نسبت کاربران مرد نسبت به زنان چندبرابر است، اطلاعات غیررسمى والبته گفت وگوهاى شفاهى حاکى از افزایش علاقه مندى زنان در استفاده و دسترسى به اینترنت است. در واقع هر چه زنان بیشتر با ساز و کارها و امکانات اینترنت آشنا مى شوند؛ تمایلشان به بهره گیرى از آن بیشتر مى شود. در سالهاى اخیر افزایش وبلاگ نویسى در میان زنان نشانگر میل روزافزون زنان در استفاده از اینترنت به عنوان زبانى گویا براى بیان دردها؛ نقطه نظرها و حرفهایشان است و نکته قابل توجه این است که این گرایش در زنان فقط خاص کشور ما نیست. طبق آمار به دست آمده از سوى یک سایت سرویس دهنده وبلاگ چینى، ۶۰درصد از وبلاگ نویسان چینى را زنان تشکیل مى دهند. در عین حال ذکر شده که پسرها به شدت مشغول بازیهاى شبکه اى کامپیوترى هستند.

دکتر فرنگیس مظاهرى مدرس علوم ارتباطات دانشگاه نکته دیگرى را هم در بالا بودن تعداد کاربران مرد در مقایسه با کاربران زن مؤثر مى داند و آن هم درصد پایین اشتغال زنان است: «در کشور ما درصد قابل توجهى از اداره ها، سازمانها ونهادهاى مختلف به اینترنت مجهز شده اند و با توجه به پایین بودن درصد اشتغال زنان حدود سه درصد از جمع شاغلان، بدیهى است که مردان به عنوان نیروى شاغل در اکثریت، فرصت و امکان بیشترى براى کار با اینترنت دارند و زنان به همین دلیل که درصد اشتغالشان پایین است، از امکانات کمترى براى دسترسى به کامپیوتر و اینترنت برخوردارند.»

فریبا مى گوید بیشتر دوستانش به دنبال محصولات جدید در اینترنت هستند. «البته من هم گاهى به سایت هاى لوازم آرایشى سر مى زنم اما دوستانم بیشتر وقتها به این سایت ها سرکشى مى کنند و در واقع سایت هاى مد لباس و آرایش بیشتر مورد توجه آنها است.»

مهدى هم درباره علایق دوستانش مى گوید که در بیشتر آنها علاقه وافرى براى سرکشى به سایت هاى ورزشى و تفریحى مانند فیلمها و بازیهاى جدید دیده است. به همان نسبت که تعداد کاربران مرد و زن متفاوت است. در شیوه استفاده از اینترنت هم میان زنان و مردان تفاوتهایى وجود دارد. بنا بر پژوهش انجام گرفته دختران دریافت و ارسال پست الکترونیکى، خرید کالا و سرگرمى را بیش از پسران ترجیح داده و در مقابل پسران از اینترنت به منظور جست وجوى اطلاعات و دریافت خبر استفاده مى کنند.

به اعتقاد مزدک هاشمى پژوهشگر این موضوع تا حد زیادى به جامعه پذیرى دختران و پسران مربوط مى شود که طبق آن زنان و دختران به نقش هاى جنسیتى خود سوق داده مى شوند.

او البته اهداف ورود به فضاهاى مجازى اینترنت را ایجاد ارتباطات، تحصیل، تفریح و سرگرمى، تسهیل امور، تجارت و کسب اطلاعات مى داند و مى گوید: «نمى توان به طور دقیق به تفکیک و درجه بندى علایق کاربران مرد و زن پرداخت. همان طور که ممکن است یک کاربر دختر ۱۶-۱۷ساله به دنبال مد لباس مورد علاقه اش بود یک پسر هم بخواهد درباره زندگى خصوصى فوتبالیست مورد علاقه اش اطلاعاتى به دست بیاورد. در واقع نمى توان این دو را ارزشگذارى کرد و به یکى نمره بالاتر و به دیگرى نمره پایین تر داد.»

شادى ۱۹ساله مى گوید: اولین آشنایى اش با اینترنت وقتى بود که دنبال اطلاعاتى درباره هنرپیشه هاى زن مى گشت اما: «بعدها به جنبه هاى دیگر اینترنت نیز علاقه مند شدم.» در اینترنت نزدیک به ۷۴میلیون سایت درباره زنان وجود دارد. صرفنظر از چیزى کمتر از یک سوم این سایت ها که پورنو هستند، این رقم از حضور زنان یا مسائل آنها در اینترنت خبر مى دهد. مزدک هاشمى مى گوید: «مى توان کاربران زن را به چهار دسته تقسیم کرد. گروهى که استفاده شان به چت کردن و در نهایت چک کردن ایمیل شان محدود مى شود و در نهایت سرکشى به چند سایت خرید و فروش لوازم مخصوص زنان. گروه دوم زنانى اندکه در اینترنت تولید محتوا مى کنند از طریق وبلاگ نویسى و گروه سوم زنانى که در زمینه طراحى وب فعالند و بالاخره دسته چهارم زنانى که از اینترنت به منظور تجارت استفاده کرده و حتى کارآفرینى مى کنند.»

تنوع بهره گیرى از اینترنت چه از لحاظ سنى و چه از نظر جنسیتى دامنه وسیعى را در بر مى گیرد و این خود نشانگر نوعى پلورالیسم در دامنه فکرى انسانها است. ممکن است سرگرمى اولین محرک براى برخى از کاربران اینترنت باشد، اما در هر صورت این کاربران به مرور درمى یابند که به راحتى مى توان از این دستاورد بشرى استفاده هاى علمى و فرهنگى بسیارى ببرند.

فریبا مى گوید هر چند، مدتى بعد از آن بعد ازظهرى که براى اولین بار انگشتانش دکمه هاى کى بورد را لمس کرد، صاحب کار مناسبى شد، اما درست از همان روز دایره فکریش، دایره عقاید و خواسته هایش دچار تغییراتى شد که مسیر زندگى اش را عوض کرد. تغییرى از نوع دیجیتالى آن هم در دامنه دوعدد یک و صفر.
منبع : ایران

*ITanalyze.ir - ایالات متحده آمریکا این فرصت را برای ارائه نظرات بر روی گزارش گروه کاری سازمان ملل در رابطه با راهبری اینترنت بسیار خوشایند می داند. ما می خواهیم از این فرصت استفاده کنیم تا از رئیس، دبیرخانه و اعضای WGIG برای تلاشهایشان در رسیدگی به چنین موضوع پیچیده و چالش انگیزی تشکر نماییم. با توجه به اهمیت اینترنت در توسعة اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، فعالیت مشترک و سازنده همه اعضا در فرآیند WSIS با هم برای رسیدن به یک اتفاق نظر در فاز تونس اجلاس مهم و ضروری می باشد.

ایالات متحده تعهد خود را برای آزادی بیان، نیاز به حفظ امنیت و ثبات اینترنت و توسعه زیرساخت را تصریح می نماید. با در نظر داشتن این اصول بنیادی، ما مجموعه ای از نظرات کلی در رابطه با گزارش بعلاوه نظرات ویژه ای در زمینه مسائل سیاسی عمومی منحصر بفرد اشاره شده در سند را ارائه می دهیم.

نظرات کلی

همانطور که در بالا ذکر شد، ایالات متحده از تلاش بسیار و پر زحمت WGIG برای تهیه گزارش قدردانی می نماید. ما تلاش گروه کاری راهبری اینترنت برای کمک به تنظیم ساختار و چارچوب گفتگوی جهانی در رابطه با راهبری اینترنت از طریق ارائه تعریف کاری قابل درک، شناسایی برخی مسائل سیاسی عمومی و نقشهای اعضای مختلف را تصدیق می نماییم. با توجه به نقش های اعضا، مشخص شده در گزارش، ایالات متحده معتقد است که در حالیکه دولت ها بطور طبیعی نقش کلیدی در توسعه و پیاده سازی سیاست عمومی دارند، اما مشاوره و همکاری با بخش خصوصی و جامعه مدنی برای تضمین دستاوردهای کارآمد، موثر و نمونه ضروری و مهم می باشد.

ایالات متحده برای بحث در رابطه با روش های همه اعضا برای اصلاح بهره وری فنی همچنین شفافیت و باز بودن ساختارهای موجود حاکمیت آزاد می ماند. هرچند، این مسئله مهم است که جامعه جهانی تصدیق می نماید که ساختارهای موجود برای تبدیل اینترنت به مستحکم ترین و از لحاظ جغرافیایی متنوع ترین رسانة امروز به صورت موثری کار کرده اند. امنیت و ثبات اینترنت باید پشتیبانی و حفظ شود.

ایالات متحده به حمایت از دسترسی فراگیر به اینترنت و توسعه زیرساخت اینترنت پیرامون جهان ادامه می دهد. بین المللی نمودن دائم اینترنت توسط ایجاد اخیر دفاتر ثبت منطقه ای اینترنت (RIRs) برای آمریکای لاتین و آفریقا و تلاش های زیاد جامعه اینترنت برای فعالیت در رابطه با توزیع عادلانه آدرس های IP ثابت می شود. برای مثال، مانند ژوئن ،2005 تخصیص تراکمی آدرس IPV4 از لحاظ جغرافیایی به صورت زیر تفکیک شد: 33% منطقه آسیا- اقیانوسیه، 32% آمریکای شمالی، 31% اروپا، 3% آمریکای جنوبی و 1% به آفریقا. در همین دورة زمانی، تخصیص تراکمی IPV6 به صورت 56% به اروپا، 23% به منطقه آسیا اقیانوسیه، 17% آمریکای شمالی، 3% آمریکای لاتین و 1% به آفریقا بود. بعلاوه، ایجاد 130 سرور ریشه، شامل mirror roots که اکثریت آنها در خارج از ایالات متحده قرار گرفته اند، نشان می دهد که اینترنت و منابع هسته ای آن در یک کشور متمرکز نشده است.

عدم تمرکز اینترنت با سطح نوآوری که در لایه لبه شبکه رخ می دهد بیشتر ثابت می شود. در لبه هاست که اشخاص، گروه ها و شرکت ها از طریق خدمات و برنامه های کاربردی پیشگام به صورت مساوی، فرصت افزودن ارزش به شبکه را دارند. اختیارات محلی، نمونه های تجاری سنتی را به مبارزه می طلبد و اهمیت همه اعضا در تامین امنیت، پایداری و استحکام شبکه بهم پیوسته از شبکه ها را تقویت می نماید. آن چیزی که در یک نقطه از شبکه که پتانسیل تاثیر گذاری بر دیگر نقاط شبکه را دارد، مشخص کننده نیاز به سیاست عمومی مناسب در سطح ملی و محلی می باشد که با همکاری در سطح بین المللی تکمیل می گردد. در لبه است که موقعیت صحیح و ماهیت مشارکتی کامل اینترنت تحقق می یابد.

در نهایت، ایالات متحده آمریکا یک حوزه بنیادی سیاسی عمومی که در گزارش WGIG مطرح نشده است را مورد توجه قرار داده است – یعنی نقش محیط توانمندساز در توسعه و انتشار فراگیر اینترنت. برای افزایش مزایای اقتصادی و اجتماعی اینترنت، دولت ها در داخل کشور خود باید تمرکز را روی ایجاد محیط سیاسی، قانونی و رگولاتوری مناسب که خصوصی سازی، رقابت و آزاد سازی را تشویق می کند، قرار دهند. به ویژه، نقش بخش خصوصی و جامعه مدنی بعنوان درایور نواوری و سرمایه گذاری خصوصی در توسعه اینترنت بسیار مهم می باشد. زمانیکه محیط سیاسی داخلی، سرمایه گذاری و نواوری را تشویق می نماید ارزش لبه های شبکه در کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته افروده می شود.

نظرات در رابطه با مسائل سیاسی عمومی خاص مربوط به اینترنت

آزادی بیان: ایالات متحده اهمیت حق بنیادی آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات را همانطور که در ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر مطرح شد و همچنین در اعلامیه اصول پذیرفته شده در مرحله اول WSIS در ژنو دوباره بیان شد، مجددا تایید می نماید. یک رسانه آزاد، فراپخشی و online یکی از نهادهای کلیدی زندگی دموکراتیک می باشد. ایالات متحده معتقد است که هیچ کشوری بدون توانایی شهروندان در بیان آزاد عقایدشان در محیطی که در آن هر فردی می تواند اطلاعات را جستجو و دریافت کند و از آن بهره مند شود، نمی تواند از لحاظ سیاسی و اقتصادی توسعه یابد.

ایالات متحده کاملا از این اصل حمایت می نماید که همه معیارهای مربوط به اینترنت بویژه معیارهایی که در زمینه های امنیت یا مبارزه با جرائم می باشند، به تخلفات در آزادی بیان منجر نمی شوند.

استحکام، امنیت و جرائم اینترنتی: ایجاد امنیت و محرمانگی در استفاده از شبکه ها و سیستم های فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) از برنامه های دراولویت ایالات متحده می باشد. این سیستم ها و شبکه ها به موضوع تهدیدها و آسیب های ایجاد شده از منابع مختلف و مکانهای جغرافیائی مختلف، و امنیتی که نیاز به تلاشهای پیشگیرانه هماهنگ همه اعضا مطابق با نقش شان دارد، می پردازد. برنامه های ملی و همکاریهای بین المللی در راستای حوزه های قانونی، اجرائی، مدیریتی و فنی برای ایجاد یک فرهنگ جهانی امنیت لازم است. در توسعه استراتژی ملی امنیتی، دولتها باید ساختارها و فرآیندهای موجود مانند: "پیمان مجمع اروپا در مورد سایبر کرایم" قطعنامه های UNGA در مورد "مبارزه با سوئ استفاده از فناوریهای اطلاعات" (63/55 و 121/56) و "ایجاد یک فرهنگ جهانی امنیت اطلاعات" (239/57) و برنامه های ارائه شده توسط تیم ها و گروههای مسئول امنیت کامپیوترها (CSIRTs) را در نظر بگیرند

سیستم های دامنه نامها و آدرس دهی اینترنتی: کشورهای ایالات متحده برای حمایت از بخش خصوصی هماهنگی های فنی و مدیریت دامنه نامهای اینترنتی و سیستم های آدرس دهی (DNS) را در شرکت اختصاص دهنده نامها و اعداد اینترنتی (ICANN) را با در نظرگرفتن پیشنهاد دولت در مورد مسائل DNS که توسط کمیته مشاوره دولتی (GAC) ارائه شده، انجام می دهد. ما همچنین تایید می کنیم که دولتها دارای حق حاکمیت و سلطه سیاستی عمومی روی مسائل مربوط به کدهای کشوری دامنه های سطح بالای خود (ccTLD) می باشند و ایالات متحده متعهد شده است که با همکاری جامعه بین الملل این مسائل را در نظر بگیرد و همچنین نیاز اساسی به اطمینان از استحکام و امنیت DNS های اینترنتی را نیز در نظر داشته باشد. با توجه به هماهنگی های بین المللی در رابطه با DNS، WSIS باید نقش موسسات موجود را تشخیص دهد و تصمیم گیریهای موثر و از بالا به پائین در سطح محلی را تشویق کند و به کاربرد روت های آئینه ای و سیاست های مربوط به اختصاص آدرس ادامه دهد.

چندزبانگی: ایالات متحده معتقد است که توسعه فناوریهائی که استفاده از دامنه نامها به زبانهای که بر اساس مجموعه کاراکترهای لاتین نیستند، گام مهمی در تحقق جهانی شدن اینترنت می باشد. WSIS باید کار مداوم و پیگیرانه و همکاری در دامنه نامهای بین المللی شده توسط بدنه و فرآیندهای استاندارد موجود را تشویق کند به نحوی که توافقات بتوانند در جدولهای زبانی متناسب بدست آیند.

هزینه های اتصال داخلی: ایالات متحده معتقد است که توافقات مرتبط با اتصالات اینترنتی بین المللی باید به عنوان موضوع مذاکرات خصوصی اقتصادی تداوم پیدا کند. روشهای حکومتی توافقات بین المللی که میتواند برای روش های حکومتی مخابراتی مورد تایید قرار گیرند نمی توانند برای ترافیک اینترنتی تایید شوند. WSIS باید کار در حال پیشرفت موسسات حاضر مانند ITU و OECD را مدنظر قرار دهد و نهادهای معتبر ملی را برای گام برداشتن به سوی بازارهای باز با هدف ایجاد رقابت و افزایش رقابت افزوده در محل بازار تشویق کند. یک بازار رقابتی محیطی توانا را برای تشویق سرمایه گذاری و/یا همیاری در زیرساختار بین المللی ایجاد می کند. همچنین توسعه نقاط تبادل اینترنتی منطقه ای و مضامین محلی نیز باید تشویق شود.

حقوق مالکیت معنوی: ایالات متحده اهمیت زیادی به یک سیستم مالکیت معنوی رقابتی، موثر و مناسب می دهد و معتقد است که هر جامعه اطلاعاتی طرح شده توسط WSIS باید به روشنی و صریحاً تایید کند که چنین سیستمی برای جامعه اطلاعاتی لازم است زیرا که مشوقی را برای نوآوری و ابتکار ایجاد می کند.

برای انجام این کار، WSIS و اسناد آن باید سیستم های مالکیت معنوی بین المللی موجود را تشخیص دهند، به آنها احترام بگذارند و از آنان حمایت کنند. تعادل بین دارندگان و استفاده کنندگان مالکیت معنوی از اصول یک سیستم های مالکیت معنوی می باشد. توافق نامه های مالکیت معنوی بین المللی موجود تعادل بین دارندگان و کاربران مالکیت معنوی را دارا می باشد و آن را منعکس می کند. به طور صحیحی، این تعادل وجود ندارد و بنابراین دارندگان مالکیت معنوی تشویق می شوند تا فعالیت ها و نوآوری هایشان را توسعه دهند و آنها را در بین عموم برای استفاده و لذت بردن از آنها، منتشر کنند. ایالات متحده معتقد است که فرام جامعه بین الملل مناسب برای سروکار داشتن با مسائل مالکیت معنوی، سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) می باشد، که به طور منظمی تراکنش بین سپهر اطلاعاتی و مالکیت معنوی را از زمان آغاز اینترنت تاکنون آزموده است.

Spam : به طور فزاینده ای، Spam در بخش های بزرگ آن یک مسئله امنیتی است، Spam روشی است که ویروس ها و سایر تهدیدهای امنیتی میتوانند به یک کامپیوتر منتقل شوند. صنایع می بایست نقش راهنما را در 4 ابزار فنی در حال توسعه برای از بنی بردن این مشکل ایفا کند. علاوه بر این، بسیاری از این تهدیدهای امنیتی نتیجه رفتارهای جنائی می باشد. قرارداد سایبرکرایم چارچوب جامعی برای درنظر گرفتن این تهدیدات ارائه می دهد. در سال 2003، ایالات متحده، یک قانون ضد اسپم را در چارچوب ابزار اجرائی جنائی و مدنی برای کمک به مشتریان، بازرگانان و خانواده ها آسیب دیده از نامه های الرونیکی اقتصادی غیرمحاز تصویب نمود. اگرچه ایالات متحده معتقد نیست که قانون به تنهائی میتواند مشکل spam را حل کند. رهیافت ایالات متحده برای مبارزه با Spam شامل ترکیبی از ابزار قانونی برای اجرای موثر قوانین، توسعه و به خدمت گرفتن ابزار تکنولوژیکی و بهترین تجربیات بدست آمده توسط بخش خصوصی، و آموزش مشتریان و بازرگانان می باشد. ما معتقدیم که کار انجام شده برای مبارزه با spam باید ما را مطمئن سازد که پست الکترونیکی همچنان به عنوان ابزار ارزشمند و پایدار ارتباطات باقی می ماند. دولتها در آموزش مشتریان و اجرای قوانین spam نقش دارند. برای انجام این کار، دولتها باید آژانسهای اجرائی در رابطه با spam را برای پیوستن به برنامه عمل لندن در مورد همکاریهای بین المللی برای مبارزه با هرزنامه ها تشویق کنند.

حفاظت داده ها و حریم خصوصی: ایالات متحده از نگرانی های بیان شده در گزارش در رابطه با حفاظت از داده ها و حفظ حریم خصوصی قدردانی می نماید. حفاظت از حریم خصوصی اطلاعات شخصی حساس افراد برای دولت ایالات متحده و مصرف کنندگان آن در اولویت قرار دارد.

شرکت ها نقش مهمی را از طریق پیاده سازی محافظ های مناسب و نسبتا ارزان برای حفاظت از اطلاعات حساس مصرف کنندگان ایفا می نمایند. ایالات متحده همچنین معتقد است که اقدامات بخش خصوصی و اقدامات چند جانبه نقش مهم و توانمندی را در ترغیب توسعه و استفاده از تکنولوژی های ارتقاء حریم خصوصی و در افزایش آموزش و سطح آگاهی مصرف کنندگان در زمینه مسائل online حریم خصوصی ایفا می نمایند. یک رویکرد متعادل و عمیق برای حریم خصوصی آن است که برای نوآوری هایی که بهترین محیط را برای توسعه اینترنت ارائه می دهند، باز باشد. هر رویکرد موثر برای تضمین حفاظت از اطلاعات شخصی شامل موارد زیر می باشد: قوانین مناسب برای حفظ حریم خصوصی مصرف کننده در حوزه های بسیار حساس مانند مالی، پزشکی و حریم خصوصی کودکان. اجرای این قوانین توسط دولت ها. و تشویق تلاش های بخش خصوصی برای حفاظت از حریم خصوصی مصرف کنندگان.

حمایت از مصرف کننده: ایالات متحده آمریکا معتقد است که یک بازار الکترونیکی رقابتی و توانمند برای مصرف کنندگان مفید است. سیاست حمایت از مصرف کننده باید تضمین کند که مصرف کنندگان می توانند در رابطه با انتخاب هایشان در این بازار، تصمیمات آگاهانه ای اتخاذ کنند و اینکه فروشندگان با محصولاتی که ارائه می دهند وعده هایشان را تحقق می بخشند. برای رسیدن به این هدف، در نهایت دولت ها باید از مصرف کنندگان به صورت زیر حمایت کنند:

(1) اجرای قوانین در مقابل اعمالی که به مصرف کنندگان آسیب می رساند

(2) انتشار اطلاعات و آموزش دادن مصرف کنندگان و

(3) تشویق پیشاهنگی بخش خصوصی برای توسعه قوانین هدایت و تأمین مکانیزمهای فرعی حل اختلاف با کاربری آسان برای بررسی شکایات مصرف کنندگان. این اصول در راهبردهای بین المللی و متنوع موجود برای حفاظت مصرف کنندگان بیان شده است که موارد راهبردهای سازمان ملل، راهبردهای OECD برای حفاظت مصرف کنندگان در تجارت الکترونیکی و اصول حفاظت مصرف کنندگان APEC را شامل می شود.

ایجاد ظرفیت نیروی انسانی: ایالات متحده معتقد است که هر شخصی باید فرصت کسب مهارتها و دانش لازم برای درک، مشارکت فعال، و استفاده کامل از، جامعه اطلاعاتی و دانش اقتصاد را داشته باشد. این امر نیازمند افزایش ایجاد ظرفیت در حوزه های سیاسی ICT و قانونگذاری، دانش فنی، دسترسی به اطلاعات و کاربرد ICT برای بخش های مختلف توسعه می باشد. WSIS باید از فعالیت مداوم اعضای متعدد در ایجاد ظرفیت متخصصین و موسسات در کشورهای در حال توسعه و تضمین اینکه تلاش های آنها هم فنی و ابداعی و هم حامی رویکردهای مبتنی بر بازار است، حمایت کند.

مشارکت معنادار در توسعه سیاست عمومی جهانی: ایالات متحده مشارکت کشورهای در حال توسعه در مجامع ICT را بعنوان مکمل تلاش های مربوط به توسعه ملی ICTs تشویق می نماید. به معنای واقعی کلمه، ایجاد ظرفیت در صاحب منصبان امور و دیگر اعضایی که توانایی بررسی مسائل پیچیده و گزینه های مشکل برخاسته از موقعیت روبه رشد ICT را دارند، امر مهمی است. از طریق موسسه آموزش مخابرات آمریکا(USTTI)، ایالات متحده همراه با صنعت آمریکا تعهد خود را با ایجاد ظرفیت از طریق تامین شهریه دوره های آموزشی آزاد مخابرات برای سیاستگذاران سراسر جهان، پخش و رشته های مربوط به ICT اثبات کرده است.

نتیجه

ایالات متحده بار دیگر از گروه کاری سازمان ملل در رابطه با راهبری اینترنت برای گزارشش تشکر می نماید و رضایت خود را برای شرکت در گفتگوی مربوط به راهبری اینترنت در مجامع متعدد مرتبط با آن تصریح می کند. با توجه به وسعت موضوعاتی که ذاتا تحت عنوان " راهبری اینترنت" قرار گرفته اند بطور کلی محلی برای بررسی مناسب به این موضوع وجود ندارد. در حالیکه ایالات متحده سیستم فعلی اینترنت را تایید می نماید، ما گفتگوی مداوم با همه اعضا را در مجامع گوناگون بعنوان روشی برای تسهیل مذاکره و پیشبرد ایدة مشترکمان در استحکام و پویایی اینترنت، تشویق می نماییم. این مذاکرات باید بر روی اینکه همه اعضا چگونه می توانند به مشارکت در بررسی مسائل مربوط به اینترنت ادامه دهند متمرکز باشند. در این مجامع، ایالات متحده آمریکا به حمایت از راهکارهای و مدیریت بخش خصوصی در توسعه اینترنت بطور گسترده ادامه خواهد داد.

*به نقل از دبیر خانه کمیسیون ملی WSIS ایران

*ITanalyze.ir - این گزارش توسط گروه کاری راهبری اینترنت که توسط دبیرکل سازمان ملل بر اساس مسئولیتی که طی مرحله اول اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی در تاریخ 12-10 دسامبر 2003 در ژنو بر عهده او قرار گرفته بود، ایجاد گردید، تهیه شده است. گروه کاری راهبری اینترنت شامل چهل عضو از دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی می باشد که همه در یک موقعیت یکسان و بر اساس توانایی های شخصی شان در آن مشارکت دارند. رئیس این گروه آقای نیتین دسایی، مشاور ویژه دبیرکل WSIS می باشد. لیست اعضای این گروه در ضمیمه این گزارش آورده شده است.

2. یک گزارش پیش زمینه تهیه شده که شامل بسیاری از فعالیت هایی است که طی مراحل WGIGانجام گردیده و بطور جداگانه در دسترس قرار گرفته اند. این گزارش عقاید مختلفی را که بین اعضا وجود دارد و همچنین بسیاری از نظرات اعضا را منعکس می نماید. گزارش پیش زمینه مشخص می نماید که چه استدلال و عقیده ای میان همه اعضای گروه و یا بین برخی از اعضا مشترک می باشد. گزارش پیش زمینه به عنوان متن گزارش WGIG نمی باشد ولی می تواند بعنوان یک مرجع مورد استفاده قرار گیرد.

3. WGIG چهار نشست در تاریخ های 25-23 نوامبر2004، 18-14 فوریه 2005، 20-18 آوریل 2005، 17-14 ژوئن 2005 در ژنو برگزار نموده است.

4. مسئولیت WGIG از مرحله اول اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی مشخص شده است، که طی آن روسای کشورها و دولت ها اهمیت اینترنت را تصدیق نمودند; آنها تایید نمودند که اینترنت عنصر اساسی زیرساخت ظهور جامعه اطلاعاتی است، در عین حال قبول شده است که دیدگاه های متفاوتی نسبت به مناسب بودن سازمان ها و مکانیزم های فعلی برای مدیریت فرآیندها و سیاست های توسعه دهی اینترنت وجود دارد. به این منظور آنها از دبیرکل سازمان ملل خواستند تا یک گروه کاری در رابطه با راهبری اینترنت با دیدگاه فراهم نمودن زمینه برای مذاکرات در مرحله دوم اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی که در نوامبر 2005 در تونس برگزار خواهد شد، ایجاد نماید.

5. اعلامیه اصول و طرح کاری WSIS که در ژنو پذیرفته شد پارامترهایی را برای گروه کاری راهبری اینترنت تنظیم نمود که شامل عناوین مرجع و برنامه فعالیت های آن بود. از WGIG خواسته شد تا " طرح های پیشنهادی اجرایی و مناسبی را برای مدیریت اینترنت تا سال 2005 ارائه نماید. و همچنین در این رابطه مسائل زیر را مورد بررسی قرار دهد:

 توسعه یک تعریف کاری از راهبری اینترنت

 شناسایی مسائل سیاسی عمومی مربوط به راهبری اینترنت.

 توسعه یک درک مشترک از نقش و مسئولیت های دولت ها و سازمان های بین المللی موجود و دیگر مجامع، همچنین بخش خصوصی و جامعه مدنی در کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته.

6. در انجام وظایف و عملکردها، WGIG از طریق اصول کلیدی WSIS هدایت و راهنمایی گرفت. بویژه اصولی از (WSIS) که مربوط به پایداری و عملکرد امن اینترنت بوده و به دلیل حائز اهمیت بودن مورد قضاوت قرار می‌گرفت. از این رو WGIG پذیرفت که تمام پیشنهادات به منظور اصلاح نظام فعلی راهبری بایستی کاملاً معین و مشخص شده و باید با توجه به ظرفیت و گنجایش مربوط به اصول WSIS، مورد ارزیابی قرار گیرد.

7. برای توسعه درک مسائل راهبری، WGIG مرور مراحل مختلف توسعه اینترنت (از یک پروژه تحقیقاتی در دهه 60 تا یک زیرساخت گسترده تجاری با نزدیک به یک بیلیون کاربر در سال 2004،) را مفید دانست. . این نگرش تاریخی از آن جهت مفید بود که اصول راهبردی و فاکتورهایی که توسعه موفق اینترنت را فراهم می آورد و یا به آن کمک می کند، شامل ماهیت باز و غیر متمرکز معماری آن، توسعه فنی اصولی استانداردهای مرکزی آن و همچنین مدیریت نام ها و شماره ها، را مورد توجه قرار می داد.

II. تعریف کاری راهبری اینترنت

8. در حالیکه یک درک عمومی از اینترنت وجود دارد ولی هنوز یک دیدگاه مشترک در رابطه با راهبری اینترنت وجود ندارد، از اینرو طی WSIS از WGIG خواسته شد تا یک تعریف کاری از راهبری اینترنت ارائه دهد. طی 10 سال که اینترنت از یک وسیله تحقیقاتی و آکادمیک به یک " وسیله جهانی قابل دسترس برای عموم" تبدیل شده است. دیدگاه های بسیار مختلفی درباره مکانیزم ها و حوزه راهبری آن بوجود آمده است.

9. WGIG در ابتدا پنج معیار را مورد بررسی قرار داد. برای مثال تعریف کاری باید مناسب، قابل تعمیم، تشریحی، مختصر و فرآیند گرا باشد. دوم اینکه WGIG سطح گسترده ای از بخش دولتی، بخش خصوصی و مکانیزم های راهبری چند عضوی که در حال حاضر با رعایت مسائل و عملکردهای اینترنت وجود دارد را مورد مطالعه قرار داد. در نهایت، WGIG، تعدادی از تعاریف جانبی پیشنهاد شده توسط بخش های گوناگون در طی فرآیند WSIS و مذاکرات بین المللی مربوطه را مورد ارزیابی قرار داد.

10. برای پاسخگویی به معیارها، تجزیه تحلیل ها و طرح های پیشنهادی ذکر شده در بالا، همچنین مذاکره گسترده تر میان اعضایی که در WSIS، WGIG و جامعه گسترده تر اینترنت مشارکت داشتند، WGIG تعریف کاری زیر را ارائه داد:

راهبری اینترنت توسعه و کاربرد اصول مشترک، هنجارها، قوانین، تصمیم گیری ها، روال ها و برنامه هایی است که سیر تکاملی و استفاده از اینترنت را توسط دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی با توجه به نقش موثر آنها تشکیل می دهد.

11. این تعریف کاری مفهوم جامعیت دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی در مکانیزم های راهبری اینترنت را تقویت می نماید. این تعریف کاری همچنین تایید می نماید که با توجه به مسائل خاص راهبری اینترنت هر گروهی تمایلات ، نقش ها و مشارکت متفاوتی خواهد داشت که در بعضی موارد مشترک خواهد بود.

12. باید مشخص شود که به هر حال راهبری اینترنت فراتر از نام ها و آدرس های اینترنت یعنی مسائلی که توسط ICANN مورد رسیدگی قرار می گیرند می باشد به ترتیب که شامل مسائل سیاسی عمومی مهم دیگری از قبیل منابع مهم اینترنت، امنیت و ایمنی اینترنت، ابعاد توسعه ای و مسائل مربوط به استفاده از اینترنت نیز می باشد.

III. شناسایی مسائل سیاسی عمومی مربوط به راهبری اینترنت و ارزیابی شایستگی نظام فعلی راهبری

13. WGIG بیشتر توجه خود را همانطور که در پارگراف (b)13 طرح کاری خواسته شده بود، به شناسایی مسائل سیاسی عمومی که ذاتا به راهبری اینترنت مربوط می باشد، اختصاص داد. این گروه پذیرفته است که راهکار گسترده ای را اتخاذ نماید و هیچیک از مسائل مربوط به راهبری اینترنت را مستثنی نکند. بر اساس این فعالیت تحقیقاتی، WGIG چهار حوزه سیاسی عمومی کلیدی را مشخص نمود:

(a) مسائل مرتبط با مسائل زیرساخت و مدیریت منابع حیاتی اینترنت، شامل مدیریت سیستم نام های دامنه و آدرس های IP ، مدیریت سیستم سرور ریشه، استانداردهای فنی، ارتباطات میان شبکه ای، زیرساخت مخابراتی شامل فنآوری های جدید همچنین چند زبانگی. این مسائل موضوعاتی است که بطور مستقیم مربوط به راهبری اینترنت و در حیطه سازمان های مسئول در زمینه این مسائل می باشد.

(b) مسائل مربوط به استفاده از اینترنت شامل: spam، امنیت شبکه و جرائم مجازی. درحالیکه این مسائل مستقیما به راهبری اینترنت مربوط می باشند مشارکت جهانی مورد نیاز بخوبی تعریف نشده است.

(c) مسائل مربوط به اینترنت، اما با پیچیدگی گسترده تر نسبت به اینترنت، جائیکه سازمانهایی مسئولیت این مسائل را بر عهده دارند مثل حقوق مالکیت معنوی یا تجارت جهانی. WGIG شروع به بررسی حوزه ای که در آن این موضوعات مطابق با اعلامیه اصول پردازش می شوند، نمود.

(d) مسائل مربوط به ابعاد توسعه راهبری اینترنت بویژه ایجاد ظرفیت در کشورهای در حال توسعه.

14. بعد از بررسی عمیق مسائل مربوط به این چهار بخش WGIG مسائل سیاسی عمومی مربوط به راهبری اینترنت را شناسایی نمود و در پیش زمینه گزارشش قرار داد. این مسائل از بالاترین اولویت شامل مسائل و مشکلات مربوطه می باشند که در زیر برای رسیدگی WSIS تعیین شده اند.
15. مدیریت سیستم و فایل های حوزه ریشه

مدیریت یک جانبه توسط دولت آمریکا

به دلایل تاریخی اختیار ایجاد تغییرات در حوزه ریشه در سیستم فعلی تنها یک دولت را درگیر می نماید. فقدان رابطه رسمی با اپراتورهای سرور ریشه.

 اپراتورهای حوزه های ریشه امروزه وظایف خود را بدون ارتباط رسمی با هیچ مرجعی انجام می دهند.

16. هزینه های اتصالات داخلی

توزیع متغیر هزینه.

 ISP هایی که در کشورهایی دور از backbone اینترنت قرار گرفتند، بویژه در کشورهای در حال توسعه، باید هزینه کامل مدارهای بین المللی را پرداخت نمایند.

 نبودن یک مکانیزم جهانی مناسب و موثر راهبری اینترنت برای حل مسئله.

17. پایداری اینترنت، امنیت و جرائم مجازی.

 فقدان مکانیزم های چندجانبه برای تضمین پایداری شبکه و امنیت سرویس ها و کاربردهای زیرساخت اینترنت

 فقدان ابزار کارآمد و مکانیزم هایی برای استفاده کشورها برای جلوگیری و پیگرد جرائم مرتکب شده در حوزه های قضایی دیگر، استفاده از توانایی های فنی که ممکن است داخل یا خارج منطقه قرار داشته باشند.

18. Spam

عدم وجود راهکار یکپارچه و هماهنگ

 هیچ توافق جهانی در رابطه با تعریف spam و نظام جهانی برای رسیدگی به این موضوع یا توانا ساختن قوانین موثر ملی ضد spam وجود ندارد. اگر چه میزان توافقهای دوجانبه و چند جانبه بین کشورها برای اجرای قوانین ملی ضد spam، به اشتراک گذاری بهترین تجربیات و همکاری در زمینة راه حل ها رو به افزایش است.

19. مشارکت موثر در توسعه سیاسی جهانی

موانع مهمی برای مشارکت چند عضوی در مکانیزم های راهبری وجود دارد.

 اغلب اوقات شفافیت، آزادی و فرآیندهای مشارکتی وجود ندارد.

 مشارکت در برخی سازمان های بین دولتی و دیگر سازمان های بین المللی غالبا محدود و گران می باشد، بویژه برای کشورهای در حال توسعه، افراد بومی، سازمان های جامعه مدنی و سازمان های تجاری کوچک و متوسط (SMEs)

 محتوا توسط برخی سازمان های بین دولتی و سازمان های بین المللی دیگر تولید می شود که اغلب تنها محدود به اعضا می شود یا با هزینه های بسیار بالا قابل دسترسی می باشد.

 تعداد و موقعیت محل ها برای نشست های سیاسی جهانی باعث محدود شدن مشارکت برخی از اعضا از نواحی دورتر می گردد.

 یک مکانیزم جهانی برای مشارکت دولت ها بویژه از کشورهای در حال توسعه در رسیدگی به مسائل چند بخشی مربوط به توسعه سیاسی جهانی اینترنت وجود ندارد.

20. ایجاد ظرفیت

منابع مناسبی برای ایجاد ظرفیت در سطح حوزه های مربوط به مدیریت اینترنت در سطح ملی و برای تضمین مشارکت موثر در راهبری جهانی اینترنت بویژه برای کشورهای در حال توسعه در دسترس نمی باشد.

21.تخصیص نام های دامنه

توسعه بیشتر سیاست ها و روال ها برای gTLDs مورد نیاز می باشد.

 توسعه بیشتر سیاست ها برای مدیریت و توسعه بیشتر فضای نام دامنه، اگر چه بعلت پیچیدگی ذاتی موضوع، تاثیر عمده ای در مسائل کلیدی از قبیل توزیع عادلانه منابع، دسترسی برای همه و چندزبانگی دارد. مورد نیاز می باشد.

22. آدرس دهی IP

نگرانی های مربوط به سیاست های تخصیص IP آدرس ها

 بدلایل تاریخی، توزیع آدرس های IPV4 نا متعادل می باشد. این مسئله پیش از این توسط دفاتر ثبت منطقه ای اینترنت (RIRs) رسیدگی می شده است. از لحاظ تغییر به IPV6 برخی از کشورها احساس می کنند که سیاست های تخصیص آدرس های IP باید دسترسی متعادل به منابع از نظر جغرافیایی را تضمین نماید.

23. حقوق مالکیت معنوی (IPR)

کاربرد حقوق مالکیت معنوی در سپهر اطلاعاتی

 در حالیکه توافق در رابطه با نیاز به برقراری تعادل میان حقوق دارندگان و کاربران وجود دارد، دیدگاه های متفاوتی در رابطه با ماهیت دقیق تعادل که برای همه اعضا سودمند خواهد بود و اینکه آیا سیستم فعلی IPR برای رسیدگی به مسائل جدید ایجاد شده توسط سپهر اطلاعاتی مناسب می باشد وجود دارد. از طرفی دارندگان حقوق مالکیت معنوی از میزان بالای تخلفات از قبیل دزدی دیجیتالی و تکنولوژی های ایجاد شده که از فعالیت ابزارهای محافظتی برای پیش گیری از این تخلفات، جلوگیری می نمایند ابراز نگرانی نموده اند. از طرفی کاربران در رابطه با انحصار چند جانبه بازار، موانع دسترسی و استفاده از محتوای دیجیتالی و ماهیت نامتعادل مشاهده شده در قوانین فعلی IPR نگران بوده اند.

24. آزادی بیان

محدودیت های آزادی بیان

 اقدامات اتخاذ شده در رابطه با اینترنت در زمینه های امنیت یا مبارزه با جرائم می تواند منجر به نقض مقررات آزادی بیان گردد همانطور که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و اعلامیه اصول WSIS مطرح شده است.

25. حفاظت داده و حقوق حریم خصوصی

عدم وجود یا کاربرد متناقض حقوق حریم خصوصی و حفاظت داده.

 در زمینه قانونگذاری ملی و استانداردهای جهانی قابل اجرا برای حقوق حریم خصوصی و حفاظت داده در اینترنت نقصان وجود دارد. در نتیجه، اگر ابزاری برای تقویت حریم خصوصی و حقوق حفظ داده شخصی شان وجود نداشته باشد تعداد کاربران کم خواهد شد. حتی اگر این حقوق توسط قانون تایید شده باشند.مثالی برای این مورد فقدان مشهود حفظ داده های شخصی در برخی از پایگاه داده های WHOIS می باشد.

26. حقوق مصرف کننده

 در زمینه استانداردهای فنی برای حقوق مصرف کننده در اینترنت فقدان وجود دارد، برای مثال خرید کالا از طریق تجارت الکترونیکی. همین طور اگر هیچ ابزاری برای تقویت حقوق کاربران وجود نداشته باشد، تعداد آنها کم خواهد شد حتی اگر این حقوق توسط قانون تایید شده باشند. در مورد کالاهای دیجیتالی و سرویس های online برای کاربرد کامل و قابل استفاده بودن حقوق سنتی مصرف کننده مشکلاتی وجود دارد.

27. چند زبانگی

 در زمینه چندزبانگی پیشرفت زیادی صورت نگرفته است. مسائل حل نشده شامل استانداردها برای TLDهای چندزبانه، آدرس های ایمیل و جستجوی کلمه کلیدی، بعلاوه کم بودن محتوای محلی چندزبانی می باشد . در رابطه با هماهنگی بین المللی فقدان وجود دارد.

28. WGIG مسائل مهم دیگری از قبیل همگرایی و " نسل بعدی شبکه ها" (NGNs)، بعلاوه تجارت و تجارت الکترونیکی، هرچند بدون توجه به جزیئیات آنها را شناسایی نمود.

IV. توسعه یک درک مشترک از نقش ها و مسئولیت های همه اعضا از کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه

29. تصدیق نقش ضروری همه اعضا در راهبری اینترنت، این بخش به شرح مسئولیت ها و نقش های اعضای مهم مانند دولت ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی، بعلاوه سازمان های بین المللی و بین دولتی، همانطور که در اعلامیه اصول WSIS مطرح شد، می پردازد. انجمن های آکادمیک و فنی نیز نقش مهمی ایفا می نمایند.

30. دولت ها. نقش ها و مسئولیت های دولت ها شامل:

 سیاست گذاری عمومی، هماهنگ سازی و پیاده سازی، بصورت مناسب در سطح ملی و توسعه ملی و منطقه ای در سطوح منطقه ای و بین المللی.

 ایجاد محیطی توانمندساز برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)

 عملکردهای نظارتی

 توسعه و پذیرش قوانین، مقررات و استانداردها

 انعقاد معاهدات

 توسعه بهترین آموخته ها

 توسعه ایجاد ظرفیت در و از طریق ICTs

 افزایش تحقیق و توسعه تکنولوژی ها و استانداردها

 بالا بردن دسترسی به سرویس های ICT

 مبارزه با جرائم مجازی

 توسعه همکاری منطقه ای و بین المللی

 بالا بردن توسعه زیرساخت و کاربردهای ICT

 بررسی مسائل توسعه ای عمومی

 ارتقاء چندزبانگی و تنوع فرهنگی

 داوری و حل مناقشه

31. بخش خصوصی. نقش ها و مسئولیت های بخش خصوصی شامل:

 خودقانونگذاری صنعت

 توسعه بهترین آموخته ها

 توسعه طرح های پیشنهادی سیاسی، رهنمودها و راهکارها برای سیاستگذاران و دیگر اعضا.

 تحقیق و توسعه تکنولوژی ها، استانداردها و فرآیندها

 کمک به پیش نویس قانون ملی و مشارکت در توسعه سیاسی ملی و بین المللی.

 پرورش نوآوری

 داوری و حل مناقشه

 توسعه ایجاد ظرفیت

32. جامعه مدنی. نقش ها و مسئولیت های جامعه مدنی شامل:

 بالا بردن آگاهی و ایجاد ظرفیت ( دانش، آموزش و پرورش و به اشتراک گذاری مهارتها)

 توسعه اهداف مختلفی که مورد علاقه عموم هستند.

 تسهیل ایجاد شبکه

 مشارکت دادن همگانی شهروندان در فرآیند های دموکراتیک

 ایجاد توجه به گروه های حاشیه ای شامل جوامع مستثنی و فعالیت های پایه ای.

 مشارکت در فرایندهای سیاسی

 شرکت دادن تخصص ها، مهارتها، تجربیات و دانش در سطح حوزه های سیاسی ICT

 شرکت کردن در فرایندهای سیاسی و سیاست هایی که بیشتر از پایین به بالا ، مردم محور و فراگیر هستند.

 تحقیق و توسعه فنآوری ها و استانداردها

 توسعه و انتشار بهترین آموخته ها

 کمک به تضمین اینکه نیروهای سیاسی و نیروهای بازاری به نیازهای همه اعضای جامعه جوابگو باشد.

 ترغیب مسئولیت اجتماعی و شیوه حکومت گری خوب

 حمایت برای توسعه پروژه های اجتماعی و فعالیت هایی که مهم هستند ولی ممکن است " fashionable" یا مفید نباشند.

 کمک به ایجاد دیدگاه های جوامع اطلاعاتی مردم محور بر اساس حقوق بشر، توسعه پایدار، عدالت اجتماعی و قدرت

33. بعلاوه، WGIG تصدیق نمود که مشارکت در اینترنت در جامعه آکادمیک بسیار با ارزش است و یکی از منابع اصلی نوآوری و خلاقیت را تشکیل می دهد. بطور مشابه، جامعه فنی و سازمان های آن در عملکرد اینترنت، استاندارد گذاری اینترنت و توسعه سرویس های اینترنت مشارکت عمیقی دارند. هر دوی این گروه ها کمک دائمی و با ارزشی به امنیت و پایداری عملکرد و سیر تکاملی اینترنت می نمایند. آنها تعامل گسترده ای با همه اعضای گروه ها دارند.

34. WGIG همچنین نقش های موثر و مسئولیت های سازمان های بین المللی و بین دولتی موجود و دیگر مجامع و مکانیزم های گوناگون برای مذاکرات رسمی و غیر رسمی میان سازمان ها را مورد بازنگری قرار داد. این گروه متذکر شد تا حدی امکان اصلاح هماهنگی وجود دارد.

V. " پیشنهادات لازم برای عمل"

A. پیشنهادات مربوط به مکانیزم های راهبری اینترنت

35. WGIG مناسب بودن نظام فعلی راهبری اینترنت را نسبت به اصولی که در آخرین اسناد WSIS مطرح شد، مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که اصلاحاتی برای بیشتر نزدیک نمودن این نظام به معیارهای WSIS مانند شفافیت، جوابگو بودن، چندجانبه بودن، و نیاز به بررسی همه مسائل سیاسی عمومی مربوط به راهبری اینترنت به روشی هماهنگ مورد نیاز می باشد.گروه این مسائل را به چهار بخش دسته بندی نمود: یک مجمع، سیاست عمومی جهانی و نظارت، هماهنگی سازمانی و هماهنگی منطقه ای، زیر منطقه ای و ملی.

36. WGIG ایجاد فضایی جدید برای گفتگو برای همه اعضا در یک شرایط یکسان در زمینه مسائل مربوط به راهبری اینترنت را پیشنهاد می نماید.

37. با توجه به نقش ها و مسئولیت های دولت ها، WGIG تصمیم گرفت تا گزینه های مختلفی را برای بررسی در WSIS مطرح نماید. هر چهار طرح پیشنهادی مکمل مجمع توصیف شده در بخش V.A.1 در زیر می باشند.

38. WGIG همچنین به این نتیجه رسید که اصلاح هماهنگی سازمانی همچنین هماهنگی میان همه اعضا در سطوح منطقه ای، زیر منطقه ای و ملی شایسته خواهد بود.

39. چهار طرح پیشنهادی در زیر بیان می شوند.

1. عملکرد مجمع

40. WGIG خلا میان مفهوم ساختارهای موجود را با نظر به اینکه مجمع جهانی چند عضوی برای رسیدگی به مسائل سیاسی عمومی مربوط به اینترنت وجود ندارد، شناسایی نمود. همچنین به این نتیجه رسید که ایجاد چنین فضایی برای گفتگو میان همه اعضا شایسته خواهد بود. این فضا می تواند به این مسائل همچنین مسائل نوظهور که بصورت فرابخشی و چندبعدی بوده، و مسائلی بیش از یک موسسه را تحت تاثیر قرار می دهند و به یک موسسه خاص مربوط می باشند یا حالت هماهنگ به آن پرداخته نشده است، بپردازد.

41. WGIG به این نکته نیز توجه نمود که یکی از اولویت های اصلی کمک به تاثیر بسزا و مشارکت معنی دار همه اعضا از کشورهای در حال توسعه در نظام راهبری اینترنت میباشد. برخی از موسسات و نهادهای موجود نیز به برخی از موارد مربوط به مسائل سیاست دولت در زمینه اینترنت می‌پردازند. مثل سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) که اعضایشان عموماً بصورت گروه‌های جهانی نمی‌باشند. بنابراین کشورهای درحال توسعه با کمبود یا فقدان مجمعی برای بحث و بررسی و تبادل نظر درمسائل سیاسی عمومی مربوط به اینترنت مواجه می باشند.عملکرد سایر نهادها و موسسات جهانی درتمرکز بر آن بسیار محدود بوده و اجازه برای انجام مشارکت چند عضوی را ندارند. WGIG متذکر شد که مکانیزم‌های موجود برای پاسخگویی به تعادل جغرافیایی و نیز تنوع زبانی کافی نیستند.ماهیت و ساختار پراکنده آنها باعث می شود که کشورهای در حال توسعه برای ارائه نظراتشان دچار مشکل باشند.

42. یکی از اهداف اصلی WGIG توسعه مشارکت کامل کشورهای در حال توسعه در نظام راهبری اینترنت می باشد. WGIG این هدف را در زمینه یکی از اولویت هایی که در دوره کاری اش با نام ایجاد ظرفیت در کشورهای در حال توسعه مشخص نموده بود، قرار داد.

43. چنین فضا یا مجمعی برای گفتگو ( از این به بعد با " مجمع" به آن اشاره می شود( باید به همه اعضا از کشورهای در حال توسعه اجازه دهد تا در شرایط یکسان شرکت نمایند. تساوی جنسیت نیز بایستی بعنوان یک اصل بنیادی با هدف دستیابی و دسترسی برابر به ارائه و معرفی زنان و مردان در تمام سطوح مدنظر قرار گیرد. توجه ویژه ای باید به تضمین تنوع مشارکت ،‌ درمیان افراد و موارد دیگری چون زبان، فرهنگ، سابقة‌ حرفه‌ای بودن و درگیری و مشارکت افراد بومی و مردمانی با عدم قابلیت و توانایی‌ها و سایر گروه‌های آسیب‌پذیر وجود دارد که بایستی مطمئناً مدنظر قرار گیرد.

44. مجمع بایستی به فرم تعیین شده به سازمان ملل بپیوندد. این مجمع می‌تواند بعنوان مکان بهتری نسبت به موسسات و نهادهای موجود اینترنت برای مشارکت کشورهای در حال توسعه در گفتگوی سیاسی باشد. این مسئله فاکتور بسیار مهمی می‌باشد، چنانکه پیش‌بینی می‌شود که رشد هرچه بیشتر اینترنت را بصورت عمده و فراگیر در کشورهای در حال توسعه شاهد باشیم.

45. مجمع باید برای همه اعضا از همه کشورها آزاد باشد. هر یک از اعضا خواهد توانست هر مسئله از راهبری اینترنت را مورد بحث قرار دهد. مجمع باید توسط نهادهای منطقه ای، زیر منطقه ای و ملی تقویت شود و توسط مکانیزم های باز online برای مشارکت تکمیل شود. این مجمع باید برنامه فنآوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه که از فرایندهایWSIS و اهداف توسعه هزاره (MDG) بوجود آمده است را حمایت نماید و باید علاوه بر این وظایف زیر را بر عهده بگیرد:

 ارتباط با بدنه های بین دولتی و دیگر موسسات در زمینه موضوعاتی که در حوزه آنها هستند و مربوط به راهبری اینترنت می باشند از قبیل IPR، تجارت الکترونیکی، مبادله سرویس ها و همگرایی اینترنت/مخابرات

 شناسایی مسائلی که در حال پدید آمدن هستند و به اطلاع بدنه های مقتضی رساندن و ارائه پیشنهادات

 رسیدگی به مسائلی که در جای دیگر مورد رسیدگی قرارنگرفته اند و ارائه طرح های پیشنهادی برای عمل.

 به هم پیوستن بدنه هایی که در مدیریت اینترنت مشارکت دارند در زمان لازم.

 کمک به ایجاد ظرفیت در کشورهای در حال توسعه برای راهبری اینترنت و نزدیک شدن به منابع محلی دانش و تجربه

 بالابردن و ارزیابی مداوم موجود بودن اصول WSIS در فرایندهای راهبری اینترنت.

46. درک واضحی از اینکه چنین مجمعی نباید بعنوان ادامه WGIG در نظر گرفته شود، وجود دارد.. بلکه، بایستی بر اساس نمونه‌ای از مشارکت‌های باز و آزاد WGIGتعریف شود که از طریق ساختاری کوچک حمایت شده و توسط فرایند هماهنگی چندعضوی هدایت و راهنمایی گردد بایستی ازتطابق ونسخه برداری با نهادهای موجود اجتناب نموده و تا حد امکان به بهترین نحو از تحقیق و پژوهش و انجام کار آن از سوی سایرین استفاده شود..

47. مجمع باید مشارکت های میان موسسات تحقیقاتی و آکادمیک را برای دسترسی به منابع دانش و تخصص بصورت منظم توسعه دهد. این مشارکت ها باید در جستجوی بازتاب تعادل جغرافیایی و تنوع فرهنگی و ارتقاء همکاری میان همه مناطق باشد.

2. سیاست عمومی جهانی و نظارت

48. WGIG تصدیق نمود که هر شکل سازمانی برای عملکرد حاکمیت/ عملکرد نظارت باید از اصول زیر تبعیت نماید:

 هیچ دولتی به تنهایی نباید نقش برجسته ای در زمینه راهبری بین المللی اینترنت ایفا نماید.

 شکل سازمانی برای عملکرد حاکمیت چندجانبه، شفاف و دموکراتیک با مشارکت کامل همه دولت ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی و سازمان های بین المللی خواهد بود.

 شکل سازمانی برای عملکرد حاکمیت همه اعضا و سازمان های بین المللی و بین دولتی مطابق با نقش های موثرشان درگیر خواهد نمود.

49. WGIG پذیرفت که بین المللی کردن دائم اینترنت و اصل فراگیری و جامعیت نیاز به بازنگری مکانیرم های موجود راهبری را تقویت می نماید، از این رو WGIG یک چنین بازنگری را برعهده گرفت که نتایج آن در زیر ارائه شده است.

50. سطح گسترده ای از عملکردهای حاکمیت وجود دارد که می تواند شامل نظارت، داوری، هماهنگ سازی، سیاستگذاری و تنظیم مقررات میان دیگران باشد ولی شامل مشارکت در مدیریت عملکردهای روزانه اینترنت که تاثیری در مسائل سیاسی عمومی ندارد، نمی باشد.

51. بازنگری، مدل های سازمانی مختلفی برای این منظور مطرح نموده است و چهار مدل در زیر برای بررسی مطرح شده است.

مدل 1

52. این مدل مجمع جهانی اینترنت (GIC) را که شامل اعضایی از دولت ها، نمایندگان اختصاصی از هر منطقه و با مشارکت اعضای دیگر می باشد، در نظر می گیرد. این مجمع، فعالیت های مربوط به راهبری اینترنت بین المللی که در حال حاضر توسط اداره بازرگانی دولت آمریکا اجرا می شود را بر عهده خواهد گرفت. و ممکن است جایگزین کمیته مشورتی دولتی ICANN (GAC) شود.

53. فعالیت های GIC باید شامل موارد زیر باشد:

 سازماندهی سیاست عمومی بین الملی اینترنت و تامین نظارت لازم مربوط به مدیریت منابع اینترنت، از قبیل موارد حذف یا اضافه به root zone file، مدیریت آدرس های IP، معرفی gTLDs و نمایندگی ccTLDs

 سازماندهی سیاست عمومی بین المللی و هماهنگی برای دیگر مسائل کلیدی مربوط به اینترنت، از قبیل spam، حریم خصوصی، امنیت مجازی و جرائم مجازی که بطور کامل با دیگر سازمان های بین دولتی موجود مورد بررسی قرار نگرفته اند.

 تسهیل مذاکره قراردادها، کنوانسیون ها و توافقنامه ها روی سیاست های عمومی مربوط به اینترنت

 پرورش و تامین راهبری مسائل سیاسی توسعه ای معین در برنامه گسترده تر اینترنت شامل ایجاد ظرفیت، چند زبانگی، هزینه های عادلانه اتصال داخلی بین المللی و دسترسی عادلانه برای همه.

 تصویب قوانین و روال ها برای مکانیزم های حل مناقشه و هدایت داوری هر جایی که مورد نیاز می باشد.

54. ارتباط میان GIC و موسسات فنی و عملیاتی اینترنت از قبیل ICANN بین المللی شده و اصلاح شده باید رسمی گردد. در این مدل GIC عملکرد ICANN را کنترل می کند.

55. موقعیت GIC باید توسط سازمان ملل بطور مستحکم تایید شود.

56. برای مسائل مربوط به این نهاد، مولفه های دولتی نقش پیشگام را ایفا می نمایند. بخش دولتی و جامعه مدنی بصورت مشاوره ای مشارکت خواهند داشت.

مدل 2

57. نیازی به ایجاد یک سازمان نظارتی ویژه وجود ندارد.

58. افزایش نقش کمیته مشورتی دولتی ICANN برای مواجهه با نگرانی های مربوط به برخی دولت ها در مسائل خاص ممکن است الزامی باشد.

59. مجمع، همانطور که در بخش V.A.1 در بالا پیشنهاد شد، با مشارکت کامل و برابر شرکت کنندگان از همه اعضا می تواند علاوه بر عملکردهای مختلفی که در آن تنظیم شده، فعالیت های هماهنگ سازی برای اعضای شرکت کننده را تامین نماید و برخی مسائل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و پیشنهاداتی در رابطه با آن ها ارائه دهد.

60. این مجمع فعالیت هماهنگ سازی برای مشارکت اعضا توسط ایجاد فضایی که در آن همه مسائلی که سازمان های موجود در رابطه با راهبری اینترنت را درگیر می نماید، آزادانه مورد بحث قرار گیرند، تامین می نماید.

این مذاکرات با شفافیت سازمان های شرکت کننده توانمند خواهند شد و شرکت کنندگان باید تعهد شفافیت بدهند.

61. این مجمع همچنین باید تعامل با مسائل مختلف مربوط به اینترنت یا ایجاد نهادهایی خاص برای تجزیه و تحلیل و ارائه پیشنهاداتی در رابطه با مسائل خاص اینترنت در نظر بگیرد. این نهاد ها باید شامل همه اعضای درگیر در مسئله باشند و در نهایت پیشنهاداتی را به مجمع و اعضا ارائه دهد.
مدل 3

62. برای مسائل سیاسی که با تمایلات ملی سر و کار دارند، با توجه به اینکه هیچ دولت واحدی نمی تواند یک نقش برجسته ای را در راهبری بین المللی اینترنت داشته باشد، یک مجمع بین المللی اینترنت (IIC) می تواند فعالیت های مشابه را انجام دهد بخصوص وظایفی که در حیطه صلاحیت ICANN/IANA هستند.

63. در مجموع، عملکردهای آن شامل مسائل سیاسی عمومی بین المللی مربوط به مدیریت منابع اینترنت و مسائل سیاسی عمومی بین المللی که در حوزه وظایف سازمان های بین دولتی موجود قرار نمی گیرند.

64. برای آن مسائل، مولفه دولتی ICC نقش پیشگام را با ارائه پیشنهاداتی توسط بخش خصوصی و جامعه مدنی ایفا می نماید.

65. به همان طریق، ICC باید برای مسائل توسعه ای خاص در زمینه برنامه های گسترده تر اینترنت نقش رشد دهنده را بر عهده بگیرد.

66. وجود این بدنه جدید ممکن است باعث شود که وجود GAC مازاد باشد.

67. این بین المللی سازی باید توام با توافقات مناسب کشور میزبان برای ICANN باشد.

مدل 4

68. این مدل سه حوزه از مسائل مربوط به حاکمیت سیاست های اینترنت، نظارت و هماهنگ سازی جهانی و پیشنهاد ساختارهایی برای رسیدگی به چالش های زیررا مورد بررسی قرار می دهد:

 توسعه سیاسی عمومی و تصمیم گیری روی مسائل سیاسی عمومی بین المللی مرتبط با اینترنت که دولت ها آنها را هدایت می کنند.

 نظارت بر نهاد مسئول در سطح جهانی برای فعالیت های تکنیکی و عملیاتی اینترنت که توسط بخش خصوصی هدایت می شود.

 هماهنگ سازی جهانی و توسعه اینترنت از طریق گفتگوی میان دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی در موقعیتی یکسان

69. ایجاد یک شورای سیاست های جهانی اینترنت (GIPC)

 مسئول مسائل سیاست های عمومی مربوط به اینترنت و مشارکت در دیدگاه های سیاست های عمومی مربوط به تنظیم استانداردهای فنی مربوط به اینترنت.

 مکانیزم هایی که دولت هدایت آنها را بر عهده می گیرد و شامل مسائلی می شود که توسط سازمان های بین دولتی موجود شناسایی می شود و سایر مسائل عمومی که در حال حاضر به نهاد های خاصی مربوط نمی شوند یا اینکه مسائلی که در حیطه وظایف چندین نهاد بین المللی یا بین دولتی می باشند.

 مشارکت بخش خصوصی و جامعه مدنی در نقش نهاد ناظر

70. موسسه جهانی اینترنت برای واگذاری نام ها و شماره ها (WICANN)

 توسعه اینترنت در حد و زمینه فنی و اقتصادی ( یک وظیفه مشابه این را ICANN انجام می دهد) یک نهاد که توسط بخش خصوصی هدایت می شود که از ICANN بین المللی شده اصلاح شده ایجاد شده که به سازمان ملل پیوسته

 در این نهاد دولت ها و ظیفه مستقل و متمایزی دارند.

 وظیفه نظارت بر نهاد مسئول در سطح جهانی برای وظایف عملیاتی و فنی اینترنت ( ICANN). که این نقش در حال حاضر توسط اداره بازرگانی دولت آمریکا انجام می گیرد. این نقش توسط یک کمیته نظارتی که توسط یک بدنه بین دولتی (GIPC) تعیین شده و باید به آن گزارش دهد ایفا خواهد شد. این وظیفه نظارتی در واقع یک ماهیت عملیاتی یا مدیریتی نخواهد داشت.

 وظیفه دوم مشاوره می باشد که در حال حاضر کمیته مشورتی دولتی ICANN (GAC) آن را انجام می دهد.

 مشارکت دولت ها و جامعه مدنی بعنوان ناظر یا مشاوره

 WICANN باید توافق کشور میزبان را داشته باشد.

71. ایجاد مجمع جهانی راهبری اینترنت (GIGF)

 مسئول تسهیل هماهنگ سازی مسائل سیاست های عمومی مربوط به اینترنت

 مشارکت برابر دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی.

3. هماهنگی صنعتی

72. مطابق با پارگراف 50 اعلامیه اصول WSIS، WGIG پیشنهاد می نماید که دبیرخانه های سازمان های بین دولتی و سازمان های مرتبط با مسائل راهبری اینترنت به اصلاح همانگ سازی فعالیت هایشان و تبادل اطلاعات بصورت منظم میان خودشان و با مجمع ادامه دهند.

4. هماهنگ سازی فنی و ملی

73. WGIG متذکر شد که هماهنگ سازی بین المللی نیازمند افزایش هماهنگ سازی بین المللی در سطح ملی می باشد. راهبری اینترنت جهانی تنها زمانی می تواند قابل اجرا باشد که با سیاست های منطقه ای، زیر منطقه ای و سطح ملی ارتباط داشته باشد. لذا WGIG پیشنهاد می کند:

(a)که یک راهکای چندعضوی بوده که بایستی پیاده‌سازی و اجرا شده و هرچه در تمام مناطق به نظارت بر اینترنت پرداخته و کاملاً در سطوح زیر منطقه‌ای و منطقه‌ای مورد حمایت واقع شود.

(b) هماهنگی لازم در میان همه اعضا در سطح ملی بایستی صورت گرفته و نیز درکمیته نظارت بر راهبری ملی اینترنت چندعضوی و یا بدنه ای مشابه بایستی ایجاد گردد.

پیشنهادات برای رسیدگی به مسائل مربوط به اینترنت

74. WGIG پذیرفت که دو شرط لازم برای بالا بردن مشروعیت فرآیندهای راهبری اینترنت وجود دارد:

 مشارکت موثر و با معنی همه اعضا بویژه از کشورهای در حال توسعه.

 ایجاد ظرفیت کافی در کشورهای در حال توسعه، برحسب دانش،نیروی انسانی، منابع مالی و فنی.

75. WGIG تعدادی از پیشنهادات برگرفته از مسائل مقدماتی که در بخش III در بالا مطرح شد را مورد بررسی قرار داد. برخی از این پیشنهادات به مکانیزم‌های مختلف راهبری اینترنت پیشنهاد شده در بخش V.A در بالا پرداخته است. در حالیکه سایر موارد به هیچ یک از مؤسسات و نهاد‌های خاصی تخصیص داده نشده‌اند.

76. مدیریت root zone file و سیستم سرور ریشه سیستم نام دامنه(DNS)

 تعیین نظام سازمانی و مسئولیت ها و ارتباطات میان سازمان ها که نیاز به تضمین تداوم عملکرد امن و پایدار سیستم سرور ریشه DNS دارند.

 با توجه به اینکه سرورهای ریشه نمی تواند به خاطر محدودیت های پروتکل بیشتر از 13 تا افزایش پیدا کنند تحلیل و بررسی های لازم برای ارزیابی های مناسب باید انجام گیرد، این کار شامل ساختار بندی مجدد معماری برای دست یافتن به نیازهای کاربران تا حد ممکن می باشد.

 توضیح روشن از طبقه‌بندی موسسات مورد نیاز برای تضمین تدوام پایدار و عملکرد امن سیستم‌ سرور ریشه در طی و بعد از دورة ممکن اصلاح راهبری.

77. آدرس دهی IP

 تغییر و تحول به IPV6 باید سیاست های تخصیص آدرس های IP

78. هزینه های اتصالات داخلی

 دعوت از آژانس های بین المللی و انجمن کمک کننده تا مطالعاتشان را در این زمینه افزایش دهند، بویژه برای آزمودن راه حل های آلترناتیو از قبیل backbone های IP منطقه ای و ایجاد نقاط دسترسی منطقه ای و محلی

 درخواست از گروه ها برای بررسی مسائل راهبری اینترنت به استناد از اعلامیه اصول WSIS برای مثال چندجانبه بودن، شفافیت و دموکراتیک بودن و داشتن توانایی بررسی راهبری اینترنت بصورت هماهنگ بر اساس یک راهکار چندعضوی

 دعوت از سازمان های بین المللی مربوط، برای ارائه گزارش در رابطه با این موضوعات به هر مجمع، بدنه یا مکانیزم هایی که WSIS برای مسائل مربوط به راهبری اینترنت و هماهنگ سازی جهانی ایجاد خواهد نمود.

 ترغیب برنامه های کمک کننده و دیگر مکانیزم های مالی توسعه ای برای توجه به نیاز برای تامین سرمایه برای نهادهایی که اتصال، نقاط تبادل اینترنت (IXPs) و محتوای محلی برای کشورهای در حال توسعه را پیش می برند.

 توسعه بر اساس توافقنامه های فعلی، ترغیب بخش های علاقمند برای ادامه و افزایش فعالیت در سازمان های بین المللی مربوط در زمینه مسائل اتصال بین المللی اینترنت.

79. ثبات اینترنت، امنیت و جرائم مجازی

 تلاش های همه اعضا باید برای ایجاد ترتیب ها و روال هایی میان آژانس های اجرای قانون ملی سازگار با حفظ حریم خصوصی، اطلاعات شخصی و دیگر حقوق بشر صورت گیرد.

 دولت‌ها با همکاری همه اعضا بایستی به کاوش و توسعه راهکارها و مکانیزم‌هایی بپردازند که شامل قراردادها و همکاریهائی می باشد که اجازه می دهد تحقیقات جنائی موثر و پیگیری کامل جرائم مرتکب شده در سپهر اطلاعاتی و بر ضد شبکه ها و منابع تکنولوژیکی انجام گیرد و مشکلات فرامرزی اختیارات قانونی، صرف نظر از محل ارتکاب جرم و/یا موقعیت ابزار تکنولوژیکی استفاده شده، با توجه به حاکمیت ملی، مورد بررسی قرار گیرند.

80. Spam

 نیاز به هماهنگی جهانی میان همه اعضا برای توسعه سیاست ها و راهکارهای فنی برای مبارزه با spam وجود دارد.

 WSIS باید نیاز به فعالیت در مقابل spam را تایید نماید و شامل اصول مشترک فعالیت مربوط به همکاری در این زمینه باشد. WSIS باید نیاز به ایجاد آنتی spam ها را نه تنها برای قانون گذاری و اجرای فرامرزی بلکه در زمینه های خود قانونگذاری صنعت، راه حل های فنی، مشارکت میان دولت ها و جامعه اینترنتی، بالابردن آگاهی و آموزش کاربران نیز تایید نماید. توجه ویژه باید به محدودیت های پهن باند و برقراری ارتباط در کشورهای در حال توسعه معطوف گردد. یک بیانیه مشترک می تواند در WSIS پذیرفته شود و به اسناد نهایی اجلاس ضمیمه گردد.

81. آزادی بیان

 تضمین اینکه همه معیارهای اتخاذ شده در رابطه با اینترنت، بویژه در زمینه امنیت یا مبارزه با جرائم منجر به تجاوز از اصول حقوق بشر نمی گردند.

82. مشارکت پر معنی در توسعه سیاست جهانی

 سازمان های بین المللی شامل سازمان های بین دولتی مربوط باید تضمین نمایند که همه اعضا بویژه از کشورهای در حال توسعه موقعیت مشارکت در تعیین تصمیمات سیاسی که بر آنها تاثیر می گذارند را دارند. و چنین مشارکتی را ارتقاء می دهد و از آن حمایت می کنند.

 تلاش های ویژه باید برای رسیدگی به کمبود سرمایه های اعضای مختلف از کشورهای در حال توسعه که مانع از مشارکت فعال و پایدار آنها در فرآیند های راهبری اینترنت بین المللی باید صورت گیرد.

83. حفاظت از داده و حریم خصوصی

 تشویق کشورهایی که فاقد قوانین مربوط به حریم خصوصی و حفاظت از اطلاعات شخصی می باشند برای ایجاد چارچوب های قوانین و مقررات با مشارکت همه اعضا برای حفاظت از شهروندان در مقابل سوء استفاده از اطلاعات شخصی بویژه کشورهایی که هیچ عرف قانونی در این زمینه ندارند.

 مجموعه گسترده ای از مسائل مربوط به حریم خصوصی که در گزارش پیش زمینه مطرح شد، باید در یک محیط چندعضوی برای بررسی، مورد بحث قرار گیرد

 روش های کنترل پایگاه داده های WHOIS باید برای پاسخگو بودن به قوانین کاربردی حریم خصوصی موجود در کشورهایی که قوانین ثبت شده را نگهداری می کنند و کشورهایی که آنها را ثبت می کنند مورد بازنگری قرار گیرد.

 نیاز های مربوط به حریم خصوصی و سیاست های سیستم های احراز هویت الکترونیکی باید در یک مجموعه چندعضوی تعیین شوند; تلاش ها باید در راستای ارائه طرح های پیشنهادی فنی باز برای اهراز هویت الکترونیکی که با چنین نیازهایی روبرو می باشد انجام پذیرد.
84. حقوق مصرف کننده

 تلاش ها باید در راستای ارائه حقوق حمایت از مصرف کننده و اجرای کامل و تقریبا کاربرد پذیری مکانیزم ها و حمایت از مصرف کننده در طی خرید online کالاهای دیجیتالی و فیزیکی و سرویس های online، بویژه در معاملات فرامرزی انجام گیرد.

 تلاش ها باید در راستای تعیین استانداردهای جهانی حقوق مصرف کننده، قابل اجرا در استفاده یا خرید از سرویس های online و کالاهای دیجیتالی انجام پذیرد.

این تلاش ها باید توسط همه اعضا پذیرفته شوند و حقوق محلی قابل اجرا، قوانین حمایت از مصرف کننده، IPR و دیگر موضوعات مربوطه را مورد توجه قرار دهد.

 فرآیند در حال پیشرفت ارزیابی چندعضوی برای تکنولوژی های توسعه یافته اخیر که ممکن است بر حقوق مصرف کنندگان تاثیر گذارد با ایجاد شود.

85. چندزبانگی

(a) نام های دامنه:

 تضمین توسعه فراگیر و از پایین به بالای سیاست شفاف برای ایجاد نام های دامنه چندزبانه.

 تقویت مشارکت و هماهنگی همه دولت ها و اعضا در فرایند حاکمیت. این مسئله نیازمند جلو بردن توسعه و پیاده سازی راه حل های نام دامنه چند زبانه، شامل آدرس های ایمیل چند زبانه و جستجوی کلمه کلیدی می باشد.

 تقویت همکاری میان IETF و دفاتر ثبت IDN، بنابراین ایجاد یک محیط بین المللی بی خطر برای توسعه بیشتر استانداردهای فنی و طرح کاری برای گسترش جهانی
(b) محتوا:

 بیشترین تلاش باید بر روی گسترش ابزارهای توسعه محتوا برای تسهیل ایجاد محتوای چند زبانه انجام گیرد.

 دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی به توسعه و ایجاد محتوا بیشتر به زبان های محلی که باید در اینرتنت قرار گیرند ترغیب شوند.
به نقل از دبیر خانه کمیسیون ملی WSIS ایران

ترجمه: علیرضا عبادتی - شاید نانسی ساووی به اندازه شوهرش، تام، عاشق سینه چاک تکنولوژی نباشد و حتی وقتی تام از فناوری های روز، نرم افزارها و سخت افزارها یا کیلو بایت و مگابایت و چیزهایی از این قبیل صحبت می کند، نانسی از همه آنها سر در نیاورد. اما خودش می گوید:« شاید از همه آنها سر در نیاورم اما کودن که نیستم.»

این روزها زندگی نانسی پر شده است از مهمات! و تجهیزات عصر دیجیتال، مثل: کامپیوتر خانگی، اینترنت با سرعت بالا، سل فون، دوربین دیجیتالی و دی وی دی پلیر. با وجودی که تحصیلاتش در رشته کامپیوتر نبوده ولی وقتی صحبت از« خانه های دیجیتالی» به میان آمد در پیوستن به طرح خانه های دیجیتالی تردید نکرد. بخشی از شهر بوستون در ایالات متحده متشکل از ۲۰ خانوار در این طرح شرکت کرده اند و قصد دارند لوازم خانگی شبکه شده از طریق اینترنت و نسل جدید لوازم خانگی از جمله اجاق، یخچال و سایر وسایلی را امتحان کنند که امکان کنترل آنها از راه دور و به وسیله تلفن همراه یا کامپیوتر همراه ممکن شده است.

خانم ساووی که یک معلم سرخانه است و سه دختر به سن ۱۱۱۳،و ۲۰ سال دارد، می گوید:« این درست همان فناوری است که یک مادر کارمند به آن شدیداً نیاز دارد و من به محض تحققش،از آن استقبال خواهم کرد.»

با وجود آن که سرمایه گذاری در دنیای فناوری در دهه گذشته همچون حباب رو به افزایش گذاشت، ولی با فروپاشی دات کام ها به سرنوشت حباب دچار شد، اما با یک استثنا با دنیای فناوری دیجیتال،همچنان در فرم های نوین هنر و ارتباطات، نوید بخش باقی مانده است. مصرف کنندگان نه تنها به آن پشت نکرده اند بلکه روز به روز به انواعی از گجت ها(gadgets) و خدمات جدید در حوزه فناوری روی می آورند تا جایی که دوربین های دیجیتالی، وسایل پخش موسیقی( مثل ام پی تری پلیر) تلویزیون های دیجیتالی با وضوح بسیار بالا، سل فون ها، پیام آنی، ای میل، خرید اینترنتی و اینترنت با سرعت بالا( برادبند) به ابزارها و خدمات روزمره تبدیل شده اند. به قول«نیکولاس دوناتیلو» مدیر عامل شرکت «اودیسه»- یک شرکت تحقیقات در امور بازار در شهر سان فرانسیسکو-«سیر آن» گام به گام و صعودی است. از سال ۱۹۹۹ و سقوط سهام شرکت های مشغول در حوزه تکنولوژی به جای آن که تعداد خانه هایی که مجهز به کامپیوتر خانگی هستند کم شود رو به افزایش گذاشته و از ۵۰ درصد در سال ۱۹۹۹ به ۶۴ درصد در سال ۲۰۰۳ رسیده است. به همین ترتیب میزان اتصال به اینترنت از ۳۳ درصد( در منازل) به ۵۹ درصد ارتقا یافته است. در سال ۹۹ فقط ۳ درصد مردم آمریکا دوربین دیجیتال داشتند که اکنون به ۱۷ درصد افزایش یافته است. تا دوسال پیش، میزان فروش دوربین های معمولی که با فیلم کار می کنند دو برابر دوربین های دیجیتالی بود اما امسال فروش دوربین های دیجیتالی پیشی خواهد گرفت.

در شش ماهه اول سال ۲۰۰۳ اجاره دی وی دی از فیلم های وی اچ اس سبقت گرفت.

پیشرفت دنیای دیجیتال، چالشی بزرگ برای بسیاری از کمپانی های معتبر جهانی است. صنعت موسیقی در تقلاست جلوی تکثیر موسیقی ها و رد و بدل شدن آن را از طریق اینترنت بگیرد. ماه پیش شرکت کداک مجبور شد ۶ هزار نفر از پرسنل خود را فقط به دلیل کاهش فروش فیلم های عکاسی باز خرید کند.

هر روز میزان نفوذ دنیای دیجیتالی به حوزه های گوناگون از جمله علم، هنر و آموزش افزوده می شود. چون ابزارهای دیجیتالی نحوه کار کردن با کلمات، ارقام، تصاویر و اصوات را دگرگون کرده اند. همه اشکال و فرم های کلمات، ارقام، تصاویر و اصوات قابل تبدیل به زبان صفر و یک کامپیوتر و قابل جابه جایی از طریق سیم های تلفن و فیبر نوری است. تبدیل این اشکال به زبان کامپیوتر و انتقال آن به کمک نرم افزارهای بسیار پیچیده، بسیار آسان و سریع شده است.

هالیوود نیز به جنگ محدودیت ها در دنیای دیجیتال رفته است. این روزها جلوه های ویژه بدون کامپیوترهای عظیم غیرقابل تصورند.

«مایکل سنچری» رئیس گروه هنر مؤسسه پلی تکنیک رنسلائر می گوید:« همه هنرهای خلاق، دیجیتالی شده اند، تا جایی که حتی در آموزش هنرها نیز باید تجدیدنظر کرد. اکنون دیگر خلق آثار هنری به شیوه گذشته انجام نمی شود. ذهن ها و افکار خلاق به سمتی هدایت می شوند که از عهده خلق آثار چند رسانه ای و یکپارچه برآیند.

اوج سرمایه گذاری در دنیای فناوری در سال ۲۰۰۰ بود اما بعد از آن سیری نزولی را طی کرد. با وجود این در سال ۲۰۰۲ میزان سرمایه گذاری در این حوزه ۸۶۷ میلیارد دلار( دو برابر دهه گذشته) بود. حتی شرکت هایی که به کاهش هزینه روی آورده اند هنوز مطمئن هستند که دست و دل بازی در زمینه فناوری دیجیتال در نهایت موجب صرفه جویی می شود. جنرال موتورز بزرگ ترین خودرو ساز جهان سال گذشته، بودجه تکنولوژی اطلاعات خود را تا ۳ میلیارد دلار کاهش داد و سال آینده نیز کاهش خواهد یافت. در عوض همان سرمایه را صرف نرم افزارها و سیستم های کامپیوتری خواهد کرد تا امکان ارتباط اینترنتی میان مشتریان، تامین کنندگان و فروشندگان به بهترین شکل ممکن فراهم شود. «انتونی ایی اسکات» رئیس بخش فناوری خدمات اطلاعات جنرال موتورز می گوید:«برخلاف شرایط سخت اقتصادی، خدمات جنرال موتورز از طریق اینترنت بی چون و چرا و بی تردید ادامه خواهد یافت.»

به این ترتیب، استقبال و بهره گیری از فناوری در جامعه، تحت تاثیر روانشناسی سرمایه گذاران قرار نگرفته است.

گام بعدی دنیای دیجیتال فراتر از کامپیوترهای خانگی، ابزار اجرای موسیقی، دوربین های دیجیتالی یا تلویزیون های دیجیتالی با وضوح بسیار بالاست. در میان سازندگان کامپیوتر این بار هم کمپانی اپل (Apple) در تبدیل کامپیوتر به مغز کنترل کننده خانه های فردا پیشگام است. کامپیوترهای مکینتاش به فناوری ای مجهزند که به طور خودکار تنظیمات لازم را هنگام اتصال ابزارهای جدید انجام و به طور هوشمند آن ابزار را در شبکه قرار می دهد.

«تد ویت» از گیت وی نیز خبر از یک دگردیسی چشمگیر داده است که در آن میان کامپیوتر خانگی، تلویزیون دیجیتالی و دی وی دی پلیر یک شبکه ایجاد می شود. به تدریج این کمپانی به سمت شبکه کردن همه لوازم خانگی با یکدیگر از طریق کامپیوتر خانگی پیش می رود.

هولت پکارد که حرف اول را در چاپگرها می زند چند سالی است که به این نتیجه رسیده که دوربین های دیجیتالی جزو جدایی ناپذیر فناوری چاپ هستند. به همین خاطر از سال ۱۹۹۸ به ساخت دوربین های دیجیتالی پرداخت. «کریس مورگان» از هولت پکارد می گوید:«در اصل دوربین دیجیتال، یک کامپیوتر است که به لنز مجهز شده است. به همین خاطر هولت پکارد در محصولات مربوط به کامپیوتر خانگی تمرکز خود را بر تصاویر دیجیتالی قرار داده است.»

تولید دوربین های دیجیتالی، پیشرفت خود را مدیون تراشه های کامپیوتری و تراشه های حافظه است. این در حالی است که ظرف هر ۱۸ ماه یک تحول جدی در دنیای دوربین های دیجیتالی رخ می دهد، به طوری که تصاویر، شارپ تر و قیمت دوربین ها ارزان تر می شود و همواره امکان چاپ و فرستادن از طریق اینترنت آسان تر و باکیفیت تر می شود. دوربین های دیجیتالی در ابتدا در واقع کامپیوترهایی بود که عکس می گرفت و همان پیچیدگی های کامپیوتر را داشت. اما به تدریج به دلیل شکایت مشتری ها از دشواری های آن، به تدریج نحوه استفاده از آن هم آسان تر شد.

در حال حاضر شبکه کردن لوازم خانگی و اتصال آنها به کامپیوتر و کنترل آنها از راه دور مخصوصاً به رسید تلفن همراه یا کامپیوتر همراه نیاز به تنظیمات پیچیده دارد و هنوز فقط کسانی می توانند از آن استفاده کنند که آشنایی نسبتاً زیادی با تنظیمات در کامپیوتر دارند. «تیم وودز» از شرکت «اینترنت هوم الاینس» - که روی دیجیتالی کردن لوازم خانگی کار می کند- می گوید:«باید فناوری های مخصوص شبکه شدن لوازم خانگی و دیجیتالی شدن استفاده از آنها از استانداردهای یکپارچه و ساده بهره بگیرد تا هم استفاده از آن آسان باشد و هم تنظیم و تعمیر آن ساده باشد. نوجوانان به راحتی خود را با همه پیچیدگی های آن وفق می دهند و به بهترین وجه از آن استفاده می کنند، اما نمی توان انتظار داشت مادران با آن همه مشغله، طرز کار لوازم خانگی خانه های فردا را بیاموزند».

نام پروژه ای که در بوستون آمریکا به اجرا درآمده Mealtime به معنی «وقت ناهار» است. کمپانی های عظیمی که در این پروژه شرکت کرده اند، عبارتند از: ویرل پول، آیس باکس، آی بی ام، هولت پکارد و سیرزروباک.این شرکت ها می خواهند به وسیله کامپیوتر تمام ابزارهای الکترونیکی را به هم گره بزنند. اما تا زمانی که همه خانه های ما به این فناوری مجهز شوند راه درازی در پیش است.

منبع: نیویورک تایمز،اوت ۲۰۰۳

شفیع شفیعی* - در دسامبر2003 در ژنو اجلاس جهانی سران برای جامعه اطلاعاتی (wsis) با حضور دبیر کل سازمان ملل تشکیل یافت در این اجلاس کوفی عنان اظهار داشت؛ «موضوع های مربوط به حاکمیت بر اینترنت بسیار زیاد و پیچیده است. اما علاقه مشترک همه جهانیان این است که امنیت اینترنت تضمین شود وقابل اعتماد باشد. برای حاکمیت بر اینترنت باید مدلهای مشارکتی و دربرگیرنده همه ایجاد شود .این محیط ارتباطی باید در دسترس مردم جهان و پاسخگوی نیازهای آنان باشد.برد وکشش کنونی آن بشدت ناعادلانه است واکثریت عظیم مردم جهان هنوز از آن بی بهره اند».

امروزه فن آوری اطلاعات به مدد فناوری ارتباطات فراگیرشده و جهان را دگرگون ساخته است. گسترش ارتباطات و تکنولوژی رایانه ای با همگرایی و وحدت این دو فرایند پرتکاپو و پویا شتابی مضاعف یافته و جامعه اطلاعاتی حاصل این همراهی است.

مهمترین تغییراتی که این فناوری در جهان بوجود آورده بوسیله مارشال مک لوهان در یک عبارت خلاصه شده است و آن تبدیل جهان به یک دهکده جهانی است. بدین معنا که مردم نقاط مختلف در کشورهای سراسر کره زمین به مثابه ساکنان یک دهکده امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی را دارند.

پیشرفت های حاصله در فن آوریهای ارتباطاتی و تکنولوژیهای مخابراتی در تقاطع خود یک فرایند کلان آفرید که از دل آن پدیده ای محیرالعقول بنام اینترنت بوجود آمد. ظهور اینترنت به عنوان یک ابزار جدید سریع و ارزان ارتباطی عرصه های مختلف زندگی بشر را دچار دگرگونی کرد و از بسیاری جهات معنا و مفهوم جدیدی به ابعاد آن بخشید. اینترنت با درنوردیدن فاصله های زمانی و مکانی جهان را برای همه به عرصه حضور تبدیل کرد.

با این مقدمه امروزه نقش اینترنت در زندگی اجتماعی و در عرصه های علمی و فنی انکار ناپذیر بوده و در برنامه ریزی های توسعه اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی جایگاه ویژه ای به فناوری اطلاعات و ارتباطات داده می شود ، استفاده از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و در راس آن اینترنت موجب کاهش فاصله طبقاتی شده و در فضای مجازی پایگاه اجتماعی جدید به کاربران اعطا می کند و حتی تفاوت های جنسیتی را نیز کاهش می دهد(مرتن و لازارسفلد). افزایش توانایی اعمال قدرت (تیم جردن) ، همگن سازی سلیقه ها ، نزدیکی خواست ها و انتظارات افراد (ژان کازنو)، افزایش مشارکت اجتماعی (ژان استوتزل) ، گذران اوقات فراغت و ورود مفاهیم جدید در زندگی روزمره (دانیل بل) ، امکان برقراری سریع ارتباط ، اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی (مک لوهان ) ،تبادل فرهنگی، دستیابی سریع به یافته های علمی جدید، کاهش هزینه های ارتباطی ،آزادی در تبادل اطلاعات ، افزایش میزان آگاهی عمومی و … از مزایای عمده و کارکردهای قابل توجه گسترش استفاده از ارتباطات اینترنتی بشمار میروند.

آمار و ارقام نشان می دهد که طی چند سال اخیر تعداد استفاده کنندگان از شبکه اینترنت در کشورهای مختلف کسترش فوق العاده ای یافته بطوریکه این رقم در سه سال اخیر در ترکیه به بیش از10 برابر یعنی حدود 5 میلیون نفر رسیده است. همین آمار نشان میدهد که ایران از نظر میزان بهره مندی از اینترنت در بین178 کشور جهان رتبه هشتادوهفتم را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزو کشورهای متوسط بشمار میرود.

بر این اساس به برخی از نتایج مطالعاتی که در ارتباط با جایگاه اینترنت در زندگی و گسترش آن در جامعه انجام گرفته اشاره می گردد:

- تحقیقی توسط سمیه کارگرنژاد (1383) در میان دانشجویان پزشکی ارومیه به روش پیمایشی انجام گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که 4/56درصد دانشجویان با اینترنت آشنایی ندارند و یا اصلاّ کار نمی کنند و حدود 4/54درصد را دختران شامل میشوند و 3/26درصد از دانشجویان دارای کامبیوتر شخصی هستند.

- تحقیق دیگر که توسط سازمان ملی جوانان انجام گرفته نشان می دهد که تعداد کاربران اینترنتی در ایران در سال 1381 حدود 2/3میلیون نفر می باشد که پیش بینی میشود این تعداد با توجه به افزایش نفوذ اینترنت در ایران به 15 میلیون نفر برسد. براساس نتایج این مطالعه بیش از 35درصد استفاده کنندگان از اینترنت را قشر جوان تشکیل میدهند و میانگین وقت صرف شده برای استفاده اینترنت 52 دقیقه در هفته بوده است.

- مطالعه ای دیگر توسط خانم تهمینه شاوردی پژوهشگر پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی با عنوان بررسی میزان و نحوه استفاده از اینترنت در میان دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران انجام گرفته است . بر اساس نتایج اولیه این بررسی به طور متوسط 200 کاربر به طور شبانه روزی در اتاق گفتگو حضور دارند اهداف این مطالعه آگاهی به ویژگیهای فردی - اجتماعی و خانوادگی کاربران اینترنت میزان و زمان استفاده کاربران اینترنت نحوه استفاده کاربران اینترنت و میزان وابستگی به اینترنت در میان کاربران می باشند که به روش پیمایشی با استفاده از برسشنامه صورت می گیرد و تعداد نمونه آن 240 نفر است .

- مطالعه ای دیگر در کشور ترکیه نشان می دهد که تعداد استفاده کنندگان از اینترنت در ترکیه طی دوره 2002-1999 میلادی از450 هزار نفر به 9/4 میلیون نفر افزایش یافته است و حدود 7درصد جمعیت ترکیه از اینترنت استفاده می کنند میزان رایانه های شخصی در دست مردم 45در هزار و بیشتر استفاده کنندگان را جوانان و 73 درصد را مردان تشکیل می دهند.

همانطور که ملاحظه گردید اینترنت امروزه می رود که جایگاه ویژه ای در ساختار زندگی خانواده ها پیدا کند و کامپیوتر بعنوان تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات همانند تلویزیون بعنوان یک وسیله اما با کارکردی متفاوت تر، متنوع تر و تخصصی تر وارد خانه شده و عرصه زندگی اجتماعی را دچار تغییر و تحول نموده و روابط اجتماعی جدیدی با ویژگیهای نوین در جامعه حاکم می سازد.

در کشور ما نیز در چند سال اخیر استفاده از اینترنت گسترش چشمگیری یافته و هم اکنون در بسیاری از خانواده ها، سازمانها و شرکتهای خصوصی در دسترس عمومی قرار گرفته و مورد استفاده قرار می گیرد. طی5-4 سال اخیر تعداد موسسات ارائه دهنده خدمات اینترنتی افزایش قابل توجهی داشته و به بیش از15 برابر رسیده است. کافی نت ها در نقاط مختلف شهر توسعه یافته و روز بروز توسعه می یابند و جوانان بخشی از نیازهای ارتباطی خود را از طریق کافی نت ها برآورده می کنند . در بسیاری از خانواده ها کامپیوتر مورد استفاده قرار می گیرد و بسیاری دیگر به جهت ضرورتی که بوجود آمده در صدد تهیه آن هستند.

با در نظر گرفتن اهمیت اینترنت و استفاده از آن در زندگی امروز و ورود آن به خانه ها و با توجه به نیازی که در عرصه زندگی اجتماعی بوجود آمده میزان آگاهی مردم از اینترنت وکارکردهای آن و همچنین نگرش ها و تمایلات و سوگیریها در مورد اینترنت بعنوان مسائل اساسی در جامعه شهری بشمار میروند که این سوگیریها و نگرشها با توجه به ویژگیهای فرهنگی حاکم بر جامعه ما، قابل تامل به نظر میرسد.

*دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی

ممکن است از فضای سایبر به عنوان نوعی آرمان شهر یاد کنند که در آن هر نوع درخواست ارتباطی امکان پذیر باشد. اما پرسش این است که چه کسی قرار است بر این آرمان شهر حکومت کند؟ ما کاربران اینترنت تصور می کنیم که با حرکتی موزون و آرام به درون این آرمان شهر وارد خواهیم شد تا به مقاصد خلاقانه مان صورت واقع ببخشیم. درست همانطور که به اینترنت وارد شدیم. اما دیگرانی هم هستند که این آرمان شهر را طراحی کرده اند. برای ورود به این آرمان شهر، دیگران نیز خود را آماده کرده اند.
کاربران فعلی برای هر ساعت استفاده از اینترنت مبلغ کمی پرداخت می کنند و از هر هزینه دیگر کاربری گله مندند و انتظار هم دارند برای هر کاربر، پهنای باند وسیع مورد نیاز فراهم باشد. از سوی دیگر، صنعت رسانه ای می تواند ترافیک ارسال و دریافت موجود را وارد اینترنت کند، ترافیکی باارزش ارسال و دریافتی بسیار بیشتر از پست الکترونیکی و مراجعه به سایت ها که پهنای باند زیادی را طلب می کند، کاربران فعلی تمایل دارند قیمت های معمولی را برای مراسلات بپردازند، در حالیکه صنعت رسانه ای هر چقدر لازم باشد پرداخت می کند و البته هزینه ها را نیز از طریق مصرف کنندگان جبران می کند.
از دیدگاه صرفا اقتصادی، انتظار می رود منافع صنعت رسانه ای، قوانین خود را در مسیر دستیابی به فضای سایبر حاکم کند، درست مانند مالک زمینی که با سرمایه گذاری خود انتظار دارد کسی که روی زمینش کار می کند مبلغ بیشتری بپردازد، حال چه صحبت از خرید طیف ماهواره ای باشد یا قانون گذاران لابی کنند. (جیب های بدون ته مسیر خود را پیدا می کنند). با این حال، ملاحظات اقتصادی، تعیین کننده ترین عامل وضع مقررات فضای سایبر نیستند، بلکه ممکن است جنبه های سیاسی مهم تر باشند. سلطه مداوم رسانه های جمعی بر نظام های توزیع اطلاعات، برای ایفای نقش همیشگی رسانه ها به عنوان هدایت گر افکار عمومی، ضروری است. این نقش، همان طور که دیده شد، ماموریتی خطیر در تداوم فرایند جهانی شدن و کنترل اجتماعی نخبگان به صورت عام است.
مرور تاریخ صنعت رادیو در دهه 1920 آمریکا آموزنده است: در دهه 20، جنگی در گرفت. رادیو در راه بود و همه می دانستند که رادیو کالایی همچون کفش نبود که بازار خوبی داشته باشد، می بایست برایش مقرراتی وضع کرد و سئوال اساسی این بود که چه کسی باید مسئولیت این کار را به عهده داشته باشد. گروه های ضعیف و مجزایی مانند کلیسا، اتحادیه های کارگری و برخی گروه های دانشجویی وجود داشتند که سعی می کردند برای تبدیل رادیو به یک پدیده منفعت عمومی، سازمان دهی کنند. اما کاملا ناکام ماندند و رادیو کاملا تجاری شد.ملل دیگر راه دیگری برگزیدند (برای مثال بی.بی.سی در انگلستان) اما همان گونه که ذکر شد، این بار نیز الگوی آمریکایی بود که غلبه یافت.
دو عامل پیش برنده قرینه در فرایند انحصاری کردن تجاری، یکی ضرورت اقتصادی (مبارزه برای ساکت کردن نمایندگان مستقل که قصد جلب توجه مخاطبان را دارند) و دیگری ضرورت سیاسی (حفظ کنترل بر افکار عمومی) هستند. سازوکار سلطه شامل مالکیت متمرکز زیرساخت ها بروکراسی های دریافت مجوز، حقوق مالکیت اطلاعات، قوانین هتک حرمت، ساختار های قیمت گذاری، ایجاد کمبود توزیع مصنوعی و قوانین سانسور می شود. این تاکتیک ها در تمام دوره حیات فناوری رسانه ای الکترونی که با رادیو شروع می شود، مورد استفاده قرار گرفته اند و این بهره برداری را می توان بخشی از فرایند تجاری کردن فضای سایبر دانست.درواقع، اولین علایم بهره برداری از این تکنیک های کاملا آشکار محور اصلی اینترنت آمریکایی خصوصی شده است: تثبیت مالکیت در تله کام و شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنتی شروع شده است. سازمان جهانی مالکیت اطلاعات (WIPO)، مقررات محدودکننده حق مولف جهانی را وضع می کند که آمریکا با آب و تاب، تنبیه های شدید کیفری را برای آن تعیین کرده است. تبلیغات ضداینترنتی جاری در سراسر جهان، ممنوعیت و محدودیت های محتوایی آن را بیشتر کرده است. در مواقعی که فعالیت های غارتگرانه سنتی امکان پذیر باشد، قیمت گذاری به طور فزاینده به «نیروهای بازار» سپرده می شود، رویه های هتک حرمت عجیب به وجود می آیند و با تلاش برای متمرکز کردن ثبت نام های سایت ها، حرکت در جهت دریافت مجوز شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنتی سریع می شود و همه اینها مراحل ابتدایی فرایند تجاری شدن هستند.
قانون اصلاحات تله کام آمریکا در سال 1996 را در نظر بگیرد، فرض بر این است که این قانون به «رقابت فزاینده» منتهی شود. ولی رقابت فزاینده به چه معنی است؟ مرحله گذری وجود دارد که در آن به این نتیجه می رسیم که «رقابت در حال وقوع است.» پس از این مرحله، رقابت به بازی اقتصاد آزاد تبدیل می شود، مخصوصا اگر فضای فعلی حذف نظارت دولت و اقتصاد آزاد و نبود اقدامات ضدانحصاری پابرجا باشد. راه بازگشتی وجود ندارد و تضمینی هم نیست که اگر رقابت از بین برود، نظارت مجدد دولت برقرار خواهد شد.تحکیم به صورت عمومی و افقی مجاز است. یک شرکت مخابراتی می تواند فضایش را توسعه دهد، بفروشد یا با شرکت های رسانه ای ادغام شود. قیمت ها و تعریف خدمات به وسیله «بازار» تعیین می شوند. این مسئله را باید در نظر داشت که قانون تله کام از طریق تلاش های تله کام و بزرگان رسانه ای و برای تفسیر مناسب «رقابت فزاینده» ارایه شد. همچنین باید توجه داشت که فرایند جهانی شدن سعی دارد الگوی رسانه های آمریکایی را تبلیغ کند.
همان گونه که صنعت رسانه ای به طور فزاینده عمودی ادغام می شود (و مالک زیرساخت های توزیع مانند ماهواره ها، کابل ها و امثال آن می شود) و شبکه دیجیتال به سمت اجرایی شدن سوق می یابد، صنعت رسانه ای به دنبال تلفیق و تملک تله کام بر می آید.
مسیر نهایی یک تک ابر صنعت رسانه ای _ مخابراتی، زیر نفوذ یک گروه شرکت های بزرگ ادغام شده عمودی، دنبال کردن نیروهای حیرت آور بین مجموعه شرکت های مشترک برای ادغام شدن است. درحقیقت نظارت بر فضای سایبر حکم فرما خواهد شد. اما خبر زیر گویای این است که مطابق الگوی جهانی گرا، نظارت به وسیله و برای شرکت های بزرگ اعمال می شود: بروکسل (رویتر)- یکی از مقامات عالی رتبه مخابراتی اتحادیه اروپایی، خواستار تدوین منشور بین المللی کنترل اینترنت و سایر شبکه های الکترونی شد. وی گفت: نقش این منشور، تحمیل مقررات جزئی نیست مگر در مواقع خاص (صور غیراخلاقی کودکان و شبکه های تروریستی).
این مقام اتحادیه اروپایی افزود که این منشور توافقنامه های موجود و مورد مذاکره در سازمان جهانی تجارت و سازمان جهانی مالکیت های معنوی و اصول مورد توافق سایر طرف ها از قبیل گروه هفت کشور صنعتی را به رسمیت می شناسد.از دیدگاه اقتصادی، هدف اصلی انحصاری کردن، ایجاد بازار و فضای «هرچه تیغمان برید» است. بازاری که در آن کالاها بدون در نظر گرفتن کالاهای رقیب و با قیمت پایین تر، فقط بر این مبنا که «مصرف کنندگان انبوه برای این کالا چقدر می پردازند؟» تعیین قیمت می شوند و این الگوی بازاری است که امروزه وجود دارد. برای مثال، در سینما و ویدئوکلوپ ها که در آنها فیلم ها بر مبنای علاقه مصرف کنندگان و نه بر مبنای قیمت رقابت می کنند، حق مولف بنیان این شیوه عمل است و سازمان جهانی مالکیت های معنوی به سختی مشغول تهیه یک نسخه صنعتی از حق مولف برای فضای سایبر است.شرکت های بزرگ با یکدیگر رقابت خواهند کرد، ولی رقابت آنان در حوزه های کسب محتوا، یعنی ارایه موفق تولیدات، سطح پوشش و گسترش قلمرو بازارشان خواهد بود. این رقابت سرگرمی های تحریک کننده تری را برای مصرف کنندگان به دنبال دارد ولی به عنوان یک شهروند، خدمات کم ارزش تری به آنها ارایه می شود، زیرا حوزه و پیام سرگرمی های آنها (و اطلاعات) محدود و در قالب منافع شرکت های صنفی است.
قوانین سختگیرانه سازمان جهانی مالکیت های معنوی اصولا دلالت بر این دارد که هر مصرف کننده باید به ازای دریافت هر یا همه تولیدات رسانه ای، پول بپردازد، ضبط برنامه ها روی نوار یا سی دی یا ارسال آن به دیگری غیرقانونی است و سازوکاری (شامل نظارت و تدارک فنی وسایل ارتباط جمعی) برای اجرای موثر این قوانین وجود خواهد داشت.
مقررات مربوط به هتک حرمت، حق مولف و تصاویر غیراخلاقی با هم ترکیب شده و فرهنگ اینترنت را در نهایت غیرقابل قبول می سازند. برای مثال، تابلوی اعلانات به شکل باز وجود ندارد و نیاز است ماهیتا کارکنان حرفه ای، موارد رسیده را از فیلتر بگذرانند تا احتمال تعقیب قانونی را از بین ببرند، درست مانند ویراستاران، دارندگان فهرست، ناخواسته تبدیل به سانسورچی هایی می شوند تا صحت و سقم اظهارات فرستندگان مطلب را تعیین کنند. به نظر می رسد تقدیر این است که در جهان باز غیر اقتصادی امروز اینترنت مانند رادیو شهروند آمریکا یا رادیو و تلویزیون منافع عمومی در حاشیه قرار بگیرد و بدین ترتیب سلطه تجاری فضای سایبر و سلطه صنفی جامعه را کامل کند.
قدرت مالکیت انحصاری، در محیطی بدون دخالت دولت، تبدیل به قدرتی می شود که مقوله های خدمات را تعیین می کند و قیمت گذاری ها را مطابق با اهداف سیاسی یا اقتصادی مالکین انجام می دهد.توانایی توزیع تولیدات رسانه ای به میزان منطقی در سطح مخاطبان فراوان که هنوز جمع محسوب می شوند، تبدیل به توانایی تاسیس یک شرکت رسانه ای رقیب می شوند که همانند سرمایه گذاری های بزرگ، فقط هزینه تولید داشته باشد. این دقیقا همان وضعیتی است که کارتل های رسانه ای از آن پرهیز می کنند و جلوگیری از راه اندازی توزیع را همان کنترل توزیع می دانند که در مورد تلویزیون، پهنای باند کم به معنی مجوزهای پرهزینه است. در مورد فضای سایبر، کارتل می تواند کنترل سنتی توزیع را با تعیین خدمات و قیمت گذاری به گونه ای به دست آورد که توزیع رسانه ای به طور مصنوعی پرهزینه شود و فقط در مقیاس بزرگ با سرمایه گذاری بزرگ، به صرفه باشد.
در مورد شبکه های گروهی غیرتجاری صحبت از فهرست های کوچک با کمتر از یکهزار نفر است. فکر می کنید هزینه ارسال یک پیام به یک نفر در فضای سایبر چقدر است؟ من تصور می کنم که اگر تیغشان ببرد، به اندازه ارسال یک پیام از طریق نامه سفارشی است. ممکن است برای شما خیلی گران به نظر برسد ،ولی چه می توانید بکنید؟ در دنیای نیروهای بازار انحصاری همین است که هست. بروشور تبلیغاتی هنوز می تواند به این شعار ببالد که «پیامتان را بلافاصله، به هر کس، در هر کجای این جهان که باشد، ارسال کند. آن هم با نرخی نازل به اندازه قیمت یک تمبر پست شهری.»
با 25 سنت به ازای هر دریافت کننده خواهیم دید این پدیده فهرست پستی اینترنتی چه خواهد شد: برای یک فهرست پانصد نفری مبلغ 125 دلار مستقیم عاید شرکت مخابراتی می شود. می توان با عددها بازی کرد. صحبت از پرداخت توسط دریافت کننده کرد و یادآور شد که کاربران شرکتی برای شبکه سازی با هزینه قابل پرداخت تاکید دارند، ولی باید گفت که با وجود این، قیمت گذاری کنترل شده انحصاری، این قدرت را دارد که نهادها را از الگوهای کاربری اینترنتی خارج کند، زمان زیادی طول نخواهد کشید که به وضعیتی باز گردیم که گروه ها و ناشران کوچک به فکر روش های پرداخت هزینه ماهیانه مراسلات پستی خود باشند. صنعت شرکت های رسانه ای با ارسال پیام های فرد به فرد و همچنین توزیع تولیدات تجاری خود، پول زیادی به جیب می زنند، مطابق نتیجه ای که این شرکت ها از تحلیل کارآمدی هزینه- فایده خود می گیرند، تعیین خواهند کرد که آیا شبکه ای شدن شهروندان به صورت وسیع را ترویج کنند یا نه. اگر مایل نباشند، ترغیبی صورت نمی گیرد مگر به روش حاشیه ای که رادیو های شخصی(Radio HAM) عمل می کنند (رادیویی برای آنان که وقت و پول اضافی دارند و بیشتر درباره رادیوی شخصی گفت و گو می کنند). ممکن است تصور کنید که نوعی صنعت چت روم های تجاری یا گروه های گفت و گو به وجود خواهد آمد و منحصر به نوعی برنامه های رادیویی بحث و گفت و گوی آنلاین با عناوینی همچون «اپرا وینفری» ، «تد کوپل» و «لری کینگ» معروف خواهد شد که در آنها مهمانانی که به گونه تصادفی انتخاب شده اند، حضور خواهند داشت. بحث آنلاین نیز می تواند یکی از تولیدات جدید رسانه ای و جنبه اقتصادی توزیع آن، باب میل کارتل ها باشد.
دورنمای دموکراسی و فضای سایبر تیره است و به نظر می رسد همانند همه فناوری ها، فضای سایبر خودش بیشتر به یک مشکل تبدیل می شود تا یک راه حل، سعی من این خواهد بود پاسخ سئوال: «ما چه کاری از دستمان بر می آید؟ را بدهم، ولی ابتدا اجازه دهید مجدد سری بزنیم به موضوع اصلی این مجموعه یعنی دموکراسی الکترونی» .
• وسایل ارتباطی انحصاری
صنعت رسانه های جمعی نیز مانند اینترنت، شبکه جهانی وسایل ارتباطی است و دستیابی به اطلاعات بی پایان را امکان پذیر می کند. هرچند، در ورای این تشابهات، این دو تفاوت های بسیاری نیز دارند.
مبادلات اینترنتی، غیراقتصادی است ولی رسانه های جمعی به طور فزاینده ای تجاری هستند. در اینترنت هر کسی می تواند انتشار دهد در حالی که نشر از طریق رسانه های جمعی در کنترل مالکین آنهاست. طیف وسیعی از تفکرات عمومی در اینترنت یافت می شود، اما بحث و گفت و گو در رسانه های جمعی محدود و به طور حساب شده ای انعکاس جهان بینی مالکین آنهاست. در رسانه های جمعی به غیر از مشارکت های داوطلبانه، «مالکین محتوا» و «تولیدکنندگان محتوا» وجود دارند. به جای فهرست پستی رایگان، لینک های وب و کارگزاران داوطلب ارسال در اینترنت، توزیع کنندگان محتوا شامل شبکه های پخش، اپراتورهای کابلی، اپراتورهای ماهواره ای، سینماهای زنجیره ای و ویدئوکلوپ ها و به جای مجموعه مخاطبان مشارکت کننده یا شبکه وندها، مصرف کنندگان رسانه های جمعی وجود دارند.
در هر دو شبکه، محتوای اطلاعات، نشان دهنده منافع و علایق مالکین آنهاست. این موضوع در اینترنت به معنی این است که محتوا به وسعت جامعه است، اما در رسانه های جمعی، دیدگاه باریکی از محتوا نشان دهنده این حقیقت است که مالکیت رسانه های جمعی در بعد جهانی به صورت روز افزون به سوی متمرکز شدن در یک باند بزرگ از شرکت های در هم ادغام شده، پیش می رود.
رسانه های جمعی در خدمت گفتمان، آموزش و دموکراسی مشارکتی نیستند و در عوض به گونه ای طراحی می شوند که تولیدات مورد نظر شرکت ها را به «مصرف کنندگان» برسانند و از پس افکار عمومی برآیند.صنایع رسانه ای و مخابراتی آمریکا مدت هاست خصوصی شده اند، با این حال، شکل شرکتی شده رسانه های جمعی به طور کلی در ایالات متحده ظهور یافته است. عمدتا این مدل آمریکایی است که در حال تبدیل شدن به یک ارزش جهانی است، بخشی به دلیل اینکه آمریکا یک روش اقتصاد خرد را ارایه کرده که در حال تبدیل شدن به شرایط جهانی است (اقتصاد تحت تاثیر شرکت) و بخشی نیز به این دلیل که آمریکا به طور موثر سیاست های حمایت از شرکت های خود را در مجامع بین المللی ترویج می کند.
نظام های رادیو تلویزیونی دولتی به سرعت در فرایند جهانی شدن، خصوصی می شوند و گردانندگان رسانه های شرکتی با جیب های بدون ته خود، آنها را به چنگ می آورند و بدین ترتیب، الگوی رسانه های آمریکایی را در جهان تبلیغ می کنند، هر چند این گردانندگان آمریکایی خود تنها خریداران بازار نباشند. الگوی آمریکایی الگویی انحصاری است: درست مانند گروه هفت خواهران که بر بازار جهانی نفت تسلط دارند، بر صنعت رسانه ها نیز دسته ای از سرکردگان مسلطند. نشریه نیشن، در سوم ژوئن 1996 نقشه راه صنعت اخبار و سرگرمی آمریکا را بسیار خوب ارایه داد و هژمونی مشترک جنرال الکتریک، تایم _ وارنر، دیزنی کپ سیتیز، و وستینگهاوس را به تصویر کشید. این سرکردگان به صورت عمومی ادغام شده اند، یعنی نه تنها دارای محتوا و وسایل تولیدند، بلکه نظام های توزیع ایستگا های پخش رادیو و تلویزیونی، ماهواره ها، سیستم کابلی و سینماهای زنجیره ای را نیز در اختیار دارند. ممکن است در وهله اول تایم وارنر و دیزنی را شرکت های رسانه ای بدانیم اما برای جنرال الکتریک و ویستینگهاوس، رسانه ها جنبه فرعی دارند.
آنها در هر زمینه ای فعال هستند، از نیروگاه های هسته ای گرفته تا هواپیماهای جنگی، بیمه و وسایل پزشکی. سیاست های رادیو تلویزیونی آنها نه تنها انگیزه سودهای شرکت های رسانه ای خود، بلکه به همان اندازه منافع کلی مجموعه های تحت مالکیت خود را نیز منعکس می کنند. برای مثال به نظر نمی رسد ان.بی.سی (NBC) دخالتی در جریانات پشت پرده مربوط به مسایل ایمنی راکتورهای هسته ای جنرال الکتریک یا فساد موجود در قراردادهای جنرال الکتریک با دولت آمریکا، داشته باشند. وقتی سخن از مالکیت رسانه های جمعی و تاثیر بیشتر آگهی دهندگان شرکت ها به میان می آید، تعجبی نخواهد داشت که محتوای رسانه های جمعی، نه فقط اخبار بلکه برنامه های سرگرم کننده نیز انعکاس دهنده یک دیدگاه جهانی دوستدار منافع شرکتی به طور عام است. با ظهور جهانی شدن، این چهار مجموعه به همراه روپنت مرداک و دیگران، برای خرید وسایل تولید و توزیع در مقیاس جهانی، با هم به رقابت می پردازند. روند آشکار پس از مرحله تعدیل نیرو به سوی صنعت رسانه های جمعی جهانی زیر سلطه دسته ای از شرکت های فراملی است.
جهانی شدن صنعت رسانه ای به معنی تسلط شرکتی جریان های جهانی اطلاعات و مدیریت متمرکز افکار عمومی جهانی است. در حالیکه رویه اینترنت بر امکان بالقوه فضای سایبر برای اتصال شهروندان به یکدیگر به صورت مشارکتی استوار است. صنعت رسانه ای جمعی زیرسلطه شرکت ها، فضای سایبر را به مثابه یک نظام توزیع تولیدات و وسیله ای برای کنترل افکار می انگارد. ارزیابی کاربرد فضای سایبر نیازمند بررسی محیط سیاسی شکل گیری فضای سایبر و نگاهی دقیق تر به موضوع دموکراسی است.

مترجمان: دکتر نادر صادقى لواسانى نیا، حنانه زینلى - امروزه بحث داغى در بین روانشناسان درگرفته و شور و شوق بسیار براى اینترنت، برخى افراد را کمى هیجان زده کرده است، برخى افراد زمان زیادى را با آن مى گذرانند. آیا این شکل دیگرى از اعتیاد است که روح انسان را مورد تاخت و تاز قرار داده است؟

روانشناسان هنوز مطمئن نیستند که این پدیده را چگونه نامگذارى کنند؟ برخى به آن برچسب «اختلال اعتیاد به اینترنت» مى زنند، اما افراد زیادى بسیار زودتر از زمانى که اینترنت وارد زندگى آنها شود، به کامپیوترهاى خودشان معتاد بوده اند. برخى دیگر به شدت به کامپیوترهایشان وابسته هستند و هیچ تمایلى به اینترنت ندارند. شاید ما باید این پدیده را «اعتیاد به کامپیوتر»بنامیم. همچنین نباید اعتیاد پیش پا افتاده و اغلب پذیرفته شده اى را که برخى افراد به بازیهاى ویدیویى دارند، فراموش کنیم. بازیهاى تصویرى نیز کامپیوترند یا کامپیوترهایى هستند که نیازمند به پشتکار بسیار زیاد دارند اما با این حال کامپیوتر هستند. در مورد تلفن نیز همین طور است، مردم به تلفن هم معتاد مى شوند و این امر فقط مربوط به کشورهاى غربى نیست. درست مثل کامپیوترها، تلفن ها نیز به لحاظ تکنولوژیکى از ارتباطات گسترش یافته اند و شاید بتوان آنها را در مقوله ارتباطات کامپیوترمحور طبقه بندى کرد (که با عنوان cmc شناخته مى شوند) و محققان آن را به فعالیتهاى اینترنتى ترجمه کرده اند. در آینده اى نه چندان دور، کامپیوتر، تلفن و تکنولوژى تصویرى ممکن است همگى با هم ترکیب شده و شاید به شدت اعتیادآور شوند.

شاید، در یک سطح گسترده، پذیرفتنى است که در مورد «اعتیاد به فضاى مجازى»۵ گفت وگو کرد. برخى از اعتیادهاى فضاى مجازى، بازى و رقابت محورند، برخى دیگر احتیاجات اجتماعى را برآورده مى کنند و برخى فقط از اعتیاد به کار ناشى مى شوند. پس این تفاوتها ممکن است ظاهرى باشد.

نه افراد زیادى در مورد اعتیاد به بازى و کار، مشتهاى خود را در هوا گره کرده اند و نه روزنامه هاى زیادى نیز در مورد این مقولات مقاله نوشته اند. این موضوعات از مد افتاده اند. اینکه رسانه ها توجه خود را به سمت اعتیادهاى اینترنتى و فضاى مجازى برگردانده اند منعکس کننده موضوع داغ و جدیدى به نام اینترنت است. این امر همچنین اضطراب مردمى را نشان مى دهد که واقعاً نمى دانند اینترنت چیست، هرچند همه درباره این موضوع حرف مى زنند.

با وجود این برخى افراد مسلماً با اعتیاد به کامپیوترها و فضاى مجازى به خودشان آسیب مى رسانند. گاهى به خاطر اعتیاد به این فضاها افراد شغل خودشان را از دست داده و یا از مدرسه به دلیل نمرات بد اخراج مى شوند و یا به این دلیل که نمى توانند در مقابل وقف کردن تمام وقت خود به فضاهاى مجازى مقاومت کنند، از همسرانشان جدا مى شوند. در این صورت آنها به لحاظ بیمارى شناسى، معتاد محسوب مى شوند و همانند تمام اعتیادها، مشکل این است که کجا باید خطى میان شور و شوق «طبیعى» و اشتغال فکرى «نابهنجار» کشید؟

«اعتیادها» را مى توان به صورت خیلى سطحى «سالم»، «ناسالم» و یا ترکیبى از هر دو تعریف کرد. اگر شما شیفته یک سرگرمى شده اید و احساس مى کنید وقف آن هستید و مى خواهید تا زمانى که امکان دارد به آن بپردازید این مى تواند راهى براى یادگیرى، خلاقیت و یا ابراز وجود باشد. حتى در برخى اعتیادهاى ناسالم شما مى توانید این ویژگى هاى مثبت را پیدا کنید، اما در اعتیادهاى واقعاً بیمارگونه، درجات استفاده به سمت بالا مى روند، معایب بر مزایا مى چربند و منجر به اختلال جدى در توانایى هاى فرد در زندگى «واقعى» مى شوند. تقریباً هر چیزى مى تواند هدف اعتیاد بیمارگون باشد، مثل موادمخدر، تمرین ورزشى، قماربازى، رابطه جنسى، ولخرجى، کار و غیره. با نگاهى به این مشکلات از یک چشم انداز بالینى متوجه مى شویم که معمولاً این اعتیادهاى بیمارگو ریشه در زندگى گذشته فرد دارند که مى توان آنها را از تضادها و محرومیت هاى معنادارى در زندگى فرد پیدا کرد. آنها ممکن است تلاشى براى کنترل افسردگى و اضطراب و شاید منعکس کننده ناامنى هاى عمیق و احساسى از تهى بودن درونى باشند.

تاکنون، تشخیص روانپزشکى رسمى در مورد اعتیاد به «اینترنت» و یا «کامپیوتر» وجود نداشته است. آخرین ویراست (چهارمین) از راهنماى تشخیصى و آمارى اختلال هاى روانى (که همچنین با عنوان DSM - IV شناخته مى شود) که استانداردهایى براى طبقه بندى انواع بیماریهاى روانى ارائه مى کنند، هیچ طبقه بندى را براى اعتیاد به اینترنت معرفى نکرده است.

باید منتظر ماند که آیا این شکل از اعتیاد روزى در این راهنما گنجانده خواهد شد یا خیر. همانند بسیارى از تشخیص هاى رسمى، براى «اختلال اعتیاد به اینترنت» و یا هر تشخیص پیشنهادى دیگر، باید تا بیشتر شدن تحقیقات گسترده دیگر صبر کرد و دو حوزه اساسى را در نظر گرفت. اول اینکه آیا مجموعه اى تشخیصى از نشانه هاى بادوام و قابل اطمینان وجود دارد که این اختلال را تشکیل مى دهد؟ دوم، آیا تشخیص با هر چیز دیگر از قبیل عوامل مشابه در گذشته فرد، شخصیت و ویژگى پیش آگهى افرادى که مورد تشخیص قرار مى گیرند در رابطه است؟ اگر جواب منفى بود، جار و جنجال براى چیست؟ این تنها یک برچسب بدون اعتبار خارجى است.

تا اینجا، محققان فقط توانسته اند بر حوزه اول متمرکز شوند و سعى کنند تا مجموعه اى از نشانه هایى را مشخص کنند که اعتیاد کامپیوترى و یا اینترنتى را تشکیل مى دهند.

خانم کیمرلى، اس . یونگ روانشناس در مرکز اعتیاد روى خط، افرادى را به عنوان وابسته به اینترنت طبقه بندى مى کند که طى سال گذشته تعداد چهار یا بیشتر موارد زیر را داشته باشند. البته ، وى به طور خاص بر روى اعتیاد به اینترنت و نه بر طبقه گسترده ترى از اعتیاد به کامپیوتر تمرکز کرده است:

آیا شما هنگامى که خارج از خط هستید به اینترنت و یا خدمات روى خط فکر کرده و اشتغال ذهنى دارید؟

آیا شما احساس مى کنید که احتیاج به گذراندن زمان بیشترى روى خط دارید تا همان میزان از رضایت را به دست آورید؟

آیا شما قادر نیستید استفاده روى خط خود را کنترل کنید؟

آیا شما به هنگام قطع و یا کم کردن استفاده روى خط خود احساس بدخلقى یا ناراحتى مى کنید؟

آیا شما بیشتر از زمانى که معمولاً قصد داشتید روى خط مى مانید؟

ایوان گولدبرگ بیشتر به عنوان شوخى مجموعه اى از نشانه هایى را معرفى کرده که وى آن را استفاده «بیمارگون از کامپیوتر» مى نامید. سایر روانشناسان درباره سایر نشانه هاى احتمالى اعتیاد به اینترنت و یا نشانه هایى که اندکى از معیارهاى یونگ و یامعیارهاى طنزگونه گولدبرگ را داشته باشد، هنوز بحث مى کنند.

این نشانه ها شامل موارد زیر هستند:

تغییرات شدید در سبک زندگى به منظور گذراندن زمان بیشترى در شبکه

کاهش کلى فعالیت هاى بدنى

بى توجهى به سلامت فردى در نتیجه فعالیت اینترنتى

اجتناب از فعالیت هاى مهم زندگى به منظور گذراندن زمان بیشترى در شبکه

کمبود خواب و یا تغییر الگوهاى خواب براى گذراندن زمان بیشترى در شبکه

کاهش معاشرت و در نتیجه از دست دادن دوستان

غفلت از خانواده و دوستان

به هیچ وجه نمى خواهند زمان زیادى را در خارج از شبکه بگذرانند

نیاز شدید به گذراندن زمان بیشترى با کامپیوتر

بى توجهى به مسؤولیتهاى شغلى و شخصى خانم لین روبرتز، در یک فهرست راهنما براى روانشناسى مجازى، به تشریح پیامدهاى احتمالى جسمانى ناشى از استفاده بسیار از اینترنت پرداخته است، اگرچه وى این واکنشها را با اعتیاد بیمارگون الزماً یکسان نمى داند.

یک پاسخ شرطى شده (افزایش ضربان قلب و فشارخون) هنگام اتصال مودم

یک «حالت دگرگون شده ازخودآگاهى» درطى مدتهاى طولانى از تعامل گروهى دوطرفه‎/ کوچک (تمرکز کامل و خیره شدن به صفحه نمایش، مشابه با حالت خلسه و یا مراقبه)

رؤیاهایى که درمتن طومارى شکل ظاهر مى شوند (مشابه با انجام بازیهاى متنى مثل مو)

زودرنجى بسیار شدید به هنگامى که فرد در فضاى مجازى غوطه ور است از سوى افراد بامسائل زندگى واقعى.

جان سولر در مقاله خود با عنوان «اعتیاد به بازى قلعه» که یک محیط گپ زنى‎/ مو گرافیکى است به معیارهایى اشاره مى کند که اغلب روانشناسان در تعریف همه اشکال اعتیاد استفاده مى کنند.

واضح است که تلاش براى تعریف اعتیاد به اینترنت و کامپیوتر از این الگوها مشتق شده است که شاید براى تمام انواع اعتیاد مشترک باشند. به عبارتى دیگر به الگوهایى اشاره مى کنند که شاید به علتهاى عمیق تر و جهانى اعتیاد مربوط باشند:

آیا شما به دلیل این رفتار از امور مهم زندگى خود غفلت مى کنند؟

آیا این رفتار باعث مختل شدن روابط شما یا ایجاد اختلال در روابط شما با نزدیکانتان شده است؟

آیا نزدیکان شما درمورد این رفتار شما ناراحت و یا دلخور شده اند؟

آیا هنگامى که دیگران از این رفتارانتقاد مى کنند، حالت دفاعى گرفته و یا رنجیده مى شوید؟

آیا شما درمورد آنچه که انجام مى دهید احساس گناه یا اضطراب مى کنید؟

آیا شما تاکنون متوجه شده اید که در حال پنهان کارى و یا «مخفى کردن» این رفتار هستید؟

آیا تاکنون سعى کرده اید عکس العمل خود را کاهش داده، اما قادر به انجام آن نشده اید؟

اگر با خودتان صادق هستید، آیا احساس مى کنید که یک نیاز پنهان دیگرى است که باعث انجام این رفتار مى شود؟

اگر شما تا اندازه اى از این سؤالها آشفته شده و یا ازپا درآمده اید قابل درک است. این دقیقاً معضلى است که پیش روى روانشناسان در فرایند تعریف و تأیید یک مقوله شناختى جدید قراردارد.

به شکلى ساده تر، برخى از کوششهاى فکاهى براى تعریف اعتیاد به اینترنت را درنظر بگیرد. در پایین، فهرستى از سازمان مرکزى معتادان گمنام به اینترنت ارائه شده است. اگرچه بیشتر قصد شوخى درکار بوده است به برخى مشابهت هاى برجسته، باید برخى موارد با معیارهاى تشخیصى جدى توجه کرد، حتى در یک شوخى نیز ریشه اى از حقیقت وجوددارد.

ده علامتى که نشان مى دهد شما معتاد به اینترنت هستید:

۱- شما ساعت ۳ صبح بیدار مى شوید تا به دستشویى بروید، مى ایستید و پست الکترونیک خود را در راه برگشتن به تختخواب بازرسى مى کنید.

۲- شما برروى بدن خود اینگونه خالکوبى مى کنید: «این هیکل با نرم افزار نت اسکیپ Netscape Navigator

۳- کودکان خود را با نام هاى Eudora، Mozilla یا Doctom صدا مى کنید.

۴- شما مودم خود را خاموش مى کنید ویک احساس وحشتناک از تهى بودن به شما دست مى دهد، انگار که شما از معشوق خود دور مى شوید.

۵ - شما نیمى از زمان مسافرت هوایى خود را درحالى مى گذرانیدکه کامپیوتر لب تاپ خود را روى زانو و فرزندتان را در قفسه بالاى سر گذاشته اید.

۶ - شما تصمیم مى گیرید که فقط به دلیل دسترسى رایگان به اینترنت براى یک یا دوسال بیشتر در دانشگاه بمانید.

۷- شما با مودم ۲۴۰۰ بایت در ثانیه مردم را تمسخر مى کنید.

۸ - شما درنامه هاى پستى خود هم از شکلکهاى خنده دار استفاده مى کنید.

۹ - آخرین رفیقى که شما داشتید یک TPEG بوده است.

۱۰ - سخت دیسک شما خراب شده است، شما دو ساعت است که به اینترنت وصل نشده اید. شروع به راه رفتن مى کنید. تلفن را برداشته و شماره دسترسى ISP خود را به صورت دستى مى گیرید. شما سعى مى کنید تا به شکل انسانى با مودم ارتباط برقرارکنید.

شما موفق شدید.

همچنین یک معضل شناخت شناسى کنجکاوى برانگیز موردتوجه محققانى است که اعتیادهاى فضاى مجازى را بررسى مى کنند. آیا خود آنها نیز معتادند؟ آیا اگر آنها نیز درواقع تاحدى با کامپیوترهایشان اشتغال ذهنى دارند، آیا این موضوع آنها را کمتر قادر مى سازد تا عینى باشند و بدین ترتیب نتایج کار آنها دقیق تر است؟ و یا مشغول شدن آنها با کامپیوتر به آنها نگرشهاى ارزشمندى درنتیجه تحقیق مشاهده اى مشارکتى مى دهد؟ به این سؤال نمى توان براحتى پاسخ داد.

نتیجه: هنگامى که زندگى واقعى شما از زندگى فضاى مجازى جدامى شود، این یک مشکل است. هنگامى که زندگى واقعى شما با زندگى فضاى مجازى شما ترکیب مى شود، خوب است.

هنگامى که مردم به اینترنت معتاد مى شوند و یا به شکلى بیمارگون در فضاى مجازى، هیجان خود را تخلیه مى کنند آنها از زندگى واقعى خود جداشده اند. فعالیت فضاى مجازى آنها خودش تبدیل به یک دنیا مى شود. آنها با افراد زندگى روزمره خود دراین باره گفت وگو نمى کنند. این یک جانشین انتخابى و یا گریز از زندگیشان است. فضاى مجازى اغلب یک بخش گسسته از ذهن خود آنهاست. به عبارت دیگر یک ناحیه مسدودشده درون روح آنها که تضادها و خیال پردازیها درآن تخلیه هیجانى مى شوند.

بازسازى این گسست یک بخش از تکنیکهاى کمک به افرادى است که معتاد به اینترنت هستند.

ازطرف دیگر، استفاده سالم از اینترنت به معنى تلفیق دنیاى روزمره و فضاى مجازى است. شما با دوستان و خانواده در «زندگى واقعى» خود درباره زندگى روى خط حرف مى زنید. شما هویت، علایق و مهارتهاى واقعى خود را به درون اجتماع روى خط مى آورید. شما به افرادى که روى خط مى شناسید تلفن زده و یا آنها را حضورى ملاقات مى کنید و ازطرف دیگر شما با افرادى که در دنیاى واقعى مى شناسید نیز ازطریق پست الکترونیک یا چت تماس برقرارمى کنید. اصل اساسى براى کمک به کسانى که به صورت اعتیادآورى در دنیاى مجازى گیر افتاده اند این است که آنها را به «دنیاى واقعى» بازگرداند و این امر همچنین یک ابزار قدرتمند براى مصاحبه با کسانى است که به سوءرفتار در فضاى مجازى معتادشده اند. (مثل پیشنهادهاى بى شرمانه Snerts). چگونه شما نوجوانى را که پشت گمنامى فضاى مجازى مخفى شده است مى خواهید معالجه کنید؟

۱- او را با نام واقعى اش صداکنید.

۲- علایق دنیاى واقعى وى را کشف کرده، دراین باره با او حرف بزنید و اگر تمام این موارد شکست خورد؛

۳ - با والدینش تماس بگیرید.

اکنون اجازه بدهید که من به قضیه اصلى برگردم، «هنگامى که این موضوع مشکل ساز است که زندگى شخصى فرد از زندگى مجازى او جداشود.» من فکرمى کنم زیبایى این قضیه دراین است که همچنین سناریوى تصویر آینه اى را نیز موردتوجه قرارمى دهد. برخى افراد به اینترنت تهمت مى زنند. آنها نمى خواهند هیچ کارى با آن داشته باشند. این نیز شکلى از جدایى و ناتوانى در تلفیق اینترنت با زندگى واقعى است که آن نیز مشکل ساز است.

منبع:ایران

حمید شریف زاده¬_مهدی شهیدی - در حال حاضر همگام با فراگیر شدن اینترنت و رشد روز افزون کاربران در سراسر جهان، مباحث مرتبط با آن نیز مثل فیلترینگ و محدودســـــازی دسترســـــی بـــــه سایت‌هـــــا، به دغدغه بسیاری از حکومت‌ها و دولت‌ها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه )البته با رویکردهای مختلف( تبدیل شده است. امروزه سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات بسیاری در دنیا وجود دارند که برحسب ماموریت‌ها و حیطه کاری خود به دنبال محدودسازی دسترسی به اینترنت هستند; به عنوان مثال، شرکتی برای افزایش بهره‌وری کارمندانش، سایت‌های سرگرمی را بلوکه می‌کنــــــد یا کتابخانه‌ها و مــــــدارس بـــه منظور عدم دسترسی کودکان به مطالب غیراخلاقی، این گونه وب سایت‌ها را فیلتر می‌کنند.

پس از حوادث یازدهم سپتامبر 2001، پای دولت‌ها و حکومت‌های فراوانی به حیطه فیلترینگ باز شد و در این میان، نقش کشورهای اروپایی و به ویژه ایالات متحده، پر رنگ‌تر از سایرین بود. ایالات متحده به عنوان پیشروترین کشور دنیا هم در زمینه به کارگیری و توسعه تجهیزات اینترنت و هم در زمینه تولید محتوای اینترنتی، پس از حملات 11 سپتامبر، با چالش جدی در مواجهه با اینترنت رو به رو شد و دولت این کشور، قوانین محکمی را در ایــــــن مورد وضع کرد تا جایی که حامیان حریم شخصی و آزادی‌های مدنی به اعتراضات گسترده‌ای علیه دولت بوش دست زدند.

امریکا که با بیش از 200 میلیون کاربر اینترنتی، از این حیث در جهان رکورددار است، در تاریخ 24 اکتبر 2001، قانونی تحت عنوان Patriot Act را تصویب کرد که به موجب آن، کنترل و نظارت بر تبادل داده‌های online کاربــــــران، رنگ قانونی به خود می‌گرفت; این قانون که در قالب مبارزه با تروریسم به تصویب رسیده بود، موجی ازمخالفت‌ و اعتراض را هم در میان جمهوری خواهان و هم در بین دموکرات‌ها برانگیخت. پیاده‌سازی Patriot Act که به شدت از سوی دادستانی امریکا دنبای می‌شود، در نوامبر 2003 با اعطای اختیارات بیشتر به پلیس امریکا ،(FBI) از این نیرو خواست تا کلیـــــــه اطلاعات مربوط به کاربران اینترنتی را، حتی بـــــــرای تحقیقات غیررسمی، جمع‌آوری کند. از سوی دیگر، برخی ایالت‌های امریکا مثل پنسیلوانیا قوانین مخصوص به خود را برای فیلتر کردن محتوای اینترنتی دارند.

علاوه بـــــــر این، در سال2000 نیز کلیه کتابخانه‌های امریکا موظف شدند برای انجام فعالیت‌هـــــــای اینترنتی، فیلترهـــــــای مربوط به تصاویـــــــر غیر اخلاقی را در کامپیوترهای خود نصب کنند. اجرای نامناسب این قانون بـــــــا عنوان قانون حفاظت اینترنتی کودکان(CIPA) و فیلتر شدن اشتباهی بعضی از سایت‌ها باعث شد تا برخی گروه‌های مدافع حقوق مدنی در سال2002 به دولت بوش اعتراض کنند.

اما قصـــــــه فیلترینگ در اروپا و کشورهای عضـــــــو اتحادیه اروپا، داستان دیگری دارد; فرانسه به عنوان کشوری بــــــا تمدن و فرهنگ کهن، بـــــــرای حفظ ارزش‌هـــــــای فرهنگی خـــــــود، نتایج موتورهای جست‌وجوی اینترنتی از جمله گوگل (Google) را دستکاری کرده و به زعم خود، آن را بومی می کند. علاوه بر این، با وجودی که تصمیمات اصلی و عمده پیرامون آزادی بیـــــــان در اینترنت و حفظ حریم خصوصی افراد در این عرصه، توسط اتحادیه اروپا اتخاذ می‌شود، اما کشور فرانسه یکـــــــی از معــــــدود اعضای این اتحادیه است که در پذیرش آنها مقاومت زیادی کرده و سعـــــــی دارد قوانین خود را اجرا کند

در بحث نظارتی نیز، کشور فرانسه بـــــــا تصویب قانون LSQ در سال2001، کلیه ISPهای این کشور را موظف کرد تا فعالیت‌های اینترنتـــــــی و پیام‌های پست‌الکترونیک مشتریان خـــــــود را حداقل به مدت یک سای، ذخیره و نگهداری کنند. همچنین این قانـــــــون به قضات و پلیس ایـــــــن کشور اجازه می‌داد تا در پیام‌های شخصی کاربران به منظور کشف یا اثبات جرم، به تفحص بپردازند.

اما حیطه فیلترینگ، تنهـــــــا به مـــــوارد فوق خلاصه نمی‌شـــــــود; چه بسیار کشورهایی وجود دارند که برای دستیابی به منافع سیاسی خود و حفظ قدرت، با کمک ابزارهای فیلترینگ، جلوی جریان آزاد اطلاعات را می‌گیرنـــــــد و نه تنها به محدودسازی اینترنت می‌پردازند، بلکه حتی در بعضی موارد با بهره‌گیری از قوانین مبهم و ناکارآمد، به برخورد قضایی و بازداشت فعالان اینترنتی مبادرت می‌کنند.
این قیاس، مع‌الفارق نیست

فرض کنید آقای (...( مسئول مبـــــــارزه با فروشندگان مـــــــواد مخدر است، کاسب‌هایی کـــــــه پاتوقشان در سراسر کشور، عمدتا در پارک‌ها است. در این صورت اصلا جای تعجب نداشت که ایشان دستور بدهند، برای آلوده نشدن بچه‌های مردم، دور تمام پارک‌ها دیوار بکشنـــــــد و درشان را تخته کنند تا دیگر کسی به مواد مخدر دسترسی نداشته باشد.

این همان اتفاقی است که در فضای مجازی افتاده است. برای آنکه نوجوانان، جوانان، میانسالان، بزرگسالان و سالمندان از و در امان بماننـــــــد و البته از اخبار، مطالب و تحلیل‌هـــــــای سیاســـــــی بهترین و پیشرفته‌ترین ابزار فیلترینگ به کار گرفته شده است تا عملا اینترنت چیزی در مایه‌های صدا و سیمای خودمـــــــان شود. پس به احترام بـــــــانک اطلاعات ملـــــــی فیلترینگ سایت‌ها برمی‌خیزیـــــــم، کلاه از سر برمی‌داریم، و گزارش خود را ایستاده می‌نویسیم.
بانک اطلاعات ملی تشکیل می‌شود

این تیتر خبری بود که روز دوشنبه 27 تیر ماه روی خروجی ایرنا مشاهده شد. خواندن این تیتـــــــر موجی از شوق ایجاد کـــــــرد که بالاخـــــــره قرار است یک بانک اطلاعاتی ملی در کشور ایجاد شود; منبعی بسیار ارزشمند که لابد حجم بزرگ و متنوعـــــــی از اطلاعات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را در خود دارد و محققان، روزنامه‌نگاران، مدیران و حتی مردم عادی را خوراک خواهد داد.

متن خبر اما کرد. دریافتم که این بانک اطلاعات ملی پدیده‌ای ایجابی نیست و قرار است به عنوان مرجع فیلترینگ گسترده و فراگیر عمل کند. بانکی که یک نقض غرض آشکار است: جمع‌آوری اطلاعات برای مقابله و سانسور اطلاعات.

خبر این بود که مدیر عامل شرکت ارتباطات داده‌ها (دیتای سابق( جناب آقای رشیدی مهر آبادی در اصفهان به ایرنا گفته بود: و فیلترینگ به منظور در دست داشتن منبع ((source آن برای اعمال تغییرات و تقویت صنعت فلیترینگ در داخل کشور را شامل می‌شود.

چنانکه به صراحت مشاهده می‌کنید، آقـــــــای رشیدی می‌خواهد با یک تیر دو نشان بزند: اوی اعمال فیلترینگ یکپارچه و غیرقابل نفوذ در کشور و دوم پایه‌گذاری یک صنعت جدید; شاید حداقل با توسعه صنعت فیلترینگ و ارزآوری حاصل از آن بتوان به اقتصاد کشور کمک کرد و اشتغای ایجاد کرد و ارزش افزوده ساخت! و البته همانطور که نام به عنوان پدر صنعت خودرو در تاریخ بـــــــه ثبت رسیده است، نام ایشان نیـــــــز سال‌ها بعد به عنوان پایه‌گذار صنعت فیلترینگ در تاریخ ثبت شود.

اما ببینیم شیوه عمل این بانک اطلاعات ملی چگونه است. به گفته مدیر عامل شرکت دیتا، سیستم بانک اطلاعات ملی فیلترینگ در شرکت ارتباطات داده‌ها مستقر می‌شود و شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی با وصل شدن به این سیستم مرکزی، برنامه‌های فیلترینگ خود را با اطلاعات این بانک، تطابق داده و به روز می‌کنند.

از آنجـــــــا که مراکز ICP و خود دیتا به این مرکـــــــز متصل است و شرکت‌هـــــــای ISP پهنای باند خود را از یکـــــــی از این دو دریافت می‌کنند، خود به خود برنامه بانک اطلاعات ملی برای همه به طور یکسان اعمال می‌شـــــــود. بدین ترتیب عملا یک سیستم یکپارچه و فراگیر در کل کشور پدیـــــــد می‌آید که گریـــــــز از آن ممکن نیست، مگر آنکه یک ISP بخواهد از دیش ماهواره برای دریافت پهنای باند استفاده کند که این خود، کاری غیرمجاز دانسته می‌شود و موجب برخورد قضایی.

یک مسئلـــــــه در این میان باقـــــــی می‌مانـــــد و آن نحوه تعامل مراکز دیگری به جز دیتـــــــا است که در عرصه تعیین مصادیق فیلترینگ فعالیت می‌کنند.

بررســـی تاریخی اعمال فیلترینگ در ایران نشان می‌‌دهد که حداقل دو ستاد در این زمینه فعالیت داشته‌اند.

اول کمیته 3 نفره تعیین مصادیق فیلترینگ که تحت نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند و اعضای آن را نمایندگانی از وزارت ارشـــــــاد، وزارت اطلاعات و سازمان صدا و سیمــــا تشکیل می‌دهند. این کمیته در 3 سال گذشتـــــــه هیچ گونه اطلاع‌رسانی از نحوه و ماهیت کار خود نداشته است.

همزمان با فعالیت کمیته 3 نفره و به سبب اختلاف نظرهایی که میان آن و بخش‌های دیگـــــــر حاکمیت، خصوصا بر سر مسدود ساختن سایت‌های خبری و تحلیلی بـــــــه وجود آمد، مرکز دیگری نیز فعال شد که ستـــــــاد آن در قوه قضابیه و به طوری که شایع است دفتر دادستانی تهران قرار داشت. این دفتر به رغم شدت عملی که در برخورد با ISPها نشان داد، در سایه قرار داشت و تنها اخیرا یکی دو مقام دولتی از دفتر اینترنتی قوه قضابیه اسم برده‌اند.

بسیاری از ISPها علاوه بر رعایت دستورات کمیته 3 نفره از سوی دفتر اینترنتی قوه قضاییه نیز برای مسدود ساختن سایت‌هایـــــــی خاص مورد فشار قرار گرفتند تا جایی کـــه بـــــــه طور غیررسمی مجبور بـــــــه همکاری و مسدود ساختن سایت‌ها شدند. حالا با استقرار بانک اطلاعات ملی فیلترینگ، این سوال پیش می‌آید که فعالیت دو مرکز دیگر چگونه خواهد بود.

تعدد مراکز تصمیم‌گیر برای فیلترینگ در چند سال اخیر، فارغ از اصل فیلترینگ، موجبـــــــات ناامنی‌ها و نابسامانــــی در حوزه خدمات اینترنتی را فراهم آورده است. از یک سو شرکت‌های اراده دهنـــــــده خدمات، تکلیف مشخصی نداشتند و همزمان از سوی چند مرکز موازی تحت فشار قرار می‌گرفتنـــــــد، از سوی دیگر کاربران نیز در این بی‌برنامگی دچار سردرگمی می‌شدند. همچنین وجود فضای مبهم در فیلترینگ سایت‌ها به یک رقابت ناسالم در بین برخی ISPها دامن زده است. در چنین شرایطی هیچ یک از مراکز موازی تعیین مصادیق، پاسخگوی اقدامات خود نبودند و مسئله را به یکدیگر پاس می دادند. از این رو استقرار یک مرکز واحد در شرکت دیتا می‌تواند حداقل تکلیف شرکت‌ها و کاربران را مشخص کند و به این موازی کارها پایان دهد.

با این همه جای چند سوال اساسی در زمینه بانک اطلاعات ملی فیلترینگ وجود دارد. البته قبل از طرح این پرسش‌ها، لازم است تا به رغم بدیهی بودن،‌ برادری خود را ثابت کنیم.

هیچ کس تردیدی ندارد که فضای مجازی اینترنت، حاوی صفحات بی شماری از موضوعات و تصاویر غیراخلاقی است. همچنین سایت‌هایی که محتوای آنها حاوی توهین به مقدسات و باورهای دینی جامعه ایران اسلامی است.

در این دو مورد اختلاف نظـــــــری بر سر اعمال فیلترینگ کامل وجود ندارد; اختلاف نظر از آنجا پدید می‌آید که بـــــــه جز این دو حوزه، وارد مباحث و موضوعات عقیدتــــی و سیاسی می‌شویم که به شدت با سلیقه و نگاه افراد گره خورده است.

اما سوال‌های مطرح در این زمینه آن است که اولا مبانی حقوقی برای ایجـــــــاد یک فیلترینگ انحصاری در کشور چیست و توسط کدام مرجع تدوین و تصویب شده است. از سوی دیگـــــــر فرآیند تصمیم‌گیری و تعیین مصادیق فیلترینگ،‌چگونه شکل گرفته است؟

دیگر آنکه چه کسی و کدام مرجع قانونی خطوط قرمز سایت‌های عقیدتی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را تعیین می‌کند، خصوصا با توجه به اینکه، این خطوط برعکس موضوعات غیراخلاقی و توهین، دارای مرزهـــــای پر نوسانی هستند و می‌توانند تفسیر و برداشت‌های گوناگونی را به خود بپذیرند.

و بالاخــــــره آیا شرکت تحت مدیـــــــریت آقای رشیــــــدی به عنوان عمل می‌کنــــــد که در این صورت مرجع تصمیم‌گیری کیست و کجاست و اگر صرفا مجــری نیست (که از ظاهر قضایا و ورود ایشان بــــه بحث، چنین برمی‌آید)، براساس کدام ماده قانونی، آیین‌نامه یا دستوری چنین شانیتی را یافته است؟

دکتر حری: من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم

دکتر عبـــــــاس حری پژوهشگر و استاد دانشگاه درباره تاسیس بانک ملی اطلاعات کـــــــه خبر آن از سوی مهندس رشیدی اعلام شد، می‌گوید: متاسفانه بنده پیشنهاد مدیر عامل محترم دیتا را نشنیده و نخوانده‌ام که بتوانـــــــم درباره نظر ایشان داوری کنم. ولی مردم دوست دارنـــــــد خودشان تصمیم بگیرنـــــــد، نه اینکه دیگران آنگونه کـــــــه می‌پسندند تغذیه‌شان کنند. ما تجربه هایی در این زمینه- چه پیش از انقلاب و چه پس از آن- داشته‌ایم، که متاسفانه این تجربه‌ها را در سیاستگذاری‌های خود مورد توجه قرار نداده‌ایم. چنیـــــــن تصمیمی نیز در کنار تصمیم های مطالعه نشده دیگـــــــری همچون قرار خواهـــــد گرفت که هزینه‌هـــــــای آن را مردم تحمل می‌کنند بدون آنکه به نتیجه‌ای -حتی در حد مطلوبیت برای تصمیم‌گیران- منجر شود.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که اعمال یک فیلترینگ کلی که تمام سطوح را از کودکان تا پژوهشگران و روزنامه‌نگاران در بر می‌گیرد، تا چه حد می‌تواند بر روی توسعه IT تاثیر مثبت یا منفی بگذارد،‌می‌گوید: تبـــــــدیل به وسیله‌ای برای نقل و انتقال پوشاک از تولیدی ها به فروشگاه‌ها می‌شوند، وانت بارهـــــا به مسافرکشی می‌پردازند، و ده‌ها مورد دیگـــــــر. اینها را اصطلاحــا استفاده از اشیا و ابزارهـــــــا می‌گویند. هرگونه غفلت از ظرفیت‌هــا و قابلیت‌ها، نگرش ما را به عملکردی مادربزرگانه نزدیک خواهد کرد.

تازه معلوم نیست با این همه تمهیدات قرار است به چه چیز برسیم و آیـــــــا چنین مسیری ما را در جهت مورد نظر سوق خواهد داد؟ کمتر به پاسخ چنین پرسش‌هایی اندیشیده‌ایم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سیاست‌های شرکت دیتـــــــا در زمینه فیلترینگ با اجلاس WSIS کـــــــه ایران نیز متعهد به آن است، در تناقص است یا خیر تاکید می‌کند: مــــرزی تعریف نشده است. باید شرایط اوج‌گیری در قلمرو دانایی را فراهم کرد. هر گونه سقف گذاری پر پرواز را می‌شکند. به جای مقید کردن دانایی، باید بـــــــر های خود در آن قلمرو بیفزاییم. یادمان باشد که در فرهنگ خود در کنار ، هم داریم و در همه گفتارهـــــــا و نوشتارهای ما مقدم به آمده است. های خود را آنچنان تقویت کنیـــــــم و با جاذبه‌های سالم و مناسب گروه‌های سنی و اقشار اجتماعی بیاراییم تا نه تنها از ها نهراسیم بلکه در خارج از مرزها نیز افراد را به ارزش‌های خود بخوانیم. >

و بالاخره این پژوهشگر IT در مورد یک فیلترینگ منطقی می‌گوید:

با خود در تعارض است. که در واقع مترادف فناورانه سانسور است نمی‌تواند منطقی باشد، چون مبتنی بر هیچ استدلال علمی و حاصل هیچ تتبع و پژوهش روشمنـــــد نیست یـــــــا دست کـــــــم من ندیده‌ام که یافته‌های تحقیقی نشان دهد کـــــــه با ، افراد سالمی پرورش یافته باشنـــــد که در نبود آن منع و نهی، سلامت افراد دچار مخاطره شده باشد.آنچه به تجربه- نه تحقیق- دریافته‌ایم آن است کـــــه منع و نهی نوعـــــــی عطش و کنجکاوی پدید آورده است که تاثیر آن منهیات را عمیق‌تر و ماندگارتر کرده است.

راه مناسب را بنده این می‌دانم که منهیات را آنقدر با پدیده ها و عوامل مثبت و معروف احاطه کنیم تا خود به خــــود کمرنگ و کم جاذبه شود. به عبارت دیگر، با جهت دهی افراد به سوی معروف‌ها، ارزش‌آنها را بشناسانیم و بکوشیم فیلترینگ وادارنده را جایگزین فیلترینگ بازدارنده کنیم.

مفصل‌تر از این حرف‌ها را در عهد رواج مقابله با تهاجم فرهنگی هم عنوان کردم که کسی در همهمه آن تب و تاب نشنید. امروز هم می‌گویم شاید باز هم کسی نشنــــــود. چه باک، من وظیفــــــه دارم شرط بلاغ را بگویم. >
بدون قانون برای فیلترینگ، آش همین آش است

مهندس مصطفی محمدی کارشناس مسائل IT و رئیس سابق انجمن صنفی شبکه‌های اینترنتی در پاسخ به این پرسش که نظر شما درباره بانک اطلاعات ملی فیلترینگ چیست، می‌گوید: محمدی با تاکید بر اینکه مبنای چنین طرحی، ایجاد یکپارچگی و وحدت رویـــــــه در حوزه فیلترینگ است، می‌افزایـــــــد: اگر ما از اصل یکپارچگی فیلترینگ یک قـــــــدم کوتاه بیاییـــــــم، با تعدد مراکــــز و ستادهای تصمیم‌گیر مواجه می‌شویم و همچون سالهـــــــای گذشته هر سازمان و نهادی براساس نظر و سلیقه خودش به این قضیه وارد می‌شود. یعنـــــــی قوه قضائیه یک نظـــــــر دارد، سازمان‌های دیگری نظرات دیگری دارند، شرکت‌های خصوصی دیدگاه خاص خود را دارند و بدین ترتیب شاهد اعمال دیدگاه‌های متفاوت و حتی متناقص در فیلترینگ سایت‌ها خواهیم شد که در نهایت کاربران را دچار سردرگمی می‌کند.

وی تصریح می‌کند: یکپارچگـی که از بین رفت و به چند بانک و ستاد مختلف تبدیل شد، اعمال سلیقه‌ها ممکن می‌شود.

به گفته محمدی بانک اطلاعاتی مربوط به فیلترینگ باید تــــوسط مراجع قانونی و به صورت واحد ایجاد شود: لذا من به عنـــــــوان کارشناس و کسی که چنین طرحی را ارا‚ه کرده است، موافق اجرای آن هستم و فکر می‌کنم که یکدست شدن فیلترینگ به نفع بخش خصوصی و دولتی است.

رئیس سابق انجمن ISPها در ادامه گفت‌وگو و در پاسخ به این پرسش که ایجاد چنین بانکی و اعمال فیلترینگ فراگیر تا چه حد بر روند توسعه IT تاثیر منفی یا مثبت می‌گذارد، می‌گوید:بارها در مورد فیلترینگ و اینکه مثبت یا منفی است صحبت شده است. شرکت‌های ISP به دلایل متعدد با اصل فیلترینگ مخالف نیستند. آنچـــــــه مهم است این است که این فیلتـــــــرینگ می‌خواهد در زمینه فرهنگـــــــی یا مسائل سیاسی و امثال اینها اعمال شود یا در مورد مسائل ضد اخلاقی؟ اگر قرار است این فیلترینگ با سلیقه‌های مختلف صـــــــورت گیرد ما مخالفیم، اما اگر مسئله فقط در مورد موضوعات ضدفرهنگی و در چارچوب قانون باشد، همه موافقند. طی این چند سالبه تجربه دریافته‌ایم که تمام کاربران، مسئـــــــولان و مقامات مثلا با فیلتـــــــر مسائل غیراخلاقی موافقند و همـــــــه می‌گویند که فرهنگ ما نباید دچار خدشه شود. اما اگر فیلترینگ به حیطه‌های سیاسی، شخصی و اندیشه وارد شود، مورد اعتراض ماست.

یعنی شخصی کـــه می‌خواهد در حیطه مسائل شخصی خودش اطلاعاتی را بیابـــــــد، نباید محدود شود. اینکه بخواهیم کسی را محـــــــروم کنیم تنها بـــــــه ایـــــــن دلیل کـــــــه اندیشه و حرف‌های سیاسی‌اش به مذاق عده‌ای که اکنون قدرت دارند، خوش نیاید، این راه غلطی است که جواب هم نمی‌دهد و مورد اعتراض کاربرانISP ،ها و حتی قانون است. لذا اگر این تفکیک صورت گیرد که محدوده فیلترینگ بـــــــه چه ترتیب است،‌می‌تـــــــوان تاثیر مثبت یا منفی آن را بر کاربران فهمید.

اگر بخواهیم مانع جریان آزاد اطلاعات شویم، طبعا مانع توسعه IT در کشور خواهیـــــــم شد. پس باید در ایـــــــن قضیه خط قرمز‌ها مشخص شود و نباید از اهرم‌هایی استفاده کنیم که نتیجه عکس داشته باشند.

مهندس محمـــــــدی در مورد مبانی حقوقـــــــی و قانونی ایجاد بانک اطلاعات ملـــــــی فیلترینگ می‌گوید: هنوز هیچ قانونی به غیر از لایحه جرایم اینترنتی که اخیرا تصویب شده، نداریم. تنها مستند قانونی که می‌تواند مبنای عمل مراجع فعلی قرار گیرد، دستورالعملی ‌است که براساس آن تشکیل شده است که آن هم البته مصوب مجلس نیست و تنها به عنوان یک مستند مـــــــورد پذیرش قرار گرفته است. متاسفانه در اجرای مفاد همین مستند هم اعمال سلیقه شده است. مثلا برخی شرکت‌ها، برخی سایت‌ها را فیلتر کردند و بعضی نکردند. موارد متعددی ا زاین دست اتفاق افتاده که حاکی از اعمال سلیقه است. این نقطه ضعفی است کـــــــه باعث می‌شود ایـــــــن تنوع فیلترینگ صورت بگیرد.

در خصوص مبانی حقوقی اینکه چه سایت‌هایی باید بسته شود، ما پیشنهاد دادیم مسائل غیر اخلاقی و سایت‌هایی که حاوی اهانت مشخص به مقدسات مذهبی و دینی است، براســـــــاس ملاک‌های شفافی در این مستند قانونی تعیین شوند.

بـــــــدیهی است تـــــــا زمانی که چنین لایحـــــه‌ای در مجلس تصویب نشود و از تایید شورای نگهبان بیرون نیایـــــــد، نقاط ضعف باقی خواهد ماند.
فاکس نیوز مدعی شد: شرکت‌های امریکایی برای فیلترینگ از سوی جمهوری اسلامی اجیر شده‌اند

شبکه امریکایی فاکس نیوز در گزارشی، از این امر که فیلتر کردن سایت‌های اینترنتی در چین و ایران، با استفاده از توانایی‌های شرکت‌های بزرگ امریکایی انجام می‌شود، به شدت انتقاد کرده است.

فاکس نیوز به نقل از فعالان حقوق بشر، مواضع رسمی امریکا مبنی بر محکومیت فیلترینگ و محدودیت دسترسی به اینترنت را در تناقص با همکاری گسترده شرکت‌های امریکایی برای فیلتر کردن سایت‌های اینترنتی توسط جمهوری اسلامی ارزیابی کرده است.

این شبکه با اعلام اینکه برنامه اصلی فیلترینگ در ایران smart filter(فیلتر هوشمند( نام دارد، احتمال فروش آن از ســـــــوی امریکا از طریق واسطه به ایران را مطرح کرده است.

به گزارش سرویس بین‌المللی به نقل از فاکس نیوز، شرکت‌های فنی- تکنولوژیکی امریکایی، برای سانسور اینترنت، به دولت‌ها کمک می‌کنند.

بـــــــه گزارش فاکس نیـــــــوز، تریبون‌هـــــــای آزاد، از کار گروهی از شرکت‌های امریکایـــی که گفته‌اند با دولت‌هایی نظیر چین، ایران و عربستان سعودی برای اعمال فیلترینگ مشارکت و همکاری خواهند داشت تا این کشورها را در فیلتر کردن و کنترل فعالیت‌های اینترنتی شهروندانشان یاری دهند، اظهار نارضایتی کرده‌اند.

در سال‌های اخیر، شرکت‌های بزرگی همچون مایکروسافت، یاهو و سیسکوسیستم که در عرصه تکنولوژیک مطرح هستند، به دلیل فراهم کردن ابزار لازم برای دولت‌های خارجی که می‌خواهند در کاربری اینترنت، خلل ایجاد کنند، مورد انتقادات شدید قرار گرفته‌اند، اما منتقدان می‌گویند که نمی‌توانند کاری جز شکایت انجام دهند.

ماه گذشته، منتقـــــــدان، مایکروسافت را کـــــــه بزرگ‌ترین شرکت نرم‌افزاری دنیاست به باد انتقاد و سرزنش گرفتند; این کار زمانی صورت گرفت که اخبار مربوط به همکاری این شرکت با دولت چین برای سانسور شبکه اینترنتی چینی زبان و ابزار وبلاگی جدید این کشور و همچنین فضای ،MSN انتشار یافت.

با توجه به فیلترینگ خودکار محتوای انتقای یافته از راه سایت‌های اینترنتی، پست الکترونیکی، اتاق‌های گفت‌وگو و وبلاگ‌ها، دولت چیـــــــن در ماه ژوئن اعلام کرد: هر کس در چین وبلاگی منتشر سازد، باید تا پایان ماه، نامش در فهرست دولتی قرار گیرد.

امروز در چین باید نام هرفردی که سایت اینترنتی باز می‌کند، در فهرست پلیس ثبت شود; بنا بر شواهد، این کار با مشارکت دانشگاه تورنتو، هاروارد و کمبریج انجام پذیرفته است.

به گزارش فاکس نیوز روش فیلترینگ اینترنتی چین، پیچیده‌ترین تلاش در نوع خود در جهان به شمار می‌آید.

ONI همچنین گزارش داده است که ایران از نرم‌افزار فیلترینگی استفاده می‌کند که توسط شرکت کامپیوتری امنیتـــی مستقر در امریکا موسوم به Smart Filter طراحی شده است. این شرکت در راستای مسدود کردن طیف وسیعی از کلمات، موضوعات و تصاویر ممنوعه، کار می‌کند.

برخلاف چین، فروش تکنولــــــــوژی به ایران به واسطه تحریمات امریکا، غیرقانونی است.

دیوید برت، سخنگوی ایــــــــن شرکت کامپیوتری امنیتی، اظهار داشت: سرویس‌دهنده‌های بزرگ اینترنتی در ایران کــــــــه تحت نظارت دولت هستند به طور غیرقانونی از smart filter استفاده می‌کنند.
اعمال فیلترینگ را به مردم بسپاریم

خاستگـــــــاه اینترنت، جوامع غربی توسعه یافته‌ای هستند که توان کنترل این تکنولوژی نوین را کسب کرده یا مدام در حال کسب آن هستند.

حجم بالای مطالب غیر اخلاقی در شبکه اینترنت، جوامع امریکایی و اروپایی را بر آن داشتـــــــه است تا برای حفظ سلامت اخلاق، کمک به تداوم خانواده و رعایت هنجار و عرف‌هـــــــای جامعه همزمـــــــان با تلاش برای توسعه و بهره‌گیری از اینترنت، بـــــــه فکر مقابلـــــــه با سوی دیگر این تکنولوژی که تهدید کننده است، باشند.

چنین تفکری موجب شده تــــــــا این جــــــــوامع در کنار دسترسی همگانی به جریان آزاد اطلاعات، از انواع نرم افزارهای فیلترینگ، متناسب با موضوع مورد نظر استفاده کنند.

به عنوان مثال پدر یک خانواده برای مصون ماندن فرزندانش از سایت‌های غیراخلاقی، تبعیض نژادی و غیره می‌تواند نرم‌افزاری تهیه و روی کامپیوتر خانگی خود نصب کند.

این الگو در سطوح متفاوتی از جامعه قابل اجرا است، مدارس، کتابخانه‌ها، شرکـت‌های دولتــــــــی و خصوصی و خلاصه تمام کسانی که به نوعی با شبکه اینترنت کار می‌کنند، می‌تواننــــــــد با انتخاب فیلتری متناسب با نیاز خود، تهدیدهای بالقوه و بالفعل اینترنت را خنثی کنند.

چنین روشی در اعمال فیلترینگ را فیلترگذاری از پایین به بالا می‌نامند. در واقع در ایـــــن روش، کاربران در انتخاب نرم‌افزار مورد نظر، مختارند.

در کنار این جوامع که از فیلترینگ پایین به بالا استفاده می‌کنند، جوامعی نیز وجود دارند که به دلیل ساختار خاص حکومتی‌شان، براساس مصالح خود در فضای مجازی و شبکه اینترنت از بالا به پایین اعمال فیلتر کننــــــــد. کشورهایی چون چین، کوبا، کره شمالی، عربستان و به تازگی و میمنت ایــــــــران خودمــــــان، جزو جوامعی محسوب می‌شوند که همچون سایر عرصه‌ها در عرصه اینترنت نیز از روش دستوری بالا به پاییــــــــن بهره می‌گیرنــــــــد. شیوه‌ای که براساس قوانین ملی، بین‌المللی و میثاق‌های جهانی، مذموم و حاکی از خدشه‌دار کردن حقوق بشر است.

متاسفانه در کشور ما سای‌هاست که به بهانه مسائل اخلاقی و دینــــــــی و تحت عبارات و عناوین کشــــــــدار و لغزنده، دسترسی همگانی بــــــه جریان آزاد اطلاعات مورد تهدید واقع شده است. تازه‌ترین نمونه چنین تهدیدی، ایجاد یک فیلترینگ یکپارچــــــــه و سراسری برای کاربران ایرانی است. بــــــــا اعمال چنین شیوه‌ای کاربران ایرانی تنها امکان دسترسی به سایت‌هایی را دارند که قبلا توسط حکومت تایید شده و از فیلتر آنها گذشته است.

در همیــــــــن حال شاهد تلاش کارشناســــــــان ایرانی برای تولید نرم‌افزارهایی هستیم که همچون جوامع توسعه یافته می‌تواند امکان فیلترینگ انتخابی و از پاییــــــــن به بالا را برای خانواده‌ها، مدارس، کتابخانه‌هــــــــا، مراکز آموزشی و شرکت‌هـــــای دولتی و خصوصی، ضمن احترام به شعور کاربران، فراهم آورند.

یک نمونه از این تولیدات، نرم‌افزاری است که در مرکــــــــز تحقیقات صنایع انفورماتیک طراحی شده و هم اکنون در دستــــــــرس قرار گرفته است.

ابــــــــزار فیلترینگ Intelligent Filter مرکــــــــز تحقیقات صنایع انفورماتیک، یک ابزار هوشمند است که به طور خودکار براساس یک الگوریتم قابل تنظیم، پایگاه داده خود را مرتبا به روز می‌کند و به این ترتیب همزمان با ایجاد سایت‌های ممنوعه و ایجاد ترافیک شبکه بر روی آنها در کوتاه‌تریــــــــن زمان ممکن نسبت به فیلتر کردن این سایت‌ها اقدام می‌کند.

ای کاش دست‌اندرکاران خرید فیلترینگ چند میلیون دلاری از امریکا به این سوال جواب دهند کــــــــه مگر ملت ایران که عزم و اراده‌اش جهانیان را به شگفت وا داشته، خود قادر به تصمیم‌گیری در آنکه چه ببیند، چـــــــه بخواند و چـــــه بیندیشد، نیست و لازم است چند نفر در ستادی نامعلوم برای او تصمیم بگیرند. عقل سلیم و تجربه حاکــی از آن است کــــــــه بهترین راه حفظ سلامت اخلاقی جامعه و مقاوم شدن در برابر سوی شر اینترنت، تولید نرم‌افزارهای فیلترینگ با ویژگی‌های متنوع و در دسترس قرار دادن آن برای جامعه است. همین

محمد صابر راثی ساربانقلی[2] - خط فارسی دارای مشکلات مختلفی می­باشد که در جستجو و بازیابی اطلاعات مسائل و مشکلات فراوانی را فراروی کابران اینترنت قرار می­دهد. به خصوص با رشد سریع انتشارات الکترونیکی بر روی وب در شکلهای مختلف پایگاه­های اطلاعاتی، وبلاگ و ... و اینکه هیچ قاعده مشخص و ثابتی برای رسم­الخط فارسی وجود ندارد باعث شده است که جستجوگران مطالب فارسی با مشکلات فراوانی روبرو بشوند. این مقاله سعی دارد تا با اشاره به موارد مختلفی که می­تواند در جستجو و بازیابی اطلاعات سرعت و دقت و جامعیت و مانعیت جستجو را بالاببرد موجب افزایش مهارت کاربران اینترنت فارسی بشود.

کلید واژه ها: اینترنت، خط فارسی، جستجو و بازیابی اطلاعات.

مقدمه

اینترنت به عنوان یک محمل اطلاعاتی عظیم، منابع اطلاعاتی را در مقیاسی وسیع در دسترس مخاطبان بالقوه قرار داده است. اغلب سهولت دسترسی به منابع اطلاعاتی اعم از متن و سایر رسانه‌ها عمده‌ترین مزیت اینترنت محسوب می‌شود. اما این توانایی که هرکس ناشر آثار خود باشد عواقب ناخواسته‌ای را نیز در پی خواهد داشت و آشکارترین معضل، آن است که انبوهی از منابع بسیار متنوع و غیر قابل مدیریت را فراهم می­آورد. افزایش سریع منابع اینترنتی نیازمند یک سازمان­دهی مفید و موثر است. هرچند در حال حاضر راهنماهایی برای منابع اینترنتی تهیه شده است که براساس فایل‌های مقلوب ساخته شدهِ توسط موتورهای جستجو و با استفاده از قابلیت‌های مختلف این موتورها از جمله : استفاده از عملگرهای بولی، جستجوی دقیق عبارت، محدود کردن یک جستجو به بخش خاصی از رکورد (مانند عنوان ، آدرس) ، کوتاه‌سازی کلمات، جستجوی نزدیک‌یابی واژه‌ها، ایجاد محدودیت زمانی و منطقه‌ای و زبانی، و .... به جستجوی اطلاعات کمک می­کند، اما باید تاکید کرد که در امر بازیابی اطلاعات از اینترنت بدون نمایه‌سازی نظام یافته نمی‌توان انتظار بازیابی مفید و موثر را داشت. هرچند بیش‌تر اطلاعات موجود بر روی اینترنت به زبان انگلیسی است، ولی حجم اطلاعات به زبان فارسی نیز با سرعت در حال افزایش است و کاربران به دلایل مختلفی علاقه زیادی به اطلاعات فارسی نشان می­دهند و از آنجائی­که زبان غالب در اینترنت انگلیسی است جستجو به زبان‌های غیر انگلیسی از جمله فارسی، مسایل و مشکلات مختلفی را جدای از مشکلات عمومی اینترنت دارد.

خط فارسی

اشکال و نقصی که در همه خطوط جهان است دو علت دارد که یکی در اصل خط است و دیگری بر اثر تغییر و تحول زبان ایجاد می‌شود. دقت فراوان در ثبت همه دقایق تلفظ اغلب موجب دشواری شیوه خط است و این دقت زمانی ضرورت می‌یابد که زبانی توسعه بسیار بیابد و در کشورهای دیگری که به آن زبان سخن نمی‌گویند رایج شود. به عنوان مثال در خط عربی نقطه و علامت‌های حرکات وقتی به وجود آمد که زبان عربی نزد ملت‌های غیر عرب معمول شد، در خط یونانی نیز نشانه‌های آهنگ و تکیه[3] پس از رواج آن زبان در مصر ایجاد شد تا کسانی که زبان مادری‌شان یونانی نبود و با تلفظ آن مانوس نبودند بتوانند کلمات و عبارات یونانی را هر چه درست‌تر ادا کنند. با این حال هیچ خطی هر قدر دقیق و شماره علامات آن فراوان باشد، ممکن نیست که کاملاً نشانه شیوه تلفظ باشد. و با کمک علامات متعدد علم حروف نیز تا کسی چگونگی تلفظ زبانی را نشنود نمی‌تواند عبارت و کلمات آنرا مانند اهل آن زبان ادا کند.

اما نقصی که بر اثر تحول زبان و به تدریج در خط حاصل می‌شود، مشکلی است که همه ملت‌ها با آن رو به رو هستند. بعضی از حروف و اصوات زبان در طی زمان تغییر می‌پذیرند و این تغییر در گفتار حاصل می‌شود، اما خط همیشه صورت کهن تلفظ را حفظ می‌کند، و از اینجا میان "گفتار" و "نوشتار" اختلاف روی می‌دهد. دیگر آن که هر زبانی ناگزیر لغاتی از زبان‌های دیگر به عاریت می‌گیرد و اگر علائم خط در این دو زبان یکی باشد کلمه خارجی به همان املای اصلی در نوشتن به کار می‌رودکه اغلب با املای کلمه مشابه در زبان ثانوی تفاوت دارد و از اینجا برای اصوات واحد علائم خطی متعدد پدید می‌آید. در خط فارسی نمونه همه این موارد را می‌توان یافت. چون خط عربی برای نوشتن فارسی به کار رفت کلماتی که از آن زبان اخذ شده بود به همان صورت اصلی نوشته شد. حال آنکه به یقین در هیچ دوره‌ای حروف خاص عربی را فارسی زبان‌ها درست مثل اصل تلفظ نکرده‌اند. در زبان‌های دیگر نیز این گونه موارد نمونه‌های متعدد دارد. شاید دو زبان انگلیسی و فرانسه بیش از همه زبان‌های جهان دچار اختلاف تلفظ و خط باشند. به طور کلی نقائص و معایبی که در خطوط معمول جهان است را می‌توان به طریق زیر طبقه‌بندی کرد:

1. شکل واحدی اصوات مختلف را بیان می کند. چنانکه در فارسی حرف "ی" را گاهی برای حرف لین بکار می­بریم (یک) و گاهی برای حرف مد (بی) و گاهی به جای الف (عیسی) و گاهی برای نشان دادن مصوت مرکب (ری). و یا حرف «و» در کلمات (سوار، سود، تو)

2. اصوات واحد به صورت‌های مختلف نوشته می شود. در فارسی حرف "س" سه صورت (س – ص – ث) و حرف "ز" چهار صورت (ز – ذ- ض- ظ) دارد؛ در زبان فرانسه حروفی که "سن" خوانده می‌شود پنج رسم الخط دارد که اگر صورت‌های جمع را نیز به حساب بیاوریم ده شکل می‌شود از این قرار (saint, ceint, sein, seing, sain)

3. بسیاری از حروف نوشته می‌شود ولی خوانده نمی‌شود. یعنی علاماتی بی‌فایده در نوشتن به کار می‌رود در فارسی نوشتن "واو معدوله" و "هاء غیر ملفوظ" از این قبیل است. در انگلیسی نمونه این مورد بسیار است مانند high که دو حرف آخر آن به کلی از تلفظ ساقط است. و یا “K” در کلمه “Know” .

4. اصواتی هستند که تلفظ می‌شود اما در خط نشانه‌ای برای آن‌ها نیست. در فارسی سه مصوت کوتاه ( َ ِ ُ ) از این قبیل است هم چنین الف در کلمات اسحق و الله که در کتابت نمی‌آید. [4]

زبان و خط فارسی نیز مشکلات خاصی را دارا می­باشد و نظام نوشتاری فارسی برای ثبت دقیق گفتار، نارسائی دارد و قواعد نگارش آن مدون نیست، از این رو فاصله میان گفتار و نوشتار در فارسی قابل توجه است. بیش‌ترین مشکلات نیز به جهت نبود یک رسم الخط واحد که عموم اساتید و اهل فن روی آن اجماع کرده باشند به وجود آمده است. به طوری که در حال حاضر جدای از چندین شیوه‌نامه رسمی همچون" شیوه‌نامه سمت، نشر دانشگاهی، فرهنگستان، آموزش و پرورش" به تعداد افراد جامعه، رسم الخط و شیوه نگارش زبان وجود دارد، هر ناشری برای خود به قاعده‌ای دلخواه عمل می‌کندکه این تعددها موجب پریشانی و پراکندگی شده و با یک­دیگر تفاوت‌هایی دارند. از دیگر دلایل می‌توان به عاریتی بودن خط فارسی و چاره‌اندیشی برای حرکات و عدم تطابق واج‌ها با حروف اشاره کرد. متصل و منفصل‌نویسی نیز یکی دیگر از حوزه‌های مورد اختلاف است از دیگر مشکلات: گوناگونی معادل‌های علمی، انواع مختلف ضبط اسامی خارجی، سرهم‌نویسی، جدانویسی، بی‌فاصله‌نویسی، انواع جمع‌ها، صورت‌های مختلف نوشتاری، آوانویسی اسامی عناصر و ترکیبات شیمیایی، سرواژه‌ها و کوته‌‌نوشت‌ها می­باشد.

به طور کلی نقص‌هایی که برای زبان فارسی شمرده‌اند به شرح زیر می‌توان عنوان کرد:

1.سه مصوت کوتاه یعنی حرکات زیر و زبر و پیش ( َ ِ ُ ) را از نوشتن ساقط می­کنیم. و این باعث می‌شود به جای این که از خط و نوشتار پی به معنی ببریم بایستی از معنی کلمه و جایگاه آن در جمله آن­را درست بخوانیم مانند کلمات (کَرَم، کَرَم، کِرِم، کُر‏ُم، کِرْم) و (مَلَک، مَلِک، مُلک، مِلک) و یا سه کلمه (حَکَم، حُکم، حِکَم) و نیز ننوشتن مصوت‌های کوتاه در داخل متن باعث می‌شود که برای تلفظ صحیح اجباراً لاتین کلمات به صورت پانویس متن آورده شود که همین امر باعث اتلاف وقت و انرژی می‌شود. که البته همین لاتین‌نویسی هم قاعده خاصی ندارد و هر ناشر و نویسنده‌ای سلیقه خاص خودش را برای آوانویسی حروف فارسی به لاتین دارد. که به عنوان نمونه برای نشان دادن حرکت فتحه و الف و آ هیچ‌گونه هماهنگی در کتاب‌ها و خصوصا فرهنگ‌های مختلف دیده نمی‌شود. ”هر چند برخی معتقدند همین ننوشتن حرکات مزیتی است و موجب تندنویسی می‌شود“[5].

2.برای یک حرف چند علامت مختلف داریم مانند علامت‌های (س،ص، ث) که هر سه در فارسی یکسان خوانده می‌شوند و هم چنین (ذ، ز، ض، ظ) و نیز (ت، ط). البته این امر در زبان انگلیسی هم وجود دارد چنان که «ف» ممکن است به شکل‌های «F. GH. PH. V » باشد.

3.یک علامت را برای دلالت بر چند حرف مختلف استعمال می‌کنیم مانند "و" که پنج مورد نوشتن دارد یکی برای بیان ضمه در کلمات "خوش" و "تو". دیگر بیان مصوت ممدود یا "واو ماقبل مضموم" مانند "شور" و "او". سوم بیان حرف صامت "واو" در کلماتی چون "آواز" و "والی" و "عفو" . چهارم بیان حرف مصوت مرکبی که در کلمات "نو" و "جوشن" و مانند آن‌هاست. پنجم حرفی که در زبان کنونی خوانده نمی‌شود مانند "واو معدوله" در کلمات "خواهر" و "خواستن" و "واو" در کلمه "عمرو"[6]

4.حرف‌هایی هم هست که در کلمات خاصی از نوشتن حذف می‌شود مانند "الف" در کلمات "اسحق" و "اسمعیل" و "الله"

5.نقطه‌هایی متعدد در بالا و پائین حرف که هم سبب دشواری و هم موجب اشتباه در خواندن می‌شود. اهمیت بیش از حد نقطه درخط فارسی هنگام تشخیص نوری کاراکترها[7] تولید اشکال اساسی می‌کند. به عنوان مثال در نظر بگیرید که تفاوت ‹ر› و ‹ز› و یا تفاوت ‹د› و ‹ذ› و یا تفاوت ‹ب› ‹ت› ‹ پ› ‹ث› فقط در نقطه است و چون نقطه جزء بسیار کوچکی است در این امر مشکلات زیادی را فرا روی متخصصین قرار می‌دهد. و یا کلمات زیر را در نظر بگیرید که با یک یا چند نقطه عوض می‌شوند (بُر، بَر، پُر، پَر، تَر، پُز، پَز، بُز، تِز).

6. یک عیب دیگر هم که برای خط فارسی ذکر کرده‌اند این است که از راست به چپ نوشته می‌شود. و برای این مورد دلایل مختلفی ذکر شده است از جمله عدم هماهنگی و ایجاد مشکل در نوشتن متون ریاضی و شیمی و نت‌های موسیقی و دستورات شطرنج و این‌ که خط تصویری یعنی علائم گرافیکی که در کل جهان استفاده می‌شود مانند علائم راهنمائی و رانندگی تماماً از چپ خوانده می‌شوند.

7.پیوسته‌نویسی و جدا‌نویسی کلمات مرکب که در اکثر موارد به صورت سلیقه‌ای عمل می‌شود مانند تنوع استفاده از ‹می› چسبان و غیر چسبان و یا تنوع نحوه به کار بردن «علامت‌های جمع ‹ها، ان، جات› ، هم، هیچ، که، (ضمایر شخصی متصل مان، تان، شان)، شناسی، را، چه، چون، تر، ترین، بی (پیشوند نفی)، به، ای (نشانه ندا)، آن و این» در کلمات به صورت پیوسته و یا جدا گانه: (آنچه ، آن چه)؛ (همچنانکه، همچنان‌که) ؛ (جنابعالی، جناب‌عالی)؛ (هیچکس، هیچ‌کس)‏‎؛ (میتواند، می‌تواند)؛ (آن ها، آنها) در این مورد کلماتی که پیشوند و یا پسوند دارند نیز در شکل‌های مختلف نوشته می‌شوند. برخی از کلمات در دو شکل متصل‌نویسی و منفصل‌نویسی به دو شکل مختلف ظاهر می‌شوند، مانند «علاقمند و علاقه‌مند؛ اندیشمند و اندیشه‌مند». مصدرها و فعل‌های مرکب و اسم‌های مشتق از آنها نیز به دو صورت متصل و منفصل نوشته می‌شوند مانند «نگه‌داشتن و نگهداشتن». در جستجوی مطالب از اینترنت این مورد تولید اشکال می‌کند چنانکه جستجوی «هیچ‌کس» نتایج متفاوتی را با جستجوی «هیچکس» می‌آورد و یا جستجوی «کتاب‌شناسی» و «کتابشناسی» در موتور جستجوی گوگل نتایج متفاوتی را ارائه می‌کند. این گونه کلمات با این که در خواندن متن اشکال کمی به وجود می‌آورند و هر آشنای به زبان فارسی به راحتی می‌تواند آن را بخواند اما در فن‌آوری امروزه و تجزیه و تحلیل کلمات به کمک رایانه اشکال اساسی تولید می‌کند و شاید اگر قاعده‌ای جامع و مانع برای آن وضع گردد، بتوان گفت بزرگ‌ترین مشکل خط فارسی حل شده است. منظور این که، برای مثال خواندن سه کلمه «بی‌حوصلگی، بیحوصلگی، بی‌حوصله‌گی» مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در محیط الکترونیکی و شبکه اینترنت برای بازیابی این کلمه بایستی برای تمام اشکال این کلمه، جستجو را انجام دهیم، البته اگر آگاهی از تمام اشکال نوشتاری آن داشته باشیم.آآ

8.سی و دو حرف الفبای فارسی همراه با چهار علامت مد، همزه، تنوین، تشدید به 130 شکل مختلف ظاهر می‌شوند و تفاوت این اشکال در اتوماسیون خط فارسی تولید اشکال می‌کند. « تنوع و تعدد نویسگان، یادگیری زبان و خط فارسی را برای آموزگار و آموزنده دشوار و برای نوآموز توان‌فرسا می‌سازد. تعداد زیاد نویسگان در رابطه با اتوماسیون زبان توسط رایانه مشکلاتی در خصوص تعداد و ترتیب قرار گرفتن نویسگان در جداول کد ایجاد می‌نماید و طراحان کد در جای دادن این تعداد نویسه در جداول با مساله کمبود جا رو به رو هستند. هر چند که مشکل جا با کد 16 بیتی حل شده است اما مسایل دیگری هم­چنان باقی می‌مانند که احتیاج به برطرف شدن دارند»[8]

9. نوشتن ک و گ (کـ گـ ک گ گ ک) در اشکال مختلف نیز باعث سردرگمی و عدم جستجوی صحیح می‌شود.

10. در اغلب اوقات یک فاصله اضافی معنی متفاوتی و یا متضادی را می‌دهد (مثل مادر ، ما در).

11. سه کرسی مختلف برای حرف‌های مختلف الفبا باعث می شود که در مقایسه با اکثر زبان‌ها تعداد سطرهای هر صفحه به مراتب بیش‌تر گردد چون برخی حروف روی خط کرسی قرار می‌گیرند و برخی پائین خط کرسی و برخی بالای خط کرسی مثل (ا ب م )

12.از آنجائیکه حروف در نوشتن غالباً به صورت چسبیده و پیوسته نوشته می‌شوند و این امر تشخیص حرف به حرف نوشته به وسیله رایانه را، دچار مشکل می‌کند.

13. در او. سی. آر. فارسی هم چنین اعداد نیز مشکل ساز هستند چنانچه صفر در فارسی یک نقطه کوچک است که می‌تواند رایانه را به اشتباه بیاندازد و نیز اعداد 1 و 2 و 3 بسیار شبیه هم هستند و تفاوت‌شان در یک دندانه کوچک است.

14. تنوع املائی یا تنوع در رسم الخط بعضی از کلمات که همه شکل‌های آن نیز درست است مانند( اتاق و اطاق) و یا (امپراتور و امپراطور). و کلماتی که فقط یک شکل آنها صحیح می‌باشد ولی شکل ناصحیح آن نیز زیاد استفاده می‌شود مانند «ذغال و زغال؛ خوشنود و خشنود». البته این جدای از تنوع در مفهوم کلمات است که در دیگر زبان‌ها نیز وجود دارد، یعنی برای بعضی از مفاهیم ممکن است کلمات متنوعی استفاده بشود. مانند کامپیوتر و رایانه.

15. بکار بردن همزه درصورت‌های مختلف مانند (مساله، مسئله) ‍؛ (مسئول، مسوول)

16. استفاده از ‹ا› و ‹آ› به جای یک­دیگر مانند (فرایند و فرآیند).

17. شکل‌های مختلف ضبط نام­های بیگانه در فارسی: ورود واژه‌های بیگانه معمولا از راه ورود پدیده‌های فرهنگی نو در عرصه‌های مختلف فنی ، علمی، اجتماعی، سیاسی و هنری و .... و یا از طریق افراد دو زبانه انجام می‌گیرد که به قرض‌گیری زبان معروف است و کم و بیش در تمام زبان‌ها وجود دارد. واژه‌های بیگانه اغلب برای پر کردن خلاء واژه‌های علمی و یا ارتباطی سودمند هستند، اما وجود آن‌ها مسائلی از قبیل چگونگی ضبط آن‌ها در زبان قرض‌گیرنده را به‌ وجود می‌آورد. برای ضبط واژه‌های قرضی به سبب اختلاف فاحش نشانه‌های الفبای فارسی با نشانه‌های الفبای خارجی مشکلات جدی وجود دارد. از جمله این که الفبای فارسی آوانگار نیست و به همین جهت در ضبط دقیق تلفظ واژه‌های زبان فارسی نیز ناتوان است و این ناتوانی در ضبط واژه‌های بیگانه به مراتب بیش‌تر است و این که در مورد برگردان اسامی خارجی به خط فارسی قاعده خاصی وجود ندارد و هر کس بنا بر سلیقه و ذوق خود این کار را انجام می‌دهد که در نتیجه یک کلمه واحد به صورت‌های مختلف نوشته می‌شود. برای مثال (اتومبیل و اتوموبیل)؛ (کلسیم، کلسیوم، کالسیوم) و یا اسم Franklin به صورت (فرانکلین، فرانکلن، فرنکلین، فرنکلن) ضبط شده است. خانم صدیق بهزادی این مشکلات را به سه دسته تقسیم کرده است: ” 1- نام‌هایی که در برگردان آن‌ها هم‌خوان‌ها ایجاد مشکل می‌کنند. 2 – نام‌هایی که در برگردان آن‌ها واکه‌های ساده مشکلاتی را به‌ وجود می‌آورند . 3 – و سوم نام‌هایی که در برگردان آن‌ها مشکل اصلی مربوط به واژه‌های مرکب است[9].

18.استفاده یا عدم استفاده از ‹ی› در کلمات مختوم به ‹الف › مانند (موسی و موسا).

19.استفاده یا عدم استفاده از ‹ء› برای کلمات مختوم به های بیان حرکت در حالت مضاف مانند (خانه مسکونی و خانهء مسکونی و یا خانه‌ی مسکونی).

20.استفاده یا عدم استفاده از اعراب برای کلمات.

21.انواع مختلف جمع برای یک واژه مفرد: به عنوان مثال جمع بستن یک واژه با علایم جمع فارسی وعلایم جمع عربی و نیز جمع بستن بی قاعده (جمع مکسر)، استفاده ازجمع جمع، مانند (معلم، معلمین، معلمان، معلم‌ها).

22.تنوین‌های زبان عربی نیز از جمله دشواری‌های رعایت اصل هم‌خوانی نوشتاری و گفتاری هستند.

23.در نگارش یاء وحدت یا نکره در آخر کلماتی که به هاء مختفی یا غیر ملفوظ ختم می‌شوند سه نوع املاء‌ دیده می‌شود. (خانه‌ای، خانه‌یی، خانة).

24.کلمه‌های عربی در شکل‌های گوناگون در زبان فارسی نوشته می‌شوند. (مبدا، مبداء)؛ (ابتدا، ابتداء)؛ (نسبتاً، نسبته، نسبتا) و ....

25.ناتوانی خط فارسی در نشان دادن تلفظ واژه‌های ایران باستان و میانه و گویش‌ها و لهجه‌های ایرانی و واژه‌های بیگانه حتی با نشانه‌ها.

26.وجود دندانه‌های متعدد درکلمات خواندن کلمات و به خصوص در او.سی.آر. فارسی ایجاد اشکال می‌کند مانند کلمات: نشستن و استشهاد.

27. حروف فارسی غالباً مشابه‌اند و با اندگی غفلت به جای هم نوشته می‌شوند و مطلب را به کلی دگرگون می‌کنند مانند (در، رد، ور).

زبان و خط فارسی در اینترنت :

حجم اطلاعات به زبان فارسی در روی اینترنت در اشکال مختلف آن به سرعت رشد کرده است. در حال حاضر توسعه وبلاگ‌های فارسی و سایت‌های علمی و تبلیغاتی و دانشگاهی به زبان فارسی باعث شده است که جایگاه زبان فارسی تا حد زبان اول ارتباطات اینترنتی نزد ایرانیان و فارسی‌زبانان در سراسر جهان ارتقا یابد. شاید بتوان گفت که اولین مرجع وبلاگ‌نویسی فارسی با انتشار راهنمای ساخت وبلاگ فارسی آغازشده است. بدون شک دومین موج نیز با شروع به کار سایت پرشین بلاگ که امکان راه‌اندازی وبلاگ برای کاربران فارسی زبان را با سهولت بیش‌تری فراهم می‌کند آغاز شده است. اما پیامد قابل توجه دیگری که رشد وبلاگ‌نویسی در ایران داشته است پیدایش سایت‌های اینترنتی فارسی زبانی است که صاحبان وبلاگ‌ها ایجاد کرده‌اند و این خود موج جدیدی از گسترش کاربرد اینترنت در جامعه ایران به حساب می‌آید. اکنون روی آوردن برخی از روزنامه‌نگاران ، پژوهش­گران، دانشجویان و .... به وب فارسی و استفاده از منابع خبری و علمی و .... آن موجب تقویت نقش رسانه‌ای وب فارسی شده است.

پدیده دیگری که باعث گسترش زبان و خط فارسی در اینترنت شده است ایجاد کتابخانه‌های دیجیتالی فارسی در شبکه جهانی است، با این که از شکل‌گیری کتابخانه‌های فارسی در شبکه جهانی مدت زیادی نمی‌گذرد با این حال به سرعت در حال رشد و گسترش است. شماری از این کتابخانه‌ها در پایگاه‌های اینترنتی شکل گرفته‌اند و بسیاری وبلاگ‌هایی هستند که برای این‌ کار راه‌اندازی شده‌اند. از ویژگی‌های این‌ کتابخانه‌ها این است که هیچ‌ یک جنبه تجاری ندارند و نیز به جز عده معدودی اکثر کتابخانه‌ها کوشیده‌اند جانب بی‌طرفی را رعایت کرده و از اعمال سلیقه شخصی پرهیز کنند. آنچه در بسیاری از کتابخانه‌های مجازی فارسی در دسترس است تنها شامل کتاب نیست بلکه نوشته‌هایی اعم از داستان ، مقاله، تک نگاشت و .... نیز در میان مجموعه‌ها دیده می‌شود. هم چنین است آثاری که احتمالاً هیچ گاه چاپ کاغذی ندارند و البته وجود کتاب‌هایی که مدت‌هاست نایاب‌اند و مجال انتشار دوباره نیافته‌اند و یا آثاری که امروز به دلایلی بازچاپ آن‌ها مقدور نیست از جاذبه‌های کتابخانه‌های مجازی‌اند. در اینجا شماری از این کتابخانه‌ها ذکر می‌شوند: پایگاه اینترنتی کتاب‌های رایگان فارسی، پایگاه اینترنتی بانی تک، کتابخانه مجازی داستان‌های فارسی، آوای آزاد، پایگاه اینترنتی خوابگرد، کتابخانه دوات، پایگاه اینترنتی سخن، وبلاگ کتابخانه هرمس، پایگاه اینترنتی گفتمان، پایگاه تاریخ و فرهنگ ایران زمین،‌پایگاه مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت، کتابخانه پایگاه اینترنتی حوزه، پایگاه اینترنتی امام علی (ع)، پایگاه اینترنتی کتابخانه دیجیتال و .... که لازم به ذکر است غلبه با کتاب‌های دو حوزه ادبیات و دین است.[10]

کاربران به دلایل مختلفی از قبیل" دسترسی آسان و ارزان به حجم عظیم اطلاعات ، عدم نیاز اطلاعات یافته شده از اینترنت به تایپ مجدد ، دسترسی سریع و اطلاعات جدید، صرفه‌جویی در وقت و مهم‌ترین دلیل، عدم تسلط اکثر کاربران به زبان انگلیسی "که زبان غالب بر اینترنت است" به دنبال اطلاعات فارسی از اینترنت هستند. گسترش زبان و انبوهی از نوشتارها ایجاب می‌کند که خط ضابطه داشته باشد و از سوی دیگر پیشرفت فن‌آوری و پیدایش اینترنت خواستار ضابطه و قانونمندی است. اطلاع‌رسانی که جنبه بین­الملی پیدا کرده است بدون دستورِ خطی سامان یافته و نظام‌مند میسر نیست و دست‌کم دشواری‌ها می‌آفریند. در حال حاضر وبلاگ­های فارسی مقام دوم یا سوم را در جهان دارا می­باشد. به نظر دکتر آشوری“ اگر زبان فارسی به همین صورت بی­دقت در اینترنت به کار رود در سطح زبانی برای تفنن باقی خواهد ماند و کم­تر حرفی جدی به این زبان زده خواهد شد. آینده زبان فارسی در اینترنت بستگی به این دارد که نویسندگان فارسی تا چه حد کار خود را جدی بگیرند و این زبان را بازسازی کنند که از لحاظ قدرت بیان و دقت مفاهیم و استواری ساختار دستوری به زبان انگلیسی نزدیک شود“.[11]

نبود استاندارد ثابت رسم الخط فارسی موجب این شده است که به تعداد صفحات وب فارسی سبک و سیاق نگارش به کار رفته باشد لکن می‌توان چنین ارزیابی نمود که اکثر وب‌های فارسی در برخی خصوصیات مشترک می‌باشند از جمله این که نگارش برخی از آن‌ها زبان غیر رسمی و محاوره‌ای می‌باشد و به خصوص در متون علمی اغلب واژه‌های بیگانه به دفعات استفاده می‌شود. رسم­الخط مورد استفاده نیز متفاوت و سلیقه‌ای است و برخی از آن‌ها غلط‌های تایپی و نگارشی فراوانی دارند و این خصوصیات، اغلب به جهت محدودیت‌های محیط الکترونیکی و عدم تطابق رسم الخط فارسی با آن می‌باشد که نمایه‌سازی و سپس جستجو به این زبان را با دشواری‌هایی رو به رو می‌سازد.

با توجه به این نکته که اطلاعات ارزشمند فراوانی در اینترنت وجود دارد و اینترنت با شتابی فراوان به یک منبع اطلاعاتی ممتاز تبدیل شده است. موتورهای جستجو به عنوان یکی از اساسی­ترین دروازه­های ورود به منابع اینترنتی دارای ضعف­هایی هستند. که می­توان به این موارد اشاره کرد:

- در یک مجموعه از یافته­های بازیابی شده مدخل­های تکراری فراوانی ملاحظه می­شود.

- نتایج غیر قابل پیش­بینی هستند.

- نتایج چه بسا گمراه کننده باشند: ممکن است جستجویی در یک موتور کاوش نتیجه­ای نداشته، ولی در موتور دیگر دارای یافته­های فراوان باشد.

- موتورهای کاوش محتویات پایگاه­های اطلاعاتی خودشان را نشان نمی­دهند و از معیارهایی که برای گنجاندن یک مدرک در فایل­هایشان دارند حتی شرحی ارائه نمی­کنند.

- مهار واژگانی وجود ندارد و قواعد نقطه­گذاری و بزرگ­نویسی نیز استاندارد نیست.

- بدون بررسی عملی هر عنصر، اغلب نمی­توان میزان ربط و رابطه­ها را تحلیل کرد. یعنی اطلاعات کافی در مدخل نمایه نیست تا فرد بتواند دست به انتخاب بزند.[12]

- عدم توان موتورهای جستجو در تمایز میان مدارکی که توسط فرد الف نوشته شده و مدارکی که در باره فرد الف نوشته شده است.

- منابع قابل توجهی در شبکه وب وجود دارند که توسط موتورهای جستجو نمایه نمی­شوند. به این بخش از وب اصطلاحاً وب نامرئی می­گویند. "وب نامرئی بخش بزرگی از وب است که موتورهای جستجو آن­ها را نمایه نمی­کنند یا نمی­توانند نمایه کنند و عبارتند از: سایت­های دارای رمز عبور، فایل­های پی. ­دی­. اف از متون آرشیو شده، ابزارهای تعاملی نظیر ماشین حساب­ها و برخی از واژه­نامه­ها و همچنین بعضی از پایگاه­های اطلاعاتی، منابع محافظت شده از طریق اسم کاربر و گذرواژه، منابع و صفحات وب بدون پیوند و صفحات افزون بر حداکثر تعداد صفحات قابل مرور"[13].

جستجوی اطلاعات در اینترنت به دو روش می‌تواند صورت گیرد یکی استفاده از جملات زبان محاوره‌ای است و دیگری بکارگیری کلمات کلیدی. در روش استفاده از جملات زبان محاوره‌ای که اغلب به کاربران تازه‌کار پیشنهاد می‌گردد، مورد سوال خود را در قالب یک جمله سوالی مطرح می‌سازند. ­یکی از عیب‌های بزرگ این روش تعداد نتایج جستجوی زیادی است که بازگردانده می‌شود. به همین دلیل این روش توسط کاربران حرفه‌ای و حتی توسط همه، کم­تر استفاده می‌شود. اما چنانچه از این روش استفاده بشود بایستی سعی در انتخاب بهترین نوع جمله بشود و توصیه می‌شود در انتخاب یک یک کلمات لحظه‌ای درنگ نموده و با ظرافت خاصی جمله نهایی را مطرح نمود.

یکی از کاراترین و مقتدرترین روش­های جستجوی اطلاعات در دنیای وب استفاده از واژه‌هایی است که اصطلاحاً کلمات کلیدی نامیده می‌شوند. اغلب کاربران حرفه‌ای و جستجوگران ورزیده دنیای اینترنت می‌توانند با طرح بهترین کلمات کلیدی و بکار بستن قوانین ترکیب آن‌ها با هم برای نیازهای اطلاعاتی خود پاسخی در خور بیابند. در این روش توصیه‌های زیر برای انتخاب کلمات کلیدی و نیزجستجوی دقیق و مفید پیشنهاد می‌شود:

1- حتی‌المقدور سعی شود کلمات کلیدی از میان اصطلاحات منحصر به فرد و اسامی خاص انتخاب بشود.

2- حتی‌المقدور از آوردن کلمات عمومی که عناوین بسیاری را در زیر مجموعه خود شامل می‌شوند جداً خودداری کنید.

3 – همیشه اسم شخص یا نام شی یا هر چیز دیگری را که مد نظر دارید بطور کامل وارد کنید.

4 – دقت کنید که اگر موتور جستجو میان حروف بزرگ و کوچک تفاوتی می‌گذارد، این مسئله را در طرح کلمات کلیدی خود مد نظر داشته باشید.

5 – در نظر داشته باشید اگر نتیجه جستجو صفر بود به احتمال زیاد می‌تواند از یک اشتباه تایپی باشد.

6 – اگر املای صحیح و کامل کلمه‌ای را نمی‌دانید از کارکتر جانشین که اغلب * و یا ؟ است استفاده کنید.

7 – اگر یک کلمه کلیدی را برای طرح دقیق و تمام و کمال یک مورد جستجو کفایت نمی‌کند از تکنیک‌های جستجوی عبارتی، استفاده از اپراتورهای جبر بولین (AND, OR, NOT) استفاده کنید. جستجوی عبارتی یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین امکانات جستجو در اغلب موتورهای جستجو می‌باشد و می‌توان یک عبارت یا جمله مشخص را به همان ترتیبی که کلمات وارد شده‌اند مورد جستجو قرار داد. برای این روش جستجو عبارت مورد نظر را داخل گیومه"" بگذارید

8 - استفاده از عملگر AND : and به مفهوم "و" برای محدود کردن دامنه جستجو از طریق ترکیب کلیدواژه‌های مختلف به کار می‌رود و برای ترکیب کلیدهای جستجو زمانی‌که برای شما مهم است که دو یا چند کلمه کلیدی حتماً وجود داشته باشد و علامت آن در پایگاه‌های مختلف به صورت استفاده از عبارت and ،استفاده از + ، انتخاب عبارت all the word از منو، انتخاب عبارت match on all words (and) بوسیله کلیک کردن بر روی دکمه‌های رادیویی می‌باشد.

9 – استفاده از عملگر OR: اپراتور OR به مفهوم "یا" و برخلاف عملگر AND باعث گسترش دامنه جستجو و بازیابی اطلاعات بیش‌تر شده برای ترکیب کلیدواژه‌های جستجو زمانی که انتظار دارید تنها یک، دو یا چند کلمه کلیدی حضور داشته باشند و علامت آن استفاده از عبارت or، نحوه اجرای ساده و معمولی آن، انتخاب عبارت any of the words از منو، انتخاب عبارت match on any words (or) با کلیک بر روی دکمه های رادیویی می‌باشد. یکی از کاربردهای مهم این عملگر پوشش مفاهیم یا اصطلاحات مترادف، مرتبط، یا با املاهای متفاوت می‌باشد.

10 – استفاده از عملگر NOT : اپراتور Not به مفهوم "نه" و یا به جز که در این صورت تمامی جواب‌های بازگشتی که حاوی عبارت یا کلمه کلیدی هستند حذف خواهند گردید و برای اجرای آن تنها کافیست که not را قبل از عبارت یا کلمه کلیدی مورد نظرتان با یک فاصله بیاورید.

11 – استفاده از کوتاه‌سازی [14]کلید واژه‌ها: این تکنیک به ما امکان می‌دهد که با وارد کردن بخشی از یک کلیدواژه بتوانیم مشتقات مختلف آن را نیز در فرآیند جستجو بازیابی کنیم. اکثر موتورهای جستجو این تکنیک را با استفاده از علامت ستاره (*) ارائه می‌دهند. یکی از مشکلات استفاده از این تکنیک این است که باعث بازیابی اطلاعات غیرمرتبط و ناخواسته زیادی می‌شود.

12 – استفاده از عملگر نزدیک‌یابی[15]: در بسیاری از موارد استفاده از عملگر and باعث بازیابی اطلاعاتی شود که برای ما مفید نمی‌باشد، به این دلیل که این عملگر کلیدواژه‌ها را در هر کجای متن که باشند بازیابی می‌کند. در این موارد استفاده از تکنیک نزدیک‌یابی می‌تواند از ریزش کاذب اطلاعات و یا بازیابی اطلاعات غیر مرتبط جلوگیری نماید. همه موتورهای جستجو قابلیت استفاده از این تکنیک را ندارند ولی به عنوان مثال در موتور جستجوی آلتاویستا می‌توان با استفاده از عملگر NEAR از این تکنیک استفاده نمود.

13 – جستجوی ترکیبی با استفاده از پرانتز: این تکنیک یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های جستجو می‌باشد که به وسیله آن می‌توان تا حدود زیادی از بازیابی موارد غیر مرتبط در محیط وب جلوگیری کرد. در این روش می‌توان از همه عملگرهای جستجو که در بالا گفته شده یک‌جا استفاده کرد و آن‌ها را با هم‌دیگر ترکیب نمود.

14 – جستجوی کلیدواژه در عنوان صفحات وب: این تکنیک با این پیش فرض که عنوان یک صفحه وب تا حدود زیادی نمایان‌گر محتوای اطلاعات موجود در آن است به جستجوی واژه‌های کلیدی در عنوان سایت‌ها می‌پردازد. علامت آن در موتورهای جستجو متفاوت است ولی اغلب موتورهای جستجو از طریق فهرست انتخابی و یا گزینه‌های دیگر این امکان را فراهم می‌آورند.

15 – جستجوی حوزه سایت‌ها: با توجه به این‌ که به صورت قراردادی هر کشوری حوزه خاصی در محیط وب دارد، قابلیت جستجوی حوزه سایت‌ها به ما این امکان را می‌دهد که فرایند جستجو را به حوزه خاصی نظیر سایت‌های وب ایران (ir) و یا سایت‌های وب سازمان‌های غیر انتفاعی (org) محدود کنیم. دستورات استفاده از این تکنیک در موتورهای جستجو مختلف می‌باشد.

16 – محدود کردن جستجو به زبان‌های مختلف؛ باعث می‌شود نتایج جستجو به زبان‌های دیگر آورده نشود و انتخاب مطلب مورد نظر آسان‌تر است.

17 – محدود کردن جستجو به تاریخ انتشار منابع در وب: تاریخ انتشار یا به اصطلاح روزآمدی مطلب به خصوص در منابع علمی اصل مهمی است و این‌گونه محدودیت باعث می‌شود بنا به نیاز کاربر جدیدترین و یا قدیمی‌ترین منبع بازیابی بشود.

18 – جستجوی رسانه‌های مختلف: موسیقی، عکس، ویدئو : زمانی‌ که فقط نوع خاصی از رسانه مورد نیاز است به عنوان مثال زمانی که به عکس یک شخصیت نیاز داریم، جستجو در میان عکس‌ها باعث می‌شود نتیجه جستجو شامل اطلاعات دیگری در مورد آن شخصیت نباشد.

19 – جستجوی صفحات با فرمت‌های مختلف: PDF, Word, MP3, MPEG, ….: زمانی که فرمت خاصی مورد نظر است می‌توان از این تکنیک استفاده کرد . به عنوان مثال اگر مایل باشیم منبع بازیابی شده در فرمت PDF باشد، این تکنیک می‌تواند مفید باشد.

20 – آگاهی از پیش‌فرض‌های جستجو در موتور جستجو: با توجه به این که هر موتور جستجو برای ترکیب واژه‌ها یک پیش‌فرض دارد و اگر از هیچ گونه عملگری استفاده نشود، کلیدواژه‌ها را به صورت پیش‌فرض با یکی از عملگرهای جبر بولی ترکیب می‌کند؛ آگاهی از این پیش‌فرض‌ موتورهای جستجوی مختلف مهارت ما را در جستجو بالا می‌برد.

21 – وب نامرئی: وب نامرئی به دو دلیل کمّی و کیفی اهمیت دارد کمّی از این نظر که موتورهای جستجو فقط قادر هستند حدود 16 درصد از اطلاعات موجود دراینترنت را بازیابی کنند و اندازه وب نامرئی تقریبا 500 برابر وب مرئی است و کیفی از این نظر که منابع اطلاعاتی موجود در وب عمیق معمولا ارزشمند و مفید هستند و در بسیاری از موارد پاسخ­گوی نیاز کاربران می­باشند. آشنایی با ابزارهایی که برای شناسایی منابع وب نامرئی به وجود آمده­اند و کاربران را به سایت­های مناسب راهنمایی می­کنند، باعث دسترسی به این بخش عظیم از اطلاعات مفید و ارزشمند می­شود. مثل سایت Invisibleweb که فهرستی از منابع نامرئی را و سایت Completeplaset که فهرستی از تقریبا 40000 پایگاه اطلاعاتی وب نامرئی را ارائه می­دهد.[16]

راهبرد جستجو در اینترنت

جستجو عبارت از جستجو در منابعی مشخص با استفاده از کلیدواژه‌ها و عبارت‌های خاص در حوزه‌های موضوعی ویژه است. طراحی نظام‌مند مراحل انجام یک جستجو را راهبرد جستجو می‌گویند به نظر پائو «راهبرد جستجو عبارت است از فرایندی که از طریق آن فایلی مورد جستجو قرار می‌گیرد تا مدارک متناسب با نیاز کاربر شناسایی شود. این مدارک بر اساس مجموعه‌ای از معیارهایی که شخص متقاضی مطرح می‌کند بازیابی می‌شود»[17] هر فرایند جستجو می‌تواند به مراحل ارائه درخواست دقیق، انتخاب منابع اطلاعاتی مناسب، آماده کردن جستجو و اجرای جستجو تقسیم شود. بر خلاف منابع نمایه‌سازی شده در پایگاه‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی؛ مدارک در اینترنت از طریق واژگان کنترل شده قابل بازیابی نیستند. بنابراین جستجوگر برای بازیابی باید بر فنون خاص اینترنت متکی باشد. نخست آگاهی از ابزارهای مختلف جستجو در اینترنت و در ادامه انتخاب یکی از این ابزار برای جستجوی اطلاعات مورد نیاز می‌باشد. هزاران موتور جستجو،‌ صدها ابرموتور جستجو و راهنماهای موضوعی وب و پایگاه‌های تخصصی وجود دارد و انتخاب درست ابزار جستجو در ابتدای کار جستجو می‌تواند یک جستجوی موفق را باعث گردد. در زیر چند معیار برای انتخاب ابزار جستجو آورده می‌شود:

- اگر در جستجوی اطلاعات خاصی باشید بهتر است از موتورهای جستجو استفاده کنید.

- اگر در جستجوی یک واژه مبهم یا منحصر به فرد هستید از ابرموتورهای جستجو استفاده نمائید.

- اگر در جستجوی اطلاعات عمومی روی موضوعات عام هستید از راهنماهای موضوعی وب استفاده کنید.

- اگر در حال جستجوی اطلاعات علمی هستید از کتابخانه‌های مجازی استفاده کنید.

- اگر در جستجوی آخرین اطلاعات یا برای تغییر پویای فهرست مطالب، آخرین خبرها، راهنماهای دفتر تلفن، دسترسی به زمان پروازهای هوایی و غیره هستید از پایگاه‌های تخصصی استفاده کنید.[18]

برای جستجوی اطلاعات از اینترنت چهار شیوه وجود دارد شیوه نخست دسترسی به اطلاعات از طریق نشانی پایگاه اطلاعاتی مورد نظر بر روی اینترنت (URL) است، که در این صورت نشانی پایگاه اطلاعاتی در سطر نشانی برنامه مرورگر وب تایپ می‌شود و برنامه مرورگر وب مراجعه کننده را به وب سایت آن نشانی هدایت خواهد کرد. اما اگر فقط یک حرف یا علائم نقطه‌گذاری از قلم بیفتد، برنامه مرورگر نخواهد توانست آن پایگاه را باز نماید. روش دوم دنبال کردن لینک‌های موجود در صفحات وب است که کاربران را از صفحه‌ای به صفحه دیگر هدایت می‌کند. این سهولت دسترسی به منابع در وب از امتیازات بزرگ آن است و برای کاربران امکان مرور سریع و آسان در منابع مختلف را فراهم می‌کند. روش سوم بازیابی گزینشی اطلاعات است که در آن در واقع به جای آنکه کاربران شخصا در جستجوی اطلاعات مورد نظر باشند، موضوعات مورد نیاز خود را به سیستم­های بازیابی گزینشی می‌سپارند و سپس در طول زمان، اطلاعات دریافتی جدید توسط سیستم برای آنها به طور خودکار ارسال خواهد شد.

چهارمین روش که در واقع معمول‌ترین و متداول‌ترین راه بازیابی اطلاعات در وب است استفاده از موتورهای جستجو است. هنگام جستجو باید دقت کرد که موتور جستجو به طور معمول هوش‌مند نیست و معمولاً به دنبال کلیه کلیدواژه‌هایی که شما به دستگاه داده‌اید بدون توجه به معنای آن‌ها می‌گردد.

نکات کلیدی جستجو به زبان فارسی

برای جستجوی مطالب فارسی طبق گفته‌های پیشین چنانچه آدرس سایت به خصوصی که در زمینه موضوعی مورد نظر ما فعالیت می‌کند را داشته باشیم؛ می‌توان مستقیماً به آن سایت رفته و از مطالب آن استفاده نمود. به عنوان مثال سایت تخصصی برنامه‌نویس مطالب مفیدی در زمینه رایانه و علوم وابسته، به ما ارائه می‌دهد و یا سایت عمران در زمینه موضوعی عمران فعالیت می‌نماید و نیز سایت‌های انجمن ریاضی در زمینه ریاضی، سایت انجمن فیزیک ایران در زمینه فیزیک، سایت انجمن روان­شناسی ایران در زمینه روان­شناسی و علوم تربیتی فعالیت می‌نمایند، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران با دارا بودن پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف مخصوصا پایگاه پایان‌نامه‌ها می‌تواند مورد استفاده متخصصین تمام رشته‌ها گردد. ولی چنان­چه امکان استفاده از این سایت‌ها نباشد و یا آدرس این سایت‌ها را نداشته باشیم بایستی مطلب مورد نظر خود را بوسیله یکی از موتورهای جستجو پیدا بکنیم.

انتخاب موتور جستجو عامل مهمی در فرایند جستجو است. در حال حاضر ابزارهای کاوش مختلفی در ایران ظهور پیدا کرده­اند. لیکن ابزارهای جستجویی که امکان جستجوی اطلاعات به زبان فارسی را در اختیار قرار می‌دهند، محدودند. از طرف دیگر، امکانات و قابلیت‌های‌ آن‌ها برای بازیابی موثر و مناسب اطلاعات متغیر هستند. برخی از ابزارهای کاوش با امکانات جستجوی فارسی عبارتند از: ان.پی. ایرانNPiran ، ایران‌هوIranhoo ، ایران‌مهرIranMehre ، پارسیک Parseek ، گوگل Google.

در بین ابزارهای کاوش فوق ، تنها موتور کاوش گوگل دارای برنامه روبات به منظور شناسایی و نمایه­سازی صفحات یا سایت­های وب به زبان فارسی و نمایه­سازی خودکار می­باشد و قادر است صفحات فارسی را در قالب یونی‌کد شناسایی و در پایگاه خود نمایه کند و سایت پارسیک نیز از پایگاه گوگل برای جستجو و بازیابی اطلاعات استفاده می­کند. به تعبیر دیگر، چهار ابزار کاوش دیگر توسط نمایه‌سازی انسانی اداره می‌شوند و از این لحاظ راهنمای موضوعی تلقی می‌شوند و انسان، فرآیند شناسایی، بررسی و نمایه‌سازی سایت‌ها یا صفحات وب را بر عهده دارد.[19]

معمولاً به جهت دامنه وسیع موضوعی و نیز صفحه به زبان فارسی گوگل اکثر کاربران از این موتور جستجو استفاده می‌نمایند. برای جستجوی بهتر توجه به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد:

- با ترکیب چند واژه کلیدی مهم خیلی سریع می‌توانیم مطلب مورد نظر خود را بدست بیاوریم.

- دقت در انتخاب کلید واژه‌ها به طوری‌که واژه‌های انتخابی بطور دقیق نماینده نیاز اطلاعاتی ما باشند کمک خواهد کرد تا از نتایج جستجوی گسترده‌ای که در اکثر موارد بار اطلاعاتی مفید ندارند دوری گزینیم.

- استفاده از تکنیک جستجوی عبارتی که در آن عبارت جستجوی مورد نظر خود را داخل گیومه" " می‌گذاریم و به این ترتیب به موتور جستجو می‌گوییم که مطلب مورد نظر ما بایستی عین این عبارت باشد، نیز در محدود کردن نتایج جستجو کمک فراوان می‌کند.

- استفاده از انواع محدودگرهای زبانی، زمانی، مکانی، شکلی، و موضوعی و ... در جستجوی پیشرفته گوگل به ما در رسیدن سریعتر به مطلب مورد نظر کمک فراوانی می‌کند.

- به علت این که منابع و اطلاعات موجود در اینترنت بوسیله افراد مختلف و بدون کنترل در شیوه‌های رسم‌الخط و بدون ویرایش صاحب‌نظران منتشر می‌گردد آشنایی با گونه‌های مختلف نوشتاری و املاهای مختلف یک واژه و یا یک مفهوم در زبان فارسی به ما کمک می‌کند که با جستجوی گونه‌های مختلف نوشتاری یک واژه یا یک مفهوم و استفاده از واژه‌های مترادف و متشابه و شکل‌های دیگر نوشتاری آن واژه و نیز استفاده از انواع شکل‌های جمع و مفرد یک واژه جامعیت جستجوی خود را بالا ببریم . به عنوان مثال برای جستجوی مطلبی در زمینه بتن بایستی آنرا به دو صورت «بتون» و « بتن» جستجو نمائیم تا به تمام مطالبی که در زمینه بتن می‌باشد دسترسی داشته باشیم و یا به عنوان مثال دوم برای جستجوی مطلبی در باره «آبگرمکن» برای دستیابی به همه اطلاعات موجود بایستی آن را به چهار شکل زیر بنویسیم «آب گرم کن، آب گرمکن، آبگرم کن، آبگرمکن» واضح است که هر کدام از این کلمات نتایج متفاوتی را در موتور جستجو بدست می‌دهد. «استاد، اساتید، استادان، استادها» «آمریکا، امریکا» «ئیدروژن، هیدروژن» «آنلاین، پیوسته، درون خطی» از مثال­های دیگری هستند که جستجو به تمام این شکل‌ها جامعیت جستجوی ما را زیاد می‌کند و به ما در از دست ندادن مطالب مفید کمک می‌کند .

- با استفاده از عملگرهای بولی، دقت جستجو را بالا برده و نتایج جستجوی کم و مفیدی را بدست بیاوریم.

- مترادفات: با استفاده از شکل‌های مختلف مترادفات موجود برای یک مفهوم و هم چنین شبه مترادفات و یا حتی گاهی کلمات متضاد مثل بی‌سوادی و سوادآموزی در جستجو می‌توان جامعیت جستجو را بالا برد.

- اسامی مشهور و اسامی علمی: آگاهی از شکل‌های مختلف اسامی علمی و مشهور عامیانه و اسامی تجاری یک پدیده و یا وسیله و ... و استفاده از آن‌ها می‌تواند جامعیت جستجو را بالا ببرد.

- با توجه به این که در اکثر وب‌ها از واژه خارجی یک کلمه به همان صورت و با همان الفبا استفاده می‌شود استفاده از شکل خارجی این لغات و واژه‌ها نیز می‌تواند جامعیت جستجوی ما را بالاتر ببرد.

- با توجه به این که در برخی از سایت‌ها و نیز وبلاگ‌ها روش خاصی برای رفع مشکلات فارسی پیشنهاد کرده‌اند و واضح است که خودشان نیز از آن رسم‌الخط استفاده می‌کنند، آگاهی از این شکل‌های مختلف و جستجو به این شکل‌ها می‌تواند باعث جامعیت جستجو گردد. از این موارد می‌توان به حذف واو معدوله در برخی سایت‌ها و وبلاگ‌ها اشاره کرد که به عنوان مثال «خواهر» را به صورت «خاهر» می‌نویسند و یا حذف تنوین در برخی منابع که به عنوان مثال «عملاً» را به صورت «عملن» می‌نویسند.

در نهایت این که «در تشکیل صفحات وب فارسی ، جای یک استاندارد حاکم بر عملکرد تالیف نویسندگان وب، خالی است. استانداردی که انتخاب بعضی کلمات دارای چندین رسم‌الخط و حتی انتخاب بعضی کلمات که بر مفاهیم متنوعی دلالت دارند را منحصر به فرد نماید و مولفان را از طرفی ترغیب به انتخاب گونه زبانی مناسب، برای تضمین کیفیت ارتباط و انتقال مؤثر پیام و از طرف دیگر موظف به حفظ سلامت زبان و رعایت استانداردهای آن به‌عنوان یک وظیفه رسانه‌ای نماید. ایجاد و گسترش چنین استانداردی به عهده "فرهنگستان زبان و ادب فارسی" و با هماهنگی انجمن‌ها و شوراهای علمی یا صنفی انفورماتیک در ایران است. تعویق در تنظیم این استاندارد ، با توجه به رشد روز افزون وب‌های فارسی زبان ، هزینه‌های جبران ناپذیری در بر خواهد داشت.»[20]

--------------------------------------------------------------------------------
[1] بر گرفته از: محمد صابر راثی ساربانقلی. " بررسی مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات به زبان فارسی از اینترنت با مطالعه موردی بر روی کاربران مرکز اینتــرنت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبـستـر" . پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، 1384

[2] کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
[3] accents
4 پرویز ناتل خانلری. زبان‌شناسی و زبان فارسی. (تهران: توس،1373). ص. 256

[5] مجتبی مینوی. مینوی بر گستره ادبیات فارسی، به کوشش ماه منیر مینوی. (تهران: توس، 1380)، ص. 510

[6] واو معدوله واوی است که در این زمان عموماً نوشته می‌شود ولی خوانده نمی‌شود، مانند خواهش. اما در زمان قدیم آن را با کیفیت خاصی تلفظ می‌کرده‌اند و چون در هنگام تلفظ ضمه به فتحه عدول می‌کرده‌اند، آن را واو معدوله نامیده‌اند. هنوز در برخی از لهجه‌ها تلفظ آن به صورت قدیم مانده است. پیش از واو معدوله همیشه حرف «خ» و پس از آن یکی از حروف «د.ر.ز.س.ش.ن.و.هـ.ی» آمده است.

[7] OCR= Optical Character Reader فرایندی که در طی آن یک وسیله الکترونیکی کاراکترهای چاپ شده بر روی کاغذ را آزمایش می‌کند و شکل آن­ها را با بررسی الگوهای تیره و روشن تعیین می‌کند. پس از تعیین اَشکال توسط اسکنر یا وسیله مورد استفاده برای خواندن، روش‌های تشخیص نوری کاراکترها برای تبدیل اشکال به متون کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرند. (فرهنگ تشریحی اصطلاحات کامپیوتری میکروسافت. مترجم فرهاد قلی­زاده نوری. ‌‌‌‍[تهران: کانون نشر علوم، 1379]، ص. 445

[8] محمدصادق محقق زاده، کاظم زارعیان. "ارائه راه حل برای برخی مسائل اتوماسیون و نگارش فارسی" فصلنامه اطلاع‌رسانی. (دوره 19، شمارهء 3 و 4) ص.
[9] ماندانا صدیق بهزادی. "ناهماهنگی ضبط نام‌های بیگانه در فارسی" . فرهنگ (کتاب سیزدهم، زمستان 137

عاطفه شریف* - تسهیلات تکنولوژیکی موانع موجود بر چاپ و نشر را تا حدودی برداشته است. امروزه اطلاعات فراوانی به طور افسار گسیخته در محیط وب تولید و منتشر می شود. طبق مطالعات انجام شده کاربران، جهت رفع نیازهای اطلاعاتی خویش به محیط وب روی آورده اند و اغلب آنچه بازیابی می شود معتبر دانسته و مورد استناد قرار می دهند. در این نوشته ضمن بیان ضرورت ارزیابی، گوشه ای از معیارهای سنجش کیفیت اطلاعات بازیابی شده در محیط وب نمودار می گردد.

کلیدواژه ها: ارزیابی اطلاعات، صفحات وب، معیارهای ارزیابی

مقدمه و بیان مسئله

اینترنت به عنوان ابزاری که بازیابی سریع و آسان اطلاعات را فراهم می آورد از سوی کاربران بسیاری مورد استفاده و استناد قرار می گیرد. کاربران معمولا بدون توجه به معیارهای ارزیابی انتقادی هر آنچه را که در اینترنت بازیابی می شود معتبر می شمارند و در مطالعات تحقیقاتی خویش مورد استفاده و استناد قرار می دهند. (Case, 2003 ) نظر قالب کتابداران و اعضای هیات علمی آن است که استناد در تحقیقات دانشجویی به سمت منابع اینترنتی رفته و دانشجویان بر استفاده از این منابع بسیار تاکید دارند.(2002Davis,نقل از Tillotson, 2003: 4) یافته های تولپانن[1] نشان می دهد که 5/92 درصد از دانشجویان ورودی زبان انگلیسی اطلاعات موجود در اینترنت را معتبر می دانند و این در حالی است که 5/52 درصد از آنان اطلاعات بازیابی شده را هرگز ارزیابی نمی کنند. (Tillotson,2003:4 نقل ازTolpannan,1999)
اغلب کاربران اطلاعات بازیابی شده از اینترنت را معتبر می شمارند و قادر به تشخیص گهر[2] از زباله [3] نیستند.اغلب کاربران در پاسخ به این سوال که چرا به این منبع استناد کرده اید و آیا این منبع معتبر است یا خیر؟ چنین پاسخ می دهند که " آن را جستجو و بازیابی کرده ام واز آن استفاده می کنم." در این پاسخ جایی برای ارزیابی منتقدانه اطلاعات بازیابی شده گذاشته نشده است و اتکای صرف به مطالب بازیابی شده و ارزیابی نشده به طور وحشتناکی نمایان است.(Williams, 2003)

تسهیلات تکنولوژیکی موجود بسیاری از موانع انتشار و اشاعه اطلاعات را از میان برداشته است. امروز هر فردی می تواند به نشر عقاید خویش پرداخته و وب سایت خود را مدیریت نماید. گستره صفحات وب روز به روز بیشتر می شود و بر آلودگی اطلاعات در این آشفته بازار اطلاعاتی افزوده می گردد. از سویی جامعه امروز به سمت جامعه اطلاعاتی در حال حرکت است. جهانی شدن و اطلاعات گرایی از مشخصه ها ی عصر اطلاعات است. دسترسی به اطلاعات متناسب با نیازهای اطلاعاتی، در زمانی کوتاه مهارتهایی خاص می طلبد. سواد اطلاعاتی لازمه جامعه اطلاعاتی است و برای رسیدن به این سواد کاربران باید به مهارتهای اطلاع یابی مجهز باشند. یکی از مهارتهای اطلاع یابی, مهارت ارزیابی است. اما پرسش آن است که آیا واقعا اطلاعات بازیابی شده از اینترنت نیاز به ارزیابی دارند و یا هر نوع اطلاعات بازیابی شده می تواند مستند باشد و مورد استناد قرار گیرد؟ ضرورت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده در چیست و چه معیارهایی برای ارزیابی وجود دارد؟ در این نوشته سعی بر آن است تا با روشن ساختن ضرورت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده در فضای اینترنت, معیارهای ارزیابی صفحات وب به عنوان یکی از محمل های اطلاعاتی تبیین گردد.

مهارت ارزیابی اطلاعات

کتابداران و اطلاع رسانان از دیرباز در پی افزایش ارتباط سودمند میان منابع اطلاعاتی و طالبان آنها بوده اند و در جهت افزایش این ارتباط موثر و افزایش خرد و دانایی در سطح جامعه همواره تلاش کرده اند. اطلاعات صرفنظر از محملی که بر بستر آن قرار خواهد گرفت دارای ارزش فراوان است و به خلق دانایی می انجامد.

اطلاع جویی فرایندی هدفمند و ساختار مند است. طرح نیازاطلاعاتی, تعریف استرتژی جستجو، بازیابی اطلاعات، ارزیابی آنچه بازیابی شده است، سازماندهی و استفاده موثر از اطلاعات در جهت تبادل اندیشه ها و یافته ها، مهارتهایی می طلبد. این مهارتها در قالب واژه مهارتهای اطلاع یابی جای می گیرند.

● مفهوم مهارت اطلاع یابی

یان مال لی (لی، یان مال،1376) مهارت اطلاع یابی را اینگونه بیان میدارد:

1. مهارت در بازیابی اطلاعات

2. مهارت در ارزیابی اطلاعات

3. مهارت در سازماندهی اطلاعات و

4. مهارت در تبادل اطلاعات

ارزیابی اطلاعات به عنوان یکی از کلیدی ترین مهارتهای مورد نیاز کاربران در این تقسیم بندی مورد اشاره است. این مهارت در انتخاب منابع متناسب با نیازهای اطلاعاتی کارساز است و روند اطلاع یابی موثر را سرعت و اعتبار می بخشد. اطلاعات پس از بازیابی در هر قالب و ساختاری که ارائه شود نیاز به ارزیابی دارد تا به این وسیله محتوای اطلاعاتی، متناسب با نیازهای تعریف شده کاربران باشد و به حل مسئله بیانجامد.کاربران جهت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده نیازمند تفکر انتقادی هستند.

● مفهوم تفکر انتقادی

خمیر مایه تفکر انتقادی، تکاپوی ذهنی و جستجو در اندیشه های نوشته و نانوشته جهت دستیابی به نتیجه ای معتبر و مفید است. این گونه تفکر آمیزه ای از تفکر خلاق، تفکر منطقی و تفکر مسئله گشاست. تفکر مسئله گشا همه عوامل ذیربط را در تفکر انتقادی وارد میسازد، تفکر منطقی ، راه نفوذ خطاهای منطقی را در تفکر انتقادی سد می کند و تفکر خلاق ابزار لازم را برای ترکیب مفاهیم به گونه ای متفاوت از گذشته فراهم می آورد. (دیانی،1370).

تفکر انتقادی لازمه توانایی و مهارت ارزیابی اطلاعات است. نظام آموزشی و کتابخانه ها به عنوان زیرمجموعه ای از این نظام، وظیفه تربیت کاربرانی مجهز به تفکر انتقادی را بر عهده دارند.حری معتقد است که نظام آموزش عالی دو نقش دارد یکی اینکه به دانشجویان بیاموزد چگونه اطلاعات خویش را بیابد و دیگری اینکه به آنان تعلیم دهد چگونه اطلاعات به دست آمده را تعبیر و تفسیر کند.(حری، 1378) تفکر انتقادی در محیط آموزشی از جمله کتابخانه ها شکل می گیرد و پرورش می یابد, لذا لازم است کتابخانه ها در ارائه خدمات خود به ایجاد و تقویت نگاه انتقادی در کاربران توجه داشته باشند و در آموزشهای کتابخانه ای خود این جنبه را لحاظ کنند. وجود وب سایتهای کتابخانه ای که آموزش مهارتهای اطلاع یابی را به صورت مجازی فراهم می آورد فرصت مناسبی برای این منظور است. اما هنوز سوالی باقیست : آیا ارزیابی اطلاعات ضروری است؟

ضرورت ارزیابی اطلاعات در عصر اطلاعات:

آدمی برای رفع نیاز اطلاعاتی خویش به دنبال کسب اطلاعات است. وی از اطلاعاتی که دریافت میکند برای تصمیم گیریها و ارتقای دانش خویش بهره می برد. تصمیم گیری زمانی ارزشمند است که به درستی صورت پذیرد. نباید چنین پنداشت که تمامی اطلاعات کسب شده از صحت و اعتبار لازم برای دخیل شدن در تصمیم گیریها برخوردارند. در اینجاست که اهمیت ارزیابی اطلاعات رخ می نماید. از طرفی جامعه اطلاعاتی در عصر اطلاعات ضرورتهای دیگری را نیز تحمیل می کند:

● جهانی شدن و ارزش اطلاعات: یکی از نتایج بحث جهانی شدن, افزایش ارزش اطلاعات به عنوان معیار توسعه یافتگی و خمیر مایه توسعه پایدار ملتهاست لذا روز به روز بر ارزش اطلاعات افزوده می شود.

● رشد تکنولوژیکی و آلودگی اطلاعات: رشد سریع شبکه های اطلاعاتی روند اشاعه اطلاعات را تسهیل نموده, متخصصان موضوعی راحت تر از گذشته به تبادل اطلاعات می پردازند و چرخه تولید علم سریع تر از گذشته در جریان است. در نتیجه آلودگی اطلاعات روز به روز افزایش و طول عمر مفید اطلاعات کاهش می یابد.

● اطلاع گرایی و جامعه اطلاعاتی: مفهوم جامعه اطلاعاتی درحال شکل گیری است. در جامعه اطلاعاتی کلیه تصمیم گیری ها بر مبنای اطلاعات صورت می گیرد و سرعت دسترسی به اطلاعات روزآمد, صحیح و معتبر، ارزشمند است. کاربران از میان انبوه اطلاعات تولید شده بر مبنای نیاز اطلاعاتی خویش به انتخاب دست می زنند و به تصمیم گیری های مفید و به موقع می یپردازند. (حسن زاده)

● کاربر نهایی و مهارتها ی اطلاع یابی: مفهوم ارتباطات بی سیم کاربران را از محدودیت های زمانی و مکانی خارج ساخته و رفتار اطلاع یابی را به حریم خصوصی آنها کشانده است. مفهوم کاربر نهایی شکل گرفته و کاربران بدون یاری کتابداران به رفع نیازهای اطلاعاتی خویش می پردازند. در این صورت نیاز به آموزشهای پیچیده تری جهت ایجاد و ارتقای سطح مهارتهای اطلاع یابی احساس میشود.

ضرورت ارزیابی صفحات وب

از دیرباز تا امروز که در عصر اطلاعات به سر می بریم همواره ارزیابی اطلاعات و تقویت تفکر انتقادی مطرح بوده است. عصر اطلاعات نه تنها از ضرورت آن نکاسته که بر ضرورت آن افزوده است. محتوای اطلاعاتی ممکن است در هر قالبی قرار گیرد. در انواع رسانه ها صرفنظر از نوع محمل، محتوای اطلاعات مورد ارزیابی قرار میگیرد. صفحه وب سندی چندرسانه ایست که در محمل جدید اطلاعاتی یعنی وب قرار گرفته است. موتورهای جستجو با نمایه سازی صفحات وب، بازیابی اطلاعات را در این محیط میسر می سازند. اما محیط مجازی وب ویژگی هایی خاص دارد که آن را از سایر رسانه ها متمایز می کند. به بیانی محیط مجازی وب بر محتوای اطلاعاتی تاثیر می گذارند.

بسیاری از متخصصان اطلاع رسانی و کتابداران بر این عقیده اند که ارائه اطلاعات در صفحات وب از اعتبار آنها خواهد کاست و هنوز فرمت چاپی را ترجیع میدهند این گروه بر این عقیده اند که اطلاعات در شکل چاپی از قابلیت اعتماد بیشتری برخوردار است چرا که مقالات در نشریات علمی پس از بررسی محتوایی چاپ میشوند. بسیاری از اطلاعات با ارزش علمی در شبکه قرار نمی گیرند و کتابخانه ها مجلات علمی معتبری دارند که محتوای اطلاعاتی آنها به صورت تمام متن در اینترنت وجود ندارد. (Standler,2004)این در حالی است که ناشران مجلات علمی به فکر تغییر بستر اطلاعاتی خویش افتاده و در اندیشه فراهم آوری امکان دسترسی تمام متن به مقالات علمی خویش هستند. مزایایی چون قابلیت دسترس پذیری فراوان بدون محدودیت زمانی و مکانی، امکان روز آمد کردن سریع اطلاعات و قابلیت انتقال و کپی برداری سریع و به صرفه از اطلاعات در محیط اینترنت عواملی است که به روند دیجیتالی کردن اطلاعات سرعت می بخشد. در این صورت ارائه خدمات به صورت پولی انجام خواهد شد و نمونه این گونه از مجلات علمی در حال حاضر به صورت الکترونیکی در شبکه مشاهده می شود. (Standler,2004)

نوع محمل اطلاعاتی، در مورد صفحات وب بر محتوای اطلاعاتی آن تاثیر می گذارد لذا به صورت اختصاصی به بیان ضرورت ارزیابی اینگونه منابع پرداخته می شود:

● صفحات وب به سادگی ایجاد میشوند.

● دریافت دامنه و URL آسان است. حتی دامنه هایی که به ظاهر نشانگر مشخصه های خاصی چون org ,edu,… هستند با پرداخت مبلغ ناچیزی واگذار می شوند.

● هر صفحه ایجاد شده بدون هیچ محدودیتی از سوی موتورهای جستجو نمایه و آماده بازیابی می شود.

● این صفحات می توانند یکی از منابع اطلاعاتی محسوب شده و مبنای استناد قرار گیرند.

● نظارتی بر محتوای سایتها و نوع اطلاعات ارائه شده در آنها وجود ندارد. و به بیانی هر گونه اطلاعاتی از طریق صفحات وب ارائه میشود.

● اطلاعات در این صفحات بدون هیچ گونه فیلتری و بدون توجه به ویژگی های کاربران در دسترس گروههای مختلف قرار می گیرد.

● داوری آنگونه که در مورد منابع چاپی مطرح است، در این دست از منابع به چشم نمی خورد.

● دنیای مجازی ارتباطات مبتنی بر وب, اعتماد پذیری را کاهش می دهد. چراکه هویت طراحان صفحات وب می تواند پنهان باشد و یا اطلاعات ارائه شده از سوی آنها کاملا ساختگی باشد.

● اطلاعات ارائه شده در صفحات وب ناپایدار است.

● اطلاعات ارائه شده در وب از نظر محتوایی گاه بیهوده و بالقوه خطرناک و گمراه کننده است.

● به علت آلودگی بیش از حد اطلاعات در وب, میزان جامعیت بازیابی ها بسیار زیاد است نتیجه این آلودگی وجود سرریز اطلاعات است و برای رسیدن به نیتجه مطلوب باید به گزینش دست زد.

● به علاوه روشهای نمایه سازی در وب از کارائی لازم برخوردار نیستند و همواره بخش مفیدی از وب به صورت وب پنهان باقی می ماند.

شاید بتوان از طریق اعمال جستجوی پیشرفته بر غنای محتوایی اطلاعات بازیابی شده افزود اما در هر صورت در نمایه سازی وب، روابط معنایی آنگونه که شایسته است مد نظر نیست و چه بسا موارد بازیابی شده با اطلاعات مورد نظر سازگاری نداشته باشد.حتی با این فرض که موتور جستجو نمایه سازی را به درستی انجام داده باشد، طراحان وب در طراحی خویش ابرداده ها را مد نظر داشته باشند و موارد بازیابی شده مرتبط نیز باشند، لازم است که کاربران مطالب بازیابی شده را با دیدی انتقادی مورد ارزیابی قرار دهند و به این ترتیب بر اعتبار استناد خویش بیافزایند.

لذا کاربران چه به عنوان اعضای جامعه اطلاعاتی در عصر اطلاعات و چه به عنوان مراجعان ساده کتابخانه های قرون وسطی هیچ گاه حق ارزیابی منتقدانه را از خود سلب نکرده اند. ساختار ارائه اطلاعات چه چاپی باشد, چه میکرو فیلم و چه ابزارهای دیجیتالی، کاربران همواره معیارهایی را در ارزیابی های خویش به کار می برند. در مورد منابع الکترونیکی و آنچه در شبکه های پیوسته اشاعه می یابد ضرورت ارزیابی نه تنها کاهش نمی یابد که پررنگ تر خواهد شد و تابع معیارهای ویژه ای است.

ارزیابی صفحات وب

برای یافتن اطلاعات مناسب با نیاز اطلاعاتی از طریق صفحات وب باید در دو چیز مهارت داشت:

● دستها و چشمها را به تکنیک هایی مجهز کنید که قادر به یافتن مناسب ترین اطلاعات در زمانی کوتاه باشند.

● ذهن خود را طوری تربیت کنید که با دیدی انتقادی و حتی بدبینانه مجموعه ای از سوالات را طراحی و در مواجه با اطلاعات بازیابی شده آنها را در ارزیابی به کار بندد.

در صورتیکه این دو فرایند همزمان انجام پذیرد می توان گفت که کاربر از مهارت بازیابی و ارزشیابی منابع مرتبط با نیاز خود برخوردار است.

معیارهای ارزیابی صفحات وب

برخی معیارهای ارزیابی صرفنظر از نوع محمل اطلاعاتی برای انواع منابع چاپی و غیر چاپی صادق اند اما برخی از معیارها اختصاص به نوعی از منابع دارند. اندیشه بنیانی در ارزیابی اطلاعات همچنان ثابت است اما گاهی اتفاق می افتد که با توجه به نوع کاربران, نوع و عمق نیاز اطلاعاتی و موارد استفاده از اطلاعات بازیابی شده برخی از معیارها پررنگ تر و برخی کم رنگ تر است.

محتوای این معیارها حول چند نکته می چرخد. ارزیابی از دو جهت کمی و کیفی باید انجام شود. نوع و ساختار سازماندهی و ارائه اطلاعات در انواع محمل ها به سهولت کاربری و و استفاده موثر می افزادید لذا نباید چنین پنداشت که ساختار و شکل ارائه اطلاعات در کم اهمیت است. در مورد صفحات وب نیز هر دو جنبه محتوای کمی و کیفی مد نظر است.
● هدف را مشخص کنید

آنچه در اینترنت منتشر می شود با هدف و برای مخاطبان خاصی است. شناسایی هدف با دنبال کردن پیوندهایی چون

"About us," "Philosophy," "Background," "Biography," "Who am I," etc.

آشکار می شود. این پیوندها اهداف، دامنه، نوع فعالیت، وابستگی سازمانی و اطلاعات سودمند دیگری را مشخص می نماید. اگر در صفحه بازیابی شده این پیوندها را پیدا نکردید باید با کوتاه کردن URL به صفحه خانگی سایت رفته و در آنجا به دنبال اطلاعاتی از این دست باشید. (Barker,2004) . همواره به خاطر داشته باشید که هدف زیربنای سایر برنامه ریزی ها و طراحی هاست و در تعریف ملاکها و معیارهای گردآوری, تنظیم و ارائه اطلاعات تاثیرگذار است.

راه دیگر برای کشف هدف توجه به دامنه و URL صفحه بازیابی شده است. صفحاتی که با دامنه هایnet,org,edu,gov,mil مشخص می شوند از اعتبار بیشتری برخوردارند. کاربران باید درمورد دامنه های com که تجاری هستند بسیار دقت نمایند. این دامنه برای اهداف تجاری استفاده می شود. دامنه net به سایتهای غیر انتفاعی داده میشود اینکه تا چه اندازه این شرکتهای غیر انتفاعی اطلاعات صحیح ارائه میدهند خود جای بحث دارد(Smith, 2001).

علی رغم تقسیم بندی رایجی که از دامنه ها به عمل می آید در عمل نظارت چندانی بر دامنه های ذکر شده وجود ندارد و با پرداخت مبالغ ناچیزی دامنه ها واگذار می گردد. لذا اگر چه باید در بررسی دامنه و URL صفحه بازیابی شده دقت نمود اما این معیار به تنهایی معیار مناسبی برای رد یا تائید اطلاعات بازیابی شده نیست.

● تعیین میزان پوشش

اطلاعات ارائه شده در صفحات وب گاه بسیار عمیق و گاهی سطحی است. گاه تنها به ارائه لیستی از مطالب تخصصی اکتفا شده است بدون آنکه به دانش عمیق مربوط به آن اشاره ای گردد و گاهی ریزترین مسئله مورد بحث فراوان قرار گرفته است.باید در نظر داشت که طرح سوال،جستجو و بازیابی اطلاعات متاثر از نوع و محتوای نیاز اطلاعاتی، نوع و سطح مخاطبان، دامنه کار یا فعالیتی که به واسطه اطلاعات قصد پوشش دادن به آن را دارند و بسیاری عوامل دیگر است. صفحات وب نیز متاثر از اهداف طراحان آن سطح پوششی خاصی از مخاطبان را مد نظر دارند و پشتیبانی می کنند.

تخمین دامنه اطلاعات مناسب برای جستجوگر می تواند به چندین روش انجام پذیرد یکی از این روشها مطالعه فهرست مندرجات یا نقشه سایت -در صورت وجود- است، روش دیگر مطالعه و بررسی توصیفی است که اغلب سایتها از خود ارائه می کنند. سایتهایی که اطلاعات عمیق و تخصصی تری دارند اغلب امکان جستجو را از طریق موتور جستجوی خود فراهم می آورند در این صورت با انجام جستجویی ساده می توان تا حدی به دامنه اطلاعات ارائه شده و نوع سازماندهی آن پی برد. وجود پیوندهای فرامتنی نیز اگر به درستی برقرار باشند بر عمق پوشش مطالب می افزایند.

در مورد برخی از سایتها که مقالات تمام متن را فراهم می آورند پوشش گذشته نگر نیز اهمیت می یابد. تعیین پوشش همواره بستگی به سطح دانش کاربر و نوع نیاز وی دارد.

● ارزیابی شهرت و اعتبار

شناسایی صاحبان اندیشه, شهرت و اعتبار آنها در ارزیابی صفحات وب از ضروریات است پس:

- حامی صفحه[4] یا فردی که مسئولیت حقوقی و معنوی سایت را عهده دار است مشخص نمایید.

کاربران باید بتوانند ناشر یا حامی صفحه وب را شناسی کنند به گونه ای که ارزشها ، اندیشه و اهداف وی مشخص شود. این بررسی با مراجعه به بخش هایی از صفحه که با "About Us" or "Mission" مشخص شده اند انجام می شود. حامی صفحه وب باید علاوه بر شماره تماس و آدرس پست الکترونیکی به صورت متمایز مشخص شده باشد (Smith, 2001).

- پدید آور را مشخص کنید.

گاه کاربران در اطلاعات بازیابی شده آنقدر غرق می شوند که پدید آورنده اثر و اطلاعات زمینه ای وی را از یاد می برند و به آن توجهی نمی کنند. در مورد وب سایت سازمانها و بسیاری از سایتهای دیگر امکان دارد که اطلاعات مربوط به پدیدآورنده مطالب ذکر نشده باشد در این صورت اگر امکان آن وجود داشته باشد با ایجاد ارتباط با مدیر سایت می توان [5]اطلاعات مفیدی به دست آورد به علاوه اطلاعاتی که سازمانها تحت نام تنالگانی خود ارائه می کنند اغلب تحت نظارت کارمندان و متخصصان موضوعی است و در صورت معتبر بودن آن سازمان مشکلی در مورد عدم شناخت پدید آور نخواهد بود. در عین حال مشخص کردن صاحب اندیشه در هر سایتی نشان دهنده دقت نظر و احترامی است که طراحان آن به تفکر انتقادی مخاطبان خویش دارند(Smith, 2001).

در صورتیکه اطلاعات مربوط به پدیدآور مشخص باشد باید دقت داشته باشید که توضیحات کامل باشد و تصویر مناسبی از وضعیت مسئولیت مطالب منتشر شده را مشخص نماید. ارائه آدرس پست الکترونیکی نویسنده مطلبی که مشخصات حرفه ای و تخصصی وی را نمایان نسازد قابل اعتنا نیست. در اینصورت باید با نویسنده مطلب ارتباط برقرار کرد و مشخصات لازم را از او دریافت نمود. (Barker,2004)

● تعیین صحت

گاه اطلاعات ارائه شده در محیط مجازی وب نه تنها صحیح نیست که گمراه کننده و در مواردی مثل اطلاعات پزشکی خطرناک نیز هست لذا در ارزیابی اطلاعات باید بر این جنبه بسیار دقت داشت.

تعیین میزان صحت اطلاعات بازیابی شده مهمترین بخش ارزیابی انتقادی اطلاعات است. اغلب کاربران از روی ظاهر سایت و نوع طراحی آن به ارزیابی می پردازند در حالیکه صرف طراحی مناسب و زیبای سایت دلیلی بر صحت محتوای اطلاعاتی آن نیست. اشتباهات تایپی و گرامری گاه محتوا را قلب می کنند و اطلاعات گمراه کننده ای را منتقل می سازند. پدید آور مطالبی که محتوایی قابل اعتماد داشته باشند کلامش را با استنادها اعتبار می بخشد در صورتیکه مقاله ای علمی فاقد استناد و منابع باشد نباید محتوای اطلاعاتی آن را زیاد معتبر و جدی قلمداد کرد. در مورد سایتها نیز چنین است . اطلاعات ارائه شده در صفحه ای اینترنتی چنانچه با پیوندها مسیری را برای کشف منابع و استنادها فراهم آورد بر اعتبار خویش افزوده است(Smith, 2001).

● روزآمدی

با توجه به رشد روز افزون علم و کوتاه شدن دوره حیات علمی یک اندیشه، لازم است از روزآمدی اطلاعات ارائه شده اطمینان حاصل گردد. توجه به تاریخ انتشار یک صفحه و تاریخ بازبینی آن که اغلب در پائین یا بالای صفحه ظاهر می شود گامی جهت ارزیابی روزآمدی صفحه و اطلاعات آن است. الزاما تاریخ انتشار صفحه و یا تاریخ روزآمدسازی سایت به تنهایی ملاک روزآمدی اطلاعات نیست، فعال نبودن پیوندها نشانی از عدم پویایی و روزآمدسازی سایت است. به علاوه منابع مورد استفاده در متن نیز باید مورد توجه قرار گیرد در صورت کهنه بودن منابع مورد استناد، باید در روزآمدی مطالب ارائه شده تردید کرد. توجه به این مسئله اهمیت دارد که به صرف کهنه بودن منابع مورد استناد نمی توان خط بطلانی بر محتوای اطلاعاتی ، اطلاعات بازیابی شده کشید بلکه باید همزمان به متن آن علم یا رشته، طول عمر مفید اطلاعات در آن موضوع و بار محتوایی مطالب نیز توجه داشت.

● قابلیت دسترس پذیری

- دسترس پذیری در شبکه

دسترسی به منابع اطلاعاتی در اینترنت ممکن است به شیوه های مختلفی محدود شود(از جمله زبان منبع, نیاز به ثبت نام, نیاز به اثبات صلاحیت یا عضویت در یک سازمان خاص)(خادمیان, 1382: 102) دسترس پذیری بزرگترین عاملی است که مراجعان کتابخانه ها را به پای میز کامپیوتر کشانده. محیط مجازی وب محدودیت زمانی و مکانی کاربران را از میان برداشته است و با ارائه انبوهی از اطلاعات آنان را در ظاهر از کتابخانه ها بی نیاز ساخته است. اما کاربران غالبا فراموش می کنند که اغلب اطلاعات علمی و مستند در پایگاهها ارائه شده و دسترسی به آنها برای همه ممکن نیست.

از سویی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به طراحی وب سایتهای خود پرداخته و دسترس پذیری اطلاعات را از طریق شبکه ها و پایگاههای پیوسته نیز فراهم آورده اند. حرکت به سوی شبکه ها و کتابخانه های مجازی است. در چنین محیطی که کاربران در معرض انواع اطلاعات قرار گرفته اند و امکان استفاده از اطلاعات ضعیف تر به علت سهولت بازیابی و دسترس پذیری بیشتر وجود دارد باید به کاربران آموخت که کتابخانه ها نیز دسترسی به برخی از منابع اطلاعاتی را فراهم نموده اند و معیارهای ارزیابی منسجمی بر این انتخابها و گزینش ها تاثیر داشته است.

- دسترس پذیری در صفحات یا نحوه ارائه و نظم دهی اطلاعات در صفحه

نحوه ارائه اطلاعات در صفحات وب از اهمیت فراوانی برخوردار است. نوع سازماندهی اطلاعات, تعریف پیوند های فرامتنی, امکان استفاده از جستجو و مرور, میزان تعامل با کاربر و کاربر مدار بودن, سرعت بارگذاری اطلاعات, قابل فهم و ساختارمند بودن ارائه و به بیانی وجود سازماندهی در ارائه اطلاعات دسترسی پذیری را سهولت می بخشد و کاربران را از سردرگمی می رهاند.

نسبت به واژه هایی چون "links," "additional sites," "related links," etc. حساس باشید. پیوند ها را بررسی کنید. ارائه ارجاعات کور، غیر فعال و یا نامربوط از اعتبار اطلاعات ارائه شده می کاهد(Barker,2004).

این بخش از کار به امکانات تکنولوژیکی و مهارت در طراحی این نظامها بستگی دارد و توجه به آن در ارزیابی صفحات وب از اهمیت فراوانی برخوردار است.

● قیمت

هزینه لازم برای دسترسی به اطلاعاتی یکی از مواردی است که به هنگام استفاده از اطلاعات باید به آن توجه داشت. اطلاعات با ارزش پایگاههای اطلاعاتی معتبر دنیا به صورت اشتراکی ارائه می شوند. گاهی استفاده از چکیده و اطلاعات کتابشناختی رایگان است اما برای دریافت متن کامل نیاز به پرداخت وجه هستید. در نتیجه شما باید ارزش نسبی پرداخت هزینه ها را به محتوایی که دریافت خواهید نمود تخمین زده و با این دید که ارزش اطلاعات به محتوای آنهاست تصمیم گیری نمایید.

حرف آخر: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

آنچه بیان شد ضرورت ارزیابی اطلاعات بازیابی شده در وب و گوشه ای از معیارهای آن بود که تنها به عنوان الگویی بیان گردید. این معیارها با توجه به نوع کاربران و هدف از جستجو اولویت می یابند و لازم است به آنها تنها به دید الگویی برای ارزیابی منتقدانه و هوشمندانه اطلاعات توجه شود.

کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با ایجاد و تقویت مهارتهای اطلاع یابی و تفکر انتقادی در کاربران به آنها می آموزند که از میان انبوه اطلاعات بازیابی شده گهر را از زباله تشخیص دهند و با استناد به منابع معتبر بر اعتبار فعالیتهای تحقیقاتی خویش بیفزایند. آموزش این مهارتها در گرو برنامه ریزی اصولی و مناسب این مراکز است. کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی از طریق آموزشهای مجازی و هدفمند قادر به یاری رسانی به کاربران می باشند و نباید در عصر دیجیتال نقش تعلیم دهندگی خویش را از یاد ببرند.

مهارتهای اطلاع یابی و ایجاد تفکر انتقادی در کاربران کتابخانه از طرق مختلف انجام می پذیرد از روشهای معمول آن برگزاری کلاسهای آموزشی حضوری، تهیه و توزیع بوشورهای آموزشی و ارائه آموزشهای مجازی در محیط وب است. ارائه این آموزش ها مستلزم آن است که کتابداران و اطلاع رسانان ابتدا خود به مهارت ارزیابی و قدرت تفکر انتقادی مجهز باشند. امید آن است که با همت کتابداران و اطلاع رسانان در عصر دیجیتال کاربرانی تربیت شوند که قدرت ارزیابی و تفکر انتقادی را به صورتی اصولی در خویش تقویت کرده باشند و در مفهوم کاربرانی مستقل به بازیابی اطلاعات بپردازند. جامعه اطلاعاتی زمانی تحقق می یابد که تک تک شهروندان به عنوان پاره های جامعه از دیدی تحلیلی و منتقدانه برخوردار باشند و مبنای تصمیم گیری هایشان اطلاعات صحیح و روزآمد باشد.

منابع

حری، عباس (1382) .اطلاع رسانی: نگرش ها و پژوهش ها. تهران: نشر کتابدار.

حسن زاده، محمد. "تعامل حرفه کتابداری و اطلاع رسانی با فرایند جهانی شدن". [پیوسته] :

دیانی، محمد حسین و عبدلاحمید معروف زاده (1370) .مبانی مرجع: فنون و روشهای پرسش کاوی و پاسخ یابی از منابع کتابخانه. مشهد: آستان قدس رضوی.

کوک, آلیسون (1382). راهنمای یافتن اطلاعات با کیفیت در اینترنت. ترجمه مهدی خادمیان.مشهد: چاپار.

لی، یان مال (1376) .اصول آموزش مهارتهای اطلاع یابی. ترجمه فاطمه سبکروح و آذر عمرانی. تهران: واژه پرداز.

Barker, Jon (2004) ”Finding Information on the Internet: A Tutorial University of California”. Available at:

Case, Ronald. (2003) “Making Critical Thinking An Integral part of Electronic Research”.School Library in Canada.22(4). Available at:

Engle, Micheal.(2004)"The Seven Steps of the Research Process”. Cornel University Library. Available at:

Smith, Alistair.(1997) "Criteria for evaluation of Internet Information Resource “The Public-Access Computer Systems Review. 8(3).

Available at:

Smith, Marshall L. (2001) “Critical Thinking and the Web”. Darlene Lynch and Robert F. Vernon, Journal of Social Work Education, 37(2): p381-387. Available at:

Standler, Ronald B. (2004)“Evaluating Credibility of Information on the Internet” . Available at:

Tilloston, Joy.(2003)”A Portrait of the Audience for Instruction in Web Searching: Result of a Survey Conducted at Tow Canadian Universities”. CJLIS/RCSIB .27(1): p3-24.

یادداشتها

[1] Tolpannan

[2] cyber treasure

[3] cyber trash

[4] Sponsor

[5] Assess Accuracy

*دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران

منبع: سایت مرکز مدارک و اطلاعات علمی ایران

عفت صادقیان* - فناوری کامپیوتر بطور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است. امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی کودکان ایفاء می کند واین نقش بسرعت در حال افزایش است. بطوریکه تعداد کودکان 17-2 سال که کامپیوتر را در منزل استفاده می کنند از 48% در سال 1996 به 70% در سال 2000 صعود کرده است. استفاده از اینترنت نیز از 15% به 52% دراین دور‌ه 5 ساله افزایش پیدا کرده است. اما آیا این فناوری زندگی کودکان را بهبود می بخشد.

علی رغم جنبه های مثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی و ... رایانه و اینترنت جنبه های منفی نیز دارد. استفاده کنترل نشده کامپیوتر بویژه وقتی با دیگر فناوری ها از قبیل تلویزیون همراه باشد کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فیزیکی، اجتماعی و روانی قرار می دهد. که از آنها می توان به مشکلات بینایی، صدمات سیستم اسکلتی، چاقی، اثر بر مهارتهای اجتماعی، مشکلات ارتباطی در خانواده و اعتیاد الکترونیکی اشاره کرد.در صورتیکه کامپیوتر صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد . با رعایت نکاتی هنگام استفاده از کامپیوتر می توان مطمئن شد که استفاده از کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود می بخشد.از آنجائیکه کامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است که بفهمیم چگونه این تکنووژی می تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود ببخشد یا منحرف کند.
کلیدواژه‌ها: کامپیوتر- اینترنت- کودکان – نوجوانان
مقدمه:

فناوری کامپیوتر بطور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است(1). مهمترین تغییراتی که این فن آوری بوجود آورده بوسیله مارشال مک لوهان در یک عبارت خلاصه شده است و آن تبدیل جهان به یک دهکده جهانی است. بدین معنا که مردم نقاط مختلف در کشورهای سراسر کره زمین به مثابه یک دهکده امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی را دارند(2). امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی کودکان ایفاء می کند واین نقش بسرعت در حال افزایش است(3). بطوریکه تعداد کودکان 17-2 سال که کامپیوتر را در منزل استفاده می کنند از 48% در سال 1996 به 70% در سال 2000 صعود کرده است. استفاده از اینترنت نیز از 15% به 52% دراین دور‌ه 5 ساله افزایش پیدا کرده است. سرعت انتشار اینترنت 9 برابر سریعتر از رادیو، 4 برابر سریعتر از کامپیوترهای شخصی و سه برابر سریعتر از تلویزیون بوده است(1). تحقیقات دلالت دارد که 149 میلیون نفر در سراسر دنیا به شبکه اینترنت مرتبط هستند که به میزان 12% در هر ماه افزایش پیدا می کند(4). بررسی های آماری در سال 2000 بیانگر این مطلب است که کودکان سن 7-2 سال بطور متوسط 34 دقیقه در روز از کامپیوتر استفاده می کنند که این زمان با افزایش سن طولانی تر می شود(5-2 سالگی 27 دقیقه در روز، 11-6 سالگی 49 دقیقه در روزو 17-12 سالگی 63 دقیقه در روز) (1).

بطور متوسط کودکان آمریکایی 3-1 ساعت درروز از کامپیوتر برای انجام تکالیف مدرسه، صحبت با دوستان بطور آن لاین و بازی کردن استفاده می کنند.90% کودکان سن مدرسه در این کشور به کامپیوتر دسترسی دارند(5).

کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 178 کشور جهان رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسطبشمار می رود. 35% استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته بوده است(2).

اما آیا فناوری کامپیوتر زندگی کودکان را بهبود می بخشد؟ از آنجائیکه کامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است که بفهمیم چگونه این تکنووژی می تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود ببخشد یا منحرف کند.
روش کار:

با استفاده از تایپ کلمات کلیدی در قسمت جستجوی سایتهای yahoo و google ونیز مطالعه کتب موجود در کتابخانه ، مطالب مربوط به تاثیر اینترنت بر کودکان ونوجوانان که معتبر بوده و قبلا در مجلات وکتب چاپ شده بود جمع آوری شده و بصورت مقاله تدوینی حاضر جمع بندی و خلاصه گردید.
محتوی:

علی رغم جنبه های مثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی...رایانه و اینترنت جنبه های منفی نیز دارند(6). استفاده کنترل نشده از کامپیوتر بویژه وقتی با دیگر فناوری ها از قبیل تلویزیون همراه باشد کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فیزیکی، اجتماعی و روانی قرار می دهد. فعالیت فیزیکی و تعاملات اجتماعی برای سلامت و خلاقیت کودک ضروری است در حالیکه اگر کودک مدت زمان زیادی را در مقابل صفحه کامپیوتر بگذراند او را از ورزش و دیگر فعالیتهای که برای تکامل وی مفید می باشد بی بهره می کند. بعلاوه کودکان ممکن است در معرض محتویات خشن و جنسی که در حد سن آنها نیست قرار گیرند(1). دسترسی به چنین مطالبی ممکن است کاملا تصادفی یا عمدی باشد. هر دو این طریق دستیابی مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهای مکرر داده شده که صدمات بهداشت روانی از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان بویژه در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتیاد، رفتارهای ضد اجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیف وسیع در بسیاری موارد جبران ناپذیر است(6).این مشکلات را می توان در سه گروه فیزیکی، اجتماعی و روانی طبقه بندی نمود که در ذیل به شرح آنها می پردازیم.
مشکلات جسمی:

مشکلات بینایی:

به اعتقاد پزشکان کودکانی که به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می کنند در معرض خطر نزدیک بینی قرار می گیرند(7). اگرچه 70% بزرگسالانی که به دلیل نگاه ممتد به صفحه مانیتور و کار طولانی مدت با کامپیوتر به علائم سندرم بینایی کامپیوتر مبتلا هستند(8) تحقیقات نشان داده است که کودکان بدلایل ذیل برای ابتلا به این سندرم مستعدتر هستند:

- عدم توجه به مسائل بهداشتی و سلامت خود. ممکن است ساعتها در مقابل صفحه کامپیوتر بنشینند و بر آن تمرکز کنند.

- عدم بیان مشکلات بینایی توسط کودکان و نادیده گرفتن آنها.

- ایستگاههای کاری کامپیوتر اغلب متناسب با وضیعت بالغین طراحی می شود و برای کودکان مناسب نمی باشد.

برای پیشیگری از سندرم بینایی کامپیوتر در کودکان باید:

- قبل از شروع مدرسه معاینه کاملی از چشم کودکان از نظر دید نقاط دور و نزدیک صورت گیرد.

- ایستگاههای کاری کامپیوتر متناسب با وضیعت کودکان طراحی شود.

- فاصله بین مانیتور و چشم کودک 28-18 اینچ توصیه می شود. فاصله کمتر از 18 اینچ برای کودکان مضر است.

- والدین باید از رفتارهای که بر مشکلات چشمی دلالت می کند آگاه باشند از قبیل قرمزی چشم، مالش مکرر چشمها، سردرد، پوزیشن های غیر معمول، شکایت از تاری دید و خستگی چشم(5).

- استفاده از پوششهایمخصوص صفحه کامپیوتر(7).
صدمات سیستم اسکلتی:

مشکلات نواحی مچ، گردن و پشت ، کودکانی را که طولانی مدت از کامپیوتر استفاده می کنند، تهدید می کند. این مشکل با وضیعت قرارگیری کودک در حین کار با کامپیوتر در ارتباط است(9). برای پیشگیری از این صدمات:

1) پوزیشن صحیح قسمت فوقانی بدن در حین کار با کامپیوتر حفظ شود:

- پشت بوسیله صندلی حمایت شود.

- در حین نشستن بر روی صندلی نباید بر عقب زانوها فشار وارد شود.

- پاها روی سطحی محکم(کف زمین یا بر روی سطح شیب دار) قرار گیرد .

- سر بر روی گردن متعادل باشد.

- زاوی‌ه بین ساقه پا و ران بیش از 90 درجه باشد.

- مچ بطور خنثی قرار گیرد( زاویه کمتر از 15 درجه).

2) یک محل کار نرمال طراحی شود. فضایی که کودک بتواند به آن دسترسی پیدا کند. به راحتی بنشند بدون اینکه بدنش را بطور نامتناسب خم کند یا بپیچاند.

3) وضیعت صفح‌ه کامپیوتر را چک کنید.صفخ‌ه کامپیوتر طوری قرار گیرد که کودک بدون اینکه گردنش را به عقب و جلو خم کند آنرا به راحتی ببیند.

4) وجود تجهیزات مناسب در محل کار: صندلی راحت-میز ثابت- صفحه کلید سطح پایین با شیب منفی- موس در سایز مناسب برای کودک.

5) صفح‌همانیتور عاری از گردو غبار باشد و نور کافی موجود باشد.

6) مدت زمان استفاده از کامپیوتر کنترل شود. زیرا صدمات فیزیکی با طول مدت استفاده از کامپیوتر در ارتباط است(10).

چاقی:

کودکانی که مدت طولانی در مقابل کامپیوتر می نشینند‏‏، فعالیتهایشان از فعالیتهای مورد نیاز سلامتی (از قبیل ورزش) دور می شود در نتیجه خطر چاقی افزایش پیدا می کند(11). برای به حداقل رساندن خطر چاقی توصیه می شود که مدت استفاده از کامپیوتر به 2-1 ساعت در روز محدود و بر فعالیتهای از قبیل ورزش تاکید شود(1).

تشنج اپیلپتیک: تشنج بطور اوایه بوسیله شکل خاصی از اپی لپسی ایجاد می شود. اپی لپسی حساس به نور زمانی ایجاد می شود که کودک حساسیت بالایی به نورهای لرزان دارد در این حالت زمانی که در مقابل نورهای درخشان کامپیوتر و فلاش های ناشی از بازی های رایانه‌ای قرار می گیرد تشنج آغاز می شود. علایم متنوع می باشد که شامل سردرد، تغییر در میدان بینایی، سرگیجه، گیجی، کاهش آگاهی و تشنج می باشد. بمحض توقف استفاده کامپیوتر علائم ناپدید می گردد(11).
اثر اینترنت بر مهارتهای اجتماعی:

علی رغم اینکه اینترنت بعنوان یک فناوری شگفت آور معرفی شده است بر مهارتهای اجتماعی افراد اثرات منفی دارد(4).بهترین راه برای کشف خود زمانی که کودک در حال رشد و یادگیری است، تعامل با دیگر کودکان می باشد. یادگیری از طریق تجربه و تحریک حسها اتفاق می افتد،که زمانی که کودک از کامپیوتر استفاده می کند کمتر اتفاق می افتد. کلیک کردن بر موس و بازیهای رایانه‌ای پیشرفت مناسب مهارتهای اجتماعی کودک را به تاخیر می اندازد.زمانی که کودک به اینترنت معتاد شد، انگیزه اش برای تعامل با دیگران کم می شود که خود اثرات منفی بر ارتباط شخصی و تعاملات اجتماعی دارد(12).

مطالعات اخیرنشان می دهد که استفاده از اینترنت سبب ایجاد احساس بدبختی، تنهایی و بطورکلی کاهش سلامت روانی می شود. اشخاصی که از اینترنت بیشتر استفاده می کنند دوستی ها را کمتر حفظ کرده، زمان کمتری با خانواده صحبت می کنند، استرسورهای بیشتری را تجربه کرده اند و احساس تنهایی و افسردگی می کنند(4).
اینترنت و خانواده:

اینترنت امروزه جایگاه ویژه ای در ساختار زندگی خانواده ها پیدا کرده است و کامپیوتر به عنوان یک وسیله اما با کاربردی متفاوت تر ، متنوع تر و شخصی تر وارد خانه شده و عرصه زندگی اجتماعی را دچار تغییر و تحول نموده و روابط اجتماعی جدیدی با ویژگیهای نوین در جامعه حاکم می سازد(2).

دلیل اصلی خانواده ها از خرید کامپیوترو ارتباط با شبکه اینترنت در منزل آموزش می باشد. والدین اعتقاد دارند که این ابزار نگرش کودک را به مدرسه بهبود می بخشد. اما با گسترش سریع استفاده از این فناوری سوال مهمی که ایجاد می شود تاثیر آن بر ارتباطات بین اعضای خانواده است. استفاده از اینترنت به چند دلیل بر روابط خانواده تاثیر می گذارد:

- استفاده از اینترنت یک فعالیت زمانگیر است پس می تواند مدت تعامل کودک با خانواده اش را کاهش دهد.زمان اختصاص داده شده برای تعامل با یکدیگر پیش شرط ارتباط با کیفیت می باشد. در یک مطالعه 50% خانواده ها بیان کردند که مدت زمانی که آنلاین هستند کمتر باهم صحبت می کنند و 41% موافق یادگیری رفتارهای ضد اجتماعی در این مدت بودند.

- اینترنت کشمکش های جدیدی را در خانواده ایجاد می کند. وجود فقط یک کامپیوتر در منزل رقابتی بین کودک و والدین برای استفاده از کامپیوتر ایجاد می کند که گاهی سبب کشمکش می شود.

- استفاده از صفحات وبی که از نظر محتویات متناسب سن کودک نمی باشد سبب بحث و کشمکش بین وادین و کودکان می شود.

- گاهی کشمکش ناشی از دستیابی کودکان به اطلاعات خصوصی والدین می باشد.

- والدین نگران هستند که اینترنت کودک را از سایر فعالیتها منحرف کند و همچنین اثر ایزوله کننده ای بر او داشته باشد(13).
اعتیاد الکترونیکی:

مطالعات نشان داده است که الگوهای رفتاری اعتیاد در بین مصرف کنندگان سنگین اینترنت وجود دارد. بررسی ها شیوع آن را از 6% تا بیش از 80% گزارش کرده اند(4). نگران کننده ترین جنبه اعتیاد به اینترنت، آسیب دیدن کودکان است. آنهاد به راحتی به بازیهای چند نفره حتی بخشهای مبتذل وابسته می شوند(14).

معتادین به اینترنت ساعتهای بسیار طولانی در طول روز را به استفاده از این وسیله ارتباطی می گذرانند به نحوی که عملکرد شغلی واجتماعی آنها تحت تاثیر قرار می گیرد، کارشناسان این نوع استفاده غیر طبیعی از اینترنت را اصطلاحا اعتیاد به اینترنت می نامند. علت اعتیاد به اینرنت در بسیاری از این افراد، دستیابی به راهی برای سرکوبی اضطرابها و تنش های زندگی است به گفته پژوهشگران احتمال اعتیاد به اینترنت در افراد گوشه گیر و افرادی که در ارتباطهای اجتماعی و بین فردی خود مشکل دارند بیش از سایرین است(15).

علایم شناخته شده این اختلال شامل:

الف) استفاده از کامپیوتر برای خوشگذرانی، شادی یا تسکین استرس.

ب) احساس تحریک پذیری غیر قابل کنترل و افسردگی زمانی که از آن استفاده نمی کنند.

ج) صرف زمان طولانی و هزینه زیاد برای نرم افزار و سخت افزار، روزنامه ها و فعالیتهای مربوط به کامپیوتر.

د) بی خیال شدن نسبت به کار، مدرسه و خانواده(4).

به آنهایی که نمی توانند از صفحه کامپیوتر دور شوند توصیه می شود:

- به یک شبکه حمایت شده و سالم متصل شوند.

- زمانی که حس می کنند باید کامپیوتر را روشن کنند با کسی تماس بگیرند و با او صحبت کنند. این روش رفتار شناختی است به این ترتیب به افراد کمک می شود تا الگوی ذهنی خود را دریابند و بدانند چگونه باید آنرا تغییر دهند(14).
بازیهای رایانه‌ای:

امروزه گسترش بازیهای الکترونیکی و رایانه‌ای به تهدید بزرگ برای قشر جوان تبدیل شده است و این امر می تواند به بروز بیماریهای روانی و افسردگی در قشر جوان نیز منجر شود. امروزه دسترسی کودکان و قشر جوان به بازیهای الکترونیکی به سادگی امکان پذیر است در حالی که اکثر والدین نسبت به خطرات استفاده بیش از حد این بازیها بی اطلاع هستند. در گذشته بازیها از طریق ارتباط کودکان با یکدیگر انجام می شد اما امروزه کودکان از زمان درک و فهم این بازیها بیشترین ساعات روز را صرف اینگونه بازیها می کنند در حالی که این ارتباط هیچگونه رابطه عاطفی و انسانی ایجاد نمی کند و در صورتیکه اگر بازیها فکری نیز نباشد تاثیر گذاری نامطلوب بر روحیات کودک خواهد داشت(16).

تاثیر بازیهای رایانه‌ای بویژه در ایجاد خشونت در کودکان و نوجوانان است. تحقیقات نشان می دهد که تاثیر بازیها ی رایانه‌ای بر رفتار خشونت آمیز کودکان و نوجوانان بستگی به وجود چند عامل دارد. اولین عامل اینکه درجه شدت خشونت در بازی چه اندازه است. دوم توانایی کودک برای تشخیص و تمیز بین دنیای تخیلی و واقعیت زندگی است. عامل سوم قدرت کودک برای مهار کردن تمایلات و انگیزه های وجودی است و بلاخره عامل چهارم چارچوب ارزشی است که کودک در آن رشد کرده است و یا هم اکنون زندگی می کند و نیز ارزشهایی که در متن و محتوی بازی مستتر است(6).
تحقیقات اخیر دلالت دارد که بازیهای رایانه‌ای سبب صدمات مغزی طولانی مدت می شود. بازیهای رایانه‌ای فقط قسمتهای از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک می کند و به تکامل دیگر نواحی مغز کمک نمی کند.کودکانی که ساعتهای زیادی را به بازی اختصاص می دهند لب فرونتالشان تکامل پیدا نمی کند. لب فرونتال نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال آنها تکامل پیدا نکرده بیشتر مستعد اعمال خشونت آمیز هستند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.

در مقابل فعالیتهایی مانند محاسبات ریاضی فعالیت این قسمت از مغز راتحریک می کند(17،18).

بازیهای رایانه‌ای پر تحرک باعث بروز بیماریهای استخوانی و عصبی در ناحیه دستها و بازوها می شود(19). یکی از دلایل شب ادرای در کودکان بازیهای ترسناک رایانه‌ای می باشد(20). در بازیهای رایانه‌ای کودک به تنهایی بازی می کند و گاه بدون برنامه ریزی ساعتها مشغول بازی می شود. تجربیات دوران کودکی در بزرگسالی تداوم می یابد. فردی که منفعل بازی می کند تا انتهای عمر منفعل می شود(21).برخی خانواده ها مانع انجام بازیهای الکترونیکی از سوی فرزندان خود می شوند و در واقع با مخالفت کردن فرزندان را نسبت به استفاده از این بازیها حریص تر می کنند و از طرفی کودکان از هر فرصتی حتی پنهانی سعی در استفاده از این بازیها دارند(16).
نتیجه گیری:

در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می رود که در آینده ای نزدیک نقش عمده تری از تلویزیون را در زندگی کودکان و نوجوانان داشته باشد(6). در صورتیکه از این فناوری صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دازد(2). در حالی که تحقیقات بیانگر خطراتی ناشی از کاربرد بی رویه و غلط از آن است که تمامی کاربران بویژه کودکان را تهدید می کند. برای اطمینان از استفاده بهینه و اینکه کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود ببخشد، بطورکلی توجه به پیشنهادهای زیر کمک کننده است:

- آشنایی والدین با کامپیوتر و گذراندن دوره های آموزشی در این زمینه و در صورت لزوم یادگیری برخی نکات از کودکان.

- صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپیوتر از سوی آنان و خطراتی که در هنگام آنلاین شدن ممکن است آنها را تهدید کند.

- قرار دادن کامپیوتر در مکانی از منزل که بتوان فعالیتهای کودک را تحت نظر داشت.

- محدود کردن زمان استفاده از کامپیوتر، در صورتیکه وی از تماسهای اجتماعی خود کاسته باشد. استفاده بیش از حد از کامپیوتر معمولا نشانگر یک مشکل است.

- همراهی با کودکان هنگام حضور آنان در اتاق های گفتگو اینترنتی .

- بررسی نامه های الکترونیکی کودکان و حذف پیام های نامتناسب.

- استفاده از نرم افزارهای فیلتر کننده برای جلوگیری از مشاهده محتویات نامناسب. چنین نرم افزارهایی همچنین می توانند نشانی تمام سایتهای که کودک به آنها سر زده را ثبت کنند تا والدین بعدا آنها را بررسی کنند. البته هیچ یک از نرم افزارها نمی توانند جایگزین همراهی والدین با کودکان شوند(21).

- برنامه ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند(6).

- تشویق کودک به تعامل با خانواده بجای استفاده بیش از حد از کامپیوتر.

- کامپیوتر بعنوان ابزار مکمل آموزشی باشد نه تنها راه آموزشی(4).

- تهیه برنامه های آموزشی برای والدین، معلمین و دیگر افرادی که با کودکان کار می کنند.

- پژوهشهای در مورد اثرات استفاده از کامپیوتربر تکامل فیزیکی، هوشی، عقلی، اجتماعی و روانی کودکان انجام گیرد(1).
منابع:

1. Shields M.K, Beharman R.E.Children and computer technology:Analysis and recommendations. The future of children and computer technology. Vol:10. No:2. Fall/winter2000.P:4-30.

2. شفیعی شفیع. اینترنت و نقش آن در زندگی اجتماعی.

.[May 2005.14].http://www.ayandehnegar.com

3. ICTs and children. www.wiki.media-culture.org.au . 2004.

4. AffonosoB. University of Nevada ,Reno. Is the internet affecting the social skills of our children? December 1.1999.

5. Wan L.K. Children and computer vision syndrome www.allaboutvision.com . 2005.

6. شاملو سعید. بهداشت روانی. تهران. انتشارات رشد. 1382.ص 147-156.

7. Emick M. Study finds direct link between computer use and vision problems in children. Mar 27.2002.

8. عظیمی عباس، صالحی مرضیه، صالحی فرشته، مسعودی حبیبه. اثرات کار با کامپیوتر بر عملکرد بینایی. راز بهزیستن. شماره 30. پاییز 1383. ص 41-33.

9. What’s new in health care computers cause vision problems in children. www.jhu.edu . April 1.2002.

10. Lang S.S. Cornell ergunomist offers web guide lines on how children can avoid injury while at their computers. Feb 15.2000.

11. Health- Development. Computer technology and children-physical and psychological development. www.public.iastate.edu . Oct 28.2004.

12. The internet: A positive or negative influence on children. www.firstclass.wellesley.edu . 2005.

13. Mesch G.S. The internet and the family. A study on Israel . www.soc.haif.ac.il . 2005.

14. تشخیص نشانهای اعتیاد به اینترنت. www.hasht.com . ا20 مهر.1381.

15. اضطراب دلیل اصلی اعتیاد به اینترنت است. www.hasht.com . ا12 شهریور 1381.

16. اعتیاد الکترونیکی بیماریهای جوانان را افزایش می دهد. www.google.com

17. Computer games linked to learning problems. www.news.zdnet.com . August 19.2001.

18. Carelse M. Computer games:Are they harming your children? www.gentleparents.com . 2005.

19. بیماریهای کامپیوتر.www.hasht.com. (ا31تیر.1381).
*عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی – دانشکده پرستاری و مامایی همدان

منبع:مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران

تحولات اخیر فناوری ارتباطات و اطلاعات و شکل گیری زمینه های جدید فعالیت در کنار آموزش های نوین برای پیشبرد فعالیت های اجتماعی توجه صاحب نظران را در عرصه های مختلف به خود جلب کرده است . فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی ، جامعه اطلاعاتی شکل داده است و ظهور این جامعه شرایط خاصی را پیش روی مخاطب قرار داده است . یکی از زمینه های مطرح ، تبلیغات بازرگانی است که با امکانات و فناوری جدید دارای ویژگی های خاص برای تبلیغ کالا و معرفی پدیده های تولیدی جدید شده است . کارگزاران تبلیغات بازرگانی تلاش می کنند تا در کنار استفاده از نمادها ترکیب رنگ ها، با تأکید بر اصول و شیوه های تبلیغ بازرگانی ، از آخرین فناوری های ارتباطی و رسانه ای برای معرفی کالا بهره گیرند تا تمایل مخاطب را نسبت به یک محصول یا خدمت جلب کنند. آنها می کوشند با مخاطبان وسیع تری ارتباط برقرار کنند، که از راه های مختلف ، به خصوص شبکه ، با علاقه های شان آشنا شده اند و در حال حاضر با همین امکان درصدد تبلیغ محصولات هستند.
تمایل به گسترش تبلیغات بازرگانی به سبب سودآوری بالای آن فعالیتی اقتصادی است . امروزه ، بیشترین درآمد اقتصادی کشورها تابع تبلیغات بازرگانی آنها است . سالانه بیشتر از400 میلیارد دلار هزینه تبلیغات در سطح دنیا می شود که از این میان آمریکا با حدود 50درصد، بالاترین سهم و کشورهای در حال توسعه با کم تر از 20 درصد این مبلغ کمترین سهم را می برند. امروزه فناوری های نوین ارتباطی توانسته اند در مقایسه با وسایل ارتباطی گذشته ، فرایندهای تجاری و کسب درآمد اقتصادی را بهبود بخشند. به عنوان مثال ، اینترنت به عنوان یک فناوری جدید توانسته است ویژگی های فناوری های قدیمی ارتباطی را یک جا در خود داشته باشد و لذا در فعالیت های اخیر به خصوص در زمینه بازرگانی نفوذ بیشتری پیداکند.
از دیدگاه تبلیغ بازرگانی ، چه از لحاظ نوع ارایه خدمات ، یعنی پوشش جغرافیایی و یا حوزه دریافت مخاطب ، از بعد زمانی و همچنین تعداد مجراهای دسترسی ، یک فناوری جهانی ، فراگیر، شبانه روزی و چند مجرایی و چه از دیدگاه ویژگی های رسانه ای به لحاظ کیفیت صدا، تصویر، متن ، استفاده از قابلیت های ترکیب صوت ، تصویر، حرکت در قالب فیلم و پویانمایی انیمیشن ، بسیار برجسته است و ویژگی تعاملی بودن آن وجه ممتاز این فناوری است که مخاطب را جذب استفاده از تبلیغات بازرگانی نموده است .
در 20 سال اخیر سازمان های تبلیغاتی دریافته اند که با توسل به ظاهرپرستی افراد می توانند، انواع کالاهایی را که در واقع نیازی به آنها نیست به آنها بفروشند. مردم وقتی صبح از خواب بر می خیزند، صورت خود را با صابون مخصوص و گران قیمتی می شویند که تولیدکنندگان آن می گویند، صورت را خوشبو خواهد کرد. به این ترتیب مردم ، تقریبا به هرکاری دست می زنند، آن هم نه برای این که خودشان می خواهند، بلکه از ترس شرمندگی یا ناخوشایندی ظاهر خود نزد دیگران ، در حالی که همه اینها ساخته سازمان های تبلیغاتی است که غرورهای طبیعی و جزیی را تبدیل به اضطراب های مهمی کرده اند تا صاحبان کالاها و خدمات بتوانند از آنها سود ببرند.
منتقدانی مانند «بی اف، آرلیوایز» (7) وسایل ارتباط جمعی به خصوص تبلیغات را متهم می کنند که سبب می شوند مخاطبان واکنش های مکانیکی بروز دهند و با تلقین ، انتخاب سریع ترین لذت ها را بدون کم ترین تلاش به آنها می دهد. او اخطار می دهد که تبلیغات بازرگانی احساسات را به فساد می کشاند، زبان را کم ارزش، از نیازهای عاطفی و ترس مردم بهره برداری و آنان را به حرص و طمع و طلب ثروت و انطباق با زندگی ثروتمندان تشویق می کنند. او دقت و توجه را به آنچه به اذعان وی ، تأثیر نامحسوس آگهی های بازرگانی بر پاسخ های انتقادی مردم به محیط اطراف شان است ، معطوف می دارد. با این که چند دهه از این اظهارنظر می گذرد، انتقادهای آرلیوایز حتی امروز نیز قابل طرح و دارای اعتبار است ، با این تفاوت که امروز جاذبه های تبلیغات شبکه ای ، به سبب تعاملی بودن و هم خوانی بیشتر با سلیقه های فردی بیشتر شده است و لذا در نگاه منتقدان آسیب های به همراه آمده بیشتر است ، اگر چه در اینجا صرفا نگاه به آسیب ها معطوف نیست یا کلا در ارایه چشم انداز تبلیغات بازرگانی در شرایط شبکه ای نمی توان چشم را بر این آسیب ها بست .
قطعا با توجه به مخارجی که امروز توسط شرکت های بزرگ صرف تبلیغات بازرگانی می شود و این هزینه ها که سرسام آورند انتظار فروش بیشتر کالاهای مورد تبلیغ و یا تغییر شمار مصرف کننده بالاتر است . جاذبه های تبلیغات شبکه ای و به خصوص ویژگی تعاملی بودن این نوع ارتباط، مصرف کننده پیام گیر را در جایگاهی قرار می دهد که خواسته های خویش را برآورده و پیام را بیشتر منطبق با انتظارها و خواسته های خود می یابد. علت این امر ویژگی های جدید این امکانات است .
به اعتقاد «دنیس مک کوئیل» صاحب نظر بازرگانی، فناوری های جدید دارای این ویژگی ها هستند.
ارتباطات تعاملی (دوطرفه بودن فرایند ارتباط).

جمع زدایی (گرایش به ارتباطات فردی ).

ارتباط ناهمزمان (ارتباط دائم پیام ها).

تمرکز زدایی (تأکید بر پیام خاصی نیست ).

استفاده از ظرفیت بیشتر (افزایش مجراهای ارتباط و حافظه و ذخیره بیشتر). و انعطاف پذیری (حق انتخاب ).
از نظر دنیس مک کوئیل این ویژگی ها به برکت توزیع و انتشار فناوری ، کوچک سازی ، فناوری انباشت و دریافت ، فناوری ارزان نمایش یا دسترس دهی پیام و فناوری کنترل محقق شده اند. با نظر به امکاناتی که در عصر کنونی از طریق رایانه های شخصی به همراه خطوط تلفن (به ویژه از طریق تحولی که در توزیع کابلی از طریق الیاف نوری و توزیع ماهواره ای از طریق نظام های پخش مستقیم رخ داده است ) فراهم شده است ، در حال حاضر عملکرد فناوری های جدید (که البته در دنیا مورد استفاده است و برای کشورهای پیشرفته چندان هم جدید نیست ) معرفه ها و ابعاد جامعه اطلاعاتی را شکل داده است .
سرعت در انتقال ، کیفیت انتقال و انتخاب های شخصی ویژگی های این جامعه را تشکیل می دهند. البته ، هنگامی که «دانیل بل» برای اولین بار این اصطلاح (جامعه اطلاعاتی ) را به کار برد، ویژگی های دیگری را نیز برای آن برشمرد، از جمله اضافه بار اطلاعاتی و سوخت شدن اطلاعات که می توان آن ها را به ویژگی های عمل رسانه ای در این چارچوب اضافه کرد.
به هر حال ، نکته مورد تأکید امکانی است که این شبکه ای شدن در اختیار اقتصاد و بازاریابی کالاها قرار داده است و تصویر مجسم آن در تبلیغات بازرگانی به خوبی نمایان است .تبلیغات بازرگانی امروز در قالب شبکه (به شرط در دسترس بودن و اتصال به شبکه اینترنت و یا حتی مانند اینترنت های شرکتی ، سازمانی و نهادها) با تنوع و گستردگی زیادی روبه رو شده است که سهم هزینه کرد و بازگشت سرمایه و سود را به رقم های بسیار بالا صعود داده است . هزینه های تولید آگهی های تجاری به روش های مختلف و جدید، از بزرگ ترین ارقام تجارت جهانی اند. در حال حاضر، تبلیغات تجاری و بازرگانی جدید، نه تنها کالاهای موجود جدید را به مشتریان معرفی می کند، بلکه روش و الگوی مخصوص این گونه تبلیغات ، انگیزه مهمی برای ایجاد بازارهای جدید شده است .
مجموعه عوامل متعدد تبلیغات بازرگانی در عصر اطلاعات را به سلاح و حربه جدیدی در تجارت بین المللی و داد و ستد کالاها تبدیل کرده اند؛ عواملی چون رقابت برای تسخیر بازارهای جهانی و تسلط بر آنها، افزایش تولید همراه با خلق کالاهای جدید، انگیزه مصرف گرایی ، رقابت های اقتصادی بین شرکت های بزرگ چند ملیتی ، محدودیت مشتریان و بازارهای مشخص جهانی هدف این گونه تبلیغات فروش مستقیم کالا نیست ، بلکه تزریق ارزش هایی است که مصرف کالاهای مورد نظر را در درازمدت تضمین می کنند. تبلیغات در عصر اطلاعات مبتنی بر دو شیوه کلی عمل می کند: 1- روانشناسی کاربردی و مهارت های ارتباطی. 2- به کارگیری، تکمیل و ابداع وسایل و ابزارهای جدید.
اینترنت امروز جایگزین مدل های قبلی تعامل بین مشتری و تولیدکننده یا عرضه کننده کالا شده است . به زودی مشتریان در تمام بازارها این فرصت را خواهند داشت که به طور دقیق خواسته های خود را به عرضه کنندگان ارایه دهند، در مقابل ، عرضه کنندگان نیز از این توان برخوردار خواهند شد که به طور دقیق ، آن چه را مشتری می خواهد، بدون تأخیر و یا انحراف از خواست وی تحویل دهند. تابلوهای انتخاب یکی از نوآوری های فناوری جدید ارتباطی است که این حرکت را تسریع کرده است .
تابلوهای انتخاب عبارت اند از نظام های تعاملی که امکان طراحی محصولات مورد نیاز تک تک مشتریان را فراهم می آورند. مشتری این کار را با انتخاب آزاد محصولات از فهرستی انجام می دهد که ویژگی ، اجزاء، قیمت ها و شیوه های مختلف تحویل در آن وجود دارد. ترکیب این عناصر، منجر به ایجاد تنوع بسیار زیاد در انتخاب مشتری و شکل گیری مشتری سالاری در روابط تجاری می شود. نقش مشتری در این نوع نظام خرید، از نقش دریافت کننده منفعل به طراحی کننده فعال تغییر می کند. این حرکت فقط یک مرحله (مرحله خیز) از تکامل بلندمدتی است که نقش مشتری در اقتصاد طی می کند. تا اواخر قرن 20، نقش مشتری در اقتصاد بیشتر در قالب پذیرنده قیمت و پذیرنده محصول تعریف می شد، چرا که کالاها و قیمت های ارایه شده ، توسط عرضه کننده را بدون تغییر می پذیرفت ، اما در طول دو دهه گذشته ، با رشد قدرت مشتریان در طول فرایند خرید، نقش تأثیرپذیر آن ها کم کم کنار گذاشته شد.
به هر حال ، استفاده از اینترنت در فعالیت های تبلیغاتی ویژگی هایی دارد که یکی ازمهم ترین آن ها دو طرفه بودن اینترنت است . متقاضیان ، کاربران و مصرف کنندگان هنگام بررسی «وب» می توانند به صورت دو طرفه با منبع پیام ارتباط برقرار کنند و نحوه نمایش و نوع اطلاعات مورد نیاز خود را در آن تعیین کنند. با توجه به این که تجارت الکترونیکی ویژگی جامعه اطلاعاتی است و مبادلات از طریق شبکه اتفاق می افتند ، همین امکان در خصوص تبلیغات بازرگانی نیز صدق می کند. البته ، همین ساختار، مانع از انجام بسیاری از فعالیت های تجاری در اینترنت شده است . از جمله این محدودیت ها می توان به مشکلات حقوقی ، محدودیت های فنی و انتقال کالا اشاره کرد. از آنجا که تبلیغات از نظر ماهیتی ، جنبه اطلاعاتی بیشتری نسبت به سایر فعالیت های تجاری دارد، امکان و فرصت بیشتری نیز برای انجام فعالیت های تبلیغاتی در اینترنت مشاهده می شود. به دلیل همین ماهیت اطلاعاتی است که بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ ازفناوری «وب» در راستای ایجاد ارتباط با مشتریان بالفعل و بالقوه خود استفاده می کنند.
از اصول دیگری که مبنای فعالیت تبلیغی را در اینترنت شکل می دهند، طراحی پیام متناسب با مخاطب ، صراحت و روشنی پیام های ارسالی ، تحریک تمایلات با شیوه تعاملی ، سهولت دسترسی به اطلاعات ، تازگی و به روز بودن تبلیغات و آگهی ها و دسترسی به اطلاعات منبع آگهی دهنده است . ابزار تبلیغ در اینترنت نیز متعدد است ، اما «سایت وب» تنها ابزار تبلیغاتی اثربخشی است که در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد. وب به عنوان بستری برای تبلیغات ، بروشورها، کاتالوگ ها، ویترین فروشگاه ها و رسانه های ارتباطی را پوشش داده است . سایت وب مرکز بسیار مهمی است که برای ارایه حجم قابل توجهی از اطلاعات در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد. این اطلاعات می تواند شامل اطلاعات مربوط به شرکت ، نشان تجاری ، خدمات مشتری و فروش باشد.
مشتری محوری در اینترنت یک اصل است . با توجه به ماهیت اینترنت ، به نظر می رسد که مشتریان اینترنتی از طبقات جوان تر، مرفه تر و تحصیل کرده تر جامعه باشند. به لحاظ ترکیب جنسی نیز هر دو جنس مؤنث و مذکر به نسبت مساوی (البته در کشورهای پیشرفته ) از اینترنت بهره برداری می کنند. این موضوع در ایران با غلبه جنس مذکر همراه است . از آنجا که افراد بهره بردار عمدتا در جست وجوی اطلاعات هستند، لذا علاقه مندند که خود انتخاب کنند و این مشتری است که تأثیر اصلی را بر مبادلات می گذارد.
اگر چه این شبکه ها هیچ حد و مرزی را نمی شناسند و محدودیت ها کم تر بر آن ها اعمال می شوند و افراد هر لحظه در معرض صدها هزار پیام قرار می گیرند، با این وصف کارگزاران امر تبلیغات محتاطانه عمل می کنند و این تلاش به خوبی مشهود است که رای و حریم افراد محترم است ، زیرا افراد از هدایت اجباری به سمت خرید یک کالا و یا کسب آگاهی اجباری از تغییرات قیمت یک کالا و نظایر آن گریزان هستند. اگر چه هنوز از لحاظ حقوقی بسیاری از مسایل اینترنت لاینحل مانده است ، با این وصف چارچوب های حقوقی نیز برای فعالیت اینترنت وجود دارند.
از بعد حقوقی اگر چه کشورهای پیشرفته غربی تلاش های خود را برای تدوین قوانین و مقرراتی برای مبارزه با پدیده های ناهنجار و نادرست و جنایات ناشی از اینترنت از یک سو و برای کنترل برنامه های مختلف رایانه و اینترنت از سوی دیگر، آغاز کرده اند، هنوز هیچ منبع اطلاعاتی معتبر و پذیرفته شده ای در سطح جهان ایجاد نشده است تا به کار اینترنت جهت پیش گیری از تعارض های غیر ضروری کمک کند و معیارها و موازین روشن و مشخصی را به آنان معرفی نماید. تبلیغات بازرگانی نیز از این قاعده مستثنی نیست . به هر حال ، استفاده کنندگان از اینترنت در تمامی زمینه ها، از جمله تبلیغات بازرگانی ، می توانند با در نظر داشتن قوانین مربوط به حق تألیف ، ثبت علائم تجاری ، اسرار تجاری ، حق ثبت اختراع و حقوق مالکیت معنوی و همچنین قوانین کیفری مربوط به افترا و تهمت و اهانت و اصول مربوط به اجازه فعالیت در امور نشر و مطبوعات ، به طور نسبی تکلیف و حقوق خود را در استفاده از اینترنت دریابند و نادانسته مرتکب فعالیت های غیر قانونی نشوند.
آنچه که به عنوان تبلیغ و سپس فروش کالا در یک نظام تعاملی اینترنتی رخ می دهد، نیازها را به خوبی قابل شناسایی می کند. به عبارت دیگر، دشواری هایی که در شیوه قبلی شناخت نیازهای مخاطب وجود داشتند، دیگر با وجود شبکه وجود نخواهند داشت و فعالیت های بازارسنجی برای کالاهای مختلف و همچنین آگاهی از انتظارات مصرف کننده به راحتی گردآوری می شود. البته ، همیشه زمینه نفوذ به شرایط بازار فروش در تبلیغات بازرگانی اینترنتی و از بعد امنیتی همیشه خطر دسترسی به اطلاعات مشتری وجود دارد، بنابراین دیواره آتش برای محافظت از ارتباطات لازم است . دیواره آتش یک اصطلاح ژنریک برای توصیف انواع روش های امنیتی جهت محافظت از ارتباطات اینترنتی و شبکه ای افراد است . خط تلفن یا ارتباط کابلی که رایانه را به اینترنت وصل می کند، تعداد نقاط دستیابی را در اختیار نفوذگران می گذارد. پروتوکل که برای دستیابی به اکثر محتویات «وب» و فایل هایی که بینندگان اینترنت با آن ها کار می کنند ، به کار می رود، بیش از 65000 درگاه مرتبط با خود دارد، که مکانهایی هستند که به داده ها در آن ها اجازه عبور از اینترنت به رایانه کاربر داده می شود.
«هکرها» ی باهوش می توانند دریابند که کدام درگاه ها بیشترین قابلیت دستیابی را دارند و توجه خود را معطوف نفوذ به آن ها می کنند. کاربران تنبل و بی تجربه معمولا از جست وجوکنندگان درگاه خودکار شده بهره می گیرند، که داده ها را به هر درگاهی می فرستند. درگاه های ضعیف علامتگذاری می شوند و برای جست وجوهای بعدی یادداشت می شوند؛ نظارت و حفاظت روی همه این درگاه ها وظیفه اصلی یک دیواره آتش است . به هر حال ، تبلیغات بازرگانی در عصر ارتباطات شبکه ای ویژگی های دیگری نیز دارد که عبارت اند از:
سهولت ارزیابی تبلیغات مختلف بازرگانی با یکدیگر.

شرایط برابر برای رقبای تجاری .

ایجاد علاقه در افراد به استفاده از تبلیغ بازرگانی به سبب جاذبه های طراحی پیام .

سوق دادن افراد به خرید کالا یا خدمات با شرایط سهل رقابتی .

گستردگی شبکه ارتباط.
قابلیت فروش مطلوب .

انبوهی تبلیغات بازرگانی .

ازدحام و شلوغی شبکه برای بهره برداری.

نامشخص بودن نوع تأثیرها.
گرایش به تبلیغ کالاها با قیمت بالاتر در مقایسه با کالاهای ارزان قیمت .

تشدید روند خودکار شدن فرایند تبلیغ.

تغییر در نحوه ارتباط، حتی برای خرید کالا.

به روز بودن آگهی های شبکه ای .

پاسخ به سؤال های مشتری و مصرف کننده ، و دسترسی به اطلاعات منبع آگهی دهنده و ضعف زمینه های حفاظتی از اطلاعات .

لازم به ذکر است که حتی در شرایطی که تبلیغات بازرگانی شبکه ای در عصر اطلاعات مورد توجه است و کاربری زیادی نیز ممکن است داشته باشد، دیگر اشکال تبلیغ بازرگانی که با رسانه های دیگر صورت می گیرند، همچنان به حیات خود ادامه خواهند داد و اشکال قدیمی تر تبلیغ بازرگانی از میان نخواهند رفت .

علیرضا عبادتى - وقتى پایان تعطیلات تابستانى نزدیک مى شود و آغاز سال تحصیلى جدید از راه مى رسد پدران و مادران علاوه بر تدارک لباس و لوازم التحریر این روزها یک قلم دیگر به خریدهایشان اضافه شده که پرسش هاى بیشمارى را پیش آورده است.

این یک قلم ابزارهاى الکترونیکى است و برخى از این پرسش هاى بیشمار این است که: چه سیستم عاملى مناسب است؟ کامپیوتر همراه بهتر است یا لپ تاپ؟ اگر کامپیوتر همراه براى بعضى از کلاس ها الزامى است آیا بهتر است که به فناورى بى سیمى و لوازم جانبى آن هم مجهز باشد؟ آیا چاپگر هم ضرورى است؟

در بسیارى از کشورهاى پیشرفته یا در حال توسعه کامپیوترها و اتصال آنان به اینترنت به یکى از لوازم اجتناب ناپذیر کلاس هاى درسى، آزمایشگاه ها و به طورکلى محیط هاى آموزشى تبدیل شده است. بخش عمده اى از سمینارها و کنفرانس ها اکنون به این اختصاص یافته که به والدین آموزش دهد چگونه در بودجه یا سبد خانواده مسائلى از این قبیل را دخالت دهند. یعنى براساس درآمد، خانواده ها باید بخشى از بودجه خود را صرف ابزارهاى الکترونیکى ، نرم افزارها و محصولات جانبى آن کنند.

در حال حاضر خانواده هایى که فرزندان نوجوان دارند، مى خواهند که فرزندانشان به قدر کافى از دانش کامپیوتر و اینترنت برخوردار باشند تا از عهده درس هاى دانشگاهى و درس هاى مربوط به تحقیق و جست وجو برآیند. نسل جدید را «نسل اینترنت» یا Net Generation نامگذارى کرده اند چون زمانى که این کودکان چشم باز کرده اند منزل آنها کامپیوتر متصل به اینترنت داشته است؛ درست مثل ما که به نسل قبل تعلق داریم و زمانى که چشم باز کردیم تلفن و تلویزیون جاى خود را در خانه هایمان باز کرده بود. زمانى که ما به مدرسه مى رفتیم فقط با قلم و خودکار سروکار داشتیم. اما امروز تنوع ابزار و وسایل الکترونیکى که یک کودک یا نوجوان مى تواند به همراه داشته باشد به قدرى زیاد شده که خانواده ها باید از میان ابزارهایى که مى توانند تهیه کنند برخى را انتخاب و برخى را یا به آینده موکول کنند یا از آن صرف نظر کنند. گاهى اوقات تنوع این وسایل و توقع فرزندان، والدین را به وحشت مى اندازد. بعضى از وسایل روزگارى تازگى داشت مانند آوردن تلفن همراه یا کامپیوتر همراه به کلاس اما اکنون کمتر کلاسى در کشورهاى پیشرفته وجود دارد که به نوعى از کامپیوترهاى رومیزى یا لپ تاپ استفاده نکند. در کشورهاى پیشرفته، موسسه ها و مدارس براى خانواده ها تعیین مى کنند که چه کامپیوتر همراهى براى فرزندانشان خریدارى کنند و باید به چه لوازم و نرم افزارهایى مجهز باشد تا زمانى که دانش آموز یا دانشجو سرکلاس حاضر مى شود معلم یا استاد بتواند از سر میز خودش کامپیوترهاى دانش آموزان را کنترل کرده، آنچه خودش صلاح مى داند به نمایش بگذارد و تکالیف دانش آموزان یا دانشجویان را با کامپیوتر خودش چک کند. نرم افزارها و سخت افزارهایى که موسسه معرفى مى کند امکان شبکه شدن همه کامپیوترهاى دانش آموزان را با کامپیوتر معلم یا استاد فراهم کرده ضمن آنکه کامپیوتر استاد به نرم افزارهایى مجهز است که مى تواند روى کامپیوتر خودش چک کند که دانش آموزان در حال انجام چه کارى هستند. حین آموزش هم مى تواند کامپیوتر همه شاگردان را فریز کرده و آنچه روى کامپیوتر خودش در حال انجام است روى صفحه نمایش شاگردان یا دانشجویان به نمایش درآورد. بعضى از این موسسه ها امکان اتصال به اینترنت را از طرق مختلف براى یک کلاس فراهم مى کنند. بعضى کلاس ها که شاگردان به کامپیوتر همراه مجهزند امکان اتصال بى سیمى به اینترنت فراهم مى شود به این شکل استاد یا معلم مى تواند به دانش آموزان یا دانشجویان تکلیف بدهد که در اینترنت جست وجو کنند و همان جا پاسخ ها را مى تواند چک کند. جالب اینجا است که خانواده ها پیش از خرید کامپیوتر براى منزل باید با مسئولان آى تى مدارس هماهنگى کنند چون اگر مى خواهند ارتباط اولیا و مربیان به طور کامل برقرار شود باید کامپیوترها و نرم افزارهاى سازگار با مدرسه تهیه کنند به عنوان مثال اگر شما در چارلستون ایالات متحده زندگى مى کنید و مى خواهید فرزندتان را به مدرسه ساتیادل بفرستید بهتر است از خرید کامپیوتر از کمپانى اپل خوددارى کنید و فکر آموختن سیستم عامل مکینتاش را از سر خود و خانواده تان بیرون کنید چون متخصصان آن مدرسه فقط به کامپیوترهایى خدمات مى دهند که سیستم عاملشان ویندوز مایکروسافت است. البته فرد مى تواند از کامپیوتر اپل استفاده کند اما متخصصان آن مدرسه فقط از عهده رفع عیب هایى برمى آیند که در سیستم عامل ویندوز به وجود مى آید. آنها آشنایى چندانى با «مک» ندارند.

در عوض اگر در نورث فیلد مینه سوتا زندگى مى کنید و مى خواهید فرزندتان را به کالج کارلتون بفرستید دغدغه اى در مورد کامپیوتر یا سیستم عامل آن ندارید بلکه فقط باید چند نرم افزار که آن مدرسه خودش طراحى کرده روى کامپیوترتان نصب کنید بعد به کلاس ببرید.

تمام کالج ها در ایالات متحده به این توافق رسیده اند که بهتر است به والدین پیشنهاد کنند کامپیوترى خریدارى کنند که یا از طریق اترنت ethernet قادر به اتصال به اینترنت باشد یا آنکه کارت شبکه بى سیمى داشته باشد تا از طریق شبکه بى سیمى در کلاس ها بتواند به اینترنت وصل شود.

کامپیوترهاى قدیمى مملو از باگ هستند یعنى مدام با مشکلات غیرقابل پیش بینى مواجه مى شوند که بدون وجود یک متخصص کامپیوتر قابل رفع نیست. ضمن آنکه کامپیوترهاى قدیمى در مقابل ویروس ها، کرم ها، نرم افزارهاى جاسوسى و تبلیغى

(Spyware, adware) آسیب پذیرترند. مدارس و دانشگاه ها نیز از پذیرفتن این کامپیوترها براى اتصال به شبکه شان اکراه دارند چون هر چه کامپیوتر قدیمى تر باشد اشکالاتى که براى خود دانش آموز و شبکه مدرسه به وجود مى آورد بیشتر باشد. براى همین دانشگاه دولتى کانزاس در منهتن به وضوح به اولیاى دانشجویان مى گوید که از دیدن چه کامپیوترهایى اصلاً خوشش نمى آید.

متولیان این دانشکده مى گویند: «از آوردن سیستم هاى قدیمى و سیستم عامل هاى ۹۸ و NT3.51 جداً خوددارى کنید. ما از اتصال کامپیوترهایى که سیستم عاملشان ویندوز ۹۸ است به شبکه مان معذوریم.»

پروفسور المور از دانشگاه ایندیانا مى گوید بعضى از خانواده ها از عهده روزآمد کردن کامپیوتر همه فرزندانشان برنمى آیند. ما اینجا سعى مى کنیم روى کامپیوتر هاى قدیمى تا جایى که امکان دارد سیستم هاى عامل جدیدتر نصب کنیم تا با مشکلات کمترى مواجه شویم. دانشجویانى که به دانشگاه ایندیانا مى روند با مشکلات کمترى مواجهند چون مسئولان آن به این فلسفه اعتقاد دارند که دانشگاهشان باید از عهده همه انواع فناورى ها برآید و بتواند در همه زمینه هاى شناخته شده مشکلات دانشجویانش را حل کند. حتى پیشرفته ترین و به روزترین کامپیوترها هم از بلایاى ویروسى وبلاگ هاى کامپیوترى مصون نیستند. براى همین هم بسیارى از موسسه هاى آموزشى یا دانشگاه ها یک شبکه کامپیوترى طراحى مى کنند و به جاى آنکه کامپیوترها تک به تک به نرم افزارهاى ضدویروسى مجهز باشند یک agent در شبکه، همه کامپیوترهاى متصل به شبکه را محافظت مى کند. این روش گرانتر اما مطمئن تر است. به محض آنکه یک کامپیوتر به این شبکه متصل مى شود پیغامى براى کاربر فرستاده مى شود تا آن agent را روى کامپیوتر خود فعال کند در آن صورت محافظت از آن کامپیوتر تا زمانى که به آن شبکه متصل است برعهده آن شبکه است. آن شبکه نیز هرچند دقیقه یک بار بانک اطلاعاتى خود را به آخرین دستاوردها مجهز مى کند و روزآمدترین حالت را دارد.

بعضى از مدارس هم هستند که کار را براى اولیا آسان کرده اند یعنى یک نماینده دارند که براى اولیاى داوطلب خدمات ارائه مى کند. به این ترتیب این نماینده مى تواند هنگام خرید سخت افزار یا نرم افزار تخفیف ویژه بگیرد چون از فروشندگان به صورت کلى خرید مى کند. کمپانى هایى نظیر «دل» وقتى با سفارش هاى کلى مواجه مى شوند تخفیف ویژه مى دهند. اپل هم جزء سازندگانى است که براى موسسه هاى آموزشى تخفیف ویژه قائل مى شود.

بعضى از مدرسه ها و دانشگاه ها سهمیه براى چاپ در نظر مى گیرند و دانشجویان تا یک سقفى اجازه استفاده از چاپگرهاى موسسه را دارند اما بسیارى از خانواده ها ترجیح مى دهند درست مثل یخچال و تلویزیون براى فرزندشان چاپگر هم بخرند اما چون تعداد سخت افزارها و نرم افزارهاى لازم بسیار متنوع و متعددند هر خانواده باید به درآمد خود نگاه کند و تصمیم بگیرد چه چیزهایى اولویت دارند. شاید در وهله اول حافظه و پردازشگر کامپیوتر و سیستم عامل آن از همه مهمتر باشد بعد اگر پولى باقى ماند صرف سخت افزارها و نرم افزارهاى جانبى مى شود.

هرچه زمان بیشتر مى گذرد نوجوانان به انواعى از ابزارهاى الکترونیکى از جمله تلفن همراه، پى دى اى (همان منشى شخصى دیجیتالى که نوعى دفتریادداشت الکترونیکى است که قابلیت هاى آن نسبت به کامپیوتر همراه بسیار کمتر است)، ام پى ترى پلیر ipod و غیره عادت مى کنند. روزگارى دانشجویان فقط با یک کلاسور و یک خودکار به دانشگاه مى رفتند اما امروز کاملاً وضع فرق کرده است.( شرق)

منبع: نیویورک تایمز